Tíminn - 19.12.1962, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason Ritstjórar: Þórarinn
Þó'rarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskrifstofur I Eddu-
liúsinu Afgreiðsla. auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka-
stræti 7. Símar: 18300—18305. - Auglýsingasími: 19523 Af.
greiðslusimi 12323 - Askriftargjald kr 65.00 á mánuði innan.
lands t lausasölu kr 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Hvers eiga skáld og
listamenn að gjalda?
Meðal þeirra framlaga, sem hafa lækkað á þessu kjör-
tímabili miðað við heildarútgjöld ríkisins, er styrkurinn
til skálda, rithöfunda og listamanna.
Af hálfu fjögurra Framsóknarmanna, Þórarins Þórar-
inssonar, Karls Kristjánssonar, Ingvars Gíslasonar og
Sigurvins Einarssonar, var reynt að fá bætt úr þessu við
2. umræðu fjárlagafrumvarpsins Tillaga þeirra var
felld með 29:25 atkvæðum.
Samkvæmt tillögu þeirra skyldi styrkurinn hækkaður
úr 2,1 millj. kr„ eins og hann er nú ákveðinn i frum-
varpinu, í 3,5 millj. kr. Rökin fyrir hækkun hans, voru
m. a. þessi:
Árið 1957 námu héildarútgjöld á rekstrarreikningi
fjárlaganna 720 millj. Nú nema þessi útgjöld rúmlega
2040 millj. kr. Árið 1957 var styrkurinn til skálda, rit-
höfunda og listamanna 1,2 millj. kr., og ætti því að vera
nú 3,4 millj. kr!, ef hann hefði hækkað hlutfallslega jafnt
og heildarútg.iöld ríkisins.
Það er óumdeilanlegt, að sjálístæði sitt og sérstæða
menningu á þjóðin ekki sízt rithöfundum sínum, skáld-
um og listamönnum að þakka. Það er jafn óumdeilan-
lcgt, að til lengdar verður ekki lifaö á fornri frægð í
þeim efnum. Sjálfstæði bióðarinnar í framtíðinni, menn-.
ingarlegt og pólitískt, veltur ekki sízt á því, að hún naldi
áfram að vera þjóð skálda og listamanna.
Því ber líka að fagna, að í ústurn og skáldskap er
veruleg gróska um þessar mundir. Það ber að vinna að
því. að sú bróun haldist.
Þeir, sem leggia fyrir sig skáldskap og listir, fara hins
vegar ekki þær leiðir, sem eru hklegastar til fjárhags-
legs ávinninés. Þvert á móti hið gagnstæða. Þess vegna
ber ríkinu að veita þeim viðurkenningu, þótt ófullnægj-
andi sé.
En það er miklu meira en ófuilnægjandi, að þessi við-
urkenning skuú skert, miðað við annað það. sem ríkið
innir af höndum.
Þcss vegna hljóta allir þeir, sem unna skáldskap og
listum, að spyrja: Hvers eiga listamenn, rithöfundar og
skáld að gjalda, þegar framlög til þeirra eru ekki hækk-
uð í sama hlutfalli og heildarútgjöld ríkisins?
Ibróttasjóður
•'n« - •
íþróttalögin, sem sett voru fyrir forgöngu Hermanns
Jónassonar, hafa reynzt íþróttastarfseminni mikil lyfti-
stöng. Þó dregur það úr áhrifum þeitra, hve naum fjár-
láð íþróttasjóðs eru, rniðað við það. hve allur kostnaður
hefur aukizt seinustu misserin.
í samræmi við það, lögðu Framsóknannenn það til við
2. umr. um fjárlagafrumvarpið tvrir 1963. að framla?
ríkisins til sjóðsins yrð’ hækkað i 3,5 millj. kr. úr 2,250
þús. kr.
Ekki hlaut þessi tillaga fylgi hjá stjórnarflokkunum.
Hún var felld. Ríkisstjórnin hefur áhuga fyrir öðru meira
en að efla íþróttastarfið.
T í M I N N, miðvikudagur 19. desember 1962.
Odrengileg árás á Stevenson
RáÖunautum Kennedys í utanríkismálum skipt í lálka og dúfur.
ÞAÐ gerðist fyrir nokkrum
vikum, að Goldwater öldunga-
deildarmaður, helzti leiðtogi
hægri arms republikana, bar
y opinberlega fram þá
kröfu, að Adlai Stevenson yrði
látinn víkja sem aðalfulltrúi
Bandaríkjanna hjá Sameinuðu
þjóðunum. Kröfu þessa rök-
studdi Goldwater með ummæl-
um, sem Stevenson hafði látið
falla, er hann hélt aðalræðuna,
er flutt var af hálfu Bandaríkj-
anna við allsherjarumræðuna
um heimsmálin á allsherjar-
þingi SÞ í haust. Það kom síðar
í ljós, að Goldwater hafði slitið
þessi ummæli úr samhengi og
rangtúlkað þau.
Það var hins vegar ljóst af
þessu, að hægri menn í Banda-
ríkjunum beina nú sérstaklega
örvum sínum gegn Stevenson
og telja hann eiga þátt í því, að
Kennedy forseti sýnir meiri
varfærni í alþjóðamálum, sam-
samfara hæfilegri festu, en
þeir kæra sig um.
Nokkru eftir að Goldwater
bar fram þessa kröfu sína, kom
hafnbannið á Kúbu og Steven-
son hélt þá uppi vörn og sókn
fyrir Bandaríkin á þingi S.Þ.
með þeim ágætum, að enginn
Bandáríkjamaður hefur fyrr né
síðar staðið sig þar betur. Það
| var ekki sízt þessum málflutn-
ingi Stevensons að þakka, að
íhlutun Bandaríkjanna var tek-
‘ílf meETmeiri skilningi af hálfu
hlutlausu þjóðanna en búizt var
við fyrir fram.
ADLAI STEVENSON
EFTIR þessa viðureign á
þingi SÞ, naut Stevenson
meira trausts og álits
landa sinna en nokkru sinni
fyrr. Það var hins vegar meira
en hægri menn í Bandaiikjun-
um gætu þolað. Næsta árás
þeirra kom hins vegar úr ó-
væntri átt.
í vikublaðinu ,,The Saturday
Evening Post“, sem kom út í
byrjun desember, birtist grein
eftir tvo þekkta blaðamenn,
Stewart Alsop og Charles Bart-
lett, þar sem reynt var að rekja
það, er gerðist að tjaldabaki í
Hvíta húsinu dagana áður en
hafnbannið var sett á Kúbu.
Grein þessi er að flestu leyti
heldur ómerkileg, en þó komu
þar fram tvö atriði, sem athygli
hafa vakið.
Annað var það, að helztu
ráðunautar Kennedys á þess-
um tíma hefðu skipzt í tvo
hópa, fálkana og dúfurnar.
Fálkarnir vildu helzt gera inn-
rás á Kúbu eða loftárásir á
herstöðvar þar, og voru þar
fremstir í ílokkj Dean Ache-
son, fyrrverandi utanríkisráð-
herra, Dillon fjármálaráðherTa,
Taylor, hershöfðingi, McCone,
yfirmaður leyniþjónustunnar
og Bundy, sérstakur ráðunaut-
ur forsetans í öryggismálum.
Dúfurnar vildu hins vegar fara
með varfærni, eins og gert var
að lokum, og voru þar fremstir
í flokki Robert Kennedy, dóms-
málaráðherra, bróðir forsetans,
McNamara varnarmálaráð-
herra og Robert Lovett, fyrrv
aðstoðarutanríkisráðherra hjá
Truman, en hann vildi Kenn-
edy helzt fá fyrir utanríkisráð
herra, er hann myndaði stjórn
ina 1960. Það voru dúfurnar.
er réðu að lokum.
Annað atriðið var svo hitt,
að þegar til úrslita kom, hafi
Adlai Stevenson verið sá eini,
sem var andvígur ákv.örðun for-
setans. Afstaða hans hafi þó
ekki verið ljós. Háttsettur mað-
ur, sem vel hafi fylgzt með,
hafi hins vegar látið svo um-
mælt, að Stevenson hafi viljað
nýja Múnchensamninga og ver-
ið reiðubúinn til að fórna stöðv
um Bandaríkjanna í Tyrklandi,
á Ítalíu og Bretlandi fyrir
stöðvarnar á Kúbu.
ÞAÐ þótti strax augljóst, að
þessum upplýsingum um Stev-
enson væri beint gegn honum
frá hæstu stöðum, enda vissu
ekki aðrir en nánustu ráðgjaf
ar Kennedy um það, er gerðist
á þessum fundum. Sumir grun-
uðu jafnvel Kennedy sjálfan
um græsku, þar sem annar
greinarhöfundanna, Charles
Bartlett, er mikill vinur hans
og konu hans. Það rifjaðist líka
upp í þessu sambandi, að Bart-
lctt hafði orðið fyrstur blaða-
manna til að upplýsa það, er
Chester Bowles var látinn
víkja úr sæti aðstoðarutanrík-
isráðherra. Sú spurning vakn-
aði því fljótt, hvort sagan væri
að endurtaka sig og að þetta
væri fyrsta sporið hjá Kenn-
edy til að losna við Slevenson.
Það, sem síðar hefur gerzf,
bendir hins vegar lil þess, að
þessar getgátur séu rangar.
Forsetinn Lét fyrst blaðafull-
trúa sinn lýsa yfir því, að hann
bæri fyllsta traust til Steven-
sons og síðar gerði hann þetta
í opinberu bréfi til Stevensons
Fyrir Kennedy væri líka mjög
óhyggilegt að ætla að losa sig
við Stevenson. Stevenson á öfl-
ugt persónulegt fylgi, er Kenn-
edy má ekki fá andstætt sér í
næstu forsetakosningum, eink-
um þó ef Nelson Rockefeller
yrði keppinautur hans.
Hitt er hins vegar ljóst, að
meðal helztu ráðunauta hans
eru menn, sem vilja gjarnan
Iosna við Stevenson. Frá þeim
eru þessar upplýsingar um
Stevenson komnar, hvort sem
þær eru réttar eða rangar. Með
al þeirra, sem taldir eru miklir
andstæðingar Stevensons, eru
Acheson og Bundy, sem báðir
þykjast eiga honum grátt að
gjalda. Stevenson afþakkaði
stuðning Achesons í forseta-
kosningunum 1952 og hann
lagðist gegn því, að Bundy yrði
utanríkisráðherra, en Kenn-
edy hafði það til íhugunar um
skeið haustið 1960. Með þessu
er þó ekki sagt, að þeir séu
heimildarmenn þeirra AIsops
og Bartletts.
STEVENSON mótmælti því
strax, að upplýsingar þeirra Al
sops og Bartletts um afstöðu
hans væru réttar. Hann segist
hafa lýsf sig fylgjandi hafn
banninu þremur dögum áður
en forsetinn tók endanlega
ákvörðun um það Hins vegar
segist hann ekki fara dult með
það. að hann vilji fara samn-
ingaleiðina í lengstu lög. Alsop
og Bartlett hafa hins vegar
ítrekað, að þeir telji heimild
sína örugga.
Hið rétta verður ekki upp-
lýst til fullnustu að sinni Allir
aðilar, sem bezt vita eru
bundnir þagnarheiti. Þess
vegna hefur það vakið hvað
einna mesta athygli í þessu
sambandi, að það skuli fréttast
út, sem gerist á lokuðum fund-
Framb a 13 «i?ii p
7