Tíminn - 13.09.1962, Blaðsíða 2

VERDUR HONUM SLEPPT EFTIR
SEXTÍÖ ÁRA FANGELSISVIST?
í Danmörku er til 81 árs
gamall maður að nafni Moz-
art Lindberg. Hann hefur
unnið það sér til frægðar að
hafa setið samfleytt 61 ár
í fangelsum og gæzluheim-
ilum, og mun það vera al-
gert met, á Norðurlöndum
að minnsta kosti.
Að undanförnu hefur gamli
maðurinn sótt stíft að fá frelsi
sitt aftur. Og í síðústu viku steig
hann fyrsta skrefið í þá átt, þeg-
ar héraðsrétturinn í Horsens úr-
skurðaði, að hann skyldi látinn
laus, að visSum skilyrðum upp-
fylltum. En ákæruvaldið áfrýjaði
Presturlnn, séra Thorkild Philip-
sen, sem Lindberg rændi.
dómnum þegar í stað, og er ekki
talið ólíklegt, að málið fari fyr-
ir hæstarétt áður en lýkur, en í
Danmörku eru þrjú dómstig.
Lausnarbeiðni Lindbergs hef-
ur áður komið fyrir dómstólana
síðasta árið. En úrskurðirnir
hafa gengið gegn honum, þrátt
fyrir að hann hefði stuðning yf-
irlæknisins á hælinu, þar sem
hann er hafður í haldi, en lækn-
irinn taldi, að Mozart Lindberg
hefði róazt svo mjög, að óhætt
væii að mæla með, að honum
yrði sieppt. En hæstiréttur vildi
ekki í fyrra taka þá ábyrgð á
sig. Hann taldi þá að Lindberg
væri óvenju frískur og ern, og
því væri hæpið að gefa hon-
um frelsi.
Hýðing fyrir fölsun
Faðir Mozarts Lindbergs var
fæddur í Englandi og starfaði
sem vélstjóri á skipum, en móð-
ir hans var af sænskum ættum.
Heimilið var borgaralegt og
efnahagurinn í góðu lagi. Einn
sonanna varð forystumaður á
sínu sviði, en Mozart var svarti
sauðurinn frá upphafi. Hann var
í bernsku sendur í heimavistar-
skóla, sem þótti fínt í þá daga,
en hann var lítt viðráðanlegur,
ekki sízt vegna þess, að faðirinn
var mánuðum saman, að heiman
í siglingum og móðirin ein um
uppeldið. Sautján ára gamall
komst hann í fyrsta skipti upp
á kant við réttvísina. Hann var
flæktur í fölsunarmál, og dæmd-
ur til hýðingar: Þeim tuttugu
vandarhöggum gleymdi hann
aldrei. Hann sór að hefna, og
var raunverulega frá þeirri
stundu glataður þjóðfélaginu.
Rán á rán ofan
Eftir þetta hófst glæpaferill
hans fyrir alvöru. Árið 1903
framdi hann fyrsta afbrotið, sem
athygli vakti. Hann gekk síðla
kvölds inn á hótelið „Konungur
Danmerkur“ og pantaði her-
bergi. Um leið og afgreiðslumað-
urinn beygði sig niður eftir gesta
bókinni, sló Lindberg hann nið-
ur með öxi, sem hann hafði fal-
ið i nnan klæða, og hljópst á
brott með peningakassa hótels-
ins.
Lindberg var svo óheppinn, að
týna af sér hattinum á flóttan-
um, og það varð til þess, að upp
um hann komst og hann var
dæmdur til sextán ára fangels-
isvistar.
Árið 1920 var hann látinn laus
aftur. En eftir nokkra mánuði
stóð hann aftur frammi fyrir
dómstóli. Hann hafð’i komizt í
kynni við vinnukonu, sem starf-
aði hjá tveimur efnuðum kon-
um. Þess-a vinkonu sína fékk
hann til að útvega sér aðgang
að íbúð'inni, og þar lét hann í
veðri vaka, að hann væri þýzk-
ur embættismaður, ógnaði kon-
unum með skammbyssu og mis-
þyrmdi þeim, en rændi litlu sem
engu.
Alþjóðlegur lögreglustjóri
Hann lilaut sextán ára fang-
elsisdóm aftur. í fangelsinu var
hann iðinn og vann í prent-
smiðju fangelsisns. Þar notaði
hann tækifærið til að útbúa s-jálf
um sér skjöl, sem virtust vera
opinber, en þar útnefndi hann
sig „alþjóðlegan lögreglustjóra".
Hann hafði lært ensku í fangels-
inu, og varð talsvert fær í mál-
inu, nema hvað framburði var
ábótavant, og hann skráði þenn-
an nýja titil sinn einnig á ensku.
Rændi prestinum
Árið 1938 var honum aftur
sleppt úr haldi. Skömmu síðar
framdi hann það afbrotið, sem
hann er nafntogaðastur fyrir og
hefur skipað honum á bekk í
glæpasögu Norðurlanda. Hann
komst yfir flutningabíl og ók
honum um Suður-Jótland. Dag
einn skaut honum upp í þorpinu
Gram, og þar barði hann að dyr*
um hjá sóknarprestinum, séra
Thorkild Philipsen, en hann
hafði fregnað að klerkur ætti
auðuga eiginkonu. Lindberg bað
prestinn að koma með sér til
fundar við dauðvona mann,
og presturinn fór grunlaus af
stað með Lindberg, sem hafði
leigt sér einkabílstjóra í leigu-
bíl. Lindberg hafði sagzt vera
lögfræðingur, en á leiðinni rann
upp fyrir séra Philipsen að laga-
kunnáttan var ekki staðgóð. í
grenilundi einum í grennd við
Ribe nam billinn staðar og prest-
urinn var neyddur til að fara i
kassa í flutningabílnum, sem ek-
ið hafði verið á undan þangað.
Þarna reyndi Lindberg að fá
prestinn til að „játa“ á sig af-
brot, og með játninguna í vasan-
um ætlaði hann að bjóða prests-
frúnni manninn aftur og lofa að
þegja um málið. Það var bara
að borga hæfilega upphæð.
Prestur harðneitaði og allan
daginn óku bílarnir fram og aft-
ur um sveitina, þar til Lindberg
skipaði þeim undir kvöld að snúa
aftur til Gram, en þar ætlaði
hann að sækja prestsfrúna heim.
Bílnum var lagt í grenndinni og
Lindberg gekk af stað til prests-
setursins. En þegar kirkjuklukk-
urnar hringdu, þekkti prestur
hljóminn og vissi hvar hann var
staddur, og með því að leggja
sig allan fram tókst að losa sig
og hlaupa á brott, en aðstoðar-
menn Lindbergs veittu honum
eftirför Hann komst inn í verzl-
un eina og kallaði þaðan á lög-
regluna, sem hafði fylgzt með
bílnum meira og minna allan
daginn, en mannránið' hafði þá
farið fram hjá henni.
Nokkrum mínútum síðar
renndi lögreglubíllinn upp að
prestssetrinu, þar sem Lindberg
sat í dagstofunni og reyndi að
kúga fé út úr frúnni.
— Allt í lagi, var það eina sem
hann sagði, þegar lögregluþjón-
Mozart Llndberg
arnir þyrptust inn úr dyrunum.
Að öð'ru leyti yppti hann aðeins
öxlum og þagði.
Hugkvæmur og óbugaður
af elli
Fyrir þetta ævintýri var hann
dæmdur til gæzluvistar á geð-
Framhald á bls. 13.
BÍLL FRÁ FYRRIÚLD
Stundum gerast skemmti-
legar tilviljanir. í Danmörku
er nú verið að sýna við mikla
aðsókn myndiria „Den kære
Familie", sem Nordisk Film
hefur gert. í þessari mynd
kemur við sögu gamall bíll,
sem aðalleikararnir Ebbe
Langberg og Ghita Nörby
aka víða um land.
Til myndarinnar hafði verið
fenginn gamall bíll, en mönn-
um var þá ekki kunn saga hans
nánar. En nú hefur komið upp úr
kafinu, hvaða bíll þetta er. Hann
var upphaflega í eigu stofnanda
kvikmyndafélagsins, Ole Olsson,
sem á sinni tíð var höfuðfröm-
uður kvikmyndagerðar í Ðan-
mörku og einn þeirra manna, er
mikinn þátt eiga í þróun kvik-
myndalistarinnar. Nú kom bíll-
inn sem sé aftur til sama fyrir-
tækis og hann var hjá í upphafi.
Bíllinn er gerður hjá Christi-
ansen vagnasmiði í Stóru Kóngs-
göfju árið 1899. Olsen, eigandi
bílSins i öndverðu, segir í ævi-
minningum sínum að „þá hafði
menn fallið í stafi yfir þessum
nýja töfragrip. jafnvel þótt oft-
ar hafi verið legið' undir bíln-
um en setið í sætinu.“
Árásir á Ágúst
í fyrradag ræðst Mbl. hat-
rammlega á Ágúst Þorvaldsson
bónda og a'Iþm. á Brúnastöðum
fyrir greinar þær, sem hann
hefur skrifað í TÍMANN í sum
ar um ha/gsmunamál bænda-
stéttarinnar. Segir Mbl., að
varia verð'i komizt lengra í öfg-
um og öfugmælum en í þess-
um greinum Ágústs og „furðu-
legt að menn, sem scilast eftir
fylgi bæitda, skuli lýsa því yf-
ir, að þeir hafi aigera vantrú
á landbúna'ði. Og ekki nóg meg
það, heldur sé því einn'ig þann
ig farið um þá, sem þeir um-
gangast.
Hverjir eru haldnir
vantrúnni?
Hér er ráðizt hiarkalega að
góðum og dugmiklum bónda
og skeleggum málsv.ara bænda-
stéttarinnar. Þeir, sem til
Ágústs Þorvaldssonar þekkja
og hlýtt hafa á mál hans, er
hann ræðir uppbyggingu og
framtíð íslenzks iandbúnaðar,
eru áreiðanlega á einu máli
um það, að hann sé hinn ein-
lægasti baráttumað’ur íslenzks
landbúnaðar og íslenzks land-
náms. En hitt veit Ágúst og
fléstir bændur, að hinir miklu
möguleiloar verða ekki nýttir,
ef mönnum er settur stóllinn
fyrir dyrnar, bændur sligaðir
svo að þeir, sem við mesta erf-
iðleikana eiga að etja, flosni
upp af jörðum sínum. Það, sem
heft getur framgiang íslenzks
landbúnaðar, er ekki dugleysi
bænda eða vantrú þeirra á
Iandið og íslenzka gróðurmold.
En það er hægt að leggja svo
miklar torfæruj- í veg duglegra
manna, aff þeir kom'izt ekki
yfir oig hraustustu hermenn
verða undau að hörfá, ef við
gífuriegt ofurefli er að etja.
Vanfrú á ríkissfjórn
fslenzkir bændur hafa ekki
misst trúna á landbúnaðinum.
Það er mjsskilningur Mbl.
Bændur hafa m'isst trúna á
núverandi ríkisstjónn. Þeir liafa
trú á framtíð íslenzks landbún-
aðar en vantrú á stuð’ningi nú-
verandi stjórniarflokka vig Innd
námshugsjónina.
Hvar ienda spjót Mbl,?
Mbl. vegur illa að bænda-
stéttinni allri með þessum árás
um sínum á Ágúst Þorvalds-
son á Brúnastöðum. Hann er
ekki einn um þá skoðun, að
núverandi ríkisstjórn hafi Lagt
slík björg í veg fyrir bændur,
að hættia sé á að uppbygging
landbúnaðarins verði stöðvuð
Bændur, ’landlð um kring, Sjálf
stæðismenn jafnt sem Fram.
sóknarmenn, hafa gert ályktan
ir þess efnis, að vegna aðgerða
stjómarvalda hafi hagur
bænda svo mjög verið þrengd-
ur, að þeir geti ekki við unað
og veiðj að fá Iciðréttingu
mála, svo aff uppbyigging ís-
lenzks Iiandbúnaðar verði ekki
stöðvuð Bændur voru einhuga
um að beita samtökum sínum
til að koma í veg fyrir að þeim
yrðu lögð’ slík björg í veg, að
þeim yrffi gcrt óklejfi ag kom-
ast lengra áleiffis. því aff þeir
vita, aff það er hægí rff kom-
ast mikiu lengra, ef björgum
„viðreisnjarlnnar" verffur rutt
úr vegi Þaff er elamitt staðíöst
trú þein-a á íslenzke/j Lar.dbún-
að, sem þama l*-s j>!r fr,-.m en
ekki vantrú. — i-ra spjót, sem
Mhi. kastar að jÁjgú.sti f-crva’lds
syni fyrir áhnga haris á að
Franíhaíd á bls. 13.
T f M I N N, fimnitudagcrinn 1S. sípt. 19C2.
2