Tíminn - 25.11.1962, Blaðsíða 7

SBCSI
r
--------- WílttW-----------------------------
Utgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdasyóri: Tómas Arnason Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-
húsinu. Áfgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur j Banka.
stræti 7. Simar: 18300—18305. — Auglýsingasími: 19523. Af.
greiðslusími 12323. — Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innan-
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Öfgarnar til hægri
og vinstri
ÞaS sannaðist glöggt á þingi Alþýðusambands íslands,
að í landinu eru tveir hópar manna, sem ekki vilja una
iöglega uppkveðnum dómi eða lýðræðislegum reglum,
ef það stríðir eitthvað gegn hagsmunum þeirra. Þeir setja
flokkslega hagsmuni ofar rétti og lýðræði.
Strax eftir að meirihluti Félagsdóms felldi úrskurð í
máli LÍV og ASÍ, hófu kommúnistar baráttu fyrir því,
að hann yrði hafður að engu. Þessu reyndu þeir svo að
fylgja fram á þingi Alþýðusambandsins. Því var afstýrt
fyrir milligöngu Framsóknarmanna. Dómi meirihluta Fé-
lagsdóms varð að hlýða, hvort heldur sem hann var rétt-
ur eða rangur. Meirihluti Félagsdóms hafði skýlaust vald
> t?l að kveða upp úrskurðinn samkvæmt réttarfarsreglum
þjóðfélagsins.
Kommúnistar sýndu með þessu, að lög og reglur virða
þeir ekki, nema þegar það þykir henta.
Hlutur stjórnarflokkanna á Alþýðusambandsþingi varð
hins vegar engu betri, þegar til kom. Þing ASÍ hafði
skýlausan lýðræðislegan rétt til að ákveða þá meðferð
kjörbréfa LÍV, sem viðhöfð var. Um það má vitanlega
deila, alveg eins og úrskurð meirihluta Félagsdóms,
hvort sá úrskurður var réttur eða rangur. Um hitt
verður hins vegar ekki deilt, að Alþýðusambandsþing
hafði samkvæmt öllum viðurkenndum lýðræðislegum
reglum vald og rétt til að gera það, sem þeir gerðu.
En forustumenn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins sýndu það, að þeir vildu ekki una þessum lýðræðis-
lega rétti. Strax eftir, að þeir höfðu beðið ósigur í at-
kvæðagreiðslunni um kjörbréfin, lýstu þeir yfir því að
þingið væri ólöglegt! Þó voru þeir búnir að segja áður
opinberlega, að það myndi engu breyta um meirihluta
á þinginu, þótt kjörbréfin yæru tekin gild, eins og líka
í étt var.
Þetta er álíka og ef minnihlutinn á Alþingi lýsi Al-
þingi ólöglegt, ef honum líkaði ekki einhverjar gerðir
meirihlutans þar.
Þetta ólýðræðislegá og ofbeldisfuila athæfi, var líka
harðlega gagnrýnt af mörgum beirra, sem vildu taka
kjörbréfin gild, eins og t. d. Hermanni Guðmundssyni í
Hafnarfirði.
Sá ofbeldisfulli og ólýðræðislegi hugsunarháttur, sem
felst í þessari yfirlýsingu forustumar.na ríkisstjórnarliðs-
ins á þingi ASÍ, er jafn fordæmanleg'ir og sú fyrirætlun
kommúnista að ætla að vanhlýðnast urskurði meirihluta
Félagsdóms. Þetta tvennt sýnir, að þióðin verður að vara
sig jafn vel á öfgunum tii hægri og vinstri, ef hér á að
þróast lýðræðis- og réttarríki.
Ný áréttíng
Það var greinilega áréttað við stjórnarkjörið á þingi
Alþýðusambands íslands, að Landssamband íslenzkra
verzlunarmanna er orðið fullgildur aðili að ASÍ. Einn
aí fulltrúum LÍV á þingi ASÍ, Markús Stefánsson verzlun-
rnaður, var kjörin i varastjórn ASÍ. Markús hefði ekki
verið kjörgengur við stjórnarkjorið ef LÍV væri ekki
íASÍ.
Þannig áréttaði þing ASÍ á ný, að það hefði fullkomlega
tekið úrskurð meirihluta Félagsdóms til greina og að LÍV
væfi orðið fullgildur meðlimur ASÍ.
m „NEWSWEEK“:
Vaxandi áherzla lögð á aukinn
sparnað i starfsmannahaldi
í NÝRRI sjö hæða byggingu
Aerospace-hlutafélagsins í Los
Angeles eru engir slökkvarar.
Ljósin loga alltaf, dag og nótt,
jafnvel urn helgar, þegar eng-
inn er þar nema fáeinir verðir.
En hlutafélagið er ekki að
bruðla með fé. Það lét teikna
bygginguna svona. Einn tals-
maður hlutafélagsins lét svo
um mælt: „Við létum gera ná-
kvæma athugun og niðurstað-
an varð sú, aö fljóðljósaperurn
ar þurfa minna rafmagn en
venjulegar perur, en þær
slitna fljótar eí alltaf er verið
að kveikja og slökkva á þeim
á víxl. Við látum því loga allt-
af á þeim. Sparnaðurinu af því
er verulegur."
Hvarvetna beinist athyglin
að tilkostnaðinum, bæði hjá
stórum fyrirtækjum og smá-
um. Sum fyrirtæki hætta við
eina framleiðslu og hverfa að
annarri. Ástæðan er sú, að sal
an þarf að vera miklu meiri
en áður, ef hagnaðurinn á að
aukast nokkuð. Hagnaðurinn
er í raun og veru alltaf að
minnka, ef litið er á hann sem
hundraðshluta af sölunni. Sal-
an hefur tvöfaidazt á tuttugu
árum, en hagnaðurinn af hverj
um dollar söluverðsins hefur
minnkað um tvo fimmtu. Nýj-
ar skýrslur frá First National
City Bank, New York, sýna að
ágóðinn af hverjum dollar sölu
verðs lækkaði úr 6,2 sent í 5,6
sent 'á -■-þriðja ársfjórðungi
þessa ári.t í
Fleiri og fleiri fyrirtæki kom
ast að þeirri niðurstöðu, að
lækkun tilkostnaðar sé örugg
asta leiðin til þess að auka arð
inn, sem hefur stöðugt verið
g að minnka.
LÆKKUN kostnaðar get.ur
1 auðvitað gengið of langt. For-
i stjóri fyrirtækis eins lét þau
| boð út ganga til ailra deilda.
S að tilkostnaður skyldi lækkað-
1 ur um 15%. Sópurinn fór af
1 stað og beindist fyrst að hópi
i nýrra starfsmanna, sem störf
J uðu að því að athuga sann
virði hlutanna. Sem betur fór
ákvað forstjórinn á síðustu
stundu að bjarga þessum mönn
um. Að tíu mánuðum liðnurn
voru þeir búnir að benda á
sparnað, sem nam fimmföldum
launum þeirra.
En hvaö liggur næst fyrir
hjá fyrirtækjum, þegar þau
eru búin að slípa framleiðslu-
hættina og nema burtu óþörf
ómakslaun og annað slíkt?
Þeim fjölgar óðum, sem segia
að það sé fækkun starfsfólks
Leiðandi maður í rafmagnsið'
aðinum orðaði þetta svo-
Stjórnarkostnaðurinn er eink
um fólgin í fólki, því færra
— því betra.
Eins og sakir standa beinist
athyglin einkum að mönnuum
með hvítu flibbana. Ástæðan
er sú, að skrifstofumönnum
hefur f.iölgað fimm sinnum
meira hlutfallslega en starf-
andi fólki í heild.
HAFT er eftir Richard t
Neuschel, forstjóra fyrirtækis
ins McKinsey & CCo., sem ann
| ast leiðbeinlngar um stjórn
f fyrirtækja: „Það er staðreyno
’ um bandarísk viðskipti, að
-'kki hefur lærzt að fara rétt
meði eina af aðal-auðlindun
L
Amerísk fyrirtæki leggja nú
mest kapp á aS draga úr skrlf-
finnskunni.
um, þ.e.a.s. þann vaxandi hóp
manna, sem ekki starfar beint
að framleiðslu.“ En hann var-
ar þó við gálauslegri „slátrun“
„Það verður að lærast
að ákveða rétt um
hvers konar störf af þessu tagi
auka á arðinn. Hvað á sölu-
örvunin að vera mikil? Hve
margt fólk þarf að annast
hana?“
Engin töfraorð eru til, sem
leysa þenna vanda og þaö
kann að válda þvi, að margn
láta sér enn hægt. Bandarikja
menn eru gefnir fyrir að færa
út kvíarnar og haft ei eftir
einum forstjóranum i San
Francisco: „Maður vill ekk:
láta viðskiptavini sína naldn
að maður sé i kröggum"
Viðskiptamenn Chrysler
verksmiðjanna vissu að fyrir
■’ ækið var í kröggum 1 fyrra.
iafnvel áður en forstiórinn
Lyn A. Towsend, sagði upp
7000 starfsmönnum tneð nvít.a
flibba. Honum tókst að koma
fótunum undir fyrirtækið afí
ur, en hann segir: ,Að segja
fólki upp er vissulega erfið-
asta skylda! sem forstjóri get
ur nokkurn tíma þurft að
að gegna “
Uppsagnirnar hjá Chrysle:
ollu sársauka. Sá háttur, að
ráða ekki menn í staðinn fyrir,
bá. scm láta af störfum. er
ólikt sársaukaminni. Hann
krefst góðrar skipulagningar
á allan hátt ,en árangurinn
tetur orðið mikill
LÍFTRYGGINGARFÉLAG
•it! i New York er að ljúka
viö fimm ára áætlun um að
sameina skrifstofustörf 255
útibúa í 17 aöalstöðvum. Ár-
angurinn er, að skrifstofufólki
fækkar úr 4000 í 2100 með end
urskipulagningunni og launa-
greiðslur lækka um 5 milljón
ir dollara.
Raytheon, stórfyrirtæki eitt
í Massachusett, hefur hamr-
að á „skrifstofukúfnum“ í
þrjú ár. -„Við erum að sigra,“
segir einn f(*3t.jóranna, „og
höfum lækkað skrifstofukoátn
aðinn um 6 milljónir dollara".
Hann segir sparnaðinn eink-
um fólginn í „vélvæðingu,
bættum starfsháttum og verk
skipulagningu".
Um síðasta atriðið segir
hann: „Það væri æskilegt að
geta sparað tíma við eitt og
annað með því að koma öllu
á gataspjöld og í vélar, en við
verðum sífellt að spyrja, hvort
það borgi sig“. Og venjulega
borgar það sig ekki. Af þeim
sökum er það, að fjórði hver
43000 starfsmanna hjá Raythe
on vinnur enn við skrifstofu-
störf. Þar er nú byrjað að á-
kreða fyrlirfram, hve miklu
verki hver vélritari og bókari
skuli skila á klukkustund, til
þess að jafna mismiklar ann-
ir.
Ef til vill er hámarkinu náð
í 37 hæða skrifstofubyggingu
Metropolitan Life Insurance
Co.t í New York. Þar annast
80 stúlkur vélritun fyrir 1000
stjórnendur, sem þær fá aldrei
að sjá. Stjórnandinn tekur upp
símtækið sitt, velur sér núm
er, fær þá samband við eitt
af 60 sjálfvirkum segulbönd-
um, og þylur það, sem hann
hefur að segja. Stúlkurnar
munu vélrita eitthvað á aðra
milljón hréfa á þessu ári.
ÞVí MIÐUR hefur þetta
tvær hliðar. Það sparar doll-
ara, en veldur meiri fækkun
starfa en , önnur vélvæðing. í
nýrri skýrslu segir frá þvi, aö
„bættar starfsaðferðir" hafi
valdið 54% af fækkun skrif-
stofumanna og 30% af fækk-
un erfiðisvinnumanna hjá
málmiðnaðinum á fyrra helm-
ingi ársins 1962 Nýjar vélar
leystu aðeins af hólmi 5% skrif
stofumannanna og 16% ann-
arra starfsmanna. Annað at-
riði sömu skýrslu: Flestir verk
smiðjuverkamannanna voru
fluttir til starfa í öðrum deild
um, en „fækkun fastlauna-
manna var alvarleg. Tveimur
þriðju þeirra. sem írá störfum
hurfu, var sagt úpp“.
Stjórnendur veróa einnig fyr
ir barðinu á sparnaðinum. —
Lækkun hagnaðar hefur valdið
fyrstu lækkun arðs síðan á ár
inu 1938 hjá U.S.Steel. Þar er
farið að fækka st.iórnendum
samkvæmt þvi, sem nefnt er
.áætlun um að hverfa frá
störfum snemma" Hjá einu
fyrirtæki samsteypunnar
voru 150 nöfn stjórrienda num
in af launaskra;
En það næg'ir engu fyrirtæki
til lengdar að fækka i offjöl-
mennum skrifstofum, hætta
við starfsgreinar, sem ekki
gefa nægan arð eða draga úr
framleiðslukostnaði, nema
sparnaðurinn verði að fastri
reglu.
T í M I N N, sunnudagurinn 25. nóv. 1962.
7