Tíminn - 26.08.1962, Blaðsíða 8

12

^Tí
Jökull Jakobsson skrifar frá P a r í s
Artúró sat úti á gangstéttinni
við Dome, heldur stúrinn á svip
þótt sólin skini glatt á dökkt og
þrútið andlitið. Hann velti tóm-
um kaffibolla milli handa sér
og horfði jafntómu augnaráði
á fólkið sem liðaðist fram hjá,
bílana sem þutu um Boulevard
Montparnasse.
— Það komst upp um mig,
sagði hann, — komst upp um
mig á síðustu stundu. Ég átti
bara nokkur fataplögg eftir og
dálítið af litum. Þá var ég grip-
inn glóðvolgur.
Þetta var mikil sorgarsaga,
sem Artúró sragði mér. Endur
fyrir löngu kom hann frá heima
landi sínu, Venezuela og sett-
ist að í París í því skyni að
verða Hstmálari. Einn af tug-
þúsundum. Artúró er ágætur
listmálari. Þeir eru bara svo
margir, sem eru ágætir list-
málarar.
— Þetta gekk allt vel í fyrstu,
sagði hann mér, — mamma
sendi mér nóga peninga og ég
hafði stóra vinnustofu, málaði
abstrakt. Stórar myndir. Marg-
ir kunningjar.
Svo fór að halla undan fæti.
— Það fór að minnka í budd-
unni hjá henni mömmu minni,
þó það sé sosum nóg til af olíu
í Venezuela, þeir eru ekki enn
þá farnir að framleiða gervi-
olíur á bílana sína. En ég varð
að flytja úr stóru vinnustof-
unni minni í aðra minni, loks
varð ég að flytja á hótel; fékk
smákompu á áttundu hæð. Þá
varð ég að hætta að mála ab-
strakt, hætta að mála stórt. Þá
varð ég að mála miníatúr. —■
Allt sem ég hef gert á undan-
förnum tveimur árum kemst
fyrir í skjalatöskunni minni.
Hann hampar stórri leður-
tösku.
Og sorgarsagan heldur áfram.
Peningarnir hættu að koma
frá mömmu, tækifærin í háborg
listanna létu bíða eftir sér, og
vikurnar liðu án þess að Artúró
gæti borgað hótelreikninginn.
Gestgjafinn var ekki lengur blíð
ur á manninn, hann var farinn
að minna listamanninn heldur
harkalega á ógreiddan reikning
inn. Og ekkert heyrðist frá
mömmu. Þá tók Artúró sína á-
kvörðun.
Hann einsettl sér að stinga af.
Hann fór að smygla eignum sín-
um út úr hótelinu smám saman,
litlu í einu til að vekja ekki
grun. Einn daginn voru það
skyrturnar hans, annan daginn
fór hann með vasana troðfulla
af snyrtiáhöldum, hann lét sem
hann þyrfti með skóna sína í
sólningu, dag hvern var skjala-
taskan full af ýmiss konar dóti.
En gestgjafinn var á varðbergi.
Hann tók eftir því að munun-
um fækkaði jafnt og þétt í her-
bergi Artúrós. Og setti honum
stólinn fyrir dyrnar. Það sem
eftir var af fátæklegum eignum
listamannsins, tók gestgjafinn í
sínar vörzlur og lét engan bil-
bug á sér finna þótt Artúró
beitti suðrænum bænarhita og
táraflóði.
Og það var með naumindum
að Artúró fékk að halda tann-
burtanum sem hann hafði stung
ið í brjóstvasann.
Þótt plumpir hótelhaldarar
í Parísarborg kunni ef til vill
ekki að meta þá sem öllu fóma
fyrir listina, þá var Artúró svo
heppinn að eiga sér vin sem
Á bökkum Signu reika þeir, sem annir dagsins eiga ekki
samleið með.
Þess vegna segist hann gjarnan
vilja vita hvar ísland sé, hvað
það eiginlegá sé. Og ekki laust
við honum þyki fyrirbrigðið
hálf hræðilegt þegar ég hef
reynt að útskýra það fyrir hon-
um?. „175 þúsund manns á þess
um kletti norður í Atlantshafi“,
segir hann, „hvað er fólkið að
gera þarna?“
Mér vafðist tunga um tönn.
Hvað er fólkið eiginlega að
gera þarna? Ég var eiginlega
ekki klár á því. Það veiðir síld
og heyjar handa sauðskeppn-
unni, fer í Naustið og Klúbb-
inn og kaupir sér bfla og tyggi-
gúmmí, yrkir órímað og gerir
verkfall; í ballettskóla Þjóð-
leikhússins eru litlu dömurnar
farnar að dansa á tánum og
það eru byggðar brýr yfir árn-
ar og leitað að nýjum rækju-
Signubökkum
skildi bæði kúnstina og lífsbar-
áttuna. Það var ambassadorinn.
— Eg gaf einu sinni ambassa
dornum málverk eftir mig,
sagði Artúró, — og hann
hengdi það upp á virðulegan
stað í residensinum. Það var
ég þegar ég málaði stórt, það
var abstrakt. Nú mála ég minía
túr, pornógrafískan miníatúr.
Hann sýnir mér nokkur verka
sinna, máluð á lítil þunn blöð.
Það virðist allt í þoku og erf-
itt að grilla í mannfólkið á
myndinni, nakið mannfólk í
rauðri og blárri þoku.
Og ambassadorinn hefur heit-
ið Artúró stuðningi sínum þang
að til peningarnir koma frá
mömmu. Artúró á tvö málverk
á væntanlegri samsýningu suð-
ur-amerískra listmálara í París,
svo að öllu ætti að vera óhætt.
Jafnvel þó hann sé farinn að
mála pornógrafískt.
— Ég elska sko spillinguna,
ekki mikla spillingu, en dálítið
af spillingu, það sakar ekki.
Un peu de corruption. Heyrðu,
ég hef heyrt sagt að á íslandi
sé unga fólkið gerspillt, er það
satt? Ég trúi því varla. Ég hélt
það væri of kalt fyrir spillingu.
Ungfrú Nujumen kemur ekki
frá heitu löndunum, en Guð
hjálpi þeim, sem ber henni á
brýn að hún sé ekki nógu spillt.
Þó er langt frá því að útlitið
„mæli með“ henni. Það skín
sakleysi út úr alvarlegu andlit-
inu og enginn yrði hissa þótt
hún segðist lesa bænirnar sín-
ar reglulegá á hverju kvöldi,
áður en hún íæri að sofa.
Séð eftir fegurstu götu Parísar Avenue des Champs-Élysées til
sigurbogans og grafar ókunna hermannsins.
Ungfrúin er frá Finnlandi og
hefur verið á flakki um Vestur
lönd undanfarin fimm ár, án
þess að koma heim. Hún segist
hafa slitið öllu sambandi við
foreldra sína. Auk þess kveðst
hún vera timbruð.
Það eru komnir menn frá
sjónvarpinu til að kvikmynda
mannfólkið og sólskinið í París.
Þeir stilla upp tækjum sínum
utarlega á gangstéttinni og
horfa vísindalega í kringum
sig, reykja sígarettur og strjúka
hárlubbann frá enninu. Þeir
spekúlera um stund, svo koma
þeir auga á tvo pilta alskeggj-
aða og peysuklædda, þeir eru
dálítið villimannslegir að yfir-
bragði og mundu sóma sér vel
sem brjálaðir listamenn eða
trylltir bóhemar. Svo eru meyj-
arnar frá Finnlandi beðnar að
setjast við hlið þeirra, þetta
verður sko góð kombínasjón,
segja þeir frá sjónvarpinu og
eru fjarska ánægðir. Svona mik
ið af norrænni heiði og sak-
leysi, svona mikið af suðrænu
hamsleysi og ofsa, það kemur
áreiðanlega vel fram í sjónvarp
inu, fólk skilur að þetta er
París.
Svo er mikið um uppstilling
ar og stjórinn spekúlerar og
segir fyrir, loksins má byrja.
Eftir á fengum við að vita,
að þessir brjáluðu listamenn
höfðu aldrei snert á pensli eða
borið við að yrkja ljóð, þeir
unnu í sápuverksmiðju í Mið-
Englandi og voru hér á ferða-
lagi með skátaflokknum í
heimabæ sínum.
En fólk mundi skilja að þetta
er París.
— Það á að sjónvarpa þessu
í kvöld klukkan átta, segir
Móna Lísa Finnlands, — ég
vona bara að lögreglan þekki
mig ekki í sjónvarpinu.
— Lögreglan?
— Jú, sjáðu til, það vár
stolið 20 milljón frönkum og
gimsteinum fyrir tvöfalt meira.
Það var strákur í sömu íbúð
sem játaði að hafa stolið pen-
ingunum. En það vildi enginn
kannast við að hafa stolið gim
steinunum Svo þeir settu mig
í fangelsi. Ég var heila viku
í fangelsi. Mér þótti það nokk-
uð hart, því ég hafði ekki stolið
neinu. Svo var mér sleppt, en
vísað úr landi. Ég átti að vera
farin fyrir fjórum dögum.
Hún þegir nokkra stund og
hugleiðir málið.
— En hefði ég stolið þessu,
þá hefði ég ekki þurft að hafa
neinar áhyggjur í bráð. Fjöru-
tíu milljón frankar!
En ungfrú Nujumen deyr
ekki ráðalaus. Hún hefur ýmis
plön á prjónunum. Hún ætlar
sér að komast til Austur-Þýzka
lands og þaðan til Moskvu. Hún
ætlar að læra rússnesku.
— Rússar eru gott fólk, segir
hnú, — þeir eru ekki eins og
þessir bölvuðu Arabar. Þeir
réðust á mig þegar ég var ný-
komin til Parísar. Ég varð að
liggja þrjá mánuði á sjúkra-
húsi.
Monsieur Allen Klaw gistir
hvorki fangelsi né sjúkrahús
Parísarborgar, hann heldur sig
við menntastofnanir eins og
Sorbonne og skoðar sig um í
Louvre. Hann er menntaður
Ameríkani, nánar tiltekið frá
New York, Manhattan. En vin-
kona hans, Anna Maria, er
eiginlega úr sveit. Hún kemur
frá Rhode Island og staldrar
hér við á leið til Persíu þar
sem hún ætlar sér að kenna
ensku. Monsieur Klaw leggur
stund á pólitíska hagfræði í
heimaborg sinni og dundar sér
einnig í lögfræði. Hann segir
okkur einnig að hann hafi num
ið franska tungu og bókmenntir
undanfarin sex ár. Nú er hann
hingað kominn til að prófa
frönskukunnáttu sína og sækir
námskeið í Sorbonne. Monsieur
Klaw hefur ofan á allt annað
sérmenntað sig í almennri
mannkynssögu og landafræði.
miðum. Ýmislegt hefur fólkið
fyrir stafni á þessum kletti
sem stendur upp úr Atlants-
hafinu af einskærri tilviljun.
Eftir fyrirlestur um lífsskoð-
un Alberts Camus héldum við
hópinn og lögðum leið okkar
niður í Rue de la Harpe. Það
útleggst Hörpugata og þar er
að finna langan og mjóan mat-
sölustað sem sameinar tvo kosti
sem sjaldan fgra saman í París:
maturinn er bæði ódýr og skikk
anlegur. Þetta er ákaflega al-
þjóðlegur félagsskapur: Þjóð-
verjar, Svíar, Persar, Amerík-
anar og Spánverjar. Svo er
náttúrlega íslendingur til þess
að skrásetja söguna.
Flestir panta sér hænu.
Hænsnakjöt er afbragðsgott í
París auk þess sem flestum var
kunnugt hvað hæna nefndist
á frönsku. En Monsieur Klaw
hafðl stundað franska tungu og
bókmenntir í sex ár og fer vand
lega yfir matseðilinn sérfræð-
ingslegur á svip. Loks staldrar
hann við einn réttinn og ber
fram nafnið með tilheyrandi
nefblæstri og frönsku handa-
pati. Þjónninn er sennilega eitt
hvað í ætt við Njál heitinn á
Bergþórshvoli því hann verður
að láta segja sér þrem sinnum
og jafnvel það nægir ekki;
Monsieur Klaw er hálf hneyksl-
aður, hann sannfærir okkur þó
um að þetta sé mikið hnossgæti
sem hann hafi pantað sér.
Hæna? Hvað er það.
Nú er komið með hænuna.
Það eru fimm diskar og fylgir.
henni sósa í tveimur skálum,
Og mörgum þykir nokkur yndisbót a3 því a8 skreppa inn til
Napoleons og líta á legstein hans.
U I I
T f MIN N, sunnudaginn 26. ágúst 1963