Tíminn - 27.06.1961, Side 7

7
TIMINN, þrlðjudaginn 27. jönf 1961.
V%VVAVA%VV<V.V.*.V.V.,.V.,.V.,.V.VAVV.V.V.V.,.W.V.V.WW.,.V.V.,.V.WW.,.,.'.V.V.,.*.V.,.V.,.VAVWAW
f Norsk Lantbruk, nr. 9.
1961, birtist grein sú, sem hér
er endursögð, nokkuð stytt.
f hverju gripahúsi er loftræst-
ing brýnt nauðsyn til þess að
tryggja gripunum súrefni og
fjarlægja vatnsgufu, ammoníak
og aðrar gastegundir, sem þar
myndast.
Sérlega þýðingarmikið er að
fjarlægja vatnsgufuna, því ella
myndast saggi á öllum köldum
flötum fjóssins. Hráslagaleg
fjós eru óheilnæm og óþrifaleg,
auk þess að ending þeirra er
mun minni, vegna fúa og rotn-
unar.
Umfangsmiklar tilraunir, sér-
staklega við háskólann í Miss-
ouri í U.S.A., hafa sýnt að
mjólkurkúm verður lítið um
þótt kalt sé, þótt hátt hitastig
falli þeim miður. Sé heitt í fjós
inu verður það gjarnan hrá-
slagalegt, vegna þess að upp-
gufun vex með hækkandi hita-
stigi, eT um 35—40% meiri við
15° en við 10°.
Hærra hitastig en 10 stig er
ekki ástæða til þess að hafa.
f litlum fjósum getur þurft að
hafa kaldara þegar kalt er í
veðri til þess að halda þeim
þurrum.
Að vetri til er æskilegt að
loftskiptin séu það hröð að raka
mettun inni sé ekki yfir 80%.
Sé innihiti um 10 °C en útihiti
Slík op duga einnlg, einkum ef
hægt er a3 auka og minnka
stærð þess eftir vild.
Strompur eða vifta?
Hvort um sig hefur ýmsa
kosti og galla. Rétt gerður og
nægjanlega viður strompur er
fullgóður og örugg'ur í rekstri.
Loftskiptin eru hávaðalaus og
reksturskostnaður lítill. En upp-
streymi í strompnum minnkar
eftir því sem heitara er úti.
Þess vegna verður strompurinn
að vera mjög víður til þess að
hann veiti næga loftræstingu.
Viftan er ódýrari í uppsetn-
ingu og hægt er að stjórna
henni með hitastilli (thermo-
stat). Reksturskostnaður er
hærri en fyrir strompinn.
Vegna þess að eftir því sem
strompurinn er lægri verður
loftræstingin lakari er oft nauð-
synlegt að setja viftu í stromp-
inn.
I* Hreyfanleg skúffa, sem við opn-
J, un sleppir inn lofti og beinir ioft-
." straumnum upp á við.
-t- 20° C. Þýðir þetta um 50 nri
á kú og klst. Til þess að slík
loftræsting sé möguleg verða
veggir og loft fjóssins að vera
vel einangruð svo að hitatapið
verði ekki of mikið.
Haust og vor er vandinn sá að
skipta svo hratt um loft að hit-
inn stígi ekki inni. Við hitamis-
mun 10° C (t. d. + 10° C inni
og 0° C úti) verður að skipta
um ca. 150 m3 lofts á kú og klst.
Hitni enn úti má opna dyr og
glugga til þess að ekki hitni
inni, án þess að súgur verði
kúnum til óþæginda.
Þess vegna má miða loftræst-
ingakerfið við það að hámarks-
afköst séu 150 m3 á kú og klst.
Eitt „kúgildi" eru þá 7 ung-
kálfar, 3,5 kálfar 6—12 mán.
gamlir, 2,5 geldneyti 1—2 ára.
Vifta sem á að nota í fjósi
þarf að vera vel frágengin og
úr góðu efni. Til þess að loft-
ræstingin verði jöfn er betra að
hafa tvær eða fleiri smáviftur
en eina stóra. Bezt er að velja
viftunni stað undir lofti fjóss-
ins á skjólhlið þess sé um ríkj-
andi vindátt að ræða. Staðsetn-
ingin hefur annars ekki mikið
að segja, ef loftinntakinu er
rétt og jafnt dreift.
Gæta verður þess við loft-
ræstingu peningshúsa að leiða
hreina loftið inn á þann hátt, að
ekki verði dragsúgur á dýrun-
um. Þetta er bezt tryggt með
því að dreifa loftinntaksopun-
um eins Vel og unnt er og að
hraðinn á hreina loftinu sé hóf-
legur.
landbúnaðarmál
Góð loftræsting trygg-
ir varanleik f jósanna
Viftan er sett
ins.
Viftunni er komið fyrir neðst í
strompinum.
Jafnvel þótt loftræstikerfið
sé nýtt til hins ýtrasta (150 m3
pr. kú og klst.) skyldi hraðinn á
hreina loftinu ekki vera meiri
en 1.5 m/sek. Þetta jafngildir
því að loftinntaksflöturinn sé
2.3—3.0 dm2 á kú. Þar sem
nokkurt loft mun oftast smjúga
inn um aukaviftur, munu 2,0—
2.5 dm2 á kú vera nægjanlegt.
Á ýmsan hátt er unnt að leiða
loftið upp að lofti fjóssins, þar
sem það hlýnar, áður en það
nær dýrunum.
Loftræstingarkostnaðurinn er
fljótur að borga sig, með betri
endingu fjóssins og þrifalegra
fjósi, sem mun ánægjulegra er
að vinna í, auk þess sem hrein-
Iæti í meðferð mjólkurinnar er
auðveldari í loftræstu en óloft-
ræstu fjósi.
fjóss-

Einar Bjarnason
Spjall um verkföD
frá Hólum
Einar Bjarnason frá Hólmi and-Lmanni hennar. Einar var fædd-
aðist 25. febrúar sl. að heimili ur að Hólmi í Landbroti 5. júlí
sínu Heiðarseli á Síðu, en þang- [ 1874. Þar ól hann allan aldur sinn
að fluttist hann frá Hólmi 1950 síðan, unz hann fluttist í Heiðar-
með fósturdóttur sinni Eyjólflínu | selið sem fyrr er getið, þá rúm-
Eyjólfsdóttur og Árna Sigurðssyni lega hálfáttræður að aldri.
Móðir Einars hét Þórunn og var
Árnadóttir. Hún var sköruleg
kona og myndarleg. Eigi kann ég
að rekja ætt hennar, en Einar og
Bjarni frá Vogi voru systrasynir
enda verulega líkir í sjón.
Þórunn bjó ekkja að Hólmi, eft
u- lát manns síns og var þá Einar
fyrir búi með henni. Síðar kvænt
ist Einar Ragnhildi Jónsdóttur og
fékk ábúð jarðarinnar. Þeim varð
ekki barna auðið, en ólu upp Eyj-
ólflínu, bróðurdóttur Einars, en
faðir hennar lézt úr mislingum í
strandflutningi, þegar hún var
fárra mánaða gömuL Fluttist þá
móðir Eyjólflínu, Guðrún Jóns-
dóttir, með hana að Hólmi. Einar
unni mjög bróðurdóttur sinni, svo
að í engum hlut gat faðir verið
henni betri.
Emar Bjarnason var lágur vexti
en sver og vel fær að kröftum.
Lengstum var hann fremur vei.ll
til heilsu, en leysti þó skyldur ein
yrkjans vel af hendi. Búskapur
Margt er talað um verkföll,
þarfir launþega, bráðabirgalög og
heitingar um lagabrot, og verða
menn ekki á eitt sáttir.
Viðvíkjandi verkföllum og rétt-
mæti þeirra er þetta að segja.
Fyrir liggja alþjóðaskýrslur um
mannfjölda og afköst við fiskveið
svo að eitthvað sé nefnt. Þær sýna
veiðimagn á vinnuhönd og verð-
hæð launa í löndum, ef nennt er að
gá að hvað í þeim stndur.
Hér verða þær tölur ekki birtar
hans í austurbænum í Hólmi var
snotur. Hann var sérlega natinn
skepnuhirðir og hafði góð not af
búfé sínu. Hann var góður fulltrúi
hinnar gömlu og góðu hirðusemi
og sparsemi án alls nirfilsskapar.
Einar í Hólmi átti fallega og
ágæta hesta, sem aldrei gengu úr
holdum. Var hann þó ósínkur að
koma þeim á bak. Til kirkju fór
hann oft með fólk sitt og á manna
mótum var hann ekki sjaldséður.
Verulega tilkomumikill var Einar
á hestbaki, svo að fáa gat slíka
að líta.
Einar í Hólmi var viðræðugóður
og mjög gestrisinn. Hann naut
þess að veita öðrum, og vinátta
hans var traust.
Munu þessa margir enn minnast,
þótt fleiri af samferðamönnum
hans séu komnir yfir landamæri
lífs og dauða. Þ.H.
sökum þess að fyrirfram ákveðnir
trúmenn fleygja frá sér því blaði
og telja lygi vera, sem flytur and-
stæðar skoðanir við þeirra eigin
álit, en gæti þótt gott að hafa töl-
una til sannindamerkis ef hún
væri úr traustum stað fengin og
kynnu því að leita hennar þar sem
ekki litar úrlausnina nokkurt
minnsta gróm af íslenzkri flokks-
pólitík, nefnilega í alþjóðaskýrsl-
um og sjá sanninn.
Hitt er órengjandi og sannar
gæði vörunnar yfir framleiðslu
annarra þjóða fram, að íslenzkir
togarar hafa metsölur margar og
það nú nýlega. *
Útgerðarmenn, sem bæði óttast
útsvör og aðrar álögur, myndu ekki
gangast við þeim tekjum ef þeir
gætu sannað að þær væru ýktar.
Orsökin til lélegrar afkomu
verkafólks er þá annað tveggja
heimskulegur tilkostnaður við ann-
að en launagreiðslur til verka-
manna eða blekkingar í meðferð
talna til þess gerðar að ágóðinn
lendi á aðrar hendur en þær sigg-
grónu
Ef fleiri leiðir eru til þá væri
þjóðarhagur að birta þær, að öðr-
um kosti verður því trúað af fjölda
kjósenda að haft hafi verið af þeim
mönnum sem nú neyta verkfalls-
réttar. En ef íslenzkir sjómenn afla
meira en aðrar þjóðir og það betri
vöru en bera þó öðrum mörgum
(Framhald á 15 or*->
r *
A víðavangi
Alþýíublaíií svarar
Alþýðublaðið harmar það mjög
í leiðara sínum á sunnudag, að
verkfallið skuli ekki vera leyst,
en nú er fimmta vika vcrkfalls-
ins að hef jast. Alþbl. ber þó enn
höfðinu við steininn og telur,
að það hefði átt að samþykkja
málamiðlunartillöguna um 6%
kauphækkun. Það forðast þó að
minnast á, hvernig leysa eigi
verkfallið nú. Þessi leiðari Alþ-
blaðsins er góð spegilmynd af
því úrræðaleysi og óraunsæi, er
einkennir núverandi stjórnar-
stefnu. Málamiðlunartillagan var
kolfelld strax og er nú í blámóð
unni. Tíminn hefur margítrekað
þær spurninigar til Alþbl., hver
sé og hafi verið stefna Alþfl. eft
ir að búið' var að fella sáttatil-
löguna. Var það og er það stefna
Alþflokksins, að brjóta nauð-
vörn verkamanna á bak aftur
með löngu verkfaUi? Þessi
sunnudagsleiðari Alþbl. virðist
ákveðið jákvætt svar við seinni
spurningunni. Ríkisstjórnin hef
ur ekkert gert til að reyna að
leysa verkföllin og bægja þann-
ig hundraða mUljóna tjóni frá
þjóðinni, heldur þvert á móti
þvælst fyrir og bannar nú at-
vinnurekendum að semja um
lausn vinnudeilunnar við verka-
Iýðsfélöigin. Hún hefur svo mörg
um dögum skiptir látið stranda
á því einu, hvernig greiða skuli
1% launanna.
Rússar hér og
Rússar þar ....
Til að firra þjóðarheildina
hundruðum milljóna tjóni, gengu
samvinnufélögin til sérsamninga
við verkalýðsfélögin eftir að bú-
ið var að fella miðlunartillögu
sáttasemjara. Samvinnufélögin
koma til móts við sanngirnis-
kröfur verkamanna, en þó mun
skemmra, en atvinnurekendur
höfðu gert í vetur í Vestmanna-
eyjum með samþykki og bless-
un ríkisstjórnarinnar og Vinnu-
veitendasambandsins. Það hefur
enginn treyst sér til að mæla
á móti því, að þetta var bezta og
hóflegasta lausn, sem unnt var
að fá, eftir að ríkisstjórnin var
búin að sigla öllu í algjört strand
með óbilgirni sinni og aftur-
haldsstefnu. Stjórnarblöðin hafa
þó haldið uppi svívirðilegum róg
skrifum um samvinnufélöigin
vegna þessa og kallað samning-
ana tilræði við þjóðfélagið og
skemmdarstarfsemi og svo blint
gat ofstækið orðið, að það var
látið liggja að því í Mbl., að það
væru raunverulega Rússar, sem
stæðu að baki samningunum.
Samvinnumenn hafa kom
i«S hjólum framleiSsIunn
ar af staft úti um land
Á grundvelli samkomulags
samvinnufélaganna og verkalýðs
félaganna hafa nú tekizt samn-
ingar um nær allt land, nema í
Reykjavík, þar sem ríkisstjórn-
inni hefur tekizt að æsa og æra
atvinhurekendur. Stöðvunin i
Reykjavík veldur gífurlegu tjóni,
en það tjón er aðeins brot af
því, sem orðið hefði, ef fram-
Ieiðslan hefð'i einnig stöðvazt úti
um land, þgr á meðal síldveið-
arnar. Það er eingöngu verk
samvinnumanna, að hjól fram-
leiðslunnar snúast nú að nýju
með fullum hraða úti urn land.
meðan þau eru stöðvuð í Reykja
vík. Það hefur komið svo glöggt
í Ijós sem verða má, hvað já
kvæð stjórnarandstaða Framsókn
armanna er. Þegar ríkisstjórnin
hefur stöðvað framleiðsluna með
aftuvhaldsstefnu sinni, ráðleysi
og óbilgirni, vinna Framsóknar
(Framhald á 15. slðu)