Tíminn - 02.08.1962, Blaðsíða 6

Tíminn - 02.08.1962, Blaðsíða 6
MINNSNG: Bessabe Halldórsdóttir Kirkjubóli í Bjarnardal íslenzka þjóðin hefur átt marga, kvenskörunga, bæði, að fornu og; nýju, svo sem sögur og sagnir herma. Margar ágætar og mætar konur að mannkostum, mildi, gæð um og dugnaði. Standa konurnar í þessu tilliti sem öðru karlmönn- unum fyllilega jafnfætis, og hafa þær oft orðið að taka þyngri byrði a sínar veiku herðar en líkur voru til að þær fengju þeim valdið, en leyst þær þrautir með ágætum. Ein slík kona er nýlega horfin til feðra sinna, yfir móðuna miklu. Bessabe Halldórsdóttir, eða Bessa á Kirkjubóli, eins og hún jafnan var nefnd, þó að Kirkjuból- in séu fjögur í Önundarfirði, var fædd á Hóli á Hvilftarströnd 4. desember 1877, var hún því á 85 aldursári er hún andaðist. Foreldrar hennar voru hjónin Halldór Halldórsson Vigfússonar Eirikssonar prests Vigfússonar á Stað í Súgandafirði, en sr. Eiríkur átti svo marga afkomendur í Ön- undarfirði, að um 1930 gat sjöundi hver Önfirðingur rakið ætt sína til hans í þriðja til sjöunda lið. Móðir Bessu var Guðrún Jónsdóttir. Hóll er einhver landminnsta og rýrasta jörðin hér á Vestfjörðum, og er þá mikið sagt, en börnin voru mörg. Bessa var tekin til fóst- urs á fyrsta aldursári af Eiriki Halldórssyni hreppstjóra á Þor- finnsstöðum, föðurbróður hennar. Ólst hún þar upp á þvi góða mynd arheimili, en Þorfinnsstaðir voru með betri heimilum efnalega í Önundarfirði í þá daga. Snemma bar á dugnaði og ósér- hlífni hennar og sagði móðir mín mér, en hún var uppfóstruð á næsta bæ, að snemma hafi Bessa verið kjarkmikil og áræðin og órög við hesta, þó að baldnir væru. En þá voru unglingar vandir við vinnu frá blautu barnsbeini, og var það að vísu góður og gagnlegur skóli, þegar góð aðbúð og ástríki aðstand enda var fyrir hendi. Árið 1901 giftist hún Kristjáni Guðmundssyni frá Kirkjubóli í Bjarnardal. Foreldrar Kristjáns voru myndar og dugnaðarhjónin Guðmundur Pálsson og Ingileif Ólafsdóttir, er bjuggu. þar allan sinn búskap. Voru þau af gömlum og grónum önfirzkum ættstofnum og fylgdist þar að góð búmenning og þjóðleg menning sagna og sögu. Ungu hjónin tóku fljótlega eftir giftinguna við búsforráðum og jörð á Kirkjubóli, sem að vísu var kirkjujörð, og er svo enn, en jörð- in sú hefur aldrei goldið þess, heldur notið, því að þessir ættliðir, er ég hef spurnir af, hafa skilið það, að jörð og búpeningur eru góðir viðskiptavinir, og borga ævin lega vel það, seih við þau er gert. Börn eignuðust þau fjögur: Ólaf skólastjóra í Flensborg í Hafnar- firði, Guðmund Inga skáld og bónda á Kirkjubóli, Jóhönnu og Halldór, er einnig stunda búskap á fæðingarjörð sinni. Öll eru þessi systkin óvenjulega vel gefin, öll skáldmælt og ritfær í bezta lagi. Segja má þar, að eplið fellur sjaldan langt frá eikinni. Kristján faðir þeirra var prýðilega greindur maður og gerhugull og orti mikið af ljóðum, einkum i hinni löngu banalegu sinni. Haustði 1910, skömmu eftir að yngsta barnið, Halldór, fæddist, lagðfst Kristján í rúmið og stóð Útsvörin á Húsa- vík 4,9 milljónir SKRÁ um niðurjöfnuö útsvör (aðalniðurjöfnun) 1962 var lögð fram í dag. Alls var jafnað niður kr. 4.884.100,00 á 508 gjaldendur. Gjaldendum hafði fjölgað um 60 á árinu. Lögð voru á tekju- og eignaút- svör samkvæmt lögboðnum álagn- ingastiga og lækkuð síðan um 15%. Þessi stigi er 16% lægrj en lagt var á eftir 1961, en þá voru útsvör lækkuð frá honum um 26% og hefði verið hægt að, lækka nú frá honum um 31% útsvör. Miðað við sömu tekjur eru útsvör nú 5% lægri en 1961. Skrá um aðstöðugjöld, sem koma í stað veltuútsvaranna áður, fyrir 1962 var lögð fram í dag. Alls námu aðstöðugjöld kr. 1.150.200,00 á 65 gjaldendur. — Álagningastigi aðstöðugjalda var í meginatriðum sami og endanleg veltuútsvör voru 1961. Samanlögð útsvör og aðstöðugjöld nema nú kr. 6.035.100,00 en voru 1961 kr. 4.155.000,00 eða hafa hækkað um 1.880.000,00, þótt gjaldstigar hafi ekki hækkað. Hæstu gjaldendur eru (saman- lögð útsvör og aðstöðugjöld): Kaupfél. Þingeyinga kr. 501.400.00 Fiskiðjusaml. Húsav. — 234.500,00 Útg.fél. Barðinn h.f. — 90.800,00 Vélaverkst. Foss h.f. — 60.500,00 Gunnar Hvanndal, stýrimaður — 58.100,00 Fataverksm. Fífa — 56.600,00 Sigurður Sigurðsson — 55.300,00 Útg.fél. Svanur h.f. — 52.100,00 Kristján Óskarsson, vélstjóri — 49.600,00 Bjarni Þráinsson, sjómaður — 49.000,00 ekki á fætur eftir það, en hann andaðist eftir langa og stranga legu 31. okt. 1920. Þegar heimilisfaðir féll frá verk um, var elzta barnið sex ára, en hin á fyrsta, þriðja og fjórða ári, gömlu hjónin foreldrar Kristjáns gömul og lúin pg kgm þtí allur þungi forsjár og fyrjrvinnú heim- ilisins á móður^r^nrisi oj eigin- konu hins sjúká rrianns. En hún var vandanum vaxin, hélt búskapnum áfram og stjórn- aði úti og inni, og varð auk þess að hjúkra og annast sjúklinginn í bænum. Má því geta nærri, að ekki hafa hvíldarstundirnar ætíð verið margar eða langar eða svefn- inn mikill eða vær, en ekki var æðrazt eða kvartað og átti það ekki síður við um hinn helsjúka mann, því að þegar af honum bráði, var hann með gamanyrði á vörum og reyndi á þann hátt að létta byrði konu sinnar og annarra ástvina. Hann gaf ráð um verkstjórn og vinnubrögð eftir því sem hann mátti við koma og nágranna þeirra heyrði ég segja frá því, að hún hefði borið hey í svuntu sinni inn að rúmstokknum til hans, svo að hann gæti dæmt um hvort hirðandi væri. Eg sá Kristján Guðmndsson að- eins einu sinni, fermingarvorið mitt 1908. Var hann þá formaður á báti og reri úr Valþjófsdal. Virt- ist mér hann hæggerðhr og fas- prúður maður. Kynni mín af Kirkjubólsheimil- inu byrjuðu ekki fyrr en nokkrum árum eftir lát Kristjáns og hafði ég aldrei séð Bessu, fyrr en ég fór að eiga félagsleg samskipti víð börn hennar, en síðar hafa kynn- in verið óslitin og allnáin. Hef ég marga góða næturhvíldina þegið þar, oft ferðlúinn í ófærð að vetr- arlagi frá ísafirði, og man ég hve gott mér þótti að halla mér út af á rúmi í hlýrri baðstofunm. og notalegt var að hlusta á hljóm- kviðu rokkhljóðs og kamba og Fúfra viðræðna Slíkar minningar tilheyra einungis baðstofunum gömlu og nú horfnum. en ekki nú- tíma stofum. hversu vel búnar og vistlegar sem þær eru Bessa Halldórsdóttir var merki- leg kona, gáfuð, fróð og stálminn- Pantið siálf Með því að gerast áskrifendur að pöntunarlistunum frá Hagkaup, fáið þér sendan nær mánaðarlega nýjan lista með mjög ódýrum vörum, sem þér getið sjálf pantað eftir. Sendið okkur nafn og heimilisfang og ársgjald kr. 10,—. Póstverzlunin Miklatorgi, Reykjavík Ferðir í Þjórsárdal um verzlunarmannahelgina Frá Reykjavík: Föstudag kl. 18,30. Laugardag kl. 14,00. Til Reykjavíkur: Sunnudag kl. 17,00. Mánudag kl. 17.00. Sætaferðir frá tjaldstæðum um Þjórsárdal. Sætaferðir úr Reykjavík kl. 10,00 á sunnudag. Njótið hinnar sérstæðu náttúrufegurðar Þjórsárdalsins. Upplýsingar á BSÍ, sími 18911. LANDLEIÐIR. STÓRAUKIN SALA SANNAR VINSÆLDIR VÖRUNNAR ug, gestrisin og veitul með afbrigð- um, vinmörg, vinföst og trygg. Gott var ævinlega að eiga viðræð- jrr við hana. Hún átti þessa léttu og græskulausu gamansemi, sem íslendingar eru taldir svo fátækir af. Auk eigin barna ól hún upp fjóra fóstursym. og fjöldi barna hefur dvalið þar árlega lengri eða skemmri tima. Það hefur því ætíð verig annasamt á því heimili, og þó að bústjórnin væri síðustu árin komin á hendur barna hennar var hún sívinnandi innan húss. en fæt urir voru farnir að bila, svo að hún var að mestu hætt að taka til hendi eða víkja fæti úti við Hún andaðist á sjúkrahúsi í Reykjavík 26 júni s. 1. Fór þangað skömmú áður ti! að leita lækninga við sjóndepru og sári á fæti Fór hún suður mef Skjaldbreið og hreppti vont veður. og er einhver hafði orð á þv við hana. að hún yrði óheppin með veður. sagðist hún ekki trúa þvj ag hjn yrði sjó- veik, enda var hún víst eini far- þeginn, sem hafði fótavist og mætti til borðs, eins og ekkert væri. Það var lungnabólga. sem varð henni að aldurtila, enda fyr ir skömmu legið í þeim sjúkdómi. Hún var jörðuð frá Holtskirkju 6 þ. m. að viðstöddu miklu fjöl- menni. Eg ætla að enda þessar línur með því að tilfæra orð merks manns um hina látnu. Var hún honum ekki persónulega kunnug eða nákomin Fyrir rúmum 30 ár- um voru nokkrir Dýrfirðingar að koma gangandi af þing- og héraðs- málafundi Vestur-ísfirðinga frá Flateyri. og vorum að fara fram Rjarnardalinn á móti Kirkjubóii. Þá bendir forseti fundarins, Jó- hannes Ólafsson hreppstjóri á Þingeyri yfir ána og segir: „Þarna býr kona, sem ætti skilið að fá kross" Mér þykir alltaf vænt um þessi orð, þau voru svo sönn. 17. 7. 1962. Jóhannes Davíðsson. 6 TIMIN N , finrmtudaginn 2. ágúst 1962 /

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.