Tíminn - 16.08.1962, Blaðsíða 14

OLÍA OG ÁSTIR
LINDEN GRIERSON
til móts vig, þau.
— Ó, Elenor, ég var orðinn
dauðhræddur um þig!
— Já, við komum víst harla
Seint. Vig vorum lehgur en við
gerðum ráð fyrir, og auk þess vor-
um við stöðvuð af skaranum niðri
f borginni.
— Eg óttaðist það. Óeirðirnar
byrjuðu rétt eftir hádegið, án
nokkurs tilefnis, að því er mér
skilst. Eftir að einhver fáviti hafði
kastað steini og brotið linsuna á
nýju vélinni minni, taldi ég hyggi-
legast að koma mér sem skjótast
í skjól á hótelinu! Eg hefði getað
særzt! En hvað er að gerast núna?
Vig höfum heyrt hávaða og skot-
hríð og fundig bra'nalykt. Hótel-
stjórinn er örvita af skelfingu.
— Já, mér sýndist það, sagði
hún og leit á litla manninn, sem
stóð og neri hendur sí'nar og and-
litið var afmyndað eins og hann
kveldist voðalega. — Þag er ekki
fallegt að sjá í borginni, fólk
var með stafi og steina og furðu-
legustu vopn, hermennirnir hafa
skotvopn. Eg setti. bílmn inn í einn
af skúrunum, hélt hún lágróma
áfram. — Og ég verð á einhvern
hátt ag útvega benzín, skriflið
svelgir það bókstaflega f sig. Terry
áleit, að við ættum að ræða sam-
an eftir máltíðina og athuga, hvað
við gætum gert. Rose er mjög
óróleg og vill reyna ag komast
héðan snemma í fyrramálið. Og
ef óeirðirnar verða ekki um garð
gengnar, held ég, að það væri
hyggilegast.
— Eg er sammála þér, mér fell-
ur þetta ekki heldur. Hún leit á
hann.
— Elenor, vina mín, ég hef ver-
ið svo hræddur um, að eitthvað
hefði hent þig. Hann hafði sýni-
lega alveg gleymt atvikinu um
morguninn og hún,var fegin því,
en henni féll ekki talsmáti hans
núna. Sjálfsagt fyrir þau að vera
vinir, fyrst þau voru tilneydd að
starfa saman, en það var engin
þörf að vera SVONA kumpán-
legur.
— En hvað þetta eru falleg
blóm, hélt hann áfram og leit til
Rose.
— Þetta hefur verig svo unaðs-
legur dagur, sagði hún dapurlega.
— Og í yndislegu umhverfi. Og
svo þurfti þetta að koma fyrir og
eyðileggja allt. Hvað ætli hafi
orðið af Mario, Elenor?
— Hann kemur áður en langt
um líður, svaraði hún sefandi.
Hún vonaðist, að hann hefði eitt-
hvað jákvætt að segja þeim. Hugsa
sér til dæmis, ef Clemente Caslell-
on stæði að baki uppreisnarinnar!
Og ef honum heppnaðist að ná
völdum, gæti hún bara ckið til for-
setahallarinnar og afhent honum
skjölin án frekari erfiðleika. —
Komum vig of seint til miðdegis-
verðar? spurði hún Jeffrey.
— Enginn hefur fengið mat
enn, svaraði hann fýlulega. —
Kokkurinn fékk taugaáfall og allir
hans aðstoðarsveinar, allt starfs-
liðig hefur hlaupið i felur og troð-
ið baðmull í eyrun
— Eigið þér við, að við fáum
kannski ekkert að borða? sagði
Terry örvæntingarfullri röddu
Veitingamaðurinn harmaði að
það væri þannig, og ef senor vildi
vera svo Ijúfur að bíða dálitla
stund, skyldi hann persónulega sjá
um, að gestir hans fengju eitthvað
að borða, þótt ekki væri nema
brauðsneiðar.
Elenor gekk upp á herbergi sitt
og fann nötrandi Önnu Maríu sitja
í hnipri á stól í ganginum. Elenor
vorkenndi henni og spurðj vina-
lega, hvort hún vildi ná í vasa
undir öll blómin. Anna María
flýtti sér inn f herbergið og spurði
þrumulostin, hvernig senorita
gæti verið að hugsa um blóm, þeg-
ar þau ættu á hættu að vera myrt
í rúmum sínum um nóttina.
— Engum dettur í hug ag gera
slikt, sagði Elenor, þurrlega.
— Jú, hermönnunum.
— Þeir hafa ekki komið hingað
einu sinni.
— Nei, en þeir koma, senorita.
— Það efast ég um. Ekkert okk-
ar hefur áhuga á þessari asnalegu
uppreisn þeirra. Svona nú, Anna
María, geturðu ekki fundið ein-
hverja vaSa?
— Þeir eru í eldhúsinu. Það var
Ijóst, að stúlkan var ekki hrifin
af tilhugsuninni að fara niður og
ná í vasa undir blómin. Elenor sá
hræðsluna, sem skein af dökku
andliti hennar og yppti öxlum.
Hún vonaði af öllu hjarta, að
Mario myndi ekki sleppa sér af
hræðslu, en einhverra hluta vegna
gat hún ekki ímyndað sér, að neitt
gæti haggað ró hans og öryggi.
— Viltu láta renna í bað fyrir
mig, Anna María.
Sú uppástunga virtist ríðn Önnu
Maríu að fullu. Senoritu gat þó
ekki vcrið alvara með að baða
sig, þegar hermenn með byssur
gátu brotizt inn á hverri stundu.
Elenor sagðrst taka þá áhættu og
fór að klæða sig úr. Hún fór i
morgunkjól, fann stóra krukku
meg baðsalti og púðri og leit aft-
ur á stúlkuna. Ró hennar virtist
loks hafa sefandi áhrif á stúlk-
una, því að hún gekk inn í bað-
herbergið, og von bráðar heyrði
Elenor að vatnið var farig að
renna í keri.ð.
— Ef Mario kemur meðan ég er
í baðinu, segið honum þá að bíða,
því að ég verð að taia við hann
eins fljótt og hægt er, sagði hún,
begar Anna Maíra kom inn aftur.
— Sjálfsagt, senorita.
Elenor hafði lokið við að baða
sig og skipta um föt, áður en
barið var að dyrum með þau boð,
að maturinn væri framreiddur í
borðsalnum og Mario væri ný-
kominn.
Komdu bara inn, Mario, kallaði
Elenor.
— Eg bið margfaldlega afsökun-
ar, senorita, sagði hann, þegar
hann kom inn í herbergið. — Eg
hefði átt að þvo mér, en ég fékk
28
skilaboð um, að þér vilduð tala
við mig þegar í átað.
Og hann leit ekki sem þrifaleg-
ast út, andlitið var útmakað og
hún sá skelfingu lostin, ag það
var blóð á skyrtunni hans og nökt-
um handleggnum.
— Þú ert særður. Hún gekk
hratt til hans.
— Ekki ég, senorita. Það var
annar. Eg tafðist við að hjálpa.
— Eru margir særðir, Mario?
spurði hún kvíðandi,
— Nokkrir. Því miður fer alltaf
svo, þegar óeirðir blossa upp hér.
Hún leit ráðþrota á hann. Það
var ekkert, sem hún gat gert til
að hjál'pa þeim, sem bágt áttu
núna, en það gerði hana enn á-
kveðnari í að ljúka verkefni sínu
eins fljótt og unnt var.
— Mér þykir leitt, að við gát-
um ekki beðið eftir þér, en ein-
hver sýnilega merkileg persóna
gaf skipun um, að þeir, sem voru
í fylgd með honum, skyldu hjálpa
okkur hingað, og ég gat ekkert við
því sagt. Eg hef séð hann áður,
en kem honum ekki fyrir mig.
— Það er ekki öruggt fyrir yð-
ur að vera kyrr í borginni, svar-
aði hann alvarlegur. — Þessi mað-
ur var Lopez, lögreglustjórinn á
Santa Felice, og kennski hafið þér
séð hann í heimsókninni hjá for-
setanum, ég sá hann, þegar ég
var á leið til ykkar aftur, þess
vegna hélt ég mig í hæfilegri fjar-
lægð.
Hún lyfti brúnum. — Þekkir þú
hann?
— Við .höfum hitzt áður„ hann
og ég. Eg óska ekki eftir að það
endurtaki sig.
— Þag skil ég vel. Hann leit
út eins og hann gæti glaður skor-
ið hvern sem var á háls. Hún
hugsaði til John Grahams og var
fegin, að hann hafði ekki verið
133
gerða á Indlandshafi fyrr en eftir
hina yfirvofandi árás þeirra Eis-
enhowers og Alexanders á þýzku
fylkingahliðina á Ítalíu og þá að-
eins, ef árásinni yfir Sundið yrði
frestað frá því í maí og fram í
júlí, til þess að tími veittist til
að senda skip frá Miðjarðarhaf-
inu og Bengalflóanum aftur til
Evrópu. — „Brooke varð stór-
orður“, skrifaði Stilwell — „og
King varð æstur og reiður. Eg
hélt að hann ætlaði að stökkva á
Brooke yfir borðið. Já hann reidd-
ist sannarlega. Eg vildi óska að
hann hefði barið hann. . . . Klukk-
an 3,30 komu Kínverjarnir. Hræði-
leg leiksýning. Þeir gátu ekki
spurt ei'nnar einustu spurningar.
Brooke var móðgandi. Eg reyndi
ag aðstoða þá. Brooke skaut að
þeim spurningum, og ég svaraði
með öðrum . . . “
„Þessi dagur“, skrifaði Brooke,
að stríðinu loknu, ,hefur geymzt
mér greinilega í minni. Eg hef
aldrei vitað með vissu, hvort frú
Chiang kom sem boðflenna á fund-
inn, eða hvort hún var raunveru-
lega boðin. Það skiptir að vísu
engu máli, því að ég er þess full-
viss að hún hefði komjð, boðjn
jafnt sem óboðin. Hún var eina
konan á þessum fjölmenna fundi
kiirlmanna, og var ákveðin í því
a‘5 beita öllum þeim töfrum, sem
forsjónin hafði veitt henni. Enda
þótt hún væri ekki fríð útlits, þá
hafði hún vissulega íturvaxinn
líkama, sem hún kunni að sýna á
áhrifaríkan hátt. Hver hreyfing
hennar vakti athygli og aðdáun. Á
alvarlegu augnabliki gal hún t.d.
látið hinn aðskorna satínkjól þok-
ast þannig úr stað, að í ljós kom
þriflegt hné og jafnvel ávalt læri,
með þeim afleiðingum ag athygli
sumra fundarmanna beindist sem
snöggvast frá umræðuefninu, og
mér er ekki grunlaust um að sum-
ir hinna yngri hafi gefið frá sér
niðurbæld aðdáunarhljóð.
Erfiðleikarnir, sem lágu að baki
alls þessa, voru þeir, að við viss-
um ekki fullkomlega, hvort við
áttum í höggi við Chiang eða frú
hans. Hvenær sem hann var á-
varpaður, túlkaði hershöfði'nginn,
er sat vig hægri hlið hans, það
fyrir hann, en jafnskjótt og hann
hafði lokið því, sagði frúin: „Af-
sakið, herrar mínir. Eg held, að
túlkurinn hafi ekki gert yfirhers-
höfðingjanum þetta fyllilega ljóst.
Á sama hátt var það líka, þegar
Chiang talaði og hershöfginginn
hafði túlkað, orð hans eftir beztu
getu, þá reis frúin upp og sagði
á lýtalausri ensku: „Afsakið herr-
ar mínir, en hershöfðingjanum
hefur mistekizt ag túlka fullkom-
i lega merkingu þeirra hugsana,
sem yfirhershöfðinginn óskar að
láta í ljós. Ef þér viljið gefa mér
leyfi til þess, þá skal ég gera það.“
Hvað Chíang sjálfan snertir, þá
held ég að lýsing mín á honum
sé í alla staði rétt: slægur, en lít-
ill maður. Hann og kinverski her-
inn hans vann aldrei nein stór-
virki gegn Japönum i stríðinu, og
honum tókst ekki einu sinni að
hindra það, að kommúnistar næðu
völdum í landi sínu eftir stríðið.
Og samt gerðu Ameríkumenn sér
aldrei fulla grein fyrir ófullkom-
leika hans, bundu allar sínar vonir
vig hann og fengu okkur til að
gera hið sama. Eg furða mig oft
á því, að Marshall skyldi ekki sjá,
hve brotinn reyr Chiang var, þeg-
ar hann fór til Kína strax eftir
ósigur Japans.
Hvað sem öðru leið, þá vorum
við nú hér, þann 23. nóvember
1943, á ráðstefnu meg forsetan-
um, forsætisráðherranum, Chiang
og frú hans, til þess að ákveða
hvernig við gætum orðið við ósk-
um hans um aðgerðir á [ndlands-
hafi, til að styðja her nálægt
Chungking.
Síðari kínverski skrípaleikur
inn þennan dag, fór frarn síðdegis,
Sigur vesturvelda, eítir
Arthur Bryant HeimiUirs
þegar þrír kínverskir herráðsfor-
ingjar komu á fund okkar, til þess
að ræða um aðgerðir á Burma. Við
höfðum áður lagt fyrir þá áætl-
anir oklcar og beðið þá að lesa þær
gaumgæfilega, til þess að ræða
þær svo síðar við okkur á Samein-
uðum herráðsforingjafundi. Þar
sem ráðstefnan var haldjn á
brezku yfirráðsvæði, sat ég í for-
sæti o'g bauð þá velkomna, þegar
þeir komu. Eg skýrði frá því
hversu við hefðum hlakkað til
þetta tækifæris að ræða við þá
um áætlanir okkar í stríðinu við
Japan. Vig teldum, að vegna hins
langa sambands þeirra við Japani,
bæði sem nágranna og sem óvini,
hlytu þeir að hafa sérstaka að-
stöðu til að vita, hvernig vinna
ætti á þeim lokasigur. Eg sagði
þeim að vig hefðum eytt mörgum
knukkustundum í það að undir-
búa þær áætlanir. sem við hefð-
um afhent þeim til athugunar, og
að við vonuðumst nú eftir hjálp
þeirra og aðstoð við að fullgera
þær. Og að lokum spurði ég um
sjónarmi þeirra og mæltist til að
þeir létu álit sitt í ljós. Það varð
hræðileg þögn á eftir orðum mín-
um. Herbergið var troðfullt af
sextíu eða sjötíu brezkum og
bandarískum herráðsforingjum, og
við enda borðsins sátu tólf, eða
þar um bil, kínverskir herráðsfor-
ingjar, sem hvísluðust á, mjög æst-
ir. Loks reis kínverskur formæl-
andi á fætur og sagði: „Við ósk-
um eftir þv; að hluta á umræður
ykkar.“ Þessum orðum fylgdi svo
mikil þögn, að vel hefði mátt
heyra saumnál detta, meðan ég
velti. fyrir mér hvað ég ætti að
gera næst. Eg útskýrði það svo
; nákvæmlega fyrir þeim. að við
hefðum nú þegar haft margra
klukkustunda umræður til að gera
| þessar áætlanir sem við höfðum
nú lagt frarn. Að umræðum okkar
um þessar áætlanir væri nú lokið
og nú væri komjð ag þeim að lýsa
yfir áliti sínu og skoðunum. Að
lokum mæUist ég til þess enn
einu sinni, að við fengjum að
heyra sjónarmig þeirra og gagn-
rýni, ef einhver væri. Þessum orð-
um mínum fylgdi önnur ógnþrung-
in þögn, sem einungis var rofin
af kínversku hljóðskrafi og hvísli.
Rétt þegar ég gat ekki þolað
þessa þögn andartaki lengur, reis
sami kínverski formælandinn á
fætur og endurtók alveg sömu orð-
in og áður: „Við óskum eftir því
að hlusta á umræður ykkar.“
Eg fann allra augu beinast að
mér, og í nokkrar sekúndur vissi
ég ekki með nokkru móti, hvað ég
ætti nú að gera. Svo reis ég á fæt-
ur og sagði að þeir hefðu kann-
ske ekki haft tíma til þess enn, að
kynna sér áætlanimar, eða kann-
ske ekki verið fullkomlega færir
um að skilja þær til hlítar. ,Eg
stakk upp á því, að við veittum
þeim enn tuttugu og fjögurra
klukkustunda frest, til þess að
kynna sér og rannsaka áætlanirn-
ar, og að vig skyldum tilnefna sér-
staka herráðsforingja til að út-
skýra þær. Jafnskjótt og þessi til-
laga mín hafði verið túlkuð, varð
sannkallað ..fjaðrafok í dúfukof-
anum“. og áðuf en okkur gafst
tími til að gera okkur það ljóst,
höfðu þeir allir laumazt út um
14
I M I N N, fimmtudaginn 1G. ágúst 1962.