Tíminn - 28.10.1962, Blaðsíða 8

Þótt við hefðum komizt á
leiðarenda í gær var samt
sem áður ekkert útlit á að
okkur miðaði í áttina heim-
leiðis í dag, enda ekki svo til
ætlazt. Að þessu sinni mun
hugmyndin að aka eitthvað
um austurhluta sýslunnar og
svo skilst mér að Skaftfelling-
um þyki eitthvað á skorta um
sómasamlegar móttökur ef
þessu skagfirzka farandfólki
er ekki haldin nema ein veizla
sunnan jökla. Að sönnu er
það mikill misskilningur þvi
ég veit ekki betur en við höf-
um öll setið i óslitnum veizlu-
fagnaði frá því að við fyrst
drápum fæti á skaftfellska
jörð.
En hér verður engu um þokað.
„Það er ekki þörf að kvarta
þegar blessuð sólin skín“. Og
þó að sólin sé að visu ekki við-
látin í dag þá verður sannarlega
ckki annað sagt en að við höfum
verið í náðinni hjá þeim máttar-
völdum, sem veðri og vindum
ráða.
Jökulganga
Svo sem í gær var meiningin að
hver og einn ætti ráðstöfunarrétt
á deginum fram yfir hádegi. En
er lokið var morgunkaffinu vakti
Sigurjón bóndi 'máls á því, hvort
okkur langaði ekki til að koma
alveg upp að jökulrótum. Jú, til
vorum við með það. Og innan
stundar var Sigurjón búinn að út-
vega bíl frá Flatey og við hjónin
setzt inn í hann ásamt Pétri og
Ragnheiði á Hjaltastöðum, Sigur-
mon og þeim feðgum Sigurjóni og
Arnóri. Var nú ekið sem leið ligg-
ur upp að fláajökli, skammt þar
frá sem ógnvaldur Mýranna,
Hólmsá, ryðst í tröllskap sínum
fram undan jöklinum. Fremur
fannst mér jökulbrúnin ófrýn á
svip, öll ötuð leir og sprungin
langs og þvers. Príluðum við lítið
eitt upp í jökuljaðarinn, srvo aldr-
ei yrðj þó annað sagt en við hefð-
um gengið á jökul í ferðalaginu,
en jökulganga var annars meðal
þeirra íþrótta, sem ekki voru á
dagskrá ferðalagsins.
„Þeir koma bráðum"
í bakaleiðinni litum við á sand-
ræktartilraunir þeirra feðga. Hafa
þeir girt af stórt landssvæði, sem
áður var ýmist gróðurlítið eða ör-
fcka og eru nú að rækta upp hinn
fríðasta töðuvöll. Til skamms
tíma hafa hinir geysivíðlendu
sandar í Skaftafellssýslu aðeins
verið lítt og ekki nothæf eyði-
mörk. Nú hafa Skaftfellingar á
hinn bóginn byrjað að rækta sand
ana í stórum stíl með ágætum
árangri. Mun, ef svo fer fram, ekki
líða á löngu þar til túngróður þek-
ur þær auðnir, sem áður voru að
mestu lífvana landflæmi. Mætti
þá svo fara, að nýtt landnám hæf-
izt í þeirri byggð sem Hrolleifur
karlinn Rögnvaldsson helgaði sér
í öndverðu. Þegar úr raknar með
samgöngur og aðra aðstöðu á borð
við það, sem nú hefur víðast gert
í góðsveitum, er Skaftfellingum
til þess trúandi að verða í fremstu
röð íslenzkra bænda. Skagfirðing-
urinn, Sveinn Pálsson, læknir,
segir raunar í ferðabók sinni að
þeir séu „----------þunglamalegir
i útliti og daufgerðir------“ og
á þar að vísu við Hornfirðinga,
sem hann kallar svo, en ekki Skaft
fellinga yfirleitt. En auðgert er
að benda á aðra vitnisburði, sem
á annan veg hljóða — þótt frá
öðrum tímum séu. En hvort sem
þessi ummæli hafa átt við 1793
eða ekki þá er víst, að í dag er
þessu þveröfugt farið. Skaftfell-
ingar eru myndarleg prúðmenni,
glaðlyndir, gestrisnir og hjálp-
fúsir. Andi samhjálpar og sam-
vinnu á með þeim óvenju rík ítök.
Við byggingar og aðrar stærTi
framkvæmdir hjálpa þeir hver
öðrum. Eg byggi í dag, þú hjálpar
mér, þú byggir á morgun, ég
hjálpa þér. Þessi samvinna er
eins konar óskráð lögmál, sem eng
um dettur í hug að rjúfa og allir
hagnast af að halda í heiðri. Ferða
félagj minn einn gisti hjá bónda,
sem var að hefja miklar bygginga-
framkvæmdir. — Þarftu ekki að
fara að drífa þetta upp fyrir slátt-
inn? spurði hann. — Jú, þeir
koma bráðum, svaraði heimamað-
ur. Og hverjir eru það, sem koma
bráðum? Er það kannske einhver
vinnuflokkur neðan úr Höfn eða
af öðru landshorni? Nei, það eru
bara nágrannarnir. Þeir koma
einn góðan veðurdag og þá er
þetta drífið upp á stuttum tíma.
Svona eru Skaftfellingar og færi
betur að fleiri væru þeim líkir.
Loksins rigning
Nú var tekið að rigna og fór
vaxand; unz komið var óhemju
úrfelli. En enginn lét það á sig
fá Upp úr hádegi tóku bílstjóram
ir að smala fólkinu saman og var j
ekið niður í Höfn. Eg hef alltaf i
haft það á tilfinningunni að Höfn
væri merkilegt kauptún, þarna
fremst á nesinu milli Ho'rnafjarð-
ar og Skarðsfjarðar, eins konar
Feneyjar íslands. fikki gálst fh'ér
þó kostur á að sannreyna þetta hug f
boð mitt því rigningin var svo;
stórfelld meðan staðið var við í j
Höfn að ótilneyddur var enginn
úti við. Aftur á móti var komið
við í kaupfélaginu og gerðu ýmsir
þar innkaup, með því líka að vör-
urnar frá Djúpavogi voru mjög til
þurrðar gengnar, enda flestar þess ,
eðlis að vera bráðum forgengileika
háðar. Þarna rakst ég á skólabróð- j
ir minn, Skafta Pétursson frá;
Rannveigarstöðum í Álftafirði. j
Höfðum við ekki sézt síðan við j
vorum þegnar Bjarna á Laugar- j
vatni, endur fyrir löngu. En lítið |
tóm gafst okkur Skafta til að rifja 1
upp gömul og góð kynni því hann
mátti vera á sífelldum þönum inn-
an við búðarborðið að afgreiða þá,
sem eitthvað áþreifanlegra vildu
hafa heim með sér úr Hornafirð-
inum en grjót, sem aðrir létu sér
nægja og þóttust góðir af.
Nú var blásið til brottferðar og
ékið út í rigninguna. Ekkert sást
úf um bílrúðurnar fyrir forarleðju
allir Skagfirðingar voru orðnir
áttavilltir og vissi enginn okkar
hvert stefnt var. Einhver lét í
ljós það álit, að við værum kom-
in út á sjó, en við nánari athugun
reyndist það misskilningur. Hins-
vegar þýddi ekki að segja það nein
um, að við værum lengur á þurru
landi, það vottuðu vatnsgusurnar.
sem dundu á bílrúðunum. Talað
var um að förinni væri heitið út
a Stokksnes til að skoða ,.herinn“.
Það þótti Þorbjörgu í Árbæ að
vonum þarflítið ferðalag, enda fór
það svo, að við fundum aldrei
..herinn1'. Þykir mér líklegast að
hann hafi lagt á flótta þegar hann
sá þessa fylkingu í radarnum sín-
um. Hjá Horni var snúið við því
mjög leið nú að þeim tíma, er
mætt skyldj í Mánagarði, félags-
heimili þeirra Hornfirðinga. En
meðan þessru fór fram hafði Pétur
á Hjaltastöðum farið í reiðtúr.
Komst hann að því, að Sigfinnur
í Stóru-Lág ætti í fórum sínum
forláta hryssu og vildi Pétur nú
prófa gripinn. En ekki var Pétur
fyrr kominn i hnakkinn en mer-
in tók með hann roku mikla, enda
vart fyrir ekkert komin út af
því fræga hrossi Óðu-Rauðku.
Taldi Pétur sig ekkj öðru sinni
hafa komizt i meiri mannraun en
þá, að sitja þennan óstýrláta af-
komanda Rauðku og hefði það eitt
eflaust bjargað sér frá bráðri
5 hneisu, að strengja þess heilagt
heit þarna uppi á hrossinu, að
aldre; skyldi sá fjandi spyrjast um
Skagfirðing, að hann hefði farið
suður í Hornafjörð tiJ þess að
detta af baki.
í Mánagarði
Mánagarður er mikið hús og
gott og kom það sér líka betur
slíkur söfnuður sem þar var nú
saman kominn: Á annað hundrað
Skagfirðingar og þar að auki
mergð manna úr öllum sveitum
Skaftafellssýslu, austan Jökulsár
á Breiðamerkursandi. Var þar í
Mánagarði boðið til hinnar veg-
legustu veizlu og stóðu fyrir því
boði Búnaðarsamband Austur-
Skaftfellinga og Kaupfélag Aust-
ur Skaftfellinga. Egill Jónsson,
ráðunautur á Seljavöllum stjórn-
aði hófinu og bauð gesti velkomna.
Ekki er ég á því hreina með hvað
lengi var setið undir borðum en
trúað gæti ég því, að ekki hafi
það verið undir þremur klukku-
stundum. Mun þó engum hafa þótt
stundin leið né löng enda neyttu
menn bæði efnislegrar fæðu og
andlegrar í ríkum mæli.
Eftir að veizlustjóri hafði lokið
máli sínu og menn búnir að súpa
úr einum til tveimur kaffibollum
steig öldungurinn Stefán Jónsson
í Hlíð í pontuna og flutti greina
gott erindi um sögu þeirrar sýslu.
er nú gistum við Á eftir honum
tók til máls Gísli í Eyhildarhoiti
þá Þorsteinn Geirsson á Reyðará.
Guðjón' Jónsson á Tunguhálsi í
Skagafirði. Steinþór Þórðarson á
Uala, Jón Eiríksson í Volaseli, Guð
mundur á Egilsá Sigurður á Stafa
felli, Friðrik Hallgrímsson á
Sunnuhvoli í Skagafirði. Björn i
Bæ, Ragnar Ásgeirsson og að lok-
um Egill ráðunautur. „Þjóðkór-
inn“ söng við raust milli allra
ræðna en söngstjórar okkar áttu
r.ú betri daga en oftas-t að undan-
förnu við hliðstæð samkvæmi því
Hornfirðingar lögðu til söngstjór-
ann, Bjarna Bjarnason í Brekku-
bæ. Og áður en staðið væri upp frá
borðum kom Karlakór Hornfirð-
inga inn á sviðið og söng nokkur
lög undir stjórn Bjarna við al-
mennan fögnuð.
Líður að kvölHi
Stundum finnst manni að tim-
inn mætti láta sér hægar en hann
_gerir, jafnvel doka alveg við, stund
og slund. Svo hefði mátt vera í
Mánagarði. En það gildir einu
hvers við kunnum að óska í þeim
efnum, sólin gengur sína leið. Og
fyrr en varði var dagur að kvöldi
kominn og dvölin með okkar elsku
legu Skaftfellingum þar með runn
in út. Og þó ekki alveg. Eftir var
eitt sólmánaðarsíðkvöld og nótt-
in. — Nú skulið þið fara snemma
að sofa í kvöld því tímanlega í
fyrramálið leggjum við af stað
heimleiðis og löng leið og tíma-
frek er fyrir stafni. jafnvel þó að
Berufjörðurinn verði blíðari við
okkur en á suðurleið, hvað þó ó-
víst er. Þannig hljóðaði ráðlegging
fararstjórans. skvnsamleg, eins og
vænta mátti. En stundum getur
nú verið freistandi að ganga á
snið við góðar og vel meintar ráð-
leggingar og fyrir kemur, að mað-
ur þarf jafnvel ekki að sjá eftir
því. Og grunur minn er sá. að sums
staðar í byggðum Skaftfellinga
hafi mönnum orðið skrafdrjúgt
fram eft’r nóttunni
Hvað okkur áhrærði þar heima
í Árbæ, (mér finnst ég vera orð
inri þar heimamaður), þá röltum
við til næsta bæjar um það leyti.
sem annars er venja að taka á
sig náðir. Það var að vísu ekki
langt, kannski svona 1—2 mínútna
rólegur gangur Gestgjafar þeirra
Hialtas'taðah.iór.a. Arnór og Ragna
á Brunnhóli. báðu okkur að súpa
með sér kvöldkaffið Vel smakkað
ist kaffið og gleði ríkti við borð
haldið. En kannski hefur þó, ein-
hvers staðar í leynum hugans, ver
ið á sveimi angurværð vfir því. að
hafa nú e. t. v í síðasta sinn drukk
ið kvöldsopann með því fólki sem
manni finnst eftir tveggja daaa
kynni. að maður hafi þekkt jafn
lengi sjálfum sér. — mhg—
1 N N, sunnudagurinn 28. október 1962
8