Tíminn - 27.01.1963, Blaðsíða 6

„Vinda þarf að því
bráðan bug“
Það hefur verið talsvert
spaugilegt að lesa skrif Morg-
unblaðsins og Alþýðublaðsins
undanfarna daga í tilefni af
því, að de Gaulle virðist ætla
að tefja eða hindra inngöngu
Breta í EBE. Mbl. og Alþýðu-
blaðið láta nú eins og stjórn-
in hafi fundið á sér, að de
Gaulle hefði þetta í hyggju,
og það hafi verið sprottið af
þessari framsýni hennar, að
hún lýsti yfir þvi á þingi í
haust, að réttast væri að bíða
átekta um þessi mál og óska
ekki samninga Við EBE fyrr
en, eftir kosningar.
í tilefni af þessu er ekki
úr vegi að rifja upp, að ríkis-
stjómin hefur ekki alltaf
verið svona framsýn. Strax
sumarið 1961 hafði hún
áhuga fyrir öðru meira en að
bíða átekta. Mbl bar þá dag-
lega merki um allt annað.
Þá var það talin brýn nauð-
syn að sækja um fulla aðild
að EBE sem allra fyrst.
Þannig sagði á þessa leið
í forustugrein Mbl. 11. ágúst
1961: ,
„Þess vegna verðum við
íslendingar að vinda að því
bráðan bug að sækja um
upptöku í Sameiginlega
markaðinn, svo að við get-
um frá upphafi gætt þar sér
hagsmuna okkar“.
„Ekki má lengi draga”
Hinn 19. ágúst 1961 sagði
enn fremur á þessa leið i for-
ustugrein Mbl., þar sem rætt
var um afstöðu íslands til
EBE:
„Ástæðan til þess að kunn
áttumenn telja, að ekki
megi lengi draga að leggja
inn ínntökubeiðni, er fyrst
og fremst sú, að framtíðar-
skipan Efnahagsbandalags-
ins er nú I mótun. Með því
að sækja nú um inngöngu,
geta íslendingar haft áhrif
á það, hvernig einstökum
málum verður háttað, en ef
við leggjum ekki fram inn-
tökubeiðni, erum við frá
upphafi einangraðir“.
Það var í tilefni af þessum
skrifum Mbl., að Framsókn-
arflokkurinn óskaði eftir sam
tölum við ríkisstjómina um
mál EBE til þess að gera
henni grein fyrir því, að hann
væri mótfallinn því, að sótt
yrði um aðild að EBE. Eftir
það varð hlé á þessum skrif^
um í Mbl.
„Aukaaðild hentar
íslendingum bezt”
Það kom aftur í ljós eftir
áramótin 1961—62, að ríkis-
stjórnin var enn ekki komin
á þá skoðun að biða bæri
átekta i þessu máli. Hinn 4.
febrúar 1962 birti Alþýðubl.
grein undir svohljóðandi fyr-
irsögn:
• „Aukaaðild hentar íslandi
bezt“-
Greinin hófst á þessa leið:
„Samband íslands og Vest
ur-Evrópu má ekki rofna.
Tengsli við Efnahagsbanda-
lag Evrópu eru okkur nauð-
synleg og aukaaðild virðist
henta íslendingum bezt,
sagði Gylfi Þ. Gíslason við-
skiptamálaráðherra á fundi
Alþýðuflokks Reykjavíkur í
fyrradag".
Greininni lýkur á þennan
veg:
„Sagðist Gylfi vera þeirr-
ar skoðunar/að ísland ætti
einmitt að sækja um slíka
aðild. Það væri hins vegar
enn vafamál hvenær ísland
ætti að senda umsókn sína.
Það væri enn of snemmt, en
sennilega yrðu íslendingar
að taka ákvörðun sina í þess
um efnum, þegar Norðmenn
hefðu lagt fram umsókn
sína, en búast mætti við að
þeir gerðu það í næsta mán-
uði. Gylfi sagði, að íslend-
ingar mættu ekki draga það
lengi að sækja um aukaað-
ild eftir að Norðmenn hefðu
sent umsókn sína“.
f framhaldi af þessu, sam
þykkti flokksstjórnarfundur
Alþýðuflokksins, er haldinn
var nokkrum dögum síðar,
að sækja bæri um aukaað-
ild.
Ótti við kjósendur
Þrátt fyrir þá yfirlýsingu
Gylfa, sem birt er hér að
framan og vafálaust túlkaði
viðhorf allrar ríkisstjórnar-
innar, varð ekki úr því, að
ríkisstjórnin sækti um auka-
aðild í fyrravetur, eins og
ráðgert hafði verið, og réði
þar mestu mótstaða Fram-
sóknarflokksins og bæjar- og
sveitarstj órnarkosningarnar,
sem voru þá rétt framundan.
Eftir því, sem nær dró
kosningunum, þótti ríkis-
stjórninni ekki hyggilegt að
láta það koma fram, að hún
væri staðráðin í að biðja um
aukaaðild að EBE. Því var
sú yfirlýsing birt á þinginu
í haust, að stjórnin vildi bíða
átekta og teldi bæði aukaað-
ild eða sérstakán tolla- og
viðskiptasamning við EBE
geta komið til greina. í um-
ræðum á þinginu hefur hins
vegar komið glöggt í Ijós, að
þótt ríkisstjórnin haldi þess-
um tveimur leiðum opnum að
nafninu til fram yfir kosn-
ingar, er það eingöngu auka-
aðildin, sem hún hefur í
huga. Ráðherrarnir hafa
keppzt um að fordæma tolla-
og viðskiptasamningsleiðina
og hefur forsætisráðherrann
einkum gengið þar hraust-
lega til verks.
Af þessu er augljóst, að það
er eingöngu ótti við kjósend-
ur, er veldur því, að ríkis-
stjórnin hefur frestað að
sækja um aukaaðild fyrir
kt»sningarnar, en ekki sú
framsýni, að hún hafi séð
fyrir viðbrögð de Gaulle!
Eftir kosningar mun hún
sækja um aukaaðild, ef hún
heldur meirihluta á Alþingi.
Norðanmenn ryðja enn
brautina
Um seinustu helgi náðist
samkomulag milli verkalýðs-
félaganna á Akureyri annars
vegar og samvinnusamtak-
anna og annarra atvinnurek-
enda þar hins vegar um 5%
kauphækkun. í kjölfar þess
hafa svo atvinnurekendur í
Reykjavík veitt Dagsbrúnar-
mönnum hliðstæða kaup-
hækkun, en höfðu hins veg-
ar þráazt gegn þessu, unz
samkomulag hafði náðst
nyrðra.
Þetta er þannig í þriðja
sinn á „viðreisnar“-tímanum,
sem verkalýðsfélögin og sam-
vinnufélögin á Norðurlandi
hafa forustu um að veita
verkafólki hóflega kaup-
hækkun. Án þessa samkomu-
lags norðanmanna, myndu
þessar kjarabætur hafa kost-
að miklu harðari og langvinn
ari átök en ella.
Það er einkenni allra
þeirra kauphækkana, sem
norðanmenn hafa samið um,
að þær hafa verið mjög hóf-
legar og miðaðar við það, að
atvinnuvegirnir gætu vel ris-
ið undir þeim. Þess vegna
hefðu þær líka reynzt raun-
hæfar kjarabætur, ef ríkis-
stjórnin hefði ekki eyðilagt
þær með heimskulegum og
tuddalegum aðgerðum, sbr-
gengislækkunina 1961.
Að sinni mun ríkisstjórnin
ekki þora að beita slíkum að-
gerðum nú. Því veldur óttinn
við kosningarnar. En augljóst
er af fenginni reynslu, hvað
hún muni gera, ef hún held-
ur meirihluta eftir kosning-
arnar. Raunhæfar kjarabæt-
ur verða því aðeins tryggðar,
að stjórnarflokkarnir verði
sviptir starfhæfum meiri-
hluta.
Iðja og V.R.
Athygli vekur það, að iðn-
verkafólk og verzlunarfólk á
Akureyri hafa tryggt sér hlið
stæðar kjarabætur og verka-
menn þar hafa fengið. Félög
þessara aðila sömdu við at-
vinnurekendur jafnhliða
verkamannafélögunum. Hér
hefur iðnverkafólk og verzlun
arfólk ekki fengið neinar hlið
stæðar bætur. Stjórnendur
þessara félaga hafa haldið að
sér höndum meðan norðan-
félögin og Dagsbrún voru að
semja við atvinnurekendur.
Þannig hefur þetta jafnan
gengið til á undanförnum ár-
um. Stjórnendur þessara fé-
laga hafa ekkert aðhafzt fyrr
en aðrir voru búnir að ryðja
ísinn. Ef aðrir hefðu verið
jafn sinnulausir og áhuga-
lausir, hefðu launþegar ekki
fengið neinar bætur til að
vega gegn drápsklyfjum „við-
reisnarinnar“.
Skýringin er sú, að Sjálf-
stæðismenn og Alþýðuflokks-
menn hafa farið með stjórn
þessara félaga. Þeim hefur
verið fyrirskipað af viðkom-
andi flokksstjómum að æskja
ekki neinna kjarabóta. Þeir
ættu að hugsa meira um hag
atvinnurekenda en hag laun-
þega. Þessu hafa þeir hlýtt
dyggilega. Af þessu má vel
marka, hvernig kjarabaráttu
verkalýðshreyfingarinnar yrði
UM MENN OG MÁLEFNI
háttað, ef ríkisstjórnarliðið
fengi þar aukin völd.
Hvað er „viðreisnin?”
Hér í blaðinu var það ný-
lega rifjað upp, hvað „við-
reisnin" svonefnda væri í
raun og veru. Stjórnarblöðin
hafa ekki reynt að bera á
móti því, að þessi lýsing væri
rétt. Því er ekki úr vegi að
rifja það upp, hvað „viðreisn
in“ er í raun og veru-
1. Meiri óðaverðbólga og
dýrtíðaraukning en í nokkru
öðru landi Evrópu. Jafnvel
ráðherrarnir sjálfir þora ekki
annað en að viðurkenna
þetta.
2. Lengri vinnutími og
meiri vinnuþrælkun en í
nokkru öðru landi Vestur-
Evrópu.
3. Hærri okurvextir en í
nokkru öðru landi Vestur-
Evrópu.
4. Stórfelld sparifjárfryst-
ing og lánsfjárhöft, er skerða
framtak einstaklinga og fyr-
irtækja.
5. Meiri verðfelling gjald-
miðilsins en í nokkru öðru
vestrænu landi um áratuga-
skeið.
6. Stórfelldari hækkun
neyzluskatta, þ. e. tolla- og
íöluskatta, en hægt er að
finna dæmi um annars stað-
ar.
7. Stórkostlega aukið rang-
læti í eigna- og tekjuskipt-
ingu, enda aðaláhrif allra
gengisfellinga að gera þá ríku
ríkari og fátæku fátækari.
Alveg sérstaklega bitna þess-
ar tilfærslur harkalega á
unga fólkinu.
Þetta er einkenni og afleið-
ingar „viðreisnarinnar", sem
stjórnarblöðin hafa ekkl
treyst sér til að bera á móti.
Góðærið og
„viðreisnin”
Stjórnarblöðiji kunna hins
vegar að segja, að þótt finna
megi hinar dökku hliðar á
„viðreisninni“, hafi hún sín-
ar björtu hliðar, eins og næga
atvinnu, aukna sparifjár-
söfnun og bætta gjaldeyris-
stöðu-
Hið rétta er, að það er ekki
á neinn hátt „viðreisninni"
að þakka, þótt hér sé næg at-
vinria, heldur er það þrátt
fyrir hana. Það er hið óvenju
lega góðæri, sem veldur því,
að hér er nú næg atvinna.
Það er einnig góðænð, sem á
meginþátt í þeirri sparifjár-
aukningu og gjaldeyrissöfn-
un, sem stjórnarflokkarnir
eru að státa af. Sennilega er
það einmitt þyngsti áfellis-
dómurinn um „viðreisnina“,
að þrátt fyrir allt góðærið,
skuli heildargjaldeyrisstaðan
nú út á við vera ekkert betri
en í árslok 1958, og sparifjár-
inneignin ekkert meiri en I
febrúar 1960. þegar miðað er
við raunverulegt verðgildi.
Góðærið hefur m. ö. o. ekkert
bætt aðstöðu þjóðarinnar til
uppbyggingar í framtíðinni,
vegna þess að efnahagsmála-
stefnan hefur verið röng.
T f M I N N, sunnudaginn 27. janúar 1963 —
6