Tíminn - 01.02.1961, Blaðsíða 8

Í8
JjÉg£Mí«Nr- n»»vtkudaginn; 1. febráar#:
í
Jón Jónsson er í vandræð-
ræðum. Hann veit ekki hvern-
ig hann á aS verja sumarleyf-
inu sínu, veit ekki hvert hann
á að fara. Og þó hann eigi
kost á ferðalögum innanlands
og utan, er óleystur mesti
vandinn: hvað á að gera við
börnin? Þau hafa verið að
velta þessu fyrir sér hjónin,
stungið upp á ýmsu en eru
engu naer.
Víst langar þau'til útlanda, en
það er ekki' hlaupið að því að
fara utan, þótt peningar og tími
séu fyrir hendi. Hvert á að fara,
bvað á að skoða, hvernig á að
ferðast?
Áhugamál og óskir
Þó að Jón Jónsson sé í vandJ
ræðum, þá eru þremenningarnir
á nýju ferðaskrifstofunni ekki í
vandræðum. Þeir . hafa einmitt
tekið að sér að leysa allan vanda !
Jóns Jónssonar. Fyrirtækið heitir!
Lónd og leiðir h.f. og það er Val-1
geir Gestsson sem tekur á móti!
viðskiptavinum og srvarar í síma.
Þ&ð tekur hann ekki langan tíma
að kynnast áhugamáluni og ósk-
vm Jóns Jónssonar, og konu hans,
cg innan skamms er tilbúin ferða-
áætlun fyrir þriggja vikna sum-
arfrí.
Sér fyrir 61 lu
Þau fara fyrst með Flugfélagi
íslands til London og dvelja þar

Bjóðast til að annast börn-
in meðan á ferðinni stendur
í þrjá daga, litast um í heimsborg
inni miklu, koma í Westminster
Abbey og þinghúsið, fai'a í bráð-
skemmtilega bátsferð niður eftir
fj]ótinu Thames og virða fyrir sér
götulífið á Piccadilly. Og frúin
fefur sér tóm til að skreppa í búð-
ir meðan Jón skreppur á veðreiðar
Ný ferðaskrifstofa hefur starfiS meí þessari nýjung
(aðgöngumiðinn pantaður heima á
íslandi.) Um kvöldið eiga þau vís
s-æti í Old Vic, þar sem þau sjá
írábæra sýningu á Shakespeare.
Frá London er haldið til Parísar
og þar er engin hætta á að þeim
bjónum leiðist í borg lífsgleðinn-
ar. Þau una sér kvöldstund á
Moulin Rouge, en eru þó nægilega
lness morguninn eftir til að
skoða Louvre-safnið, þar sem
mörg merkustu listaverk heims
eru til sýnis. Þau horfa yfir borg-
ina úr Eiffeltuminum og hvíla sig
yiir glasi af Dubonnet á gangstétt-
arkaffihúsi og undrast hinn frjálsa
gbtubrag. Þau hafa upplifað margt
í París þegar þau kveðja borgina
eg halda til Barcelóna, frúin reik-
3r um markaðstorgin meðan Jón
Lregður sér á nautaat til að upp-
fylla bernskudrauminn.
Eftir nokkurra daga dvöl í
Earcelóna þykir þeim gott að hvíla
ssg á sólheitum baðströndum Mall
crca, njóta sumars á fögrum stað
v.ð blátt Miðjarðarhafið. Svo er
lirldið til norðurs á ný, til Ham-
fcorgar og ekki látið hjá líða að
skoða St. Pauli en þar munu vera
frægustu krár í heimi og margt
^á boðstólum sem ekki skal sagt
l'fxá hér. Þó gefa hjónin sér tóm
iil að skoða skrautjurtagarðinn í
Itamborg, sem mun einna stærst-
ur sinnar tegundar í heimi og
vatnsorgelið fræga sem þar er.
Kaupmannahöfn er síðasti áfang-
inn áður en haldið er heim.
Ekki óvenjuleg sjón í fjöllum Bæheims. Járnbrautarbrú yfir krappt Hvað á að gera við börnin?
skógargii, — jarðgöng beggia vegna brúarinnar.
Þetta er aðeins ein lausn á ótal
•<£qtíiHUi
Ingvi Þorsteinsson, jarðvegsfræðingur:
SAUÐFÉ OG GRÚÐUR
Staðhæfingar og staðreyndír
Umræður um beitarþol
landsins og áhrif sauðbeitar
á gróður hafa færzt í auk-
ana að undanförnu, og bend-
i'r það til þess, að menn hafi
augun opin fyrir þeim vanda
málum. sem óhjákvæmilega
fylgj'a í kjölfar stöðugrar
aukningar á sauðfjárfjölda
hér á landi. Umræður eru oft
ast til einhvers g6ðs, a.m.k.
á meðan þeim er haldið inn
an ramma þeirra staðreynda,
sem fyrir hendi eru. Þær geta
leitt til þess, að góðar hug-
myndir komi fram í dagsljós
ið, og þær kunna að verða til
þess, að hafnar eru raunhæf-
ar rannsóknir til þess að
kanna eðli vandmálanna og
finna lausn á þeim. En um-
ræður efciar leysa engan
vanda, og þær hafa ekki orðið
til þess að fleyta þessu máli
neitt fram á leið. Við erum
jafn ófróðir um beitarþol og
meðferð beitilanda okkar nú
og við höfum alltaf verið og
skilningur á þessu viðfangs-
efni er ekki meini en svo, að
enn er nær ekkert fé veitt til
rannsókna á því. ¦
Tilfinningasemi hefur ein-
kennt umræður um þessi
mál, og menn hafa óhikað
varpað fram fullyrðingum og
ágizkunum, enda vart um
annað að ræða, þegar stað-
reyndir skortir. Ummælum
'erlendra manna, sem hér
hafa átt skamma dvöl, hefur
verið óspart hampað sem ó-
véfengjanlegum sannleika,
enda þótt fæstir þeirra hafi
haft tíma né aðstöðu til þess
að kynna sér vandamálin til
hlítar og enn síður til þess
að gefa ráð um lausn þeirra.
Skal þó sízt gefið í skyn, að
heimsóknir erlendra vísinda
manna geti ekki verið okkur
gagnlegar.
Við verðum að horfast í
augu við þa staðreynd, að við
vitum sára lítið um beitar-
þol . gróðurlenda okkar og
hvernig bezt er að nýta þau.
Við höfum ekki grundvöll til
þess að fullyrða, að hér sé
of margt fé né hversu margt
fé hér geti verið við núver-
andi aðstæður, Ef til vill má
leiða rök að því, að í sumum
ri^ruðum landsins sé hegar
of margt fé og að í öðrum
sé nægt landrými. En þetta
er enn órannsakað mál.
Sá háttúr, sem hafður er
á um nýtingu beitilanda hér
á landi, er mjög viðsjárverð-
ur, bæði fyrir fjárbóndann
\
Ingvl Þorsteinsson \
sjálfan og ekki síður fyrir
framtíð gróðurlendanna. —
Nýtingin verður að vera í
samræmi við beitarþol lands
ins, og þetta er hægt að á-
kvarða með rannsóknum. Ár
lega er varið stórfé til þess
að stöðva uppblástur og
græða örfoka land, og áburð
ardreifing á beitarlönd hef-
ur jafnvel verið hafin. En
vissulega er ekki siður ástæða
til þess að komast að rauri
um, hve mikla beit landið þol
ir og koma þannig í veg fyrir
hugsanlega eyðileggingu þess.
Áhrif beitar.
Hófleg beit er ekki skað-
leg gróðri, — þvert á móti
gefa gróðurlendi, sem beitt
eru samkvæmt beitarþoli, að
jafnaði meiri uppskeru ár
eftir ár, en friðuð gróður-
lendi sama eðlis, einkum
vegna þess að beitin kemur
í veg fyrir skaðleg áhrif of
n-íkillar sinu. Að vissu leyti
má segja, að land geti spillzt
við of litla sem of mikla beit,
þótt hið síðara sé eflaust al-
gengara.
Sé land hins vegar beitt
umfram beitarþol, koma hin
skaðlegu áhrif fljótlega í ljós.
Fyrstu áhrifi-i eru vanalega
bau, að beztu beitarplöntum
ar hverfa smám saman úr
p-róðurlendinu og aðrar lé-
legri verða ríkjandi, því að
nlöntur, sem lítið eða ekki
eru bitnar, mega sín betur
í samkeppninni.
Ástæða þessa er augljös:
Sauðfé velur úr gróðrinum
þær plöntur, sem því Hkar
bezt, og sé of nærri þeim
gengið ár eftir ár, verða þær
þróttminni, vegna þess að
bær ná ekki að safna þeirri
forðanæringu í rætumar,
sem er svo mikilvæg fyrir
vöxt þeirra á vorin. Rýrnun
Haraldur
— við önnumst bömin
mörgum, sem Jóni Jónssyni stend-
ur til boða. Aðeins einn skugga
ber á: Hvað á að gera við börnin
meðan hjónin eru burtu? Það er
hvergi hægt að koma þeim fyrir,
og engan hægt að fá til að annast
;"""". "¦'"¦".""":. '-:¦¦¦' -:----: .¦:'::,:"
in kemur ekki aðeins fram
á þeim hlutum plöntunar,
sem ofanjarðar eru, heldur
einnig, og jafnvel fyrr, á rót
arkerfinu. Þetta sézt glöggt
af dæminu á mynd 1.
Samfara þessu verður þétt-
leiki gróðursins mdnni. Því
lengur sem land er ofbeitt,
því meira úrkynjast gróður-
inn og rýmar, bæði að magni
og gæðum. Þetta hefur auð-
vitað í för með sér, að beitar
þol gróðurlendisins minnkar,
þ.e.a.s. sá fjárfjöldi, sem það
getur framfleytt á flatarern-
ingu. /
Tafla 1 sýnir gott dæmi um
sliba gróðmrbr'eytingu. Töl-
urnar eru niðurstöður gróður
mælinga, er við Haukur
Ragnarsson, 'skógfræðingur,
gerðum á mólendisgróðri í
Norðtungulandi í Borgarfirði
s.l. sumar. Mælingamar voru
gerðar á þremur svæðum á
sams konar landi.
Hefur eitt svæðið verið
friðað í 24 ár, en hið þriðja
hefur aldrei verið friðað. Töl
urnar tákna hundraðshluta
heilgrasa, hálfgrasa, tvikím-
blöðrunga, lyngs og rútiiia og
mosa í gróðurbreiðunni.
Tafla I.
Samsetning yróðurs a frið.uðu. og ófriðuðu landi
Gróðurflokkar" Friðað í 24 ár Friðað í 5 ár Aldrei friðað
prósent prósent prósen-t
Grös 75.3 31.0 14.7
Hálfgrös 6.5 . 3.4 3.3
Tvíkímblaða jurtir 8.6 5.0 2.8
Runnar og lyng 1.5 32.9 47.1
Mosar og lágpiöntur 8.1 25.3 23.4
Ógróið 0 O A £7