Tíminn - 18.01.1963, Blaðsíða 6

Tíminn - 18.01.1963, Blaðsíða 6
ÚTGEFANDI: SAMBAND UNGRA FRAMSÓKNARMANNA RITSTJÓRI: GUNNAR ÁRNASON Stofnanir og skipan EBE Allmikið hefur hér verið rætt Stálsamsteypunnar urðu sex, þ. e. I Rómarsáctmálinn er ótímabund- og ritað' að undanförnu um Efna-1 hin svökölluðu sex-veldi — Frakk-! mn og óuppsegjanlegur. hagsbandalag Evrópu. Þær umræð land, Vestur-Þýzkaland, ítalía, j^eð Efnahagsbandalaginu og ur hafa þó, eins og eðlilegt er, Belgía, Holland og Luxemborg — gðrum þeim bandalögum, sem aðallega snúizt um það, hvort ís-1 eða sömu ríki, er síðar stofnuðu Refnd voru, er stofnað til víðtæk- iendingar ættu eða jafnvel þyrftu 1 Efnahagsbandalagið að æskja einhverra tengsla við Stjórnarstofnanir Kola- og Stál- Efnahagsbandalmgið, og þá um samsteypunnar eru þessar: Fram- leið um það, hvers konar tengsl kvæmdaráð, þing, ráðherranefnd eða samvinna við þessi samtök! 0g dómstóll. r-'ramikvæmdaráðið yæri ákjósanlegust frá sjónarmiði íslendinga. Hins vegar hefur til- tölulega lítíð farið fyrir hlutlægri greinargerð um eðli og skipulag Efnahagsbandalagsins. Slík grein- argerð er þó í sjálfu sér nauðsyn- legur grundvöllur undir rökræðum nm hugsanleg tengsl íslands við bandalagið. Það er t. d. athyglis- vert, að sjálf stofnskrá Efnahags- bandalagsins — Rómarsamningur- inn svokallaði — hefur eigi enn verið þýdd á íslenzku, svo vitað sé. Þrátt fyrir allt, er hér hefur verið skrifaö og skrafað um Efnahagsbandalagið ætti því fá- einum orðum um stjórn og skipu- lag þess ekki að vera ofaukið í umræðum um þessi mál. Eg mun þess vegna hér á eftir fyrst og fremst fjalla um það efni. Það þarf tæplega að taka það fram, aðx aðeins verður stiklað á stóru, og má enginn búast við tæmandi greinargerð um svo margþætt mál efni í stuttu erindi sem þessu. Og sjálfsagt verður þar fátt nýtt að finna fyrir þá, sem áður hafa kynnt sér þessa hlið málsins að nokkru ráði. Sérstök og náin samvinna Evrópu ríkja eftir heimsstyrjöldina síðari hófst með stofnun Efnahagssam- vinnustofnunar Evrópu 1948 og Evrópuráðsins 1949. Báðar þær alþjóðastofnanir voru byggðar á grundvallarreglunni um jafnræði allra rikja, smárra sem stórra. Þar hafði því hvert aðildarríki eitt og aðeins eitt atkvæði. Til allra meiri háttar ákvarðana þurfti og þarf samþykki allra aðildarríkjanna, þannig að ekkert þeirra varð gegn vilja sínum bundið við ákvörðun þessara stofnana. Þó að margvíslegur árangur hafi orðið af starfi þessara stofnana, töldu ýmsir stjórnmálamenn Vest- ur-Evrópu að stofna þyrfti til enn víðtækari og nánari samvinnu Evrópulanda, bæði i efnahags- málum og á stjórnmálasviði. Þeir töldu slíkt samstarf nauðsynlegt (eða Hið Háa Ráð, eins og það eiginlega heitir), er í eiga sæti 9 menn, fékk það verkefni að koma á fót sameiginlegum markaði fyr- ii kol og stál í aöildarríkjunum á árunum 1952—1957. Framkvæmda ráðið getur tekið ákvarðanir, m. a. um álagningu gjalda, sem eru ÓLAFUR JÓHANNESSON bemlínis og án nokkurrar milli- göngu viðkomandi ríkja bindandi fyrir iðnfyrirtæki og þegna þátt- tökulandanna. Framkvæmdaráðið ber ábyrgð gagnvart þingi banda- lagsins, sem skipað er ákveðinni tölu þingfulltrúa úr hópi þing- manna þátttökulandanna. Ráðið á árlega að gefa þinginu skýrslu. Þingið getur vottað framkvæmda- ráðinu vantraust enda sé það sam- þykkt með % atkvæða og verða þá ráðsfulltrúar að láta af starfi. Jafnframt framkvæmdaráðinu starfar sérstök ráðherranefnd, sem skipuð er 6 fulltrúum frá hlutað- til þess að tryggja Evrópu áhrif j eigandi ríkisstjórnum. Loks er svo á gang heimsmálanna til jafns við j sérstakur dómstóll, er fyrst og stórveldin tvö, Bandaríkin og j ii emst á að skera úr lagaágrein- Sovétríkin. Þeir litu svo á, að, hin | ir.gi varðandi bandalagssamning- margþættu efnahagslegu og póli- j inn. Samningurinn um Kola- og tísku vandamál Evrópu yrðu ekki | Stálsamsteypuna er gerður til 50 leyst, nema með miklu nánari! ára. milliríkjasamvinnu en áður hafði Þegar Kola- og Stálsamsteypan þar þekkzt. Þeir bentu á þá leið, j hafði starfað um 3ja ára skeið þótti að komið yrði á fót „yfirþjóðleg- j rétt að kanna, hvort ekki ætti að um“ Evrópustofnunum, sem gætu i stofna til hliðstæðrar samvinnu á með meiri hluta atkvæða þáttt.öku-! fieiri sviðum efnahagslífsins. Sam- ríkjanna tekið ákvarðanir, sem j kvæmt tillögu utanrikisráðherra væru bindandi bæði fyrir ríkin j sexveldanna var árið 1955 hafinn sjálf og borgara þeirra. Þessari j undirbúningur að stofnun efna skoðun óx brátt fylgi, einkanlega j hagsbandalags eða sameiginlegs í meginlandsríkjum Vestur-Evrópu j markaðar. Eftir langar samninga- Fyrsta sporið í þá átt var stigið ' viðræður og mikinn undirbúning með stofnun hinnar svoköliuðu \ar svo Rómarsamningurinn und- irritaður 25. marz 1957, en með honum var Efnahagsbandalagið sett á stofn. Rómarsamningurinn gekk í gildi 1. janúar 1958. Sam- tímis var komið á fót Kjarnorku- bandalagi Evrópu. ari og nánari milliríkjasamvinnu en dæmi eru til áður, a. m. k. í Vestur-Evrópu. Þessi bandalög eru eins konar millistig á milli venjulegra þjóðabandalaga og l.andaríkja. Stofnanir þeirra eru eigi aðeins alþjóðlegar heldur og ,.yfirþjóðlegar,“ á vissum sviðum. Samkvæmt Rómarsamningnum skal komið á fót sameiginlegum vöru-, vinnu-, þjónustu- og fjár- magnsmarkaði í öllum bandalags- löndunum. Jafnhliða skal komið á sameiginlegri stefnu í landbúnað- ar og sjávarútvegsmálum svo og í flutningamálum, efnahagslöggjöf aðildarrikjanna samræmd að svo miklu leyti sem nauðsynlegt er til að reglurnar um sameiginlega markaðinn fái notið sín, samkeppn isreglur settar, er tryggi að sam- keppni sé ekki óeðlilega takmörk- uð, stofnaður félagsmálasjóður og fjárfestingarbanki, sem eiga að stuðla að aukinni atvinnu, bætt- um lífskjörum og efnahagslegum framförum, m. a. með lánum til stórframkvæmda, sem aðildarrik- in hafa sameiginlegan áhuga á. Samkvaemt þessu eiga aðildarrík Eins og skýrt hefur verið frá í blaðinu, hélt Félag ungra Framsóknarmanna i Reykjavík ráðstefnu um Efnahagsbandalag Evrópu dagana 7. og 8. desember s.l. Ráðstefna þessi var ágætlega sótt og tókst mjög vel í hvívetna. Þar fluttu framsögu þeir prófessor Ólafur Jóhannesson og verkfræðingarnir Helgi Bergs og Steingrímur Hermannsson um hina vmsu þætti og und- irstöðuatriði Efnahagsbandalags Evrópu. Eftir það skipt- ust menn í umræðuhópa og voru erindin þar krufin til mergjar með aðstoð frummælenda. Á seinna degi ráð- stefnunnar fluttu mjög fróðleg erindi þeir lögfræðing- arnir Jón Skaptason og Heimir Hannesson, en að því loknu fluttu framsögumenn umræðuhópanna, þeir Jón Abraham Ólafsson, Jón Arnþórsson og Valur Arnþórs- son, skýrslur um störf og niðurstöður umræðuhópa. Þá fóru fram almennar umræður og tóku margir til máls. Á ráðstefnu þessari kom fram mjög mikill fróðleikur um þetta mikilvæga mál, og mun æskulýðssíða Tímans leitast við að birta í dag og næstu vikur kafla úr erind- um og öðru frá ráðstefnunni. þ. níu manna óháðrar framkvæmda stjórnar, ráðherranefndarinnar, sem í á sæti einn ráðherra frá hverju bandalagsríki, þingsins, in að afnema alla tolla sín í milli | sem em« er> er skipað fulitrú og taka upp sameiginlegan ytri um ^ra þioðþing111!1 þátttokurikj toll gagnvart öðrum löndum. Þau eiga að fella niður allar tálmanir á hreyfingum fjármagns og vinnu afls, ái.milli aðildarDÍkj^ina. Ölj, ákyaeðj) er veita -þögþþn^fannarra' þátttökuríkja lakari aðstiRiu til at vinnurekstrar en innlendum aðil- um skulu úr gildi felld. t þessu síðast nefnda felst, að aðildar- ríki skuldbindur sig til að veita þegnum annarra þátttökulanda. jafnréttj á við innlenda menn til rtvinnurekstrar, og er það svipuð regla og gagnkvæmt gildi um íslendinga og Dani samkvæmt Sambandslögunum. Þessi efnahagslega sambræðsla að- ildarríkjanna á að koma til fram- kvæmda í áföngum og á að vera cð fullu lokið ag 15 árum liðnum frá stofnun bandalagsins. Þá á að vera komið á fullt viðskiptafrélsi innan allra þátttökulandanna, og skal þá um Ieið tekin upp sameig- inleg viðskiptastefna gagnvart iöndum utan bandalagsins. Eftir það verða allir viðskiptasamning- ar út á við gerðir af ráðherranefnd inni fyrir hönd bandalagsins en eigi af einstökum aðildarrikjum. Þessi upptalning gefur hugmynd um hvaða málefni það eru, sem stofnanir Efnahagsbandalagsins | geta fjallað um og ákvörðunar- ',ald þeirra nær til. Um þau er stofnunum bandalagsins fengið víðtækt sjálfstætt ákvörðunarvald. anna og cjómstólsins, sem skipaður er sjö dómendum. Auðsætt er af þessu, að stjórnarfyrirkomulag Efnahagsbandalagsins er í höfuð- íbtríðú'rril sniðig eftir stjórnarhátt- um Kola- og Stálsamsteypunnar, og eru raunar tvær af þessum slofnunum, — þingið og dómsstóll- inn — sameiginlegar fyrir bæði þessi bandalög. Það skilur hins vegar á milli, að í málefnum Efna hagsbandalagsins er endanlegt á- kvörðunarvald fyrst og fremst í höndum ráðherranefndarinnar en hjá Kola- og Stálsamsteypunni fer framkvæmdaráðið aðallega með á- kvörðunarvaldið. Ákvarðanir ráð- FYRRI HLUTI herranefndaripnar eru oftlega teknar eftir tillögum framkvæmda stjórnarinnar, sem auk þess hefur með höndum framkvæmdarstörf og eftirlit. Þingið hefur einkum eftirlit með framkvæmdastjórn- inni og starfsemi bandalagsins, en dómstólnum er falið að túlka stofn skrána og skera úr ýmisskonar laglegum agreiningi. Skal nú vikið nokkru nánar að stjórnarstofnun- um þessum hverri fyrir sig. Um sum þeirra málefna, eru all ! Framkvæmdastjórnin Kola- og Stálsamsteypu, er sett var á laggirnar árið 1952, en til- laga um stofnun hennar var sett fvam í mai 1950 af þáverandi ut- anríkisráðherra Frakka, Robert Schuman. Aðildarríki Kola- og ýtarleg ákvæði i Rómarsáttmálan um, en önnur eru ákveð'in í eins konar stafnuyfirlýsingum, sem ífjórn bandalagsins er ætlað að skýra og sjá um framkvæmd á. Með þeim hætti er stofnunum bandalagsins veitt víðtækt vald 1il þess að ákveða nánar verksvið bandalagsins. Fyrir þá sök verð- ur vald bandalagsins í raun og > eru mun meira en ella. Stjórn Efnahagsbandalagslns er i höndum fjögurra aðalstofnana Hluti erindis prófessorsÓiafsJóhann essonar á ráðstefnu FUF um EEE uhe Commission). Framkvæmdastjórnin er skip- uð 9 mönnum, sem valdir ei-u til fjögurra ára í senn. Þeir skulu vera þegnar í þátttökulöndunum, en ekkj megf fleiri en tveir vera þegnar sama ríkis. Nú sitja þar tveir Frakkar. tveir Þjóðverjar, tv.eir ftalir og einn maður frá hverju Beneluxlandanna. Formað ur framkvæmdastjórnarinnar er Þjóðverjinn Hallstein. Fram- kvæmdastjórnarmenn eiga að vera algeriega óháðir viðkom- ar.di rikisstjórnum. í framkvæmda stjórninni eru ákvarðanir tekn <j~ með einföldum meiri hluta. Verkefni framkvæmdastjórnar- innar eru talin í 155. gr. Rómar- samningsins. Framkvæmdastjórn- inni er fyrst og fremst ætlaður viss frumkvæðisréttur í málefnum bandalagsins. í ýmsum mikilvæg- um málum, sem samningurinn tek- ur til, á hún að gera tillögur til ráðherranefndarinnar. Slikum til- lögum getur ráðhgri;gnefndin eigi breytt nema með samhljóða sam- bykki. Það verða því tillögur fram kvæmdastjórnarinnar, sem ráða því oft i reyndinni, hvaða ákvarð- anir eru teknar. Framkvæmda- stjórnin hefur því raunverulega mikil áhrif á stefnu bandalagsins bæði inn á við og út á við, og jafn- vel meiri en ætla mætti eftir orð- um stofnskrárinnar. Framkvæmdastjórnin fer með úrskurðarvald í einstökum málum eftir því sem nánar er ákveðið í samningnum. Á- það einkum við um ýmsar undanþágur aðildarríkj- um til handa. Framkvæmdastjórn -;n tekur og þátt í undirbúningi að- gerða ráðherranefndarinnar og þingsins. Framkvæmdastjórnin fer með málefni bandalagsins út á við, bæði gagnvart alþjóðastofnunum og öðrum ríkjum. Framkvæmdastjórnin á að sjá um framkvæmd Rómarsáttmálans og' fara með völd þau og fram- kvæmdir, sem henni eru falin af öðrum stofnunum bandalagsins. Hennj ber að hlutast til um að aðildarríkin fullnægi skuldbind- >ngum sínum samkvæmt sáttmál- anum. Hún getur gefið þátttöku- ríkjunum ráð og leiðbeiningar þar um. Hafi eitthvert aðildarríki eigi staðið við skuldbindingar sínar að dómi framkvæmdastjórnarinnar, skal hún semia álitsgerð um mál- ið, eftir að hlutaðeigandi riki hefur átt kost á ao koma skýringum sín- um á framfæri. Fari ríki eigi að áðum framkvæmdastjórnarinnar, getur hún lagt málið fyrir dóm- stól bandalagsins sbr. 169. gr. Róm arsáttmálans. Á s.l. ári (1961) hef- ur t.d. framkvæmdastjórnin sak- sótt ítalíu fyrir að hafa ekki full- nægt tilteknum skuldbindingum. Ráðherranefndin ithe Council). Ráðherranefndin er skipuð full- trúum rikisstjórna þátttökuland Framh á 15 síðu 6 T f M I N N, föstudagur 18. janúar 1963. —

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.