Tíminn - 02.08.1962, Blaðsíða 14

gatnaTnótum. Hún leit í laumi til
hans og hugleiddi, hvort henni
væri óhætt aö treysta honum skil-
yrðislaust. Var samúð hans með
flóttamanninum £ fjöilunum?
Hann hafði aldrei talað um stjórn
mál, sjálfságt vegna þess að hann
hafði ekki áhuga á þeim.
Þennan tíma, sem hún hafði
þekkt Mario, hafði hann sannar-
lega verið henni til einstaklega
mikillar hjálpar. Ekkert taldi
hann eftir sér að gera, hann sner-
ist í kringum hana frá morgni
til kvölds. Og þótt hann gortaði
dálítig af sér af og til, var hann
alltaf glaður og skemmtilegur og
ótrúlega fræðandi. Hún hafði nú
dvalið hér í meira en vikutíma,
og enn hafði hún ekkert séð til
John Grahams. Hún ætlaði að
veita honum tveggja daga frest,
ef ekki heyrðist frá honum að
honum liðnum, varð hún að reyna
að afhenda skjölin án hans hjálp-
ar. Hún gat ekki verið miklu leng-
ur hér. Mario var kannski maður-
inn til að aðstoða hana, hann rat-
aði líka í fjöllunum. Sjálf hafði
hún iðkað fjallaferðir með föður
sínum, svo að hún óttaðist það
ekki. Nokkrar smáferðir með
Rose og Terry myndu kveða nið-
ur alla tortryggni, sem Don Manu-
el eða hótelstjórinn báru til henn
ar— en hún var viss um, að vpit-j
ingamaðurinn var í hans þjón-1
122
1. KAFLI
í fyrstu viku september 1943,
barst Alan Brooke bréf frá hin-
um sigursæla hershöfðingja, sem
hafði verið hægri hönd hans í
undanhaldinu frá Dunkirk. Bréf-
ið var dagsett 3. september og
var skrifað á ítalskri grund.
„Kæri Brookie.
Eg gerði árás yfir Messínasund-
ið í morgun klukkan 04,30; Og
klukkan 10,30 gekk ég sjálfur
á land á meginlandi Evrópu,
skammt fyrir norðan Reggio. Það
var mjög áhrifamikið að stíga
enn einu sinni fæti á meginland-
ið, þaðan sem við vorurn hraktir
fyrir þremur árum við Dunkirk.
Andstaðan var lí'til . . . Nú hef
ég hernaðarlegu aðalstöðvar mín-
ar i Evrópu. Þetta er mikill dag-
ur og á þessum sama degi byrjaði
stríðið fyrir fjórum árum . . .
Það er enginn vafi á því, að
sumir strákarnir mínir eru orðnir
þreyttir. Harðir og hvíldarlausir
bardagar eru mikil áreynsla, bæði
á sál og líkama . . . Eg hef það
einhvern veginn á tilfinningunni,
að þér finnist ég vera iðjulaus
og að ég ætti ekki að fara í rúmið
eftir miðdegisverð og lesa sögu
eða liggja aðgerðalaus í rúminu.
En ég get fullvissað þig um það,
að ef ég gerði slíkt ekki, þá gæti
ég ekki haldið, áfram störfum
mínum með núverandi hraða . . •
Þinn einlægur
Monty."
Nú í lok fjórða styrjaldarársins
hafði síðasta stiginu verið náð í
hinu mikla áformi, sem Sir Alan
Brooke hershöfðingi hafði stöðugt
stefnt að. Á tíu síðustu mánuðum
höfðu hinir miklu sigrar á Ala-
mein Norður-Afríku og Sikiley;
sprengjuárásirnar á Ruhr og Rín-
arlöndin og ósigrar kafbátanna á
Atlantshafi, ekki aðehis valdig
Iíicler tjóni, sem virzt hefði óhugs
anlegt ári áður, heldur einnig
neytt hann, eins og Brooke hafði
ustu. Ef þau yrðu ekki tekin föst
af flóttamönnunum og færð beint
til foringja þeirra, ætlaði hún að
biðja Mario að reyna að afla upp-
lýsinga og fara þangað aftur á-
samt honum. Hún vildi ekki baka
Terry og Rose erfiðleika, þar sem
þau voru nú í brúðkaupsferð.
Hún brostj ögn að hugsunum
sínum, en var staðráðin í að ljúka
verki sínu með eða án hjálpar
þess manns, sem henni hafðj ver-
ið lofað, að yrði henni til styrkt-
ar. Svo beindi hún huganum að
tali annarra. Terry hafði lagt
spurningu fyrir Mario, sem hélt
nú langan fyrirlestur. Elenor dáð-
ist að því, hvað leiðsögumaður
hennar var margfróður um ýmsa
hluti. Hann sagði Terry frá gömlu
skipsflaki hinum megin vig eyj-
una og þag vakti áhuga hans fyrir
alvöru.
— Eftir hverju erum við að
bíða? hróþaðf hann og reis á
fætur. — Hvers vegna skyldum
við ekki rannsaka alla eyjuna,
fyrst við erum á annag borð hing-
að komin? Eg sting upp á að við
notum það, sem eftir er tímans,
til að skoða okkur um. Með Mario
sem leiðsögumann vitanlega, bætti
hann við.
— Skínandi hugmynd, sam-
, sinnti Rose. — En hvernig? Hér
j er engin járnbrautarlest og það,
sem kallað er bílar, hefur víst
ætlazt til, til að senda mikinn
hluta varaliðs síns til að verja
bak-dyr sínar í suðri, sem hingað
til höfðu verig öruggar fyrir öll-
um árásum. Nú var hið skyndi-
lega hernám Sikileyjar fall Musso
linis og landgangan á ítalska meg
inlandinu hástig þeirra aðgerða,
sem ryðja áttu brautina fyrir sam
einaða árás á Þýzkaland sjálft,
bæði að vestan og austan — yfir
sundið og rússnesku og pólsku
sléttyrnar. .
Á ráðstefnunni í Quebec, sem
Brooke hafði komið frá til Eng-
lands síðast í ágúst, hafði sú á-
kvörðun verið tekin, að gera inn-
rás í -Normandy snemma sumars
1944, að því tilskildu að aðgerð-
irnar á Miðjarðarhafi og rúss-
nesku vígstöðvunum hefðu þá
gert Þjóðverjum ómögulegt að
beita meiru en tólf herdeildum
varaliðsins gegn landgönguherjun-
um. Áttundi her Montgomerys, —
fyrsta herlið bandamanna, sem
náði fótfestu á meginlandi Evr-
ópu — hafð; þá farið yfir Mess-
ínasund, þann 3. september, með-
an fjórar brezk-bandarískar her-
deildir, ásamt sjö brezkum flug-
vélamóðurskipum, fjórum orrustu-
skipum, átta beitiskipum og ljór-
um bandarískum beitiskipum,
höfðu siglt frá hafnarborgum í
Norður-Afríku og Sikiley, í því
augnamiði ag ganga á land við
Salerno tvö hundruð mflum fyrir
norðan landgöngustað Montgo-
merys og aðeins þrjátíu mílum frá
Napoli. Sem afleiðing af leyni-
legum samnjngum við hina nýju
ríkisstjórn Badoglios — sem enn
var formlega i stríði við Bretland
og Bandaríkin — hafði það verið
samþykkt, að ítalir skyldu þegar
eftir þessa síðari landgöngu gefa
út stríðsyfirlýsingu á hendur
Þjóðverjum, afvopna þýzka varn-
arliðið á Ítalíu og Miðjarðarhafs-
eyjunum.
Hvarvetna á meginlandinu gætti
sjaldnast sézt hér. Og ég fyrir mitt
leyti hef ekki hugsað mér að
ramba um þvera og endilanga
Santa Felice á tveim jafnfljótum.
— Ekki ég heldur, sagði Elen-
or. Þetta gekk betur en hún hafði
þorað -ag vona. Þótt Don Manuel
hefði setið við hlið þeirra, hefði
hann ekki getað ség neitt tor-
tryggilegt við áform þeirra.
— Getum við ekki leigt okkur
bíl? bætti hún við.
Þau sneru sér öll að Mario.
Það var undarlegt, hvað þau
voru alltaf sannfærð um, að hann
gæti greitt úr öllum vanda, og
hingað til hafði hann aldrei brugð
izt þeim. Nú kipraði hann var-
irnar og dustaði sandkorn af fót-
um sér.
— Því miður, sagði hann loks.
— Eg þekki engan, sem á bíl. Vig
gætum náttúrlega fengið einn lán-
aðan . . .
— Á löglegan hátt skaut Elen-
or inn í og hann leit særður á
hana.
— Auðvitað senorita! Einn, sem
er nógu traustur til að skrönglast
um vegina hér Kannski hótelstjór
inn geti liðsinnt ykkur.
— Ilvers vegna hann? spurði
hún hvatlega.
— Stendur hann ekki i stöðugu
sambandi við alls konar fólk.
fólk, sem á bíl? Hann talar við
þá, sem peninga eiga, þá. sem
—11111111111 II——111111111111 II ■Hll III ■ II, ,11
|
|
líta tvisvar eða ekki á fátækan
mann eins og mig, ætti ég að
dirfast að spyrja þetta fólk?
Hún skildi, hvað hann áfti við
og sagði vinalega: Já, ég skil, hvag
þú meinar. Terry, gætir þú ekki
•spurt hann, þegar við komum aft-
ur til hótelsins? Segðu honum,
að bíllinn verði að taka mikið
benzín, ég býst ekki vjð, ag þeir
hafi margar stöðvar hér, og við
getum ekki lagt okkur í þá hættu
að stöðvast á miðri leið.
— Sammála, sagði hann. — Og
kannski verðum við tekin til
fanga af ræningjum í þokkabót-
— Það gætj svei mér otðið
spennandi!
— Gott, að þú heldur það!
Jæja, ég skal spyrja hann, en ég
verð því miður að vekja athygli
þína á því ,ag ég kann ekkj að
stýra bíl, Rose ekki heldur. Voða-
legt að þurfa að kannast við slíkt
á vorum tímum!
— Skiptir engu máli, ég kann
að keyra, svaraði hún rólega og
hugsaði urn bílinn, sem þau áttu
heima. Mamma hennar hafði einn-
ig ökuskirteini, en hvernig henni
hafði tekizt að fá það, hafði fjöl-
skyldan aldrei skilið, því að hún
ók bíl á sama máta og hún gerði
allf annað. Vegna hennar eigin
öryggis hafði Harold Penny neit-
að henni að setjast undir stýrið
og krafizt, að elzta dóttirin væri
bilstjóri, þegar hún þyrfti að fara
eitthvað.
— Getið þér ekið bíl? hrópaði
Mario frá sér numinn, og birti
yfir andliti hans. — En vitaskuld,
vitaskuld, senorita getur allt!
Elenor hló og reis á fætur.
—Eg vildi óska, að ég gæti allt.
Mario. En nú held ég að við ætt-
um að snúa við. Þú lofaðir að
taka okkur með að hlusta á nal-
ypsótónlist í kvöld.
17
— Eg man það. Hann tók körf-
una með baðfötum hennar, stóð
lotningarfullur og beið, meðan
þau smeygðu sér í sandalana, og
skref á eftir þeim eftir strönd-
inni áleiðis til borgarinnar.
Nýi gesturinn á Palace hóteli
beig þess þolinmóður, ag einhver
mætti vera ag því að sinna hon-
um. Hann var hár maður, glæsi-
lega vaxinn, augun heiðblá. Við
hlig hans voru fjórar ferðatöskur.
Þegar gestgjafinn kom í ljós, varp
hann fegjnsamlega öndinni.
— Mig vantar herbergi, sagði
hann.
— Ó, kom senor með bátnum
í dag?
— Er hægt að komast hingað á
annan hátt? Hann leit á gestgjaf-
ann með lítilsvirðingu. Hótelstjór-
inn tók fram bók sína.
— Nefnið með leyfi, senor?
— Jcffrey Greene. Englending-
ur.
— Síðasti dvalarstaður?
— 0, skrifið bara New York, ég
hef verið þar síðustu vikur.
Gesturinn hallaði sér yfir borð-
ið. — Virðist vera friðsæll staður,
sagði hann, — eru margir aðrir
gestir?
’— Þó nokkrir, senor. Viljið þér
gjöra svo vel að skrifa nafn yðar
hérna. Hafið þér í hyggju að
dvelja hér lengi?
— Áform mín eru dálítið á reikj
sem stendur, svaraði gesturinn og
skrifaði nafnjð sitt ólæsilegri
hendi. — Eg ætla að taka myndir
hérna fyrir stórt myndabiað.
— Já, hér er mikil náttúrufeg-
ur, sagði hótelstjórinn stoltur.
— Já, mér lízt ekki sem verst
á mig, sagði gesturinn. Hann
horfði aðdáunarfullur á unga,
grannvaxna stúlku, sem kom inn
í þessum svifum. Innfæddur eyj-

Sigur vesturvelda, eftir
l Heimiléh
Æ

:ei
nú áhrifanna af hinum ofsafullu
hernaðaráformum Breta, að end-
urvopna Miðjarðarhafið og gera
árásir yfir það til þess að draga
þýzka herinn frá Frakklandi og
Rússlandi til hinna fjöllóttu lands
svæða Suður-Evrópu. Frá þvi er
innrásin á Sikiley var gerð, í júlí,
höfðu möndulveldin orðið að
flytja meira en fjörutíu herdeild-
ir frá öðrum vigstöðvum. Þýzkum
herdeildum á ítaliu hafði þegar
fjölgað úr sex í sextán og á Balk
anskaganum úr tólf f átján, með-
an aðrar voru á leiðinni eftir ó-
fullkomnum vegum og á járn-
brautarteinum, sem lágu frá
Þýzkalandi til Miðjarðarhafs. Og
að nokkru leyti vegna þessa liðs-
flutnings og þeirrar staðreyndar,
að næstum þrírfjórðu hlutar þýzka
flughersins voru nú staðsettir í
Vestur- og Suður-Evrópu og veittu
Rússum þannig þá yfirburði í
lofti, sem þá hafði skort til þessa,
hafðj Rauða hernum tekizt, enda
þótt hann væri enn þrjú hundruð
milur frá þýzku landamærunum,
að sækja jafnt og bétt fram. „Á
standið er orðið svo alvarlegt",
•skrifaði Göbbels þann 8. septem-
ber — ,, að foringinn hefur í
hyggju að fljúga þangað sjálfur
og taka stjórnina í sínar hendur.“
Tveimur dögum síðar gat hann
þess í dagbók sinni, að hið hættu-
lega ástand í Austurlöndum myndi
aldrei hafa skapazt, ef hægt hefði
verið að senda þær herdeildir.
sem Þjóðverjar voru neyddir til að
hafa á Ítalíu, til rússnesku víg-
stöðvanna. „Ef við hefðum fimmt-
án eða tuttugu fyrsta-flokks her-
deildir til að senda austur, þá gæt
um við vafalaust hrakið Rússa
aítur til baka. Til allrar ógæfu
verðum við að láta þessar fimmt-
ón eða tuttugu herdeildir berjast
á ítölsku vígstöðvunum“. Á
nokkrum næstu vikum gat Rauði |
! herinn teki aftur Smolensk, Bri-,
| ansk og Novorossissik, flotastöð-
(ina við Svartahafið.
; En vegna hinnar ófrávíkjanlegu
hollustu bandaríska herráðsins
við þær ákvarðanir, er teknar voru
í Quebec og sökum vanirrusts
þess á Miðjarðarhafsstefnu Bieta, ‘
var tækifærið, sem uppnám Hitl-
ers veitti, ekki gripið. Með því
að fresta þeirri ákvörðun að gera
innrás á Italíu, þangag til Sikil-
ey var að mestu hernumin, höfðu
þeir látið sjö örlagaríkar vikur
liða eftir fali Mussolinis. Skort-
ur á flugvélamóðurskipum gerði
iandgöngu óframkvæmanlega norð
an við Salerno-flóann — en lengra
gátu orrustuflugvélar, sem stað-
settar voru á Sikiley, ekkj farið
til árása— og vegna skorts á árás-
arskipum, var ekki hægt ag flvtja
nema fjórar herdeildir í land til
?ð byrja með, þar sem ekki komu
nema sjö herdeildir bandamanna
— fjórar í Salerno, tvær j Suður-
Calabriu og tip. ; Toronto — þoim
til hjálpar og vcgna þess að
helmingi flciri þýzkar kerde;ldir
voru í landinu, brugðust ítöisku
leiðtogarnir og hinr. hrjáð: her
þeirra, þegar ti! framkvæmdnnna
kom. Og meðan bf-ir kikiiði;, !ctu
Þjóðverjar höggi't falla. (onan
fjörutíu og {•.:' i klukkusíunda
höfðu þeir afvopna? i'alska seta-
liðið í Rón? og i»s5 á sjtt vf.id öll-
14
TÍMINN, fimmtuðaginn 2. ágúst lii.t?