Tíminn - 25.11.1962, Side 8

40 DAGAR OG 40 NÆTUR
í SIGLINGU VIÐ AFRÍKU
MAÐUR er nefndur Bjarni
Pálsson, ungur íslenzkur stúd-
ent, sem mér var sagt, að hefði
eytt sumarleyfinu sínu á dá-
lítið óvenjulegan hátt, komizt
nærri óafvitandi alla leið suð-
ur á Fílabeinsströnd í Afríku
og verið 40 daga og 40 nætur
í þeirri siglingu einni. Mér
fannst því ómaksins vert að
fara á fund Bjarna og spyrja
hann frétta af ferðalaginu.
— Hvernig var áætlunin
áður en þú lagðir upp í ferð-
ina?
— Það var hreint og beint
engin áætlun, ég ætlaði bara
að láta kylfu ráða kasti, en þó
hafði ég fremur í hyggju að
komast á útlent skip í sigling-
ar, þegar skotsilfrið héðan væri
geftgið til þurrðar.
— Og hvaða farkost valdir
þú héðan?
— Ég hélt héðan með Gull-
fossi í júní til Leith. Fór þar í
land og með lest til London.
Ég hafði ekki aðra peninga
en þennan venjulega útlenda
gjaldeyri, sem allir ferðamenn
fá, þegar þeir hafa keypt sér
farmiða til útlanda. Nokkra
daga var ég í London í góðu
yfirlæti, tók svo lestina til Par-
ísar, og þar aftur nokkra daga
til að fá nasasjón af þeirri
lystisemdaborg. En ég vildi
lengra og létti ekki fyrr en ég
var kominn suður á Spán, til
Barcelona. Þar sleikti ég sól-
skinið á meðan nokkuð vár eft-
ir í pyngjunni. Og reyndar rétt
áður en hún var t-óm fór ég á
stúfana að verða mér úti um
vinnu. Ég sneri mér til kons-
úlsins í Barcelona og spurði
hann um möguleikax á því að
komast sem háseti á eitthvert
skip. Hann ráðlagði mér að
fara til Marseille, þar væri
helzt möguleiki á að ráðast á
skip. Ég þangað og leitaði til
konsúla Noregs og Svíþjóðar.
Þar fékk ég fyrst það svar, að
bezt væri að halda til Genoa.
Ég sagðist ekki hafa peninga
til frekari ferðalaga. Það vildi
til, að ég fékk aðgang að stúd-
entagörðum og uppihald þar
fyrir helming þess, sem ég
hefði þurft að borga annars
staðar. Eftir nokkra daga
hringdi sænski konsúllinn í
mig og sagðist geta útvegað
mér hásetapláss. Því boði tók
ég samstundis. Ég var munstr-
aður á 1700 tonna vöruflutn-
ingaskip, „Flamingo“ frá Stokk
hólmi.
— Og hvert var ferðinni
heitið?
— Satt að segja var ég svo
áfjáður að komast á sjóinn, að
ég steingleymdi að spyrja,
hvert skipið ætti að sigla. Það
var ekki fyrr en eftir að það
hafði lagt frá landi, að ég fór
að grennslast eftir þessu. Og
þá kom upp úr kafinu, að við
vorum á leið til Fílabei^s-
strandar í Afríku.
— Varstu fyrir vonbrigðum,
þegar þú komst að þessu?
— Ekki get ég beint sagt
það, þótti það eiginlega enn
BJARNt PÁLSSON
meira spennandi en ég hafði
átt von á. Vildi auðvitað gjarn-
an komast á framandi slóðir.
—Hvað var skipið að flytja
þangað suður eftir?
— Það voru nærri eingöngu
bílar, bæði fólks- og vörubílar
frá Frakklandi. Ég var eig-
inlega dálítið undrandi yfir
þessum skipsfarmi, þótt í sjálfu
sér væri ekkert einkennilegt
við það, þegar suður kom.
— Hvernig var áhöfnin á
skipinu?
— Það voru ýmissa þjóða
kvikindi, bæði Suðurlanda- og
Norðurlandabúar. Af Skandi-
nöfum voru Svíar fjölmennast-
ir, Norðmenn, Finnar, Danir
og ég einn frá íslandi. Þá voru
þarna ítalir og þó fleiri Spán-
verjar. Mér féll yfirleitt vel
við skipsfélagana. Ósköp voru
þeir nú fáfróðir um ísland, eða
öllu heldur, þeir vissu eigin-
lega ekkert um landið. Einn
Svíinn spurði um Eskimóana
á íslandi. Hann væri svo sem
ekki að kenna mfg við þann
kynstofn, kvaðst svo sem geta
séð, að ég væri innflytjandi,
sem hefði komið frá Skandi-
navíu, líklega frá Svíþjóð. —
Hvort það væri ekki rétt, að
innflytjendurnir byggju í
strandbæjum, en Eskimóarnir
innar í landinu. Og kokkurinn
átti afar erfitt með að skilja,
að ég væri frá íslandi, hélt ég
GUNNAR BERGMANN
væri íri. Það kom upp úr kaf-
inu einn dag, þegar hann var
að færa okkur kartöflurnar, að
hann spurði, hvernig gengi
með kartöfluuppskeruna heima
hjá mér — Á íslandi! Annars
féll mér langbezt við Finnana
á skipinu, held þeir eigi einna
bezt við íslendinga yfirleitt.
En reyndar kom einum fleira
fram á skipinu en munstraðir
;voru á það.
— Og hver var nú hann?
— Við vorum komnir út í
rúmsjó, þegar einn óboðinn
gestur kom skríðandi undan bíl
á dekkinu. Hann hafði laum-
ast um borð í Marseille og haf-
izt við undir bílnum æðilengi.
Var karli farin að leiðast vist-
in þar. Þessi laumufarþegi var
Austur-Þjóðverji. Hann hafði
enga pappíra og var raunar
allslaus. Hann kvaðst hafa
strokið yfir til Tékkóslóvakíu,
þaðan gegnum Júgóslavíu og
Ítalíu til Frakklands. Við spurð
um hann, hvers vegna hann
hefði farið þessa krókaleið í
stað þess að fara til Vestur-
Berlínar Hánn sagði, að reynd
ar hafi þá verið auðvelt að
komast þangað. En hann vildi
losna við alla rekistefnuna þar,
flóttamenn frá Austur-Þýzka-
landi hefðu ekki fengið full
réttindi í Vestur-Þýzkalandi
strax, heldur þúrft' áð véra' á
biðtíma til að fá vinnu,’ að því
er hann hélt. Því hefði hann
tekið þann kostinn að komast
en lengra í burtu. Og allslaus
var hann, greyið.
— Og hvað varð svo af hon-
um?
— Þegar við komum til Dak
ar í Senegal, eftir tíu daga sigl
ingu, strauk hann af skipinu.
Þar lenti hann í höndum lög-
reglunnar. Við yfirheyrsluna
sagði hann þeim, að hann hefði
ferðazt á þumalfingrinum frá
Spáni. Þeim þótti það heldur
ótrúlegt og héldu áfram að
krefja hann sagna. Og á end-
anum skiluðu þeir honum um
borð áður en við héldum úr
höfn. Síðan héldum við áfram
siglingunni og þegar við kom-
um á síðasta áfangastað í Abe-
dian á Fílabeinsströnd, strauk
sá þýzki enn í land. Var látið
við það sitja. Ég rakst á hann
eftir nokkra daga í borginni, og
hann var þá búinn að fá sér
einhverja vinnu.
— Hvernig leizt þér á þig
þar syðra?
— Abidjpn er nú höfuðborg
á Fílabeinsströnd. — Borgin
stendur ekkj út við sjóinn. Við
sigldum upp eftir á, og þar
stendur Abidajn báðum megin
árinnar. Öðru megin búa
blökkumenn, hinum megin hvít
ir, sem eru að mestu Frakkar.
Þegar við lögðumst að hafnar
bakkanum, flykktust uppskipun
arverkamenn að. Þeir voru svo
margir, að það var ekki viðlit
að þeir kæmust nærri allir að,
heldur þvældust hver fyrir öðr
um. Innan stundar voru ekki
nema 2 eða 3 menn sem tóku
til hendi við uppskipunina,
hinn skarinn settist og hóf upp
mikinn söng. Svona sátu þeir
og sungu langtímunum saman.
Ekki höfðu þeir fyrir því að
fara heim til að matast, heldur
gengu þeir sig inn í matsalinn
til okkar og átu þar. Ekki höfðu
þeir brúk fyrir gaffla og skeið
ar, heldur slöfruðu í sig með
fingrunum.
— Hvernig var samkomulag
svartra og hvítra?
— Það virtist vera hið bezta.
Ég kynntist þarna negra ein-
um, sem var þeirrar skoðun-
ar, að kynbræður hans í Afr-
íku væru alls ekki færir um
að stjórna sér sjálfir. Hann
hafði verið við verzlunarnám
í Englandi og settist síðan að
þarna, var annars frá Nígeríu.
Hann var búinn að eignazt
nokkra vörubíla og vinnuvél-
ar og var aldeilis ánægður með
sig.
— Er Abidjan ásjáleg borg?
— Já. Frakkar hafa gert þar
mörg mikil mannvirki. Lögð
hefur verið járnbraut frá borg
inni og inn í landið. Og fljótt
tekur maður eftir brú mikilli
yfir fljótið, sem fellur gegnum
borgina. Þetta er með fullkomn
ustu brúm sem ég hef séð, með
undir og yfirakstri o,g ýmsum
brautum til að gera umferð
greiðari og öruggari’.
— Kynntist þú heimilum í
borginni?
— Ég kom á lieimili Negra.
Það var í nýjum verkamanna
bústöðum, rúmgóð íbúð, og þar
voru húsgögn ekki að þvælast
fyrir manni. Enda þótt þessi
svarti kunningi væri fluttur
inn með fjölskyldu sína, var
þar ekkert annað húsgagna en
eitt Telefunken-útvarpsviðtæki.
Þetta kemur ókunnugum held-
ur spanskt fyrir. En sannleik-
urinn er sá, að íbúð er blökku-
mönnum þar syðra ekki það
sama og hjá fólki hér á norð-
urhveli. Mesta hluta ársins held
ur fólkið til utan. húss notar
íbúðina ekki nema blánóttina.
En þótt þessi kunningi gæti
neitað sér um það, sem okkur
er nauðsynleg húsgögn, þá
fannst honum ómissandi að
hafa sitt útvarpstæki. Þeir eru
mikið fyrir mýsik, hávaða og
glysgjarnir, negrarnir.
— Ber ekki yfirgnæfandi
meira á negrum þarna en hvít
um mönnum?
— Jú, að sjálfsögðu, en þó
ekki eins mikið í borgunum og
úti á landinu, af 4 milljónum
íbúa landsins eru aðeins rúm-
lega 4 þúsund Evrópumenn. —
Verkamenn við höfnina voru
svo að segja allir svartir, og
þessi mýgrúi af þeim, að ekki
komust nærri allir að verki,
þó ráðnir væru, eins og ég sagði
áðan. Einu tókum við fljótt eft
ir, og það var það, hve svert-
ingjabörnin voru falleg. Það
er erfitt að þekkja í sundur
drengi og telpur, hárkollurinn
er eins á báðum. En telpurnar
þekkjast auðvitað á því, sem
algengt er, að hringir og lokk
ar eru hengdir í eyrun á telp-
um meðan þær eru enn komn-
börn. En fólk eldist mjög fljótt
þar syðra, einkum kvenfólk. —
Konur á léttasta skeiði eru tíð
um orðnar æði ellilegar og af
sér gengnar.
— Var ekki allheitt á ykkur
þar syðra?
Dans innfæddra á Filabeinsströnd
8
T f M I N N, sunnudagurinn 25. nóv. 1962. •—