Tíminn - 03.02.1963, Qupperneq 6

Samningum hætt
i í Briissel v
Ekkl hefur verið rætt um
; annað meira seinustu dagana
' um heim allan en þann at-
í burð, að síðastl. þriðjudag
var hætt viðræðum, sem
, höfðu farið fram í Briissel
' milli Breta og EBE, um hugs-
anlega aðild Breta að banda-
laginu. Viðræðunum var hætt
vegna þess, að Frakkar töldu
: tilgangslaust að halda þeim
| áfram, þar sem Bretar væru
1 bersýnilega ekki við því bún-
ir að ganga í EBE að sinni.
Þessi afstaða Frakka gerði
frekari viðræður þýðingar-
lausar að sinni, því að ekk-
ert ríki fær inngöngu i EBE,
nema öll rlkin, sem fyrir eru.
séu þvi samþykk,
Þessar viðræður milli Breta
og EBE höfðu staðið í eina
fimmtán mánuði, þegar þeim
var hætt. Viöræðurnar sner-
ust fyrst og fremst um það,
hvaða skilyrði EBE myndi
setja, ef Bretland sækti um
inngöngu, eða kannske greini
legar sagt, hvaða undanþág-
- ur Bretar gætu fengið frá
Rómarsáttmálanum, ef þeir
gengju 1 EBE. Það kom I ljós,
að Bretar vildu fá allveruleg-
ar undanþágur og var aug-
Ijóst, þegar fram í sótti, að
þeir myndu fremur sækja í
sig veðrið en slaka til, m. a.
vegna pólitíska ástandsins
heima fyrir. Það var þvi á
vissan hátt rétt hjá Frökk-
um, að Bretar virtust ekki
undir það búnir að ganga í
EBE að sinni. Það mun þó
ekki hafa verið þetta, er réði
endanlega afstöðu Frakka,
heldur hitt, að þeir telja hlut
sinn verða meiri og traustari
innan EBE næstu misserin,
ef Bretar eru utan bandalags
lns. Það er líka án efa rétt.
Frestur, en
ekki slit
Mikið hefur verið spáð og
spjallað um það síðan þessir
atburðir gerðust, hvað muni
nú taka við. Sennilegast virð-
ist það, þótt ýmsar viðræð-
ur kunni að fara fram, að
lítið verið aðhafzt allra næstu
mánuðina, en síðan verði
samningatilraunir Breta og
EBE hafnar að nýju, t d. að
afstöðnum kosningum í Bret-
landi.
Það, sem fram hefur komið
seinustu daga, bendir allt til
þess, að samningar milli
Bretlands og EBE verði fyrr
eða síðar hafnir að nýju.
Frakkar sjálfir hafa tekið
fram, að hér sé frekar um
frestun en samningsslit að
ræða, og að þeir telji aðild
Breta að EBE alls ekki útilok-
aða síðar.
Hin fimm ríkin í EBE lýsa
ÖH yfir því, að þau séu fylgj-
andi aðild Breta að EBE.
Bandaríkin lýsa einnig yfir
þvl, að stefna þeirra sé enn
óbreytt, að því leyti, að þau
telji aðild Breta að EBE æski
lega.
Brezka stjórnin sjálf lýsir
yfir þvi, að hún ætli sér ekki
að snúa baki við Evrópu.
Hallstein .formaður stjórn
arnefndar EBE, héfur lýst
því yfir, að „viðræður um að-
ild Breta verði hafnar að
nýju.“
Allt þetta og fleira bendir
til þess, aö viðræðunum um
aðild Breta að EBE sé aðeins
hætt að sinni, en ekki til
frambúðar. Þau lönd, sem
búin voru að sækja um aðild
eða aukaaðild að EBE munu
líka í trausti þess ekki ætla
að draga umsóknir sínar til
baka að sinni.
ísland og EBE
Samkvæmt því, sem hér
hefur verið rakið á undan,
bendir flest til þess, að við-
ræður Breta og EBE verði aft
ur hafnar eftir nokkum
tíma — sennilega aðeins eftlr
nokkra mánuði — og að meiri
líkur verði til þess þá en nú,
að þær beri einhvern árang-
ur.
Og hver sem niðurstaðan
verður af viðræðum Breta og
EBE, þá er það staðreynd, að
EBE er til og mun halda á-
fram að vaxa. Löndin I Ev-
rópu, sem standa utan þess,
verða því að taka ákvörðun
um það fyrr en síðar, hvaða
afstöðu þau vilja hafa til
þess, þ.e.a.s. hvort þau vilja
hafa viðskipti við það á grund
velli einhvers konar aukaað-
ildar eða tolla- og viðskipta-
samnings- Undanskilin eru
hér þau lönd, sem vilja stefna
að fulln aðild.
Hvað ísland snertir, er það
alveg víst, að á næstu fjórum
árum verður að ráða þvi til
lykta, hvaða háttur verður á
viðskiptum þess við EBE, þ.e.
hvort þau eiga að vera á
grundvelli aukaaðildar eða
tolla- og viðskiptasamnings.
Því þurfa íslenzkir kjósend
ur að átta sig vel á þessum
málum fyrir kosningarnar í
vor og marka þá afstöðu sem
skýrast, hvora leiðina þeir
aðhyllast heldur. Kosningarn
ar í sumar geta orðið seinasta
tækifærið, er kjósendum gefst
til þess að láta þetta álit sitt
í ijós.
Inngöngubeiðni
afstýrt
Það er ljóst,^ þyí:,?e$i hef-
ur gerzt á uhdanfÖrniHn ár-
um, að tvívegis hefur litlu
munað, að sótt væri um fulla
aðild eða aukaaðild íslands að
EBE.
Um mánaðamótin júlí—
-ágúst 1961 heimtaði ríkis-
stjórnin ákveðin svör um það,
af vissum félagasamtökum,
hvort þau vildu að sótt yrði
um fulla aðild að EBE. Svar-
anna var krafizt innan hálfs
mánaðar. Málið var lagt þann
ig fyrir, að annað var helzt
talið útilokað en að sótt yrði
um fulla aðild og munu svör-
in flest hafa verið jákvæð. Á
sama tíma og þetta gerðist,
birti Mbl. hverja forustugrein
ina á fætur annarri, þar sem
talið var nauðsynlegt að
sækja um fulla aðild sem
fyrst. Þá samþykkti þing Sam
bands ungra Sjálfstæðis-
manna að sótt skyldi um fulla
aðild að EBE. Allt þetta sýn-
ir, að það hefur munað mjóu
á þessu stigi, að ríkisstjórnin
ryki i það að sækja um aðild
að EBE.
Nokkru eftir áramótin á s.l.
vetri hóf svo Alþýðuflokkur-
inn baráttu fyrir því, að sótt
yrði um aukaaðild að EBE.
Flokksstjórn Alþýðuflokksins
gerði ályktun um málið, þar
sem lagt var eindregið til, að
ísland sækti um aukaaðild-
Gylfi Þ. Gíslason viðskipta-
málaráðherra lét Alþbl. jafn-
framt hafa það eftir sér, að
ísland mætti ekki draga lengi
að leggja fram umsókn sína
um aukaaðild eftir að Norð-
menn hefðu lagt inn inntöku
beiðni sína.
Það er tvímælalaust, að af-
staða Framsóknarflokksins
réði miklu um það í bæði
þessi skipti, að horfið var frá
því að sækja um aðild eða
aukaaðild að EBE. Framsókn
arflokkurinn hefur einn flokk
anna lagt áherzlu á, að beðið
yrði átekta í lengstu lög.
Stjórnarflokkarnir
vilja aukaaðild
Umræður þær, sem hafa
orðið um þetta mál á Alþingi
og í blöðum undanfarið, hafa
verið hinar gagnlegustu. Þær
hafa greinilega leitt í ljós, að
stjórnarflokkamir fylgja ein-,
dregið aukaaðildarleiðinni. —
Þeir hafa að vísu sagt, að þeir
vildu ekki útiloka tolla- og
viðskiptasamningsleiðina á
þessu stigi. En jafnhliða því
að þeir hafa gefið þessa mála
myndayfirlýsingu, hafa þeir
fundið tolla- og viðskipta-
samningsleiðinni allt til for
áttu. Þeir hafa ekki átt nógu
sterk orð til að fordæma
Framsóknarflokkinn fyrir
það, að hann hefur lýst fylgi
sínu við þá leið. Þeir hafa
jafnvel borið Framsóknar-
mönnum á brýn, að þetta
stafaði af því, að þeir væru
undirlægjur kommúnista!
Af þessu geta menn vel ráð
ið, hvað ofan á yrði í þessum
efnum, ef stjórnarflokkarnir
fengju því einir ráðið, hvað
valið yrði. Þeir myndu velja
aukaaðildina og það mjög
nána aukaaðild. Það er aug-
ljóst af allri framkomu
þeirra.
Hver er munurinn?
Ýmsir spyrja um, hver sé
aðalmunurinn á tolla- og við
skiptasamningi annars vegar
og aukaaðild hins vegar.
Þessu er mjög greinilega svar
að í skýrslu þeirri. sem Gylfi
Þ. Gíslason gaf Alþingi, í
nafni ríkisstjórnarinnar 12.
MENN OG
nóvember s.l. Gylfi Þ- Glsla-
son upplýsti að aukaaðUdih
þyrfti ekki aðeins að byggj-
ast á tolla- eða frlverzlunar-
bandalagi, heldur mjmdi hún
einnig kosta „samninga um
viðkvæm mál eins og rétt út-
lendinga til atvinnurekstrar
hér á landi og innflutning er-
lends fjármagns og erlends
vinnuafls.“
Gylfi sagði enn fremur:
„Ef tollasamningsleiðin er
I farin kemur hins vegar aldrei
I til slíkra samninga."
Þetta er meginmunurinn á
þessum tveimur leiðum. Fram
sóknarflokkurinn álítur, að
íslendingar eigi ekki að sækj
ast eftir samningum um „rétt
útlendinga til atvinnurekstr
ar hér á landi og innflutning
erlends fjármagns," en hér
er átt við einkafjármagn. —
Þess vegna eigi hiklaust að
taka tolla- og viðskiptasamn-
ingsleiðina fram yfir aukaað-
ildina, þótt ef til vill næðust
ekki eins mikil tollahlunnindi
á þann hátt.
Mismunandi trú á
land og þjóð
Hvað er það, sem veldur
hinni mismunandi afstöðu
stjórnarflokkanna og Fram-
Si'tknarflokksins til aukaað-
ildar og tilheyrandi samninga
um atvinnuréttindi útlend-
inga á íslandi?
Því er fljótsvarað. Það kem
ur hvað eftir annað fram hjá
forráðamönnum stjórnar-
flokkanna, að þeir telja ekki
aðeins eðlilegt, heldur nauð-
synlegt að veita erlendu einka
fjármagni og erlendum at-
vinnurekstri inn í landið. —
Það, sem þessari afstöðu
veldur, er fyrst og fremst trú
leysið á land og þjóð, eins og
Helgi Bergs benti á nýlega.
Þessir menn trúa ekkl nægi-
lega á landið, ekki nægilega
á þjóðina, ekki nægilega á
framtak íslendinga eða hæfi-
leika þeirra til tæknimennt-
unar. Því vilja þeir í vaxandi
mæli fela útlendingum for-
sjá þessara mála. Þeim virðist
það alls ekki ljóst, að þvl
myndi fylgja varandi ósjálf-
stæði íslendinga, ellegar þá,
að þeir telja sjálfsforræðið
ekki svo mikils virði.
Framsóknarmenn trúa hins
vegar á, að íslendingar séu
vel færir um að byggja land
sitt einir. Framsóknarmenn
telja reynsluna einmitt sanna
það, að þá hafi þjóðinni vegn
að bezt og uppbyggingin I
landinu orðið mest, þegar ís-
lendingar hafa verið einir um
hituna. Viðhald sjálfsforræðis
ins sé bezta trygging vaxandi
framfara og batnandi lífs-
kjara í landinu.
Við þetta bætist svo, að
ýmsir forráðamenn stjórnar-
flokkanna trúa því, að stjórn
arfarið í löndum EBE verði
afturhaldssamt og auðvalds-
sinnað og þvi verði það styrk
ur fyrir afturhaldsöfl hér,
því nánara sem við tengjumst
EBE. Þetta á áreiðanlega mik
inn þátt í því, að þessir menn
öska sem nánastrar aukaað-
iidar.
X
é
T f M I N N, sunnndcgur 3. febrúar 1963.