Tíminn - 23.04.1963, Side 6

Raeða Eysteins Jónssonar eftir setningu flokksþingsins:
» ' (
Eflum innlent framtak gegn stór
kapítalisma og kommúnisma
ir Eysteínn Jónsson, for-! i ■ . , ■ . ■ r • rill
Pjooin dæmir nu kjaraskeroingarstefnuna og fyrirætlamr stjornarflokk-
anna um að ísland gangi í þjóðasam steypu Evrópu
Þegar Eysteínn Jónsson, foir-1
naSur
ivarpað þingfulltrúa og gesti og
sett 13. flokksþing Framsóknar-
flokksins flutti hann ýtarlega ræðu
um stjómmálavfðhorfið. Hann hóf
mál sitt mes þvi að rekja nokkuð
gang mála Síðustu áratugina, áhrlf
Framsóknarflokksins á stjórn
iandsins og framfarabaráttuna og
þróun íslenzkra stjórnmála. Hann
benti á með skýrum rökum, að
Framsóknarflokkurinn hefur átt
hlut í stjórn landsins og oftast |
frumkvæði eða öflugan þátt í fram
vindu málanna á mesta framfara-
tímabili í sögu þjóðarinnar og það,
stS þessi látlausa framfarasókn
hélzt allt frá 1927 tU 1959 var því
að þakka, að Framsóknarflokkur-
inn hafði nær aUtaf aðstöðu til ]
þess að leggja úrslitalóð á vogar-
skálina í þjóðmálum Iandsins, enda
sat hann í ríkisstjórn 26 af þess-
um 33 áram. Væri mönnum það nú
betur ljóst en áður, eftir tUkomu
núverandi ríkisstjómar, hverja
þýðingu það hafði, að Framsókn-
arflokkurinn hafði þessa lykUað-
itöðu í íslenzkum stjómmálum
alla þessa tið. Nú sæist það bezt,
hvað það væri, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn vUdi alltaf gera en
gat ekki fyrr en nú, vegna þess
hver staða Framsóknarflokksins
var.
mnmrt
Síðan ræddi hann nokkuð um
samstarf Sjálfstæðisflokksins við,
Alþýðuflokkinn og kommúnista og
framkvæmd ihaldsstefnunnar í
stjórn landsins síðustu ár, röskun
ina- á efnahagskerfinu, álöguraar
á almenning, kjaraskerðinguna, og
algert skipbrot stjómarstefnunn-
ar, sem endao hefur £ óðadýrtið: ,
Ilann minnti á hatramma and-
stöðu stjórnarinnar gegn hverri til
raun almennings til þess að rétta |
hlut slnn og stöðvunina í stór-
framkvæmdum þjóðarinnar. Hann
bcnti t. d. á að allt framkvæmda-
lánið, 240 millj. sem stjórain gum- ]
ar nú af, nægði ekki einu sinni fyr-
ir einni stórframkvæmd eins og
Áburðarverksmiðju eða Sements-
verksmiðju. Þrátt fyrir metafla
tvö árlí röð hefðu skuldir við út-
lönd hækkað meira síðan 1958 en
nemur gjaldeyrisinnstæðum, sem
safnazt hafa vegna góðærisupp-
gripanna.
Síðan raéddi hann um hina nýju
þjóðfélagshætti, ^„viðreisnina“, af-
stöðuma til Efnahagsbajidalagsins,
stefnumál Framsóknarflokksins og
viðhorfið eins og þag er nú í
upphafi kosningabaráttunnar. Fara
hér á eftir meginkaflarair úr
síðari hluta ræðu hans.
\
Viðreisnin átti að vera tvíþætt.
Anmars vegar að koma á jafnvægi
í efniahagsmálum, stöðugu verð-
lagi, og stöðugu peniingagengi, og
það blasir nú vfið öllum, hvemig
það hefur tekizt. Það þarf ekki að
fjölyrða meira’’um það hér.
En það er eftir að mmnast að-
eins á, hvemig tekizt hefur til
með þanin þáttinn í stjórnarstefn-
unini að innleiða nýja þjóðfélags-
hætti, taka upp nýja fjárfestingar-
stefnu og setja „efnahagslega fjár-
festingu“ í öndvegið, en þoka
hinni „pólitísku fjárfestingu" til
hliðar. Er þá nauðsynlegt að hafa
Eystelnn Jónsson flytur ræðu slna á flokksþlnglnu
í huga, að hin svokaliaða „póli-
tíska" fjárfesting, það vora fram-
kvæmdir almenndngs, sem studdar
hafa verið með margþættri um-
bótalöggjöf síðustu áratuga.
. Er skemmst frá því að segja, að
þessi þáttur „Viðireisnarinnar,‘
hefur heppnazt mun betur en
hinn, enda mun þetta í raun og
veru ætíð hafa verið höfuðþáttur-
inm í augum þeirra, sem fyrir
þessu standa, þeirra sem vilja
koma á þjóðfélagi stórkapitali'S’m-
ans á íslandi. í þeirra augum hef-
ur sú löggjöf, sem sett hefur verið
um, vegna þess, að ekki hefur
verið anmars kostur fyrir þá.
Hinir góðu, gömlu dagar
Það kemur líka greimálega í ljós,
að með ráðstöfun núverandi ríkis-
stjórmar hefur verið grafið ræki-
lega undam stuðmimgi við fram-
kvæmdir á vegum eimstaklinga í
landinu og félagssamtaka almenm-
ings. Óðadýrtíðin hefur hækkað
framkvæmdakostnaðinm' í
auknimgar í sjávarplássum lamds-
ins hafa verið gerðar nær að
engu með því að lækka stórkost-
lega fjárveitimgár, á sama tíma
sem stafmkostnaður hefur vaxið
svo gífurlega.
Það er óþarfi að rekja
eimstök dæmi. Það er nægi-
legt að íhuga hvernig ástatt
er nú í þessum málum, saman-
borið við það, sem var fyrir nokkr-
um árum. Hver myndi vilja bera
•saman möguleikama til að koma
1 öllum
greinum, en stuðnimgur í lánum j upp ibúð við það, sem var 1958?
hvergi nærri aukizt að sama skapi- j Hver myndi vilja bera saman að-
á síðustu áratugum, ekki sízt fyrirjvextir hafa verið hækkaðir gífur-: stöðuna til áð koma upp búi nú og
forgöngu Framsóknarflokksims, til lega og lánstími á stofnkostnaðar-j þá? Hver myndi vilja bera saman
þess að styðja uppbygginguna á lánum jafnvel styttur. Dregið hef-j möguleika til að eignast fiskiskip
vegum almemmings og félagssam- j ur verið úr fjárveitingum til. nú við það sem var 1958? Og þaðj
taka almenmings, verið metagölluð stuðmimgs þessum málum í fjöl-jsama verður uppi á teningnum,
og ekki horft í rétta átt, þótt þess- j mörgum greinum. Nefna má semjþegar íhuguð er aðstaðan til aðj
ir flokkar hafi stutt hana á sltund-1 dæmi, að ráðstafanir til atvinnu-í koma upp sjálfstæðu starfi í iðn-'
aði eða hvaða gredm secn er.
Þegar vi® skoðum ástandið í
þessum efnum, þá sjáum við hvað
átt var við með því að taka ætti
upp nýja stefmu í fjárfestingar-
málum, þar sem áherzla væri lögð
á hina efniahagslegu fjárfestingu
em dregið úr himini „pólitísku“ fjár
festimgu. Nú er þetta í þanm veg-
inm að komast i framkvæmd.
Nú er sem sé komiið vel á veg
með að fnamkvæma þá „hugsjóm“,
að engir þurfi að hugsa tU að
'koma upp sjálfstæðum atvimmu-
rekstri eða eignast eigin íbúð eða
eigin heim'ili, nema þeir, sem hafa
fullar hendur fjár. Þetta er ekki
hægt að dylja lengur rnieð fjasi
um nýja heppilegri fjárfestingar-
stefnu.
Eimm megirakjaminn í nýju
stefnumm'i er sá, að þeir eiga ekki
að vera að fást við atvtamurekstur
eða framkvæmdir yfirleitt, sem
hafa of lítið eigið fjármagn.
Hér er haldið alveg þvert á þá
stefnu, sem eimkemnt hefur upp-
byggingu íslemzka þjóðarbúsims
fram að þessu, þar: sem höfuð-
áherzla var lögð á, áð rikisvaldið
gerði allt, sem hægt væri til að
styðja þá, sem vildu verðia sjálf-
stæðir í atvinmurekstri eða koma
sér upp eigin íbúðum. Flest var
miðað við að efla framkvæmdir
þeirra og þá um leið spomað við
því, að allur rnieiri háttar atvimmu-
rekstur í landinu lenti í höndum
himma efmamiestu.
Bn nú á að innleiða á ný öld
Bogesemanma.
Stórkapitalismi á íslandi
Það getur engum dulizt,
að megináherzlan hefur nú
síðan 1959 verið lögð á að skapa
skilyrði fyrir stór-kapitalisma á ís-
landi og gjörbreyta íslenzkum
þjóðfélagsháttum að því leyti, eims
og raunar var sagt fyrir, þegar
lagt var af stað með „Viðreisn-
ina“, þótt það væri sagt á dul-
máli, sem sumir áttuðu sig kamm-
ske ekki á.
Það getur engum dulizt, að
verði þessari stefnu fylgt áfram,
getur ekki hjá því farið, að at-
vinnureksturimm í lamdimu, fram-
leiðslam og iðnaðurinm lendir í sí-
fellt ríkara mæli í höndum þeirra
eimna, 9em hafa sfórkostleg fjár-
ráð eða ótakmarkaðam aðgang að
bönkumum í skjóli þeirra, sem
með völdim fara. Þannig verður
þróunin líka í íbúðarmálunum, ef
þessi stefna fær að ráða áfram.
Þeim hlýtur að fækka, sem geta
brotizt í því, að koma upp eigin
íbúðum. Þá kemur fyrst óskapleg-
ur húsnaeðisskortur og gífurleg
eftirspurn eftir húsnæði, eins og
reyndar þegar er orðin. Þá er
hugsunin. að þeir, sem yfir fjár-
magnimu ráða, stígi fram og hefji
byggingar í stórurn stíl, nægilega
smárra íbúða, sem verði leigðar
út nægilega hátt, til þess að þetta
verði góð, efnahagsleg fjárfesting.
Er þá allt komið meira í þamm
Framhald á bls. 7-
6
TÍMINN, þriðjudagur 23. aprfl. 1963. —