Alþýðublaðið - 20.12.1947, Blaðsíða 3

Laugardagur 20. des. 1947.
ALÞVÐUBLAÐIÐ
3
í FORNÖLD voru draumar
í miklum meitum hafðir. Rit-
höfundur 'einn frá þeim
tíma iskiptir þeim í fimm
flokka, og fimmti flokkurinn
er ispádómsdraumar eða vé-
fréttir. Fólk hefur um hönd
viðbúnað til þess að taka á
móti draumunum, og í þeim
tilgangi sefur það innan helgi
musteriis, svo að það dreymi
drauma, sem veita þeim gagn
legar upplýsingar, drauma,
sem gætu orðið því til viðvör
unar f lífinu og iagt því
-VÍðfangsefni til. Þegar dýrk-
un Aiskulapi hófst voru
draumar stór þáttur í lækn-
ingunum. Enn þá er það
margt, sem menn vita ekki
um lækningar til forna, en
það, sem kunnugt er, gefur
til kynna, að sjúklingar hafi
verið fluttir til einhvers
mus'taris og seltir j sérstakt
afhýsi, en þar áttu þeir 'að
dvelja fyrstu nóttina og vita
hvað þá dreymdi. Það eru
hundruð slíkra mustera
í Grikklandi, en tal'ið er að )
þau, sem grafin voru upp við
Epidaurus og Cos hljó'ti að
hafa verið frægust. Við komu
sjúklingsins voru færðar
fórnir og hafðir um hönd
helgisiðir, siem nútímamenn
þekkja ekki gerla. Þar næst
var hann látinn sofa í sér-
stöku svefnherbergi og með-
an hann svaf birtist guðinn
honum og annað hvort lækn
aði hann formálalaust eða
sagðí honum fyrir um hvað
hann skyldi gera Draumarn-
ir voru því eins konar sjúk-
dómsauðkenning, alveg eins
og draumar sjúklings gefa
sálfræðingum nútímans eins
konar táknræna mynd óafvit
uðum þráhyggjuefnum og við
fangsefnum. En miklu meira
virði voru þeir í fornöld, því
að allir trúðu-að þeir kæmu
beint frá sjálfum guðinum.
®g var að hugsa uim eitt-
hvað svipað þessu dag einn-
í ágústmánuði árið 1939, er
inokkrir góðkunningjar mín-
ir stungu upp á því að fara í
ferðalag til Epidaurus í Suð-
ur-Grikkland;i. Aldrei hafði
ég séð murterið og var ég því
mjög óðfús að fara. Og svo
var haldið af stað. Þetta var
ekki löng leið frá Korinþos
én þaðan fórum við. Og þeg
ar bifreiðin brunaði niður
.grunna dældina inn í dalinn
skildi ég mætavel hvers
vegna musterið og allt land-
ið í Epidaurus var talið guði
vígt. Sléttan ©r fagurgræn,
umlokin viðivöxnum fjöllum,
og iítur svo út siem allt lands
lagið sé teiknað vandvirknis
lega með mannhöndum. Við
fyrstu sýn fannst manni
strax eitt hvað innilegt og
heilnæmt við umhverfið,
Léttur blær þaut í laufinu’og
■ómur af ölduhljóði barst frá
sjávars'tröndinni, en hún var
kominn úr augsýn. Yfir höfð-
um okkar hengu tveir ernir
nærri hrpyfingarlausir og
bár.u við hláan himinin. Öll-
um deginum eyddum við í
að ráfa um leikhúsið, mu.ster-
ið og skoða gersemar lista-
safnsins.
í SAMBANDI við lækn-
ingar á Grikklandi fornald
arinnar höfðu draumar
mikið gildi. En L. Durriee,
höfundur greinarimnar,
sem hér fer á eftir, slær
því fram, hvort draumar
manna frá þeim tímum
geti enn þá ásótt menn,
sem dvelja í námd við hin
fornu musteri lækninga-
guðsins. Greinin birtist í
„The Listener“.
Vörðurinn var vingjarnleg
ur náungi. Hann var grísk-
ur bóndi, og sagði hann mér
að hann hefði sótt um að fá
að flytja sig á annan stað —
Mykene. En Mykene er frem
ur glænæpulegur kastali á
hæð, og þess vegna spurði ég
manninn upp á grín, hvers
vegna hann væri svo grunn-
hygginn að vilja flytja úr
þessum friðsæla dal með
kyrrð og grænan gróður og
fara til staðar ieins og'
Mykene. Hann: svaraði: „Ef
ég segði þér það, myndix þú
halda að væri vitskertur. Það
er vegna draumanna. Ég get
ekki afborið draumana, sem
sækja að mér í þessum dal“.
Þetta fannst mér í meira lagi
furðulegt. ,,Hvaða draumar?,
spurði ég. „í þesisum dal
dreymir alla“, svaraði hiann.
„Sumir láta það ekki á sig
fá, en ég er ekki einn af
þeim.“ Ég hygg að ég hafi
verið fremu.r efagjarn k svip
inn, því að hann horfði á mig
og sagði. „Já, þú heldur að ég
sé vitskertur eins og hinir.“
Ég bað hann að segja mér
frá draumum sínum, en hann
virtist vera tregur til þess.
„Þeir eru um allt mögulegt“,
svaraði hann, og eftir stundar
þögn: „En eitt verð ég að
segja þér. Gamli maðurinn á
veggmyndinni birtist mér
iðulega í þeim“. Veggmál-
verkið í safninu var af alvar
legum manni. með austur-
lenzkan svip og dökka hár-
lokka, sem féllu niður á áxl-
ir Ég man ekki hvort það
átti að vera Aiskulapios eða
einhver annar, en að minnsta
kosti er það frábært listaverk.
Vörðurinn hélt áfram: „Þér
finnst það auðvitað ósköp eðli
legt, að ég þykist verða var
garnla manninn, af því að ég
er á hverjum degi meira og
minna í safninu. En segðu
mér eitt. Hvernig stendur á
því að krakkana mína tvo
dreymir hann þóit þau hafi
aldrei stigið fæti inn íyrir
dyr siafnsins?“ Börnin voru
að leika sér undir tré rétt hjá
og ég rey-ndi að spyrja þau.
Drengurinn var of feiminn til
að geta sagt nokkuð og horfði
niður, en stúlkan var einarð-
ari. Hún var um það bií tólf
ára. Ég spurði hana hvort
hana dreyimdi stundum gaml
an mann og hvort hún gæti
lýst honurn. Ég get ekki sagt
að hún hefði neitt sérlega j
fréttnæmt að flytja, en ein [
hreyfing he.nnar var undar- I
leg. Hún glennti fingurna ■
hvern frá öðrum og dró þa
frá eyrum og niður á axlir
eins og hún væri að lýsa hári
öldungsins. Þegar hér var
komið sögu vildu samferða-
menn mínir halda áfram, svo
að ég hafði engin frekari
tækifæri til þess að grafast
fyrir um málið. Er ég var að
fara isagði vörðurinn við mig
dálítið kuldalega og napurt.
„Ef þú trúir mér ekki,
spurðu þá einhvern bænd-
anna, sem búa í þessum dal.
Þá alla dreymir draum.a. Dal
urinn er fullur af draumum.“
Á leiðinni aftur til Naupiia
í ljósaskiptunum um töfrandi
fagurt landslag, var ég að
Velta því fyrir mér og undr-
ast það, að draumar þessara
óteljandi þúsunda af tilbeið
endum gætu búið enn í daln-
um, hvort þetta væru draum
ar Grikkja hinna fornu, sem
forðum dvöldu þar. Svo að
,um miðdagsverðinn bar é
I málið undi’r hina, en þei
1 hlógu hjartanlega að því
Þessi fallega mynd er úr myndabókinni
sem kemur í bókaverzlanir í dag.
Á brúðkaupsdaginn
Þessi mynd var tekin af Elízabetu prinsessu í brúðarvagn-
inum á leið til Westminster Abbey, þar sem hún og Philip,
hertogi af Edinborg, voru gefin saman.
minn kostnað, en stundum
virtist þetta kynlega fyrir-
brigði eiga fáeinár taugar í
þeim. En þá var styrjöldin
við Þjóðverja í algleymingi
og annað stjakað þessu úr
huga mér. Ög það er ekki
fyrr en árið 1945 að sagan
byrjar á ný.
Þá var ég staddur á eynni
Cos og vann hjá brezku um-
boðsstjórninni, sem fór til
Tylftareyja. Én í Cos var
miðstöð Aiskulaplosardýrkun
arinnar og hún var eins fræg
til forna og musterið í Epi-
daurus. Fornfræðingar fundu
staðinn o.g létu grafa must-
erisrústirnar upp að mestu.
Ég ákváð að gefa mér tíma
til að skoða það. Á vörubif-
reið frá UNRRA ók ég eftir
rykugum veginum að öxl á
hæð nokkurri, þar sem must-
erið er. Lega þess ein er nóg
til þess að fá rrienn til þss
að gleyma sér andartak.
Musterið er framan í grænni
hlíð, og af háhæðinni sést
yfir græna og grösuga Cos-
sléttuna út á bláan æginn.
Ég var að ráfa um í
kyrrðinni og blíðu sumar-
kvöldsins, er ég kom auga á
tjald, sem stakk toppnum
upp úr dæld. Eg fór í áttijia
tiiÖtjaldsins. Tveir hermenn
voru þar fyrir, og einum dag-
parti eyddi ég hjá þeim. Þeir
voru báðir blóðdimmir
Yorkshiremenn. og ég hygg,
að þeir hafi verið úr her-
deild, sem safna átti saman
þýzkum og ítölskum hergögn
um hér og þar á eynni. Við
röbbuðum samari Og raddir
okkar urðu mjóar og hreinar
í þunnu loftinu. Þeir spurðu
um hið glarnpandi musteri,
eins og þeir kölluðu það, og
ég sagði þeim allt sem ég gat
tínt til um það. Eg sagði
þeim um Aiskulaposaradýrk
un og allt sem ég vissi um
lækningaaðferðir guðsins, og
er é.g kom að seremoníunum,
varð ég var við að þéir
breyttu um svip, og allt í
einu minntist ég kynna
minna löngu fyrr við vörð-
inn í Epidaurus.
Nærri því án þess að vita
hvað ég var að segja, spurði
ég þá, hvort þeir hefðu tekið
eftif nokkru furðulegu í sam- j
bandi við drauma sína þarna \
á. hæðinni. Sýnilega kom j
þetta flatt upp á báða, en j
loksins sagði hirift eldri ög
reyndari: „Fyrst höfðum við i
tjaldið í musterinu á hæð-
inrii; en okkur líkaði ekfci að
vera þar, svo að við fluttum
okkur hingað. Betra loft hér
— er það ekki, Charlie?“
„Jú“. Charlie kvað það rétt j
vera. Þeir voru ekki ræðnir, j
þsssir Yorkshiremenn. En að'
því er ég f.ékk bezt að vita,
höfðu þeir sofið nokkrar ó-
næðissamar nætur innan
helgi musterisins, og einú
slnni eða tvisvar fékk Chajf-
lie martröð. „Ef þú heldur að j
það sé bjórnum að kenna, I
skaltu hugsa um bjórskammt j
inn,“ sagði hann hreinskiln- \
islega. Nei, það var -eitthvað j
annarlegt við staðinn sjálfan, j
og þó gætu þeir ekki lýst j
draumum sínum greinilega, í
var ég mjög .skýrt minntur \
á litlu dóttur varðarins í Epi ?
daurus, er hún strauk með
glenntum íingrum frá eyrum
og niður á axlir. Það var ein ;
hvern veginn kynlegt að reka |
sig á sömu reynsluna á tveim f
stÖðum og hjá ólíkum mönn
um, þótt báðir staðirnir væru
helgaðip sama guði og á báð 1
um stöðum hefðu endur fyr- -
ir löngu farið fram sams köri
ar helgisiðir og störf. Gat það
verið undraðist ég enn, - að.
draumar hyrfu ekki? Gelui
það verið, að löngu effir
dauða okkar mannanna Íiíi
draumar okkar. Og liafði
Charlie, þessi rauðnefjaði
enski hermaður, einmitt á
stað eins og þessum, sem
hundruð þúsunda af draum,
Frh. á 11. síðu.