Alþýðublaðið - 24.12.1944, Blaðsíða 51

JÓLABLAÐ ALÞÝÐUBLAÐSINS ^ W ^ ^ ^ ® ® W ?T ^ W tf ^ tfc W U 51
bíða — varla lengur en tæpar þrjár klukkustundir.
Jakov til mikils léttis var það ekki héraðslæknirinn,
sem tók á móti sjúklingum þennan dag, heldur sára-
læknirinn, Maksim Nikolaitsj. Hann var maður mjög
við aldur, og það var ahnannarómur í þoírpinu,
að hann kynni mun betur til starfa síns en héraðs-
læknirinn, enda þótt hann væri ölkær og honum
laus höndin.
„Góðan daginn, herra —“ mælti Jakov, þegar hann
leiddi konuna við hönd sér inn í biðstofuna. „Afsakið,
Maksim Nikolaitsj, að við gerum yður þetta sífellda
ónæði. Sjáið þér til, nú hefir minn betri helmingur
tekið krankleik, lífsförunautur minn eins og maður
tekur til orða, þér afsakið —“
Sáralæknirinn 'hrukkaði ennið, hleypti brúnum
og strauk vangaskeggið, meðan hann virti gömlu
konuna vendilega fyrir sér. Hún sat á stól og hnipr-
aði sig saman, holdgrönn, með hátt nef og opinn
munn og minnti einna helzt á þyrstan fugl.
„Hm, já, já-—“ mælti sáralæknirinn seinlega og
varpaði þungt öndinni. „Þetta er kvefsótt og kannski
hitasóttin. Svo hefur taugaveiki líka verið að stinga
sér niður í þorpinu. En hvað um það — gamla konan
er svo sem komin til ára sinna sem betur fer. Hvað
er hún annars gömul?“
„Ja, hún verður víst sjötug að ári, Maksim Nikola-
itsj.“
„Jæja, er þá nokkuð við þessu að segja — hún
hefur lifað sitt fegursta og ætti að verða hvíldinni
fegnust.“
„Satt er það, það er mikið til í því, sem þér segið,“
mælti Jakov og brosti kurteislega. — „Við erum yður
mjög þakklát fyrir vinsemd yður, en leyfið mér þó að
minna á það, að sérhverri skepnu jarðarinnar er nú
einu sinni lífsþráin í blóð borin.“
„Það er bara kjaftháttur og þvættingur,“ greip
sáralæknirinn fram í fyrir honum, og af málrómi
hans 'hefði helzt mátt ráða, að það væri á hans valdi,
hvort Mörfu gömlu skyldi lengra lífs auðið eða ekki.
„Heyrðu mig nú, Jakov minn sæll, þú skalt leggja
kalda bakstra við höfuðið á henni og gefa henni
þessa skammta hérna, tvo á dag — og verið þið svo
sæl — verið þið sæl —!“
Jakov gat ráðið það af svip hans, að hætta myndi
á ferðum og engin von um afturbata. Honum var
það ljóst, að Marfa myndi brátt deyja, annaðhvort í
dag eða á morgun. Hann stjakaði við sáralækninum,
deplaði öðru auganu og mælti lágum rómi:
„Þér hefðuð annars átt að setja henni blóðhorn,
Maksim Nikolaitsj!“
„Ég hef engan tíma til þess, vinur sæll, ég hef
engan tíma til þess. — Hafið ykkur nú á burt í guð-
anna bænum — verið þið sæl — verið þið sæl!“
„Gerið nú þetta fyrir mig,“ sárbað Jakov. — „Yður
hlýtur að vera um það kunnugt, að ef hún hefði verki
í magá eða annars staðar innvortis, þá væru skammt-
ar og dropar sjálfsagðir, en Marfa hefur sko ofkælzt,
og þegar svo er komið, er bezta ráðið að setja sjúk-
lingnum blóðhorn, Maksim Nikolitsj!“
En sáralæknirinn hafði þegar kallað á næsta sjúk-
ling, og bóndakona gekk inn í lækningastofuna og
leiddi litinn dreng við hönd sér.
•„Sláið henni þó að minnsta kosti æð, og ég skal
alltaf minnast yðar d bænum mínum!“
Sáralæknirinn missti nú þolinmæðina og hrópaði:
„Haltu bara þessu þvaðri þínu áfram, ef þú þorir,
þrælbeinið þitt!“
En Jakov hafði einnig runnið í skap. Hann varð
kafrjóður, en hafði þó ekki fleiri orð heldur tók
Mörfu við hönd sér og leiddi hana út úr lækninga-
stofunni. Þegar þau settust upp í vagninn, leit hann
svo hvössum lítilsvirðingaraugum í áttina til sjúkra-
hússins og mælti:
„Það eru þokkapiltar, sem þarna er fyrir að finna!
Hann hefði áreiðanlega ekki verið seinn á sér að
setja ríkum sjúklingi blóðhorn, þótt hann fáist ekki
til þess að slá fátæklingi æð, þorparinn að tarna!“
Þegar heim kom, stóð Marfa góða stund við ofninn
án þess að hreyfast um set. Hún hélt að Jakov myndi
fara að tala um fjárhagstjón sitt, ef hún legðist fyrir,
og skamma sig fyrir að liggja í rúminu í stað þess að
vinna. En Jakov horfði aðeins raunamæddur á konu
sína og minntist þess, að næsti dagur var Jóhannes-
armessa, hinn dagurinn Nikulásarmessa, þá sunnu-
dagur en því næst mánudagur, óhappadagurinn.
Hann yrði því að sitja auðum höndum samfleytt í
fjóra daga, og Marfa myndi áreiðanlega deyja ein-
hvern þessara daga, svo að það bar nauðsyn til þess,
að hann smíðaði kistuna í dag. Hann tók fram járn-
kvarðann, gekk að gömlu konunni og tók mál af
henni. Því næst háttaði hún niður í rúm, en hann
gerði krossmark fyrir sér og hófst handa um kistu-
smíðina.
Þegar hann hafði lokið að smíða kistuna, setti
Bronzi upp gleraugu og skrifaði í vasabók sína:
„Kista handa Mörfu — tvær rúblur og fjörutíu kóp-
ekar.“
Hann varpaði þungt öndinni. Gamla konan hafði
allan tímann legið grafkyrr með lukt augu. En um
kvöldið, þegar dimmt var orðið, kallaði hún allt í
einu á mann sinn.
„Manstu Jakov,“ mælti hún, og andlit hennar ljóm-
aði af gleði, — „manstu, að fyrir fimmtíu árum gaf
guð okkur lítið barn með ljósa lokka? Þá sátum við
löngum hjá þér niðri við ána og sungum undir píl-
viðartrénu —“.
Hún brosti beisklega og bætti við: „Og stúlkan
okkar er dáin.“
Jakov braut heilann en mundi eigi að síður hvorki
eftir litla barninu né pílviðartrénu.
„Þú ímyndar þér þetta bara,“ mælti hann.
Klerkurinn kom og veitti Mörfu hina síðustu þjón-
ustu. Skömmu síðar tók hún að tala óráð og gaf svo
upp andann seinna um morguninn.