Tíminn - 26.09.1963, Blaðsíða 7

Útgefc ndi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjárrsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur i Eddu húsinu, símar 18300—18305 Skrif
stofur Bankastr 7 Afgr.sími 12323 Augl., sími 19523 Aðrar
skrifstofur, sími 18300 Áskriftargjald kr. 80,00 á mán. innan-
lands. t lausasölu kr 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f —
Fjárfestingariánin
Holslteflur óðadýrtíðarinnar, sem riðið hafa yfir á
síðustu árum og missirum, snerta fleira en daglegt líf
fólksins í landinu. Þær sópa brott að meira eða minna
teyti þeirri uppbyggingu, sem fram fer í landinu, nema
sérstakar ráðstafanir séu gerðar af opinberri hálfu.
Þetta hefur komið greinilega í ljós í tíð núverandi
ríkisstjórnar. Engin stjórn hefur misst eins gersamlega
tökin á dýrtíðarmálunum, og engin stjórn hefur verið
eins sinnulaus og vanmáttug við að verja uppbyggingu
þjóðarinnar áföllum af holskeflum dýrtíðarinnar.
Stjórnin hefur horft á það sem næst aðgerðarlaus, að
oðadýrtíðin svelgi í sig framkvæmdafé landsmanna; jafnt
einstaklinga sem sjóða. Táknrænasta dæmið um það er,
að opinber lán til íbúðabygginga duga nú ekki einu sinni.
fyrir þeirrí hækkun, sem orðið hefur á byggingakostn-
aði. Ríkisstjórnin hefur engin haldbær úrræði haft til að
jafna þau met. Hún hefur þótzt vera að efla fjárfestingar-
lánasjóði landbúnaðar, sjávarútvegs og iðnaðar, og haft
um það mikið auglýsingaskrum. En sá dýrtíðareldur, se*-
stjórnin kveikti og jós á olíu með hinni hendinni, hefur
gert miklu meira en eyða þ«im faimaðgérðum að fullu.
Það blasir því við á þessum haustdögum, að almennir
framkvæmda- og fjárfestingarlánasjóðir, hvort sem er til
uppbyggingar í landbúnaði, sjávarútvegi, iðnaði eða íbúða
byggingum, eru gersamlega aflþrota af völdiim óðadýr-
tíðar stjórnarinnar, og hafa aldrei verið fjær því að gegna
hlutverki sínu.
Þess vegna blasir það nú við, að stóffelldur samdrátt-
ur hlýtur að eiga sér stað í uppbyggingu almennings.
jafnt í meginatvinnugreinum landsins sem íbúðabyg'ging-
um, ofan á það, sem þegar hef.ur orðið á síðustu árum.
ef ekki verður gripið til raunhæfra aðgerða af opinberri
hálfu til þess að fyrirbyggja þennan þjóðháskalega kyrk-
ing og stöðvun.
í því efni er efling fjárfestingarsjóðanna til mótvægis
við dýrtíð uppbyggingarinnar eina haldbæra ráðið. og
það verður að sitja fyrir ýmsu oðru. Stöðvun uppbygg-
ingar landsmanna er sú afleiðing óðadýrtíðarinnar, sem
hefnir sín lengst og verst í lífi þjóðarinnar.
Framsóknarflokkurinn mun þess vegna á bví þingi,
sem senn kemur saman, beita sér af alefli fy,rir efl-
ingu f járfestingarsjóSanna, svo aS vegiS geti gegn óSa-
dýrtíSinni, og freista þess aS draga meS því úr aukn-
um kyrkingi í uppbyggingarstarfinu. í þessum efn-
um verSur aS fara fram alger endurskoSun og ný-
skipan á fjárfestingarlánakerfinu.
Stjórnargjaldþrot
Um fátt verður mönnum nú eins tíðrætt og hið algera
gjaldþrot stjórnarstefnunnar, sem við blasir. Helzta fyr-
irheit og yfirlýsta markmið stjórnannnar var í upphafi
jafnvægi í efnahagsmálum og stóðugt verðlag.
Þetta hefur mistekizt svo gersamlega, að fáar eða eng-
ar íslenzkar ríkisstjórnir eiga sér -slíka hrakfallasögu.
Þessi stjórn er nú að fullkomna met sitt i óðadýrtíð, og
hvert skipbrot og gjaldþrot stjórnarstefnunnar af öðru
ríður yfir. Fólk fylgist furðu lostið með þessu og undr
ast að ekki skuli brydda á neinum nýjum úrræðum. Það
hefur misst alla trú á þessa stjórnarforystu, sem virð:
torna hagsmunum almennings og efnahagskerfi þjóðar
mnar purkunarlaust á altari sérgróðamennskunnar.
Menn eru sammála um, að aldrei hafi ráðslag stjórnr
innar verið gott ,en þó hafi ráðleysi hennar keyrt um
þverbak í sumar, og aldrei hafi verið eins Ijóst, að i
ráðherrastólunum sitja menn, sem hafa gefizt upp.
Fegrun og umgengni með þjóð-
vegum í næsta nágrenni Rvíkur
Eins ci* greint heflr veríð frá
í Tímanum, kom til umræðu á
borgarstjórnarfundi 5. sept. tUI.
um að hreinisa burtu hrörlega
kumba'lda og húskofa meðfram
aðalþjóðvegunum í nágrenni
Reykjavíkur. Björn Guðmundsson
varabongarfltr. mælti fyrir tili.,
og þur sem mál’ið er ekki að öllu
Ieyti staðbundið og víffar ástæða
til að taka til hendi, er ræða hans
birt hér á eftir:
Tillaga sú, sem hér er til um-
ræðu, er ekki stór í sniðum. Nú
hallar sumri og haustar að. Borg-
arbúar hafa notið sumarsins og
ferðazt mikið innanlands og utan.
Innanlands hafa þeir farið um
fjöll og firnindi og mörg falleg
héruð. Þeir l'eita að víðfeðma og
björtu út'sýni og fallegum dvalar-
stöðum. Og flestir sumargestir
ganga vel um þá. Veldur þar metn-
aður þeirra, að spilla ekki náttúru
landsins með hirðulausri um-
gengni. Einnig koma til áhrif frá
þjóðhollum fegurðarunnendum,
sem hafa brýnt fyrir mönnum í
ræðu og riti, að sýna fyllstu snyrti
mennsku í ferðum sínum um
landið.
Og þegar borgarbúar ferðast um
sveitir landsins, kernur góð um-i
gengni á sveitabæjum þeim í gottj
skap. Vel ræktuð tún og myndar-
leg hús, vel máluð, er aðalsmerki
á hverjum. sveitabæ og gerir sveit-
irnar og landið byggilegra og
vek,æ: metvaðarkenndan hlýhug
■ til íbúanna. Og ferðamaðurinn
slækkar. sjálfur í návist góðra
verka samlanda sinna.
En þar sem illa er gengið um og
illa hýst, vekur gagnstæðar kennd
Þessi stutti inngangur er um
skemm.i- og sumarferðalög borg-
arbúa út um landsbyggðina, og
hvað það vekur heilbrigðan metn-
að og ánægju margra, að sjá land-
inu sýndan sóma með byggingum
og í umgengni.
En hvernig rækjum við þetta
sjálfir, borgarbúar, í höfuðborg-
inni og nágrenni hennar? — Margt
er vel um borgina sjálfa. Og fjöldi
borgarbúa leggur sig fram um að
fegra og prýða hús sín og garða,
og sameiginlega er margt vel gert,
þótt enn séu jafnvel inni í mið-
biki borgarinnar hrörleg skúr-
skrifli, sem lítinn rétt virðast eiga
; sér. Nægir þar að taka sem dæmi
„kálfinn" við Mbl.höllina, sbr.
fyrri umræður hér í borgarstjórn-
inni.
En um það skal ekki nánar rætt
hér. Og ekki heldur svipmyndirn-
ar, sem ber fyrir augu í næsta
nágrenni þessa virðulega húss,
sem við nú erum í, einkum úr
gluggum fundarsalar borgar-
ráðs!---------
En till. lýtur ag næsta nágrenni
Reykjavíkur. Þar er hlutur borg-
arbúa, að gera útlitíð eins og það
er bezt í nágrenni sveitabæj-
anna. Engir óþarfa skúrar eða
braggar, eða spýtnabrak eða járna
rusl. Allt hreinl'egt, snoturt og
fágað.
Ferðamönnum þykir mikill kost-
ur, að sjá skilti me?j greinilegu
nafni sveitabæjarins, við vega-
mótin heim að bænum. Hvers
vegna skyldi höfuðborgin sjálf
ekki einnig taka upp þenna góða
sið, svo allir, sem tíl Rvíkur koma
eftir alþjóðavegunum, sjái hvar
borgin byrjar?
Fyrsti útvörður höfuðborgarinn
ar vestan Hellisheiðar, er eyðibýl-
ið Lögberg, með svo ömurlegum
húskofum og gapandi tóttum, að
þar er bezt að hafa sem fæst orð
um. Lógberg er ekki eign Reykja-
vikur, og nú er eigandi þess byrj-
aður á að láta rífa og hreinsa til.
En það gengur grátlega seint. Og
vissulega hefði verið ástæða fyrir
höfuðborgina, að beita áhrifum
sínum fyrir löngu, til ag handa-
verk manna misþyrmdu ekki
náttúru landsins, líkt og þau hafa
gert harna síðustu árin. Og enn
þá kann að vera ástæða til þess.
Nýlega er búið að rífa gamla
Geitháls, en byggja snoturt skýli
nær veginum. og er þessi breyt-
ing td prýði. En þegar nær dregur
Reykjavík, aukast eða fjölga lág-
reist mannaverk, — og færi vel
á að grisja sumt af því rækilega.
— Síöast innan við Elliðaárnar,
i litlum hvammi og snotrum,
standa óþjóðlegir herbraggar. Þeir
standa þama sem eins konar út-
verð'ir við borgarhlið Reykjavíkur
og aðalþjóðveg inn í borgina. Og
er furðu litil reisn yfir!
Allmikið er af sumarbústöðum
við Rauð'avatn og víðar í nágrenni
Reykjavíkur. Eru ýmsir þeirra
snotrir, en aðrir gerðir af vanefn-
um. Ekki skal fjölyrt um þá, en
aðeins sagt þetta: Sumarbústaða-
'öndum i nágrenni og eign Reykja
víkur, 'parf að fylgja sú kvöð, að
snyrtilega sé byggt á þeim og vel
haldið við mannvirkjum, ella fjar-
iægð.
Allmikið hefui verið reist af
7-arðkofuir i kartöflugörðunum.
Þeir eru margir sæmilegir, en
burfa að vera það allir Ekki er
istæða tii að amast við þessum
smáhúsum en þau þurfa að vera
skipulega sett niður og helzt öll
máluð.
Þeim sem gefur sér tíma til að
<ara rólega um nágrenni Reykja-
víkur þykir sem ýmislegt megi bet
ur fara og að ekki muni alltaf
kosta mikið. að laga til og prýða
fyrir augað Og það er heilbrigður
metnaðui að gera ekki minni
kröfur til nágrennis borgarinnar,
eða innkeyrslu heim til hennar,
heldur en gerðar eru tíl heim-
keyrslu á myndarlegum sveitabæj
um.
Eg hef hér ekki mikið fleiri orð
um. Tillagan skýrir sig sjálf. Hún
er tilraun til að leita að leið til
að næsta nágrenni Reykjavíkur
verði um að'búnað, samboðið feg-
urð þeirri, sem náttúran hefir af
rausn sinni veitt borginni.
Málið kemur senn til úrlausnar
hér á fundinum. Borgarfulltrúar
sýna með atkvæði sínu, hvort þeir
vilja fela hinum ötula borgarverk-
fræðingi, að grisja til og hreinsa
kalkvistina burtu. Þetta er ekki
barátta um völdin hér í Reykja-
vik. En það getur verið barátta
við vaid vanans!
Skylt er að taka fram, að samþ.
till. getur haft einhvern kostnað
' för með sér En menn lifa ekki
á einu saman brauði!
Borgarfulltrúar Sjálfst.manna
samþykktu breytta tillögu frá
sér, þar sem þeir þökkuðu borg-
arverkfræðingi og borgarlækni fyr
ir forystu í að hreinsa til í ná-
grenninu. Geta menn, sem um veg
ina fara, séð hvað fyrir er þakkað!
Þakklætið getur stundum verkað
sem háð. Morgunblaðið hefur ekki
enn sagt frá þessari tillögu sinna
manna! En hún var samþykkt með
f>:6 atkvæðum
Leikskóli
Um næstu mánaðamót mun taka
tíl starfa ieikiistarskóli á vegum
le'kfélaganna í Kópavogi og Hafn
arfirði, og mun skólinn verða starf
iæktur í allan vetur. Kennsla fer
íram seiumpart dags eða að kvöld
inu, og virður kennt þrisvar í viku.
Auk pess verða fyrirlestrar eða
fræðslutímar um ýmis efni í sam
handi við námsgreinarnar, sem í
ráði er að fá hina færustu menn
í leikarastéft til að flytja, og verða
þeir tímac þá einnig ætlaðir þeim
sem lengra eru komnir og eru fé-
iagar í filögunum.
Leikféiögin í Kópavogi og Hafn
arfirði hafa bæði á undanförnum
árum staríað af miklum áhuga að
le’klistarmaium, og bæði starfrækt
lciklistarskola hvort í sínu byggð-
arlagi, en hafa nú ákveðið að starfa
srman um rekstur skóla og reynd
ar um fleiri þætti sinna áhugamála
Félögin eru bæði um þessar mund
ir að hefja starfsemi sína, og er í
ráði að sett verði upp 5—6 leik-
rit á vegum félaganna í vetur.
i Steinn í
» ÞAÐ hefur að vonum vakið
nokkra athygli, að Sambandi ís-
lenzkra samvinnufélaga var af
ríkisstjórninni neitað um leyfi til
að taka bráðabirgðalán í Banda-
ríkjunum til að bæta úr brýnni
þörf vegna skorts á rekstrarfé.
Staksteinamanni Morgunblaðs-
ins finnst hins vegar eðlilegt, að
slíkt leyfi fengist ekki, þar sem
SÍS hygðist nota lánið til „eigin
eyðslu” og það mundi „auðvitað
leiða til aukinnar þenslu”.
Bankarnir höfðu þó ekkert við
slíka lántöku að athuga og sam-
þykktu hana fyrir sitt leyti. Rök
hafa verið leidd að því, hvernig
þrengdir hafa verið kostir sam-
vinnufélaganna, vegna þess að
afurðalán og rekstrarlán til l'and-
búnaðarins hafa staðið í stað að
krónutölu þrátt fyrir hækkað
götu
verð á afurðum og aukna fram-
leiðslu. Sýnt hefur verið fram á,
hvernig hið ameríska lán var
hugsað sem bráðabirgða hjálp
vegna þessa ástands. Allir vita,
að hér var ekki um „eyðslulán”
að ræða. Hins vegar hefðl lánið
um stundarsakir bætt að nokkru
úr vanrækslumyndum valdhaf.
anna gagnvart lánum út á af-
urðir bænda. Og á hinu sama ári
og sambandinu er neitað um
þessa Iántöku án ríkisábyrgðar
eða bankaábyrgðar, og sem
bankarnir höfðu veitt leyfi til
fyrir sitt leyti, tekur ríkið sjálft
stór lán erlendis. Verður mörg-
um á að spyrja, hvernig komizt
verði hjá, að það lán auki á
verðbólguna í landinu, ef bráða-
birgðalán SÍS var þjóðarskútunni
svo hættulegt. P. H. J. $
T f M I N N, flmmtudaginn 26. september 1963.
%