Tíminn - 01.03.1963, Blaðsíða 6

TÓMAS KARLSSON RITAR

liillill ÞINGFR GFRÉTTIR
Féll á prófinu
ÞjóSviljbm segir frá þtví
kampakátur og mikillátur í
gær, að blað Þjóðviljans í fyrra
dag hafi selzt upp oig orðið að
pren'ta stórt aukaupplag, því að
svo margir keyptu blaðið. —
Þetta var daginn, sem blöðin
söigðu fyrst frá njósnamáli
rússnesku sendiráðsmannanna.
Þiað er engu líkara en rit-
stjórar Þjótfviljans séu svo ein
faldir að skiija ekki, hvernig
á þessari óvenjulegu eftirspurn
stendur þernian eina dag. —
Landsfólkið var óvenjulega
forvitið að sjá, hverniig Þjóð-
viljinn sagði frá njósnamálinu.
Það lei’t á þettia sem próf, sem
kommúnistar gengju undir, og
a'ð þar mætti sjá, hvort ærlegt
viðhorf til eigin þjóðar væri
tia í þeim möinnum, sem stjórna
kommúnistaflokknum hér og
blaði hans. Þa'ð munu ekki sízt
hafa verið margir þeir menn,
sem stutt hafa Alþýðubanda-
lagið, sem var forvitni á um
þetta.
Það er heldur ekki að sjá
á skrifum Þjóðviljans f gær,
að forsvarsmönnum hans sé
Ijóst, hve gersamlega kommún
ista.r féllu á þessu prófi. Menn
rak satt að segja í rogastanz
yfir því, hvernig blaðið tók á
-málinu.
Skjöldur rússnesku
njósnaranna
í stað þess að taka málstað
Iands síns og fordæma njósna
verkin og þá diplómatíska
starfsmenn erlends stórveldis,
sem leggja sig niður við það
að njósna með þjóð, þar sem
þeir dvelja til þess að gæta
Oipinberra og vinsamlegra sam
skipta þjóðanna og njóta fyrir
það sérstakrar friðhelgi og
fríðinda, þá gerðist Þjóðviljinn
skjöldur hinnia erlendu njósn-
ara en fordæmdi þann íslenzka
mann, sem lenti í klóm þeirra
en kom þó upp um þá. Með
þessu kom enn einu sinni fram
hið rétta andlit kommúnista-
foringjanna. Þegar þeir eiga
um það að veljia að taka mál-
stað laaids síns og Rússa,
standa þeir með Rússum. Það
var þetta, sem fólki var for-
vitni á að sjá — hvort þeir
dirfðust að gera þetta — og
því vildu menn sjá framian í
Þjióðviljann þennan dag, sjá
hvernig hann stæðist prófið.En
ha.nn fé'H. Jafnvel í njósnamáli
hlýða íslcnzkir kommúnistar
herkalli Rússa og afsaka þá.
Ískyggílegasti
þátfurinn
Njósnir eru vfðia stundaðar,
og alltaf eru til einhverjir ein
staklingar, sem fást til þeirrar
iðju. En þegar forystumenn og
málgögn flokkssamtaka, sem
telja sig íslenzk að borgara-
rétti, taka málstað erlendna
sondiráðsnjósnara, þá er það
kannske a'lvarlegasti þáttur
þessa njósnamáis, og sýnir o-g
sannar, hvernig kjami komm
únistaflokksins er gerður, og
hverjir þar hafa öll tögi oig
hagldir. Hins vegar má ekki
skrifa slík viðbrögð á reikning
allra þeirra, sem stutt hafa eðn
kosið AIþýðuba.ndalagið undan
farið. Mikill melri hluti þeirra
Framhald á 15. síðu.
RAMSOKNARMENN
ÁnU FRUMKVÆDID
Emil Jónsson fylgdi úr hlaði
í gær frumvarpi ríkisstjórnar-
innar um byggingarsjóð aldr-
aðs fólks, en tekjur þess sjóðs
eiga að vera 40% af ágóða
happdrættis DAS. Trygginga-
stofnun ríkisins annast stjórn
sjóðsins. Frumvarp þetta á
rætur sínar að rekja til þings-
ályktunartillögu, er Halldór
E. Sigurðsson og fleiri þing-
menn Framsóknarflokksins
fluttu. Er þó hér aðeins um
einn þátt þeirrar þingsálykt-
unar að ræða og fjarri að
nægilega sé fyrir f járöflun séð
svo almenn eða veruleg not
verði af, en mikið má þó telja
unnið við það, að af stað hef-
ur verið farið. Auk Emils Jóns
sonar talaði Ólafur Jóhannes-
son og fer hér á eftir stuttur
útdráttur úr ræðu hans:
Ólafur sagði það eitt af aðals-
einkennum hvers þjóðfélags,
að búá vel að öldruðu fólki. —
Öldruðu fólki fjölgar hlutfallslega
— þ.e.a.s. aldur þess lengist og
starfsþrek þess endist þetur en
áður var. Frá sjónarmiði þjóðfé-
lags hlýtur það að vera æski-
legt að stuðla að því öllum ráð-
um, að starfskraftar gamals fólks
nýtist sem bezt og sem lengst, og
þess vegna hlýtur viðleitnin að
beinast að því, að því séu búin slík
starfsskilyrði, að það geti notað
sína starfsorku við störf, sem því
henta. Jafnframt þarf svo að
hugsa um hina hliðina, að því séu
Framh. á bls. 15
Verkfræðingar njóti
jafnréttis við aðra
I=r6mvarÞið'unC:stá%festináu ;Í'
bráðábirgðalögúnum um verkfall
verkfræölnga var tll 2. umr. í
neðri deild i gær. Melrihlutl alls-
herjarnefndar lagði tll að frum-
varplð yrðl samþykkt, 2. minnlhl.
Björn Fr. Björnsson lagðl tll að
frumvwrplnu yrðl vísað frá með
rökstuddrl dagskrá og 1. minnlhl.
Gunnar Jóhannsson að frumvarplð
yrði fellt. Björn Fr. Björnsson taldi
að með frumvarplnu væri verið að
hefta frjálsræði verkfræðinga um-
fram aðrar hllðstæðar stéttlr, hvað
snertlr verðlagningu á útseldrl
þjónustu. f nefndaráliti Björns seg-
Ir m. a.:
Efni frv. er á þá lund, að ný
gjaldskrá, sem Verkfræðingafélag
ið hafði um nokkurn tíma unnið
að og síðan samþykkt, að taka
skyldi gildi 1. maí 1962, komi ekki
Irtf 8 :■ . : rtf ri' •jr -
tiJ framkvæmdar. En afram gilcjfc
svó sém verið hafði, gjaldskrá
Verkfræðingafélagsins frá 19. apr-
íl 1955 ásamt lögleyfðum uppbót-
um. j
Ljóst sýnist, að frv. tekur ein-
ungis til verkfræðistofnana, þ. e.
sjálfstætt starfandi verkfræðinga,
sem halda uppi sérstökum verk-
fræði- eða rannsóknarstofum. —
Hins vegar snertir það ekki launa
kjör fastráðinna verkfræðinga, t.
d. þeirra, sem vinna hjá ríkinu.
Flestir slíkra verkfræðinga búa
við sérstakt samkomulag við at-
vinnurekendur, sem byggíst á lág-
marksráðnirigarskilmálum Stéttar-
félags verkfræðinga. Formlegir
samningar hafa þannig ekki ver-
ið gerðir með þessum aðilum. Þá
snertir frv. ekki erlenda verkfræð
Framh. á bls 15
Á ÞINGPALLI
★ ★ ALL MIKLAR umræður urðu í fyrrad. uni fyrirsp. Unnars Stef-
ánssonar tli samgöngumálaráðherra um lagningu þverbrautar
á flugvellinum í Vestmannaeyjum. Taldi Ingólfur að lokið
mynd'i við verklð á næsta árl. Ingólfur Jónsson taldi ný viðhorf
hafa skapazt með tilkomu hinnar nýju flugvélar Björns Páls-
sonar, er lent gæti á stuttum flugbrautum.
★ ★ SIGURVIN EINARSSON minntl á, að hann hefði á undanföm-
um þremur þlngum flutt iiillögu um að rannsakaðir yrðu mögu-
leikar á að fá hingað fiugvélar, sem þyrftu stutta flugvelli. Þess-
um tillögum hefði verið’ tekið vel og þær samþykktar. Þá hefði
einkum verið höfð í huga bandarísk vél, en nú hefði Björn
Pálsson fest kaup á vél af annami tegund, sem hefur sömu kostl
Bæri að fagna þeim upplýsingum, sem ráðherrann hefði gefið
og bentu til þess að ríkisstjómin myndt ætla að stuðla a® því
að þessl nýja tækni verðl tebin í þjónustu og myndi slíkt t. d.
hafa ómetanlega þýlðngu fyrir samgöngur Vestfirðinga. Með
því að lagfæra Iltlu flugvellina sem fyrir eru verður unnt að
halda uppi fólks- og vöruflutningum með flugvélum til ýmlssa
staða, sem vonlítið var um að kæmist í flugsamband á næstunni,
ef hin nýja tækni hefðl ekki komið tH. Hér værl ekki um neitt
smá mál að ræða fyrir þjóðina, því að með því að taka slíkar
flugvélar í notkun spöruðust tugmilliónlr. Þegar litlu flugvell-
imlr hafa verfð lagfærðir og slíkar vélar teknar í notkun mun
* flugi'ð færast út og mun koma mun flelri byggðarlögum að
Jgsq gagni. Eins og bent hefði verið á er t'Ilögur um þessl mál hafa
verið fluttar á undanförnum þfngum þá myndu slíkar vélar hafa
í för með sér mikiinn sparnað í flugvallargerð og stuðla að
stórauknum flugsamgöngum. Bæri að fagna því a® þær vonir,
sem við slíkar vélar hafa verig bundnar hér á landl, virtust nú
að rætast.
★ ★ NOKKRAR umræður urð'u á þlngi f fyrrad. um launakjör alþ.-
manna. Svaraffli Ólafur Thors fyrirspum frá Hannibal Valde-
marssyni um það, hvort ríkfsstjómin hygðlst á þessu þingi
lagfæra launakiör þingmanna, sem færu sífellt hlutfallslega
lækkandi miðað vúð launakjör annarra stétta í landinu og spurð-
ist fyrir um rannsókn, sem skrifstofa Alþingis hefði gert um
launakjör þingmanna í nágrannalöndunum.
★ ★ ÓLAFUR THORS sagði ríkisstjórina ekkl hafa í hyggju að leggja
til hækkun á launum þingmanna á þessu þingl, en þingmenn
hefðu fegið Iaunabætur á síðasta árl.
★ ★ HALLDÓR ÁSGRÍMSSON mótmælti því a® um Iauabætur heflW
verið að ræða á síðasta árl, heldur leiðrétttngar á kostnaði,
upplhaldspeningum og ferðakostnaði. Framh. á bls. 15.
Páll Þorsteinsson, alþingismaíur:
Þjóðháttadeild / Þjóðminjasafni
ÞJÓÐMINJASAFNIÐ hefur
nýlega á virðulegan hátt
miinnzt hundra® ára afmælls.
Þau tímamót eru vel tll þess
fallin að íhuga, hve Þjóðmfnia
safni® hefur afar mlkilvægu
menningarhlutverki að gegna.
Ilundrafs ára saga safnsins er
um samfellda þróun og mik-
inn vöxt.
Á aldarafmælinu var og á-
kveðlð að færa út verksvúð
þess. Ríklsstjómin ákvað, að
í safninu skuil komið á fót
þjóðháttadeild. Og yflrvöld
Reykjavíkur gáfu fyrirhelt um
fjárframlag tU myndadelldar
safnsins.
Á Alþingi hefur á undanförn
um árum veri® fjallað um,
hvemig hagkvæmast verði unn
ið að sklpulegri þjóðfræðasöfn-
un, skrásetningu þjóðhátta-
sögu og kvikmyndun íslenzkra
starfshátta. Á Alþingii 1959 var
af hálfu Framsóknarflokkstns
flutt tillaga til þingsályktunar
um þjóðháttasögu íslendinga.
Hún var afgreidd á Alþingi 27.
maí 1960 með svohljóðandi á-
Iyktun:
„Alþingl ályktar að skora á
ríkisstjómilna að láta athuga
fyrir næsta þlng með hvaða
hættl hagkvæmast verði unn-
I® að sklpulegri þjóðfræðasöfn-
un og síð'ar útgáfu þjóðhátta-
sögu, þar sem lýst verði svo
skilmerkilega sem kostur er
þróun íslenzkra þjóðhátta á
sem flestum svlðum“.
í greinargerð með tillögunni
komust flutningsmenn m. a.
þannig að orðl:
„Undlrbúning a® útgáfu
þjóðháttasögu má grelna f þriá
þætti: heimildasöfnun, ritstörf
og útgáfu ritsins. Við söfnun
hehnilda þarf að sýna mikla
alúð og nákvæmni. Skráðúr
heimildir um þetta efni em
ekkl fullnægjandi, þótt kannað
ar séu. Vlnda þarf bráðan bug
að þvj að skrásetja margt um
þetta efnl eftÍT frásögn nú-
lifandi manna. Það er ætlun
flutningsmanna . . að skipu-
lega sé unnið og markvisst að
söfnun heimilda og með þeim
hraða, sem fært þyklr. Jafn-
skjótt og aflað hefur verið
fullnægjandi heimilda um
hvera meglnþátt þessa efnis
fyrfr sig, verði hafizt handa
um að rita þjóðháttasöguna og
vi® það höfð hæfileg verka-
skiptlng".
Af þessu er ljóst, að hverju
var stefnt af hálfu flutnings-
manna og Framsóknarfl.
Því ber að fagna, að ríkis-
stjórnin framkvæmlr þessa á-
lyktun Alþlngis og mælir fyrir
um, að stofnuð skuli Þjóð-
háttadeild í Þjóðminjasafni ís-
lands.
6
T f M I N N, föstudagur 1. marz 1963. —