Alþýðublaðið - 28.04.1943, Blaðsíða 2

I r
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 28. ap(ríl 194S,
Mr. Shepherd, hinn nýi sendiherra Bretlarids.
Hinn nji sendiherra Oreta
ávarpar blaðamenn.
.....-------
Hann var ræðismaður Breta í Danzig
íyrir stríðið, en hefir undanfarið Yt|||ð
á vegum brezku stjórnarinnar i Amep^u
HINN NÝI SENDIHERRA BRETA hér á landi, Mr.>'Ed-
ward Henry Gerald Shepherd kvaddi blaðamenn k
í; i
fund sinn 1 gær.
Mr. Shepherd var fyrir stríð
ið ræðismaður Breta í Danzig,
en þó farinn þaðan áður en Þjóð
verjar réðust á Pólland.
Seinna fór hann í erindum
brezku stjórnarinnar tiJ Hol-
iands og slapp þaðan naumlega
áður en Þjóðverjar hertóku
Iandið.
Að undanförnu hefir Mr.
Shepherd dvalið í Bandaríkjun-
um og haft þar umsjón með
vissum stríðsmálum fyrir Bret-
land.
Nokkur dráttur varð á því,
að sendiherrann gæti komizt
hingað til landsins til þess að
taka við embætti. sínu.
tsland teknr fsátt i
alþjóðarððstefnu.
Um framleiðslu oa dreif
iu0D maívæla eftir strlðið
T SLANDI hefur verið
boðið að senda full-
trúa á alþjóðaráðstefnu um
framleiðslu og dreifingu
matvæia eftir styrjöldina,
sem haldin verður í Hot
Springs í Virginia í Banda-
ríkjunum í næsta mánuði.
íslenzka ríkisstjórnin hefir
ákveðið að taka boðinu og mun
einn eða fleiri fulltrúar hennar
sitja ráðstefnuna. Enn mun
ekki fyllilega ákveðið hvaða
fulltrúar þetta verða, en vafa-
samt er að hægt sé að senda
nokkurn héðan, þar sem svo
stuttur tími er til stefnu, því að
ráðstefnan á að hefjast 18. maí.
Munu þá íslendingar vestan
hafs mæta þar. Mikill fjöldi
þjóða tekur þátt í ráðstefnu
þessari, sem á fyrst og fremst
að undirbúa það, að hægt verði
að dreifa matvælum með mikl-
um hraða meðal þeirra þjóða,
sem telja má líklegt að hungrið
sverfi að í stríðslokin og verði
illa fyrirkallaðar vegna lang-
varandi skorts á stríðsárunum.
Sendiherranii Iagði áherzlu á
ósk sína um að hafa gott sain-
starf við íslendinga og koin það
greinilega í ljós i sambandi við
fyrirspnrn, sem einn iilaða-
mannanna gerði til hans um
fisksöluniálin, að sendilierrann
skilur vel sjónarmið okkar ís-
lendinga i því máli, og má þvi
alls góðs værita af honum í
sambandi við ]>að mál.
Hér fer á eftir ávarp, seni
sendiherrann flutti hlaðamönn-
unum.
„Mér er það sérstök ánægja,
að hitta yður, blaðamenn,
vegna þess, að í fyrri embættum
mínuin liafa skipli mín við
stallbræður yðar verið hin á-
nægjulegustu. Við aðstoðuðum
hvern annan í sameiginlegum
liagsmunamálum, og þeir voru
nauðsynlegur liður milli inin og
almennings, en blöðin gegna
ábyrgðarmiklu hlutverki í jiágu
almennings, einkum nú á ttm-
um, vegna þess, að þau safna
fréttum og skoðunum og dreifa
þeim.
Sökum þe!»s að ég leitasl jafn-
án við að sjá bjartari Íiliðina á
lífinu, liefi ég notið ti.l fulln-
ustu kostanna við hvert það
embætti, sem ég hefi haft þann
heiður að gegna, og ég minnist
með sönnu þakklæti og ánægju
reynslu minnar alls staðar þar,
sem ég hefi starfað siðustu
þrjátíu árin. Ég liefi ]>ví enga
ástæðu til að ætla, að dvöl mín
liér á íslandi verði undantekn-
ing frá þessari ágætu reglu. Ég
er þvert á inóti sannfærður um,
að dvöl min hér verði liin á-
nægjulegasta á allan hátt og
tek því við hinum nýju skvld-
Lim mínum með gleði. Ég er
ennþá sannfærðari um þetta
þegna ]>eirrar miklu velvildar,
sem íslenzk yfirvöld og al-
mennir íslenzkir borgarar liafa
sýnt mér, fyrst i Bandarikjun-
um, síðar í Bretlandi og nú
loks á íslandi sjálfu. En hér
hefir mér verið teki.ð með svo
mikilli hlýju og vináttu og ég
hefi notið slíkrar gestrisni hjá
ölluni, sem ég hefi ennþá hitt,
einkmn hjá hinum hágöfugu !
ríkisstjórahjónum, iir. Sveini I
Frh. af 2 .sxO*. I
Tjón Suðurnesjabúa af setu
liðsaðgérðum á Reykjanesi.
"■ —-
Fyrirspurair Ouðmundar f. Guðmundssonar I
efr! deild alpingis, síðasta daginn, sem pingið
sat, og swar Filhjálms Þóps utanrikisráðherra.
SÍÐASTLIÐINN MIÐVIKUDAG, þ. e. sama daginn og
þingi var frestað, bar Guðmundur I. Guðmundsson fram
nokkrar fyrirspurnir í efri deild til Vilhjálms Þór utanríkis-
málaráðherra út af tjóni því, sem Suðunesjabúar hafa orðið
fyrir í sambandi við hernám Bandaríkjaherliðsins hér á stóru
landsvæði á Reykjanesskaga. Spurði Guðmundur I. Guð-
mundsson, hvort hemám þessa landsvæðis hefði farið fram
í samráði við þáverandi íslenzk stjómarvöld, og hvort nú-
verandi ríkisstjórn væri reiðuhúin til þess að láta meta tjón
Suðurnesjabúa af völdum þess og ganga eftir því, að Banda-
ríkjasetuliðið bætti það að fullu, eða hæta það að öðrum kosti
sjálf og standa á annan hátt á verði um hagsmuni Suður'
nesjabua í sambandi við þetta mál.
Utanríkismálaráðherrann upplýsti í svari við fyrir-
spurnunum, að hernám landsvæðisins hefði farið fram í
samráði við fyrrverandi ríkisstjórn, en taldi setuliðið hafa
fengið óþarflega stórt landsvæði, enda hefði það nú verið
minnkað fyrir atbeina núverandi ríkisstjórnar, sem einnig
myndi ganga eftir því við Bandaríkjasetuliðið, að tjón Suð-
urnesjabúá af völdum hernámsins yrði að fullu bætt.
Fyrirspnrnir Guð*
mnndar I. Gnðmunds
sonar.
Umræður þessar voru hinar
athyglisverðustu og þykir því
rétt, að skýra hér nokkru nán-
ar frá þeim.
Guðmundur í. Guðmundsson
sagði:
„Þegar Bandaríki N.-Ame-
ríku tóku að sér hervernd ís-
lands á árinu 1941, var því lof
að af þeirra hálfu í sérstakri
opinfaerri yfirlýsingu, að hern-
aðaraðgerðir þeirra hér skyldu
gerðar í samráði við íslenzk
stjórnarvöld, að svo miklu
leyti, sem mögulegt væri og að
hvert það tjón, sem. íbúar ís-
lands yrðu fyrir af völdum
hernaðaraðgerða Bandaríkj-
anna skyldi bætt. Síðan þessi
yfirlýsing var gefin, eru nú
senn liðin 2 ár og af hálfu
. Bandaríkjanna hefir verið
flutt hingað mikið lið og hér
gerðar víðtækar hernaðarað-
gerðir. Hvort Bandaríkjastjórn
hefir staðið við gefin loforð og
hagað hernaðaraðgerðum sín-
um hér í samræmi við íslenzk
stjórnarvöld, að svo miklu
leyti, sem við hefir verið kom-
ið, veit ég ekki og væntanlega
upplýsir hæstv. utanríkismála-
ráðherra, Vilhjálmur Þór, eitt
hvað um það hér á eftir, en
hitt veit ég, að af hálfu Banda
ríkjanna hefir ekki.til fulls ver
ið staðið við þá skuldbind-
ingu, að bæta landsmönnum
hvert það tjón, sem þeir hefðu
af hernaðaraðgerðum Banda-
ríkjahersins hér. Er mér
kunnugt um fleira en eitt til-
felli þar sem misbrestur hefir
á orðið, að Bandaríkin bættu
landsmönnum tjón þeirra af
hernaðaraðgerðum Bandaríkja
hers hér og stundum hefir ver-
ið um að ræða svo verulegt
tjón að afkoma tjónþola hefir
ekki verið þannig, að hann
méð nokkru móti gæti þolað
tjónið óbætt. Ætla ég að svo
stöddu ekki að fara nánar út
í það mál almennt, en vil í
tilefni af því, að til mín hefir
verið leitað alveg sérstaklega
vegna tjóns Suðurnesjabúa af
hernaðaraðgerðum Banda-
ríkjanna bera hér fram nokkr-
ar fyrirspurnir og tilmæli til
hæstv. utanríkismálaráðherra,
Vilhjálms Þór, sem staddur er
hér í deildinni.
Tilefni fyrirspurna minna er
það, að snemma á árinu 1942
tók herstjórn Bandaríkjanna
. fyrirvaralaust til sinna þarfa
stórt landssvæði á Reykjanesi.
Land þetta höfðu Suðurnesja-
búar notað fyrir beitarland og
var það jafnvel einasta beitar-
landið sem sumir hreppar þar
syðra höfðu aðgang að. Þegar
landið var tekið, voru bænd-
ur fyrir nokkru búnir að reka
fé á land þetta, en gátu ekki
smalað því aftur vegna þess, að
herstjórnin tók landið til
sinna þarfa fyrirvaralaust. —
Vorhirðing fjárins fór því að
mestu út um þúfur vorið 1942.
Haustsmalamennska s.l. haust
reyndist lítt framkvæmanleg
og fjárheimta því fyrir neðan
allar hellur. Á þessu ári sjá
Frh. á 7. síðu.
Þýzk flugvél
skotin niður.
AMERÍSKIR orustuflug-
menn skutu niður þýzka
flugvél yfir Suð-Vesturland-
inu s.l. laugardag.
Var flugvélin í könnunar-
flugi. Loftvarnamerki var
gefið kl. 13.55, en merki um
að hætta væri liðin hjá, var
gefið kl. 14.24 eða 29 mín-
útum síðar.
llngnr maðnr bíðor
bana f bifreiða-
slysi ð 2. pásbadag
B
ANASLYS varð hér í bæn-
um á annan páskadag.
Ungur maður, Halldór Ketill
Sigurðsson norðan úr Aðaldal
í Suður-Þi ngeyj arsýslu varð
fyrir erlendri faernaðarbifreið
og heið bana.
Halldór liafði farið í vöru-
flutningabifreið inn Hverfis-
götu. Nain bifreið lians staðar
sunnan megin gölunnar
skammt frá Gasstöðinni. Hljóp
Halldór nokkuð hratt fram fyr-
ir bifreiðina og ætlaði hann að
ná í strætisvagn, sem stóð
hinum megin á gölunni. En
í sömu svifum koin erlend her-
bifreið um götuna og varð
Halldór fyri. rhenni. Var hann
slrax fluttur í Landsspítalann
og þar 'andaðist hann eftir éina
klukkust. Halldór var starfs-
ínaður í Raflainpagerðinni í
Suðurgötu.
anna 1. mai í fillnm gangi.
Opinberir starfsmenn í fyrsta sinn með
Norskir sjómenn einnig með í göngunni
1.
MAÍ fer nú í hönd — hann ber upp á laugardaginn í
þessari viku — og undirbúningurinn að hátíðahöld-
um verkalýðsins og launastéttanna þennan árlega, alþjóð-
lega hátíðisdag er þegar í fullum gangi.
Fulltrúaráð verkalýðsfélaganna gengst fyrir hátíða-
höldunum hér í Reykjavík eins og endranaer í samráði við
verkalýðsfélögin og önnur stéttarfélög launþega, og munu
meðlimir þeirra svo og allir aðrir 'stuðningsmenn verkalýðs-
hreyfingarinnar taka þátt í þeim án tillits til stjómmála-
skoðana eða flokkagreiningar.
1. ma,í nefnd fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna hefir með
þátttöku fulltrúa frá hinum
einstöku verkalýðsfélögum um
nokkurt skeið starfað að undir-
búningi hátíðahaldanna og
munu þau í öllum aðalatriðum
fara fram eins og undanfarin ár
-— með hópgöngu um nokkrar
aðalgötur höfuðstaðarins og
fundarhaldi að henni lokinni
eftir hádegið undir beru lofti,
svo óg með skemmtunum í hús-
um inni ög ávörpum í útvarpið
um kvöldið.
Það verður þó nýstárlegt
við hátíðahöldin 1. maí í ár,
Frfa. á 7. sáðu.