Tíminn - 04.05.1962, Blaðsíða 7

Utgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
PramKvæmdast.lóri Tómas Árnason Ritst.iórar Pórannn
Þórarinsson 'ábi Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og tndrið:
G Þorsteinsson Pulltrúi ritstjórnar- Tómas Karlsson Auglýs
tngastjóri: Egill Bjarnason Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu.
afgreiSsla auglýsingar og aðrar skrifstotur t Bankastræti 7
Simar: 18300—18305 Auglýsingasím: 19523 Afgreiðslusimj
12323 Askriftairgj kr 55 á mán innanl í tausasölu kr. 3 eint
— Prentsmiðjan Edda h.f. —
Játningar Lækjar-
torgsfundarins
Ríkisstjórnin fyrirskipaði skósveinum sínum innan
verkalýðssamtakanna að rjúfa eininguna um hátíðahöldin
1. maí, nema því aðeins að þar kæmu ekki fram nein mót-
mæli gegn hinni miklu kjaraskerðingu. Jafnframt lét hún
þá efna til sérstaks útifundar á Lækjartorgi, þar sem 1.
maí hátíðahöldin hafa farið áður fram. Allar áróðursvélar
stjórnarflokkanna vorú síðan settar í gang til þess að
tryggja sem bezta aðsókn að þessum fundi.
Útkoman varð samt sú, að aldrei safnaðist neinn veru-
legur mannfjöldi á Lækjartorgi, en nokkuð af forvitnum
vegfarendum staldraði við öðru hvoru í Bankastræti og í
Austurstræti, enda veður hið bezta. Fundur þeirra, sem
mótmæltu kjaraskerðingunni og haldinn var við Miðbæj-
arbarnaskólann, var svo langtum fjölmennari, að stjórnar-
blöðin forðast í frásögnum sínum í gær að gera nokkurn
samanburð.
Skírlegar gátu Reykvíkingar ekki mótmælt kjaraskerð-
ingarstefnunni, þrátt fyrir hina skipulögðu viðleitni
stjórnarflokkanna til þess að draga úr mótmælunum.
Svo mikil og óumdeilanleg er kjaraskerðingin líka
orðin, að skósveinar ríkisstjórnarinnar, sem stóðu að
fundinum á Lækjartorgi, treystu sér ekki til annars en
að viðurkenna hana, þótt þeir létu ríkisstjórnina beygja
sig til þess að taka ekki þátt í mótmælunum gegn henni.
í ályktun, sem þeir létu bera upp á Lækjartorgsfundinum,
segir svo í upphafi:
„Fjölmennurd) útifundur FulltrúaráSs verkalýðs-
félaganna, haldinn á Laskjartorgi 1. maí 1962, telur að
nú sem alltaf áður, sé atvinnuöryggið veigamest fyrir
afkomu vinnandi fólks, en nú sé svo komið, þrátt fyrir
nægja atvinnu, að tekjur manna hrökkvi vart fyrir
nauðþurftum meðalfjölskyldu."
Þá segir enn fremur í ályktuninni:
„Fundurinn krefst þess, að unnið verði að því með
festu og einurð að 8 stunda vinnudagur gefi þau laun,
sem nægi til mannsæmandi lífskjara."
Loks segir í ályktuninni, að „kauphækkanir þær, sem
urðu á sðasta sumri, hafi „að miklu leyti verið teknar
aftur með síhækkandi verðlagi“. Þá er skorað á ríkis-
stjórnina „að taka upp viðræður að nýju um öll hugsan-
leg atriði, sem verða mættu til aukins kaupmáttar launa“,
en ríkisstjórnin hefur nýlega hafnað viðræðum við Al-
þýðusambandið um öll slík atriði.
Það er því þannig komið, að hinir hlýðnustu fylgis-
menn stjórnarflokkanna, eins og þeir, sem stóðu að Lækj-
artorgsfundinum 1. maí, treysta sér ekki lengur til annars
en að viðurkenna, að „viðreisnin" sé búin að leika launa-
fólk svo grálega, „að tekjur manna hrökkvi vart fyrir
náuðþurftum meðalfjölskyldu" og að fjarri fari því, „að
8 stunda vinnudagur gefi þau laun, sem nægi til mann-
sæmandi lífskjara“.
Þegar svona er komið, að þeir blindu sjá þetta ekki
síður en þeir heilskyggnu, þá geta menn vissulega ekki
áfellzt launastéttirnar, þótt þær hefji nú kauphækkunar-
baráttu eftir að ríkisstjórnin hefur líka neitað kjarabót-
um í hverju öðru formi, eins og viðurkennt er í ávarpi
Lækjartorgsfundarins.
En það er ríkisstjórnin, sem ein er völd að öllu þessu.
því að hefði hún látið gengislækkunina í fyrra ógerða
myndi hagur fólks nú mun betri og vinnufriður ríkja í
landinu.
TÍMINN, íöstudaginn 4. œaí 19G2
lyggileg afstaöa Norðmanna
Þjéðaratkvæðagreiðsla um endanlega afstöðu til Efnahagsbandalagsiits
í SEINUSTU viku fóru fram
einar hinar mestu umræður,
sem orðið hafa í norska Stór-
þinginu. Nær allir þingmenn
tóku til máls, en ræðutíminn
hafði nokkuð verið styttur. Mál
ið, sem var til umræðu, var til-
laga frá ríkisstjórninni þess
efnisj að Noregur skyldi óska
eftir samningaviðræðum um
fulla aðild að Efnahagsbanda-
lagi Evrópu.
Mál þetta er búið að vera
helzta viðfangsefni norskra
stjórnmálamanna síðan kosning
ar fóru þar fram á síðastliðnu
hausti. Milli flokkanna hafði
verið eins konar samkomulag
um, að draga það ekki inn í
kosningabaráttuna, enda mála-
vextir svo óljósir á þeim tíma,
að erfitt var að taka hreina af-
stöðu til þess. Þó fór hægri
flokkurinn ekki dult með það,
að hann hallaðist að fullri að-
ild að bandalaginu. Margt benti
einnig til þess, að ríkisstjórnin
væri helzt fylgjandi fullri að-
ild, þótt hún verðist að gefa
nokkrar yfirlýsingar um það.
Sá grunur, að stjórnin hallaðist
helzt að þessu, gaf hinum nýja
sósíaliska flokki ekki sízt byr í
seglin.
EFTIR kosningar hófst stjórn-
in strax handa um athugun
þessa máls í nánu samráði við
þingflokkana. Þau vinnubrögð
hafa verið mjög tiL fyrirmynd-
ar. Búizt var fyrst við því, að
stjórnin myndi leggja ákveðnar
tillögur fram nokkru fyrir ára-
mótin. þar næst nokkru eftir
áramótin, en þetta dróst fram
í apríl. Meginástæðan var sú,
að andstaðan gegn fullri aðild
reyndist miklu meiri en búist
hafði verið við, ekki sízt inn-
an Alþýðuflokksins. Ríkisstjórn
in reyndist strax eftir kosning-
arnar vera fylgjandi fullri að-
ild, en fór lengi vel með lönd-
um, meðan hún var að vinna
bug á andstöðunni innan
flokksins. Miðflokkurinn eða
Bændaflokkurinn tók fljótlega
afstöðu með aukaaðild, og stór
hluti Kristilega flokksins var
á sama máli. Hægri flokkurinn
var óskiptur fylgjandi fullri að
PER BORTEN,
formaður þingflokks Miðflokksins
ild, og meiri hluti Vinstri
flokksins. Aðeins Sósíalista-
flokkurinn einn var bæði and-
vígur fullri aðild og aukaaðild
LENGI vel var búist við því, að
rösklega 120 þingmenn af IðC
alls, myndu greiða at.kvæði með
GERHARDSEN,
forsætisráðherra
beiðninni um viðræður um
fulla aðild. Niðurstaðan varð
hins vegar sú, að hún hlaut
ekki nema 113 atkvæði, en 37
greiddu atkvæði á móti. Nokkr-
ir greiddu atkvæði með því for
orði, að þeir vildu láta athuga
fyrst, hvaða kjörum Noregur
þyrfti að sæta, ef hann gerðist
fullgildur aðili, og það færi eft
ir þeim, hvort viðkomandi
yrði fylgjandi fullri aðild að
lokum. Það er því eigi víst, að
þeir 113, sem greiddu atkvæði
með því að óskað yrði eftir
fullri aðild, greiði atkvæði með
hénni, þegár fyrir liggur, hvaða
skilyrði koma til með að fylgja
lumni. ...
Samkvæmt gildandi lagaá-
kvæðum, þarf aðildin, er þar
að kemur, að samþykkjast með
% hluta atkvæða í þinginu eða
minnst 113 atkvæðum. Meiri-
hlutinn má því ekki hæpnari
vera að lokum en hann varð á
dögunum, þegar það eitt var á-
kveðið að leggja fram beiðni
um samninga um fulla aðild.
ÞESS ber svo að gæta, að því
var yfirlýst af öllum þingflokk-
unum, að þeir væru því fylgj-
andi, en það samkomulag, sem
næðist við Efnahagsbandalagið
yrði lagt undir þjóðaratkvæða-
greiðslu áður en þingið gengi
formlega frá því.
Fyrir þingkosningarnar á síð
astl. hausti, lýsti Vinstri flokk-
urinn einn yfir því, að hann
teldi eðlilegt, að láta þjóðarat-
kvæðagreiðslu fara fram um
þetta mál. Hægri flokkurinn
tók því þá fjarri, og Alþýðu-
flokkurinn virtist þeirri hug-
mynd einnig fráhverfur. Mið-
flokkurinn og Kristilegi flokk-
urinn tóku þessari tillögu hins
vegar fremur vel, án þess þó að
gefa bindandi fyrirheit um það.
Þegar forvígismenn Alþýðu-
flokksins tóku að kynna 'r við
horf flokksmanna sinna til
málsins eftir kosningarnar.
komust þeir fljótt að raun um,
að þeir myndu ekki geta íúng-
ið nægan stuðning við stefnu
sína í flokknum, nema þeir féli
ust á umrædda þjóðaratkvæða-
greiðslu. Alþýðuflokkurinn
lýsti því fylgi sinu við hana og
drattaðist þá Hægri flokkurinn
á .eftir.
Það er tvímæialaust mjög
rétt og lýðræðisleg málsmeð
ferð hjá Norðmönnum að efna
til þjóðaratkvæðagreiðslu um
væntanlega samninga við Efna
hagsbandalagið;- áður en form-
lega er gengið frá þeim. Það
er algerlegt ólýðræðislegt, að
naumur þingmeirihluti geri
samning, sem getur bundið
hendur þings og þjóðar um
langa framtíð, nemá áður sé
leitað úrskurðar þjóðarinnar.
Það má mikið læra af þessum
lýðræðislegu vinnubrögðum
Norðmanna.
UMRÆÐUR í Stórþinginu um
aðildarbeiðnina urðu mjög heit
ar á köflum. Fylgismenn aðild-
arbeiðninnar héldu því einkum
fram, að full aðild myndi
tryggja Norðmönnum betri að-
stöðu en aukaaðild til þess að
hafa áhrif á gang mála innan
bandalagsins. Andstæðingar að
ildarbeiðninnar gerðu lítið úr
þessum hugsanlegu áhrifum
Norðmanna, því að stórveldin
myndu ráða mestu innan banda
lagsins og þá alveg sérstaklega
Þýzkaland. Þeir töldu aukaað-
ild tryggja betri skilyrði til að
standa gegn óeðlilega miklum
erlendum áhrifum og viðhalda
fullveldi Noregs.
Bersýnilegt er, að enn eiga
eftir að verða hörð átök um
þetta mál í Noregi og er alls
ekki enn séð, hver málslok
verða.
ÞAÐ GETUR haft veruleg áhrif
á gang mála í Noregi, hvernig
afstaða Svíþjóðar og Finnlands
verður. Svíar hafa ákveðið að
sækja um aukaaðild, en óvíst
er um undirtektir. Sagt er, að
Bandaríkin mæli með því, að
óháðu ríkin í Evrópu verði
hvorki fullir aðilar né aukaað-
ilar, heldur fái sérstakan toll-
og viðskiptasámning við banda-
lagið. Bandaríkjamenn munu
JOHN LYNG,
formaður þingflokks hægri
manna
álíta þetta þá lausn, er henti
bezf AusturriV og Finniandi
sé þá rétt að hafa Svíþjóð og
Sviss í sama pnum Banda-
ríkjamenn munu og álíta, að
bandalagið missi hinn pólitíska
svip sinn, ef óháðu ríkin fái ein
hvers konar aðild að því. Af
þessum ástæðum og fleirum sé
því rétt, að óháðu ríkin teng-
ist bandalaginu. án þess að ger
ast fullir aðilar eða aukaaðilar
Svipaða lausn sé hægt að hugsa
sér varðandi samveldislönd
Breta, og svipuð lausn hefur
þegar verið ákveðin varðandi
þau Afríkuríki,. sem áður voru
nýlendur Frakka. Þ. Þ.
I S2S3iB9l
7