Tíminn - 08.01.1964, Blaðsíða 9

fivíatalan aC vera 71665, en var
102810. Á sama tíma og meðai-
fjölgunin er 5.1%, er fjölgun í
Kjalamesþingi 117%. Hér er talið
Kjaiamesþing allt vegna landfræði
legs samræmis, en af íþúum þess
vom nálega 93 þús. á svæði því,
sem hagfræðingar eru farnir að
kalla Stór-Reykiavík. Keflavík og
þorpin á Suðurnesjum eru þar
auðvitað ekki meðtalin.
Hva5 er framundan?
Það er auðvelt að halda áfram
að reikna þetta dæmi áfram á sama
háH. ef gert er ráð fyrir sömu
þróun. T. d. að 22 árum liðnum
eða að 44 árum liðnum, en þá
ætti íbúafjöldi landsins alls að
vera kominn nokkuð yfir 400 þús.
Sá útreikningur er þó ekki ein-
hiítur og samrýrr ist ekki. Ef Stór-
Keykjavík, sem ég nefndi áðan,
vex hlutfallslega eins og hún hef-
nr gert undanfirin 22 ár, munu
aðrir landshlutar. einhverjir eða
allir á komandi árum verða að
sjá á bak hlutfallslega fleira fólki
en undanfarið. Það mun því eftir-
Iriðis reyna enn meira á viðnáms-
þr itt þeirra en gert hefur til þessa
Hér eru að v< rki blind lögmál,
sem Reykvíkingar sem slíkir eiga
vitanlega enga sök á og getur orð-
ið \'ðsjárvert fyrir þá eins og
aöra, þótt á annan hátt sé. Margir
Reykvíkingar gera sér ekki síður
en aðrir iandsmenn grein fyrir
þessu, og hafa sýnt það á ýmsan
hátt. En Stór-Reykjavfk þarf vissu
lega ekki að kv.'ða mannfæð, þótt
aðrir landshlutar héldu sínu. Með
sinni eigin eðrdegu fólksfjölgun
án innflutnings ætti hún að hafa
nálega 144 þúsund íbúa árið
1984, þótt um engan innflutning
væri að ræða.
Stærsta innamandsvandamál
þjóðarinnar
Við, Framsóknarmenn, lítum
svo á, og flokkui okkar á Alþingi,
að þjóðfélaginu beri að láta þessa
þrúun til sín tal.a á sérstakan hátt
og ekki láta h’.ind lögmál ráða
öllu. Eg hika ekki við að segja
það sem mína skoðun, að hér sé
um að ræða stærsta innanlands-
vandamál þjóðarinnar um þessar
mundir og sennilega fyrst um
sinn Vandamálið er að koma í
veg fyrir stöðnun, hnignun eða eyð
ingu landsbyggðar, ekki aðeins á
tiltölulega lit.um, afskekktum
svæðum, heldur í stórum lands-
hlutum. Eg mirmist þess, að sjálf-
ur höfuðstaður Norðurlands, næst
stærsti bær landsins, hélt sam-
kvæmt nýútkorruum hagskýrslum
ekki einu sinni hlutfallslega við
fólksfjölda sínum á síðasta ára-
tug (1951—’60, þrátt fyrir inn-
flutning þangað úr nærliggjandi
byggðarlögum. í þessu sambandi
ber að hafa í huga, að bæjartak-
mcríin voru fætð út 1955. Hvað
þá um aðra, er svo fór um hið
græna tré? Bend? má t .d. á þróun
íbúatölunnar á í.safirði, Siglufirði
eða Seyðisfirði. Þar er ekki um
sveitir að ræða heldur kaupstaði.
Eg mun koma að því nánar síðar,
í h-’erju mikilvægi þessa máls er
ei''>um fóigið. Hér er ekki um
auðvelt viðfangsefni að ræða, jafn
vel þ'ótt alli’ varu um það á einu
máli. Með íramkvæmd þeirra til-
iagna er ræddar verða síðar í þess
ari grein væri aðeins stigið spor
í réíta átt og .‘kki þýðir að ætla
sér að spá um árangur. Oft áður
hafa verið stigi.i spor í sömu átt,
þótt með öðrura hætti sé, t. d. með
ýmiskonar löggiöf til stuðnings
vprivíegum framkvæmdum — vega-
og hafnagerða, ræktun, rafvæð
ingu o s. frv. En í framkvæmd
þessara tillagna kæmi fram ákveð-
in stefna, akveðin skipulögð alls
hcrjar viðleitni sem víða mundi
i'tykja veikar vonir. Eg er einn
þpir-a, sem tr>'’i þv., að öll Vnegin-
byegð þessa lands eigi framtíð, ef
rétt er að farið og ég kem einnig
nánar að því s'ðar, hvers vegna
við höfum þá trú.
W
I
Á NORÐAUSTANVERÐU ís-
landi, er sveit sú er Þistilfjörður
nefnist, heitin eftir landnámsmann
inum Katli þistli.
Þessa strjálbýlu sveit við yzta
haf byggir gott og friðsamt fólk
sem unir þar við sitt í blíðu og
stríðu. Því þykir vænt um sveitina
sína og á í henni miðri gamalt höf-
uðból og fyrrverandi prestsetur,
þ. e. þing- og kirkjustaðinn Sval-
barð.
Þar höfum við mörg verið skírð,
öll fermd og að endingu lögð til
hvíldar í grasigrónum kirkjugarði
við grunn hinnar gömlu kirkju.
Svalbarðskirkja er allveglégt
hús, þó að ekki skarti hún með
turni, en aðeins á henni trékross,
Sjötíu og fimm ára
Bernharð Stefánsson
fyrrverandi alþingismaður
Bernharð Stefánsson, fyrr-
verandl alþingismaður, er 75
ára 1 dag. Hann er fæddur að
Þverá í Öxnadal 8. janúar
1889. Hann gerðist snemma
mikill félagsmálamaður, starf
aði í ungmennafélagshreyf-
ingunni í héraði sinu og stóð
fyrir mörgum félagslegum
umbótum. Hann var kjörinn
á þing fyrir Eyfirðinga 1923
og var þingmaður þeirra ó-
slitið meira en hálfan fjórða
áratug við óskorað traust. Á|
Alþingi var hann mikilhæfuri
og virtur þingmaður, lengi for j
seti efrideildar, starfandi í
fjölmörgum þingnefndum og
milliþinganefndum, og lét
einkum til sin taka landbún-
aðarmál og fjármál.
Bernharð er fjölfróður,
einkum um íslenzka sögu fyrr \
og siðar, ræðumaður rökvís
og málhagur. Sem stjórnmálaí
maður setti háhli' það mark á
samtíð sina, sem ekki fymist.
Bernharð er kvæntur Hrefnu
Guðmundsdóttur frá Þúfna-
völlum, hinni ágætustu konu
og eiga þau tvö börn. — Tím-
inn sendir hinum mikilhæfa
forystumanni Eyfirðinga og
baráttumanni Framsóknar-
flokksins um langa hríð hin-
ar beztu afmælisóskir og
þakkir.
Jólatónleikar sinfóniuhljóm
sveitarinnar fóru fram í Krists-:
kirkju, milli jóla og nýjárs. Þessi
þáttur hljómsveitarinnar er nú að
verða fastur liður í hennar starf-
semi, og þannig orðinn tilhlökk-
unarefni hlustenda og um leið á-
hrifamikill þáttur jólahaldsins.
Préludia no. 1 í C-dúr eftir Bach,
úr Wohltemperiertes-klavier, er
slík perla að undrum sætir, hversu
mjög hefir verið hlaðið utan um
þetta fíngerða og einfalda verk,
með hljómsveitarútsetningu. Segja
má að engu verði við það aukið,
með þessum hætti, utan þess hvað
skapazt getur tækifæriskennd
stemning Hörpuleikur Ladislava
Vicarova, var fallegur og öruggur,
og flutti hún prélúdíuna í sínu
upphaflega formi, með hljómsveit-
arfylgd. Samleikur hennar og
hljómsveitarinnar var mjög hljóm
fallegur, og myndaði einmitt þá
stemningu, sem hugsanlega getur
hafa vakað fyrir þeim, er umskrif-
að hafa þetta verk, í það form, er
þarna birtist.
Konsert fyrir hörpu og hljóm-
sveit eftir Handel, var í flutn-
ingi Vicarovu, áheyrilegur og ör-
uggur, ásamt einleikskadensu, er
hún hafði sjálf samið.
Prélúdíu og fúgu í g-moll eftir
Frescobaldi, flutti dr. Páll ísólfs-
son á orgel kirkjunnar. Verkið er
rismikið og stórbrotið, og tók org-
anleikarinn á því, af því sjálfsagða
öryggi og þeirri stílfestu, sem oft-
ast einkennir leik hans.
Benedictus eftir Reger er verk
hinnar ótakmörkuðu „litaharm-
oníu“, og kom það skýrt fram í
flutningi Páls.
Framhalo á 13. si5u
sem gefur til kynna hlutverk húss-
ins.'
Þegar kirkjan var að verða 100
ára varð ekki hjá því komizt að
gera á henni miklar endurbætur.
Söfnuðinum þótti vænt um kirkj-
una og var á einu máli, um það
að farga henni ekki enda engin
fjárráð til nýbyggingar.
Vitanlega var hægt að endurnýja
rimabyrðing, timburþak og
tjörupappa að utan, skarsúð í
risi, gluggagrindur fyrir smáar rúð
ur o. fl. en var það skynsamlegt.
Nýtt verður aldrei það sama og
gamalt sem ónýtt er orðið. Auk
þess hefði slík endurnýjun orðið
mjög dýr. Innbú kirkjunnar er
hennar höfuðprýði. Altari, predik-
unarstóll, bogi yfir kórdyrum og
bekkir. Allt er þetta listasmíði og
hafði verið mjög smekklega mál-
að. Við engum þessum munum.
hefði verið hróflað utan málning-
ar. Æskilegt hefði verið að geta
varðveitt hina gömlu málningu, en
hún var orðin mjög máð og forn-
fáleg.
Þegar umrædd viðgerð fór fram
var ekki þekkt sú aðferð sem nú
er viðhöfð til að framkalla forna
cnálningu. Var því allt málað að
nýju og mætti segja niér að þeg-
ar tímar líða finnist einhverjum
verkið lofa meistarann. Endurbæt
ur á Svalbarðskirkju voru unnar
af heima- og nærsveitarmönnum.
með sæmd og prýði fyrir ótrúlega
lítinn pening og það þakka þeir
sem njóta.
Það hefði maður ætlað að ó-
reyndu að þessi litla látlausa sveita
kirkja mætti njóta friðar og till'ts-
semi allra þeirra sem sækja hana
heim og þess hefði hún sannar-
lega notið af sínu fólki, en því
miður hafa, svo ég veit til, tvisvar
komið í hana óboðnir gestir, sem
ekki hafa dregið skó af fótum sér
við dyr hennar.
Báðar þessar heimsóknir fær
hún í „júnístillum“. Um hina fyrri
heimsókn skal ekki fjölyrt. Messu
vínið á altarinu var þar freistar-
inn. Síðari heimsóknina skal aft-
ur á móti rætt um hér í stuttu
máli.
9. júlí síðastliðinn birtist í dag-
blaðinu Tímanum og fleiri blöðum
Framhalo á 13. sf8u.
urnyjq
TIMINN, miðvikudaginn 8. janúar 1964 —
9,