Tíminn - 01.05.1962, Blaðsíða 9

SVEINN GAMALÍELSSON
verkíalla, heldur staðreyndir. Hér
verðum við að þæfa við ríkisstjórn
ina mánuðum saman, það h<?fur
nú verið reynt í tvígang, en árang-
ur enginn eða verri en enginn orð
ið. Það hefur ekkert fengizt út úr
þessu, en þannig meina þeir víst
„kjarabæturnar án verkfalla11, sem
þeim -í stjórninni eru æði tamar í
munni.
— Og hvaða ráð eru tiltæk við
slíkri framkomu ríkisvaldsins?
ar og samhjálpar, til að verjast á-
gengni fárra stórra og tryggja
jafnari skiptingu þjóðarteknanna.
Samtaka verða þessar hreyfingar
að takast á við erfiðleikana. —
Þar sem skórinn kreppir raunveru
lega að hjá okkur er það, að marg-
ir launþegar hafa ekki gert sér
fulla grein fyrir því, hvað Sjálf-
stæðisflokkurinn ætlar sér, þegar
hann hefur náð algerum og trygg-
um yfirráðum. Þeir hafa fengið
Kjarabætur fást því að-
eirts við stöndum saman
segir Sveinn Gamalíelsson, verkamaður
SVEINN GAMALÍELSSON,
verkamaður, á sæti í stjórn Al-
þýðusambands íslands. Hann hef-
ur þetta að segja um ástandið í
kjaramálunum.
— Kjaramálin standa þannig,
— og mér er alveg sama, hvað hag
stofur segja og reikna út eftir
kúnstarinnar reglum, — að ástand
ið hefur sjaldan eða aldrei verið
verra á síðustu áratugum.
Framvindan í kjaramálum hér á
landi er nánast engin, allt hjakk-
ar í sama fari. Ef kaupið hækkaði
um 3—4% á ári og verðlagi er
haldið niðri, eins og nú gerist hja
nágrannaþjóðum, eins og t.d. Sví-
þjóð, þá mundi unnt að komast
hjá eilífu þjarki og tjóni af vinnu-
stöðvunum. í Svíþjóð koma kjara-
bæturnar jafnt og þétt með samn-
ingum til langs tíma, það eru ekki
svikin loforð um kjarabætur án
ystan rotnar og spillist og slitnar
úr tengslum við hinn vinnandi
mann. — Eg fæ ekki skilið, að
nokkur sá, sem er sannur jafnaðar
maður að lífsskoðun, geti kastað
atkvæði sínu á þennan flokk. Lýð-
ræðissinnaðir umbótamenn hljóta
að fylkja sér um Framsóknarflokk-
inn.
Oft heyrir maður það, að Fram-
sóknarflokkurinn sé nú bara
bændaflokkur og launþegar eigi
þvl ekkert erindi í hann. Þessum
áróðri er óspart beitt af andstæð-
ingum Framsóknarflokksins. Þetta
eru mjög mikil öfugmæli. Fram-
sóknarflokkurinn er al-hliða um-
bótaflokkur. Það er rétt, að Fram-
sóknarflokkurinn hefur haldið
uppi skeleggri sókn og vörn fyrir
bændur, en bændur tilheyra hin-
um vinnandi stéttum, sem vinna
fyrir daglegu brauði í sveita síns
andlits. Bóndinn og verkamaður-
inn eiga eina rót. Því betri kjör,
sem launþegar hafa, því tryggari
er markaður bændanna og eins og
allir vita, er kaup bóndans reiknað
beint eftir kaupi verkamanna og
hagsmunir þeirra fara saman.
Launþegar eiga því ekki síður en
bændur góðan málsvara þar sem
Framsóknarflokkurinn er. Alþýðu
bandalagið er á fallanda fæti
vegna Moskvudekursins. Fram-
sóknarflokkurinn á hins vegar vax
andi fylgi að fagna, ekki sízt með-
al launþega. Það fer ekki á milli
mála, að mesti ávinningur verka-
lýðsins í landinu er að breyta því
pólitízka valdahlutfalli, sem nú er
á Alþingi. Launþegar þurfa að
skilja, að bezta leiðin ð tryggja
réttlátt þjóðfélag framfara og upp
byggingar og jafnari skiptingu
þjóðarteknanna er að efla Fram-
sóknarflokkinn svo, að fram hjá
honum verði ekki komizt. — Eg
vil svo að lokum send„ vinnandi
mönnum, í sveit og við _>jó, ham-
ingjuóskir I tilefni dagsins og
skora á þá aö sýna samhug o.0 sam
heldni, því að sameinaðir stöndum
vér en sundraðir fölium vér.
— Verkalýðshreyfingin og sam-
vinnuhreyfingin verða að taka
höndum saman og þessum hreyf-
ingum alþýðunnar hlýtur að verða
það ljóst, að þetta er ekki hægt að
líða öilu lengur. Þetta getur ekki
gengið svo til lengur og við verð-
um að standa saman um að létta
þessari óáran af. Það verður að
stjórna þjóðfélaginu með hag
margra smárra að markmiði en
ekki hag fárra stórra, sem nú eiga
að fá að vaða uppi og setjast að
ketkötlunum. Verkalýðshreyfing-
in og samvinnuhreyfingin eru
byggðar upp af hinum mörgu
smáu til sjálfsvarnar, sjálfsbjarg-
glýju í augun af skrumi Sjálfstæð
isflokksins, eru stungnir svefn-
þorni, kærulausir og áhugalausir
um þessi mál, halda að dagar hinn
ar hörðu baráttu fyrir mannsæm-
andi kjörum séu löngu liðnir og
heyri fortíðinni til, vegna þess að
þeir halda Sjálfstæðisflokkinn ann
an en hann er. — Augu þessara
manna ættu þó að fara að opnast
hvað líður úr þessu, því að nú sér
bæði á haus og hala á skepnunni.
Og ég trúi því, að ekki sé langt
að bíða þess, að þessir menn
skilji, að kjarabæturnar verða ekki
færðar þeim á silfurfati Sjálfstæð-
isflokksins, heldur fást þær aðeins
með sleitulausri baráttu og þó
fyrst og fremst með samtaka afli
og einingu hinna vinnandi manna.
Og ég vil að lokum skora á alla
íaunþega í landinu, að láta sérsjón
armið víkja og sLnda saman í ó-
rofa fylkingu í þeirri baráttu, sem
óhjákvæmilega hlýtur að véra
framundan, í sókn til mannsæm-
andi lífskjara.
REYNIR GUÐMUNDSSON
Framundan er óhjákvæmi
lega hörö kjarabarátta
— segir Reynir Guðmundsson, verkamaður í Hafnarfirði.
REYNIR GUÐMUNDSSON,
verkamaður, er í stjórn verkaiýðs-
félagsins Hlífar í Hafnarfirði. —
Gengislækkunin var
hefndarráðstöfun -
— segir Marvin Hallmundsson, trésmiður
MARVIN HALLMUND230N,
trésmiður, hefur tekið mikinn þátt
í félagsstarfsemi trésmiða og set-
ið í stjórn Trésmiðafélagsins.
Marvin er á lista Framsóknar-
flokksins við borgarstjórnarkosn-
ingarnar.
— Hv^...ig lýst þér á ástandið
núna, Marvin?
— Ástandið í kjaramálunum er
mjög slæmt. Sjaldan eða aldrei
hefur það verið verra. Menn verða
að vinna myrkranna piilli, ef þeir
eiga að komast sæmilega af. Eins
og er má teljast næg atvinna njá
trésmiðum og það bj..rgar meðan
varir. En ef svo fer fram, sem
horfir í byggingarmálunum, hlýt-
ur atvinnuleysi óhjákvæmilega að
sverfa að byggingariðnaðarmönn-
um. Byggingarkostnaður hefur far-
ið hækkandi ár irá ári og tekið
risastökk síðan „viðreisnin" þeirra
hófst. Nú er svo komið. að það er
með öllu ókleift iyrir þá, sem með-
altekjur hafa, að eignast eigin í-
búð. Það er efniskostnaðurinn,
sem hefur hækkað svona. Síðan
„viðreisnin" hófst hefur verð á
sumu byggingarefni hækkað um
og yfir 100%. Þegar ég hóf nám í
trésmíðaiðn, 1952, var efniskostn-
aðurinn um það bil einn þriðji
hluti byggingarkostnaöarins og
vinnulaun um tveir þriðju. Nlí hef-
ur þetta snúizt við, svo gífurlega
hefur efnið hækkað. - Brýnasta
verkefnið i húsbyggingarmálunum
er að lækka byggingarkostnaðinn
og er ég í engum vafa um, að það
er hægt að lækka efniskostnaðinn
verulega. — Menn hljóta að sjá,
hve hlálegt það er, þegar ríkíð
tekur í tollum og sölusköttum af
efni íbúðar næstum allt ef ekki
aiR '"lað, sem íl iandanum
er síðan lánað til íbúðarinnar —
já með okurvöxtum.
MARVIN HALLMUNDSSON
— Og hvað viltu segja um kjara
málin almennt, Marvin?
— Launþrgar sý... mjög mikla
biðlund og þolinmæði við hina
gífurlegu kjaraskerðingu. Vegna
hinna stöðugu skrifa málgagna rík
isstjórnarinnar um „kjarabætur
án verkfalla“ var samningaleiðin
þrautreynd áður. En ríkisstjórnin
vísaði öllum kröfum um leiðrétt-
ingar algerlega á bug. Ríkisstjórn-
in neyddi launþegasamtökin til að
beita því eina vopni, sem þau hafa
yfir að ráða, verkfallsréttinum.
Fórnfrekt og langvinnt verkfall
hófst. Ríkisstjórnin og málgögn
hennar þvældust eins og þau gátu
fyrir samkomulagi og var augljóst,
að nú átti að svelta verkalýðinn
til hlýðni. Fyrir forgöngu sam-
vinnufélaganna tókst að leysa
verkfallið með hóflegum samning
um, sem áttu að geta tryggt varan-
legan vinnufrið, síldarvertíðmni
Framhald á 15. síðu
Reynir er í 5. sæti á lista Fram-
sóknarflokksins við bæjarstjórnar-
kosningarnar í Hafnarfirði.
— Hvaða tíðindi segir þú okkur
af verkalýðsmálum í Hafnarfirði,
Reynir?
— Eitt höfuðverkefni verkalýðs
félaganna í Hafnarfirði, þegar
kjaramálunum sleppir, er bygg-
ing verkalýðshúss í Hafnarfirði, fé
lagsheimilis verkalýðsfélaganna.
Mikill áhugi ríkir fyrir að koma
slíku húsi upp og er málið komið
vel á rekspöl. Teikningar eru til
og lóð fengin og vonir standa til
að verkið geti jafnvel hafizt í sum
ar. Menningarlega og hagsmuna-
lega er mjög þýðingarmikið fyrir
verkalýðsfélögin að eiga í slikt hús
að venda með stafsemi sína. — í
Hafnarfirði er ekkert almennilegt
samkomuhús — og má heita með
öllu óviðunandi og brýn nauðsyn
úr að bæta. Slíkt hps ætti því að
geta stuðlað að stórauknu félags-
starfi í verkalýðsfélögunum, en
ekkert er verkalýðsfélögunum
nauðsynlegar en öflug þátttaka fél
lagsmanna í félagsstörfum, eink-
um þarf unga fólkið að taka meiri
þátt í störfum verkalýðsfélaganna.
Verkalýðshúsið á að verða menn-
ingarmiðstöð hins vinnandi fólks
í Hafnarfirði. Slíkt hús verður að
sjálfsögðu dýrt, en mikill og al-
mennur áhugi ríkir fyrir að hrinda
þessu hagsmunamáli í framkvæmd,
enda mundu flest eða öll félaga-
samtök í Hafnarfirði njóta góðs af
slíku húsi.
— Og hvað viltu segja mér um
ástandið í kjaramálunum, Reynir?
— Ástandið er vægast sagt
mjög slæmt. í fyrrasumar stóðum
við í löngu verkfalli og fórnfreku.
Þeim ávinningi, sem við höfðum
af því, var rænt frá okkur í einu
vetfangi með hinni óraunhæfu
gengislækkun. Við teljum þetta
með öllu óviðunandi, valdbeitingu
og nauðung, þegar ríkisvaldið hef-
ur farið inn á þá braut, að taka af
verkalýðnum kjarabætur, sem
hann hefur fengið í frjálsum sámn
ingum við atvinnurdekendur með
langri verkfallsbaráttu, sem kost-
að hefur verkamann og þjóðarbú-
ið mikið. Það sýnir bezt hvert
stefnir, hjá okkur er vinnudagur-
inn sífellt að lengjast, við verðum
sífellt að lengja vinnudaginn,
vinna lengur og lengur á hverjum
degi til að geta lifað. Hjá ná-
grannaþjóðunum er vinnudagurinn
hins vegar alltaf að styttast en
kjörin samt að batna stórlega.
— Og hvernig á verkalýðurinn
að bregðast við þessari öfugþróun?
— Verkalýðnum tekst ekki að
rétta sinn hlut, nema honum tak-
ist og beri gæfu til að standa sam-
an og hrinda af sér okurvaldi í-
haldsins. Gengislækkunin í sumar
var hnefahögg á verkalýðssamtök-
in eftir hina löngu baráttu, sem
háð var. Þá var samið um mjög
hóflega kauphækkun og samning-
arnir þannig úr garði gerðir, að
þeir áttu að geta tryggt varanleg-
an vinnufrið. Samt var þessi kjara
bót af okkur tekin, þótt enginn á-
byrgur aðili hafi fengizt til að
sýna fram á, hvernig unnt væri að
lifa af launum venjulegs vinnu-
dags. Skv. útreikningum Hagstof-
unnar vantar mörg þúsund krónur
á árslaunin, svo að verkamaður
geti staðið undir nauðsynlegustu
útgjöldum vísitölufjölskyldunnar.
— Núna eru kjörin orðin enn bág-
ari en þau voru, þegar lagt var út
í verkfall í fyrra. Vantar mjög mik
ið á, að kjörin séu sambærileg við
það, sem þau voru í tíð 'vinstri
stjórnarinnar og ættu sumir að
geta lært eitthvað af því. —
Framundan hlýtur óhjákvæmi-
lega að vera hörð barátta fyrir
mannsæmandi lífskjörum og ég vil
skora á alla launþega, hvar í
flokki, sem þeir standa, að standa
fast saman um kröfuna um bætt
kjör, láti annarleg sjónarmið
vikja, en sameinist um það, sem
þeim hlýtur öllum að koma saman
um, það er að kjörin verða að
batna, því að aðeins að launþegarn
ir standi fast saman um kjaramál-
in, er ávinnings að vænta
, TIMI N N , þrlðjudaginn 1. maí 1962
9
, i >,
11
i <
,1X1!
: i i
i i i i