Tíminn - 11.02.1964, Page 14

CLEMENTINE
KONA CHURCHILLS
r hann barðist við að tala
sh^rtvog :neð áherzlum, varð hon-
:»m ’ oft liti'ð til Clementine, þar
se&Slrún sat í áheyrendastúkunni,
h'gíí'ljrosi'hennar leit hann þögula
atningu. Á meðan hún í vonleysi
irffi áð horfa upp á tvo unga
lllgjarna og grimma þingmenn
hæðast af miskunnarleysi að mál-
Hgö'liúm’’trans í sjál'fri þingstofunni,
fí'^útti hann hughreystingu og styrk
j til hennar í þeirri ákvörðun sinni
: að komast yfir þessi vandræði sín.
Þó að hver ræða væri hinum
j unga Winston rammasta þolraun,
funni hann enskri tungu og var full
Ijóst til hvers gagns hún gæti kom
iá. Orðtak hans var: „Stutt orð eru
bezt, og gömul orð bezt all'rah
Hann fyrirleit óþarfa skrúðmælgi
og sykurhúðaða orðaleiki, eins og
þegar talað var um „lægri launað-
ar stéttir" í staðinn fyrir fátæka,
og þegar heimilin voru nefnd „fjöl
skylduskjól“ o. s. frv. Hann taldi,
að sérhver setning ætti að vera
vel gerð og í fullu samræmi við
' efni ræðunnar og það, ásamt þeirri
heitu þrá hans að læknast af mál-
íkyillanum, varð til þess að hann
fór yfir og æfði flutning ræðu
sinnar alltaf fyrirfram og kom
ætíð til þingdeildarinnar með full
skrifaða ræðu, sem hann las af
bl'öðum sínum yfir þingheimi. Við
æfingarnar var aldrei meira en
einn áheyrandi. Clementine hjálp-
aði honum ein innan veggja heim-
ilis þeirra. Og með skilningi henn
ar og hjálp brustu stíflurnar, er
áður stóðu í vegi fyrir tilfinninga
hita þeim og málsnilld, sem inni
fyrir bjó.
Þegar hann minntist í ræðum
sínum sorglegra atburða eða hrylli
legra atvika, sem vöktu honum tár
á hvarmi, fann hún til' með hon-
um. Og eins hló hún í viðurkenn-
ingarskyni, þegar honum hraut
fyndni af vörum eða kinkaði kolli
til samþykkis við þau atriði, er
hann vildi leggja áherzlu á.
Eins og leikari á leikæfingu,
sótti hann ráð, viðurkenningu og
gagnrýni til Clementine, og tók
mikið tillit til skarpra athuga-
semda hennar. Ef hún sagði:
„Þetta mundi ég ekki segja, Win-
ston“, strikaði hann yfir þau orð
sín, enda virti hann mjög varúð
hennar og vizku.
Clementine sagði honum hrein-
skilnislega, að margar af þeim
ræðum, sem hann hafði áður flutt,
væru of hvassar, lýstu of mikilli
smámunasemi og væru tíðum of
önugar og bitrar. Smám saman
fágaði hann orðfæri sitt og bætti
úr göllunum, og tileinkaði sér þá
skilningsríku þolinmæði, er átti
eftir að setja mark sitt á hinar frá-
bæru ræður hans, sem einkenndust
af góðu skaplyndi og voru jafn-
framt fluttar af glæsimennsku.
Hann fór ekki lengur í launkofa
með tiifinningar sínar. Honum var
ekki neitt launungarmál lengur, að
samúð með þeim, sem þjáðust og
áttu bágt, var ríkur þáttur í eðli
hans. Fyrir áhrif eiginkonu sinn-
ar þroskuðust og* skerptust gáfur
hans. Að vísu leiddu skoðanir
hans og skap hann stundum enn
afvega, en hann kunni að læra af
mistökum sínum. Með óbilandi
stuðningi og bjartsýni eiginkonu
sinnar sér við hlið varðveitti hann
ætíð hugrekki sitt og missti aldrei
trú á sjálfan sig.
Fyrstu daga sína á þingi var
hann hrifinn af löngum orðum og
málalengingum og notaði gjarnan
óvenjuleg orðatiltæki til að rugla
þingmennina í ríminu, en hann virt
ist skorta alla kímni. Stöðugar æf-
ingar með Clementine styrktu
sjálfsálit hans og þroskuðu með
honum hæfileikann að svara und-
irbúningslaust og þegar í stað fyr-
ir sig með hnyttinni fyndni, nap-
urri hæðni og frumlegum athuga
serhdum, þegar hann átti í kapp-
ræðum.
Þjóðfélagsfræðingarnir Sidney
og Beatrice Webb voru meðal
fyrstu gestanna, er boðið var á
heimili nýgiftu hjónanna.
Beatrice Webb skýrði svo frá:
„Við snæddum hádegisverð með
Winston Churchill og brúði hans.
Hún var mjög álitleg kona, lagleg
og kurteis og þar að auki einlæg
kona, — en rík var hún ekki, og
hvað það snerti engan veginn gott
gjaforð, og segi ég það Winston
til lofs. Winston hafði kvöldið áð-
ur flutt ræðu af mikilli mælsku
um atvinnuleysið. Hann er bráð-
snjall — og er að minni hyggju
all’t annað en lýðskrumari. Lloyd
7
George er hygginn maður, en hef- j honum á, að ég er aðeins að lýsa
ur ekki gáfur á við Winston, og er; eigin skoðunum“.
alls ekki jafn aðlaðandi persónu-
leiki“.
Áður en frú Webb hafði snætt
þennan hádegisverð með Churchill
hafði þessi ibláta kona lýst
! honum mc' j.r meiri harð-
neskju: „Eirfa .aus — nærri óþol
andi eirðarlaus, eigingjarn, hroka-
fullur, grunnhygginn og afturhalds
samur, en hefur til að bera visst,
persónulegt aðdráttarafl, samfara
áræði og nokkrum frumleika í
hugsun . . . öllu frekar amerískur
braskari en enskur aðalsmaður . . .
ókleift að hann nái vinsældum . . .
en þor hans og hugrekki, og hug-
myndaauðgi ásamt gömlum og góð
um venjum eiga eftir að bera hann
langt á veg, nema hann tortími
sjálfum sér eins og faðir hans
gerði . . . “•
Þó að þeir, sem komu til hádeg-
isvérðarboðs þeirra Churchillhjóna
hafi verið haldnir ýmsum fyrir
fram ákveðnum fordómum um
hinn unga og metnaðargjarna
stjórnmálamann, fóru þeir þaðan
með betri vilja og mikilii virðingu
í garð þeirra hjóna, enda höfðu
þeir látið heillast af Clementine
og komizt í kynni við skarpar gáf-
ur Winstons.
Með Clementine sem stöðugan
gagnrýnanda og áheyranda að
æfingum sínum undir ræðuhöldin,
öðlaðist Winston óviðjafnanlega
hæfni í mælskusnilld, sem venju-
legast kom skýrast í ljós, þegar
hann var augsýnilega alls óviðbú-
inn. Eitt sinn, þegar þingmaður
nokkur var í miðri ræðu, veitti
hann því athygli, að Winston, sem
sat á fremsta bekk stjórnarandstöð
unnar, hristi höfuðið í ákafa.
„Ég sé, að háttvirtur andstæð-
ingur minn hristir höfuðið", þrum-
aði þingmaðurinn. „Ég vil benda
„Og ég vil benda ræðumanni á,
að ég er aðeins að hrista eigið höf
uð“, svaraði Winston.
Clementine hafði játað fyrir vin
um sínum, að það gæti ekki verið
auðvelt að vera gift Winston,
enda var það ekki svo. Winston
var kærulaus um einkamálefni sín,
utan við sig, svaf á daginn, vann
á nóttunni, kættist af sigrum sín
um og mæddist af mistökunum.
Hann var vægast sagt fullt verk-
efni einnar stúlku, en Clementine
annaðist um hann skilningsrík og
blíðlynd. Hún róaði hann og veitti
honum öryggi og ánægju. Hún átti
furðulega auðvelt með að létta
lund hans, þegar svo bar við, vekja
honum hlátur, þegar honum var
grátur í huga
Á hinn bóginn var umhyggju-
semi hans í hennar garð mikil.
Þetta var fyrirmyndar hjónaband.
Það, sem Clementine sagði oft-
ast við þá vini sína, sem höfðu hjú-
skaparáform í huga var eftirfar
andi: „Þið verðið að eignast fjög-
ur börn — eitt fyrir móðurina,
eitt fyrir föðurinn, eitt, ef slys
skyldi henda, og eitt vegna fjölg-
unarinnar“.
Fáum mánuðum eftir hjónavígsl-
una færði hún Winston þau tíð-
indi, að hún vænti fyrsta barnsins.
Hann lét öllum illum látum og fór
með hana eins og brothætt postu-
lín og Clementine hló.
Árið 1909 fæddist dóttirin Diana.
Lloyd George spurði hann: „Er
þetta fallegt barn“? Winston ljórn
aði eins og sól í heiði. „Fallegast*
barn, sem ég hef séð“. ,
„Líkist móðurinni, býst ég við“,
sagði Lloyd George.
„Nei“, svaraði Winston hátíðleg
12
að vinnunni síðustu dagana . . .
— Vesalings Símon . . .
Adrienne leit rannsakandi á
hana.
— Segirðu það? Ég vorkenni
honum ekki. Eg held að hann bók-
staflega elski hið nýja hlutverk
sitt. Þegar öllu er á botn hvolft
er það nú hann, sem öllu ræður.
En þú . . . þú erfir náttúrlega helm
inginn af hlutabréfunum og
kannski þú hafir hugsað þér að
taka að einhverju leyti við stjórn-
inni?
— Eg veit ekkert um fyrirtæk-
ið, Clive talaði aldrei um viðskipta
mál við mig.
,— Nei, því get ég vel trúað!
Hann vildi hafa alla tauma í sín-
um höndum. Ég hef stundum velt
fyrir mér, hvort Símon hafi fallið
það vel að vera „aðeins“ litli bróð
ir og fá cngu ráðið.
Livvy svaraði engu. Nokkru síð-
ar sagði Adrienne kæruleysislega:
— Ég sá reyndar Rorke Ilanlan
í kvöld.
Livvy horfði út í myrkrið.
— Ég keyrði fram hjá húsinu
hennar Maggie á leið í bæinn og
ég sá þau saman úti í garðinum.
— Þau voru . . þau voru alltaf
góðir vinir?
— Þegar ég bjó hérna . . . fyrir
mörgum árum . . . var Maggie
stúlkan hans. Þau voru alltaf sam-
an.
— Fyrir ekki löngu hitti ég
fyrsta vininn minn í London. Það
var hálfdapurlegt, því að mín ein-
asta hugsun var: Hvað í ósköpun-
um sástu við hann? Einkennilegt,
hvernig maður þroskast frá sumu
fólki!
, Livvy reis upp. — Ég held að ég
komi mér í rúmið. Þetta hefur ver
ið óttalegur dagur.
— Vesalings Livvy! sagði Adri-
enne seinlega og horfði letilega á
hana.
Sagði hún „veslings“ Liwy, af
því að hún var þreytt. Eða vegna
þess að Rorke var kominn aftur
en ekki til hennar. En Adrienne
var vinur hennar, hún mundi ekki;
trúa að þetta væri liður í skipu-
lagðri áætlun . . . um að eiginmað
ur yrði að deyja til að elskendur
fengju notizt. Ef hún hafði haldið
eitthvað á þá leið, hefði hún varla
boðið Livvy að koma og búa hjá
sér.
5. KAFLI.
Á herbergi í gestaheimilinu
„Syngjandi svanur“’ gekk Rorke
fram og aftur um gólfið. Hann var
að hugsa um Livvy, þegar hún kom
á móti honum í myrkrinu uppi á \
hæðinni og tunglið skein á andlitj
hennar. Hann hafði fengið sting í
hjartað, en það var ekki vegna
þess að hann elskaði hana enn, I
heldur vegna þess, að hann gat^
ekki varizt ýmsum minningum frá
j fyrri samverustundum þeirra.
Þegar hann hafði fengið sím-
; skeytið, hafði honum orðið ná-
kvæmlega eins við . . . hann hafði
séð í huganum myndir frá sam-
veru þeirra. Heyrðu gamli minn,
ekki einu sinni enn, hafði hann
sagt í aðvörunartón við sjálfan
sig, síðan hafði hann hnuðlað sím
skeytinu saman og kastað á gólfið.
Síðan hafði hann farið niður og
setzt við borð í garði gistihússins.
En þegar hann kom aftur upp í her
bergi sitt, lá skeytið enn á gólfinu.
Hann hafði tekið það upp og slétt-
að úr því. Hann var vitskertur,
hann vissi það! Samt fór hann út
aftur, í þetta sinn fór hann á skrif
stofu blaðsins í bænum. Þaðan
pantaði hann samtal við London.
Þolinmæði var ekki ein af dyggð
um Rorkes. Þennan morgun æsti
hann sig út af því, sem hann hafði
dáð hjá Persum hingað til — þol-
inmæði þeirra og áhyggjuleysi og
í SKUGGA ÓTTANS
KATHRINE TROY
þessi himneska ró yfir öllum gerð
um þeirra.
Þegar hann var loks kominn svo
langt að honum hafði skilizt, að
þetta var allt klára bull og flan,
kom samtalið frá London.
Mac Fisher sagði:
— Halló, halló hver . . . í fjár-
anum . . .
— Hanlan, svaarði Rorke inn í
rykuga símatrektina. — HANLAN,
alveg rétt . . . heyrðu mig, Mac,
veiztu eitthvað um Berenger-morð-
ið?
— Ég veit bara það, sem lögregl
an Hefur sagt okkur.
— Lestu það upp hið snarasta.
Þetta símtal verður rokdýrt fyrir
mig!
Mac Fi' her sagði honum í stuttu
máli það, sem hann vissi. Þegar
Rorke 'nafði !agt símann á, var það
fyrsta, Sem hann gerði að panta
flugmiða heim til London.
Og er þangað var komið keypti
hann sér gamlan bíl og hér var
hann í gcstaheimili Bill Carys. Hér
hafði hann drukkið sinn fyrsta
bjór og reykt fyrstu sígarettuna
og komizt að raun um. að það var
skollans ári skemmtilegt að vera
orðinn fullorðinn og mikill karl!
Og nú hafði hann séð Livvy aft-
ur. og hvað þá?
Hún var enn gædd þeim hæfi-
leika að vekja tilfinningar í brjósti
hans, en hann gerði sér engar von-
ir framar Ástin var önduð. Livvy
var elskuleg og gáfuð, hún var
kvenleg og lifandi og töfrandi
kona. En ekkert gat þurrkað út
minningu hans um hina róstu-
sömu trúlofun þeirra Hann vildi
ekki bindast konu, sem neitaði að
skilja, að vegna þess starfs, sem
hann hafði kosið sér, kynntist
hann oft ýmsu kvenfólki. Eftir
öll reiðiorðin, sem þau höfðu sagt
hvort við annað mundu þau muna
þau og þau yrðu sögð aftur og aft-
•ur . . misskilningur á misskiln-
ing ofan . . . rifrildi og þras.
Nei, hann hafði ekki áhuga á
slíku! Þegar þessu væri lokið og
gátan ráðin, mundi hann fara rak
leitt til Teheran, Isfahan, Kabul
eða hvert sem verða vildi . . . eins
og Liwy hafði sjálf sagt einhverju
sinni „frjáls og óháður enn . . . “
6. KAFLI.
Greinarnar á eikartrjánum stóru
snertu nær því gluggana á svefn-
herbergi Adrienne og Livvy var
vakin af fuglasöngnum fyrir utan
gluggann
í fjarska sá hún þökin á Beren-
ger-byggingunum. Hún sat þannig
lengi. Loks heyrði hún, að Ad-
rienne var komin á kreik og það
var svo bljóðbært í húsinu, að hún
gat fylgzt með hverri hreyfingu
hennar
Það ' ar miðvikudagur og hún
var vön að vinna á Barnaheimilinu
þá daga. Henni höfðu verið send
boð með Adrienne að þeir vildu
gjarnan að hún kæmi aftur. Og
því ekki það? Rétturinn hafði kom-
izt, að sinni niðurstöðu og hún var
frjáls að hefja sitt eðlilega líf að
að nýju
Skömmu eftir að hún fluttist ný-
gift til Ardern hafði hún heyrt, að
Barnaheimilið þyrfti nauðsynlega
á færu fólki að halda. Þess vegna
hafði hún boðizt til að vinna þar
þrjá daga í viku, ef þeir kærðu sig
um. Og hún mundi enn, hve glöð
hún varð þegar hún fór að starfa
þar, loksins hafði hún eitthvað að
dreifa tímanum með.
Og hún gladdist einnig að fara
þangað aftur í dag eftir viku burt-
veru. Hún mundi þá næstu klukku-
tíma vera of önnum kafin til að
hugleiða sín eigin vandamál. Þarna
voru mörg ung börn, sem þörfn-
uðust hjálpar og hlýju. Hrædd,
flóttamannabörn, sem þurfti að
telja í kjark til að þau fengjust
til að leika sér við önnur börn.
Börn sem höfðu reynt hvað hungur
og sorg var, og þurfti nú að veita
öryggi og auðsýna þeim kærleika.
Þegar Livvy kom fram í litla
eldhúsið var Adrienne að skera
brauð. Hún var klædd uppáhalds-
litnum sínum, grænu og ljóst hárið
var fagurlega uppsett. Hún leit
snöggt á Livvy.
— Þú lítur miklu betur út í dag
— eða kannski þú hafir drepið
fingri í kinnalitskrukku?
— Hvort tveggja, svaraði Livvy
hlæjandi — Ég hef sofið eins og
steinn í alla nótt — eins og engar
áhyggjur hvíldu á mér.
— Þú átt heldur engar áhyggjur
að hafa. Nú er allt um garð gengið
T í M 1 N N, þriðjudaginn 11. febrúar 1964. —
14