Alþýðublaðið - 05.10.1952, Blaðsíða 5

fj
r
{*
Ösítar tial igrunsson
vsorerln
um vinnu o
! CJM nokkurt skeið hefur aii-
mikið verið rætt og ritað um
íslenzkan iðnað. Ekki er nema
SSott eitt um slíkar umræður
jað segja, — sér í lagi ef þær
teru sprottnar af auknum sk'tln-
jingi almennings á gildi iðnað-
arins fyrir afkomu þjóðarbús-
Sns.
En þær umræður, er fram
Jiafa farið síðustu missiri, haía
átt sér annan aðdraganda:
enda fyrst og fremst miðað að
jþví að freista þess að opna
kugu valdhafanna fyrir því ó-
'iremdarástandi, sem leitt hefur
yerið yfir atvinnulíf lands-
manna, með þeirri skipulögðu
aðför, sem nú er gerð að ís-
Uenzkum iðnaði. Fram til þessa
fírieíur ljtið orðið ágengt í þessu
jefni, ef undan er skilið, að skip
aðar hafa verið a. m. k. tvær
Saefndir til þess „að rannsaka
ástand og aðstöðu iðnaðarins".
Um árangur þeirrar rannsókn-
ár er alger óvissa enn sem
Stomið er, og það á ejálfsagt
eerið langt í land, að niðurstöð
kir þeirra liggi fyrir. Þess ber
|>ó að vænta, að nefndirnar
In’aði störfum sínum, því að
ýússulega þarfnast iðnaðurinn,
pg raunar allt athafnalíf þjóð-
©rinnar, þess að nú verði brugð
jízt skjótt og skynsamlega við
jniklum vanda. Hitt er svo
pnnað mál, að ýmsir eru tor-
ftryggnir á, að núverandi vald-
Siafar hafi vilja til mikilla úr-
foóta. Er sú tortryggni vart ó-
©ðlileg, þegar þess er gætt,
Jivernig farið hefur um fram-
|cvæmd tillagna, sem settar hafa
Verið fram undir svipuðum að-
stæðum. Nægir í því efni að
iminna á rannsókn þá, er fjár-
Jhagsráð lét fram fara síðla árs
3947, og bera niðurstöður þær,
er þar fengust, saman við það,
sem nú er að gerast gagnvart
áslenzkum iðnaði, frá hendi
Shins opinbera.
tÁTTUR IÐNAÐARINS
I ATVINNULÍFINU
[ Vart verður um það deilt,
s,að iðnaðurinn sé einn veiga-
Stnesti þátturinn í íslenzku at-
jvinnulífi og þjóðarbúskap og
gæti þó orðið það i enn ríkari
anæli“. Samkvæmt athugun
ffjárhagsráðs 1947, sem um get-
mr að framan, var talið, að ekki
sfærri en 45 000 manns hefðu
framfæri sitt að öllu eða mestu
Seyti af iðnaði, eða þriðjungur
jþjóðarinnar. Er sú tala senni-
3ega sízt of há, þar sém meðal
Sjölskylda er þar aðeins talin 4
stnenn, en í öllum öðrum áætl-
unum um atvinnuskiptingu
|?jóðarinnar er gengið út frá 5
Snanna fjölskjddu. Af bygging-
áriðnaðinum einum voru 9000
ananns taldir hafa framfæri
pitt, samkvæmt sömu heimild-
ium. Enginn vafi er á því, að
jþáttur iðnaðarins í atvinnulíf-
■aimrædd athugun fór fram, þótt
.jinu hefur vaxið verulega, síðan
'©ngar tölur liggi fyrir um það
|enn sem komið er. Ef við at-
iiugum t. d. byggingariðnað-
ánn, mun ekki fjarri sanni, að
Með þetta í huga ætti öllum
að vera ljóst í hvern voða er
stefnt, þegar svo til«,,á einni
nóttu“ er svipt burtu öllum
stoðum undan þeim atvinn-
vegi, sem afkoma jafn mikils
hluta þjóðarinnar grundvallast
á. Þegar svo þar við bætist, að
þeir tveir aðrir atvinnuvegir,
sem þjóðin byggir afkomu
sína á, sjávarútvegur og land-
þúnaður. eru þess á engan hátt
umkomnir að taka við þeim
mannfjölda, sem atvinnu miss-
ir við samdrátt iðnaðarins, get-
ur ekki hjá því farið, að hér
skapist hreint neyðarástand, ef
svo fer fram sem nú horfir.
2 flestum
hafi
greinum hans
prðið a. m. k. aukning, sem
aiemur aldrei minna en Vs,
sennilega allmiklu meiri. Eng-1
pn goðgá getur það talizt að
igera ráð fyrir, að milli 60 000
■og 70 000 manns ýmist hafi
dxamfæri sitt af iðnaði eða séu
jiramfærðir af honum.
ER HAGKVÆMT
AÐ STARFRÆKJA
INNLENDAN IÐNAÐ?
Nokkuð hefur verið um það
rætt, hversu eða öllu heldur
hvort hagkvaSmt sé fyrir ís-
leQdinga að starfrækja eigin
iðnað. Hefur í því efni verið j
bent á, að mikinn hluta hrá- '
efnisins þurfi að flytja inn og
greiða með dýrmætum gjald-
eyri. Þá hefur það og verið
fært fram sem rök gegn inn-
lendri iðnaðarstarfsemi, að með
því að flytja inn fullunnar iðn
aðarvörur aukist tekjur ríkis-
sjóðs að miklum mun, miðað
við að flytja inn hráefnið og
fullvinna vöruna í landinu
sjálfu.
Um fyrra atriðið er það að
segja, að eins og gjaldeyrisá-
standi er nú háttað hér á landi,
getur ekki leikið nokkur vafi
á því, að þjóðinni er hagkvæmt
að auka gjaldeyrisverðmæti út
flutningsafurðanna með því að
vinna þær sem mest innan-
lands og mínnka gjaldeyrisverð
mæti innfluttu afurðanna með
því að flytja inn hráefni og láta
íslenzkar hendur og vélar,
knúðar innlendri orku, full-
vinna vöruna. Á tímum gjald-
eyrisskorts er þetta ekki ein-
göngu sjálfsögð og eðlileg þró-
un, heldur og óumflýjanleg í
atvinnulegu tilliti, ef þjóðinni á
vel að farnast.
Um síðari „röksemdina“ er
bezt að láta fjárhagsráð tala. I
skýrslu þess, sem að framan
getur, segir svo um þetta at-
riði: „Það er mjög útbreidd
skoðun, að ríkisvaldið geti ekki
að skaðlausu leyft mjög mikla
aukningu á innflutningi hrá-
efna og tilsvarandi minnkun á
innflutningi fullunninna vara,
vegna þess að tolltekjur ríkis-
ins minnki svo mjög, að vart
verði undir því risið. Þjóðhags-
lega og hagfræðilega séð er
þessi skoðun sennilega jafn
fráleit og hún er útbreidd. Það
mun vart unnt að hugsa sér
öllu veigaminni röksemd af
hálfu þess opinbera en þá, að
ríkisvaldið verði að hindra
eðlilega þróun og eðlilegan
vöxt atvinnulífsins af þeim á-
stæðum einum, að tekjur ríkis-
ins minnki við það. Hversu
fráleit þessi skoðun er, sést
bezt, ef athugað er, að skatta-
grundvöllur þjóðfélagsins verð-
ur traustari við aukið athafna-
líf í landinu og þá aukna fjár-
magnsmyndun, sem því er sam
fara að nýta til fullnustu ai'-
kastagetu véla og vinnuafls í
landinu.“
Yið þetta er engu að bæta, en
þegar fullyrðingar þeirra, sem
nú fjandskapast mest gegn inn
lendum iðnaði, eru skoðaðar í
ljósi þeirra staðreynda, sem
hér hafa verið dregnar fram,
sést bezt hversu fáránlegt það
er. að óhagkvæmt sé að stavf-
rækja innlendan iðnað. og jafn
framt hvílík goðgá það er að
fórna afkomu mikils hluta
þjóðarinnar á altari aukinna
tolltekna eða annarra en fjar-
stæðari sjónarmiða.
IÐNAÐINN BER AÐ
EFLA OG AUKA
íslenzkur iðnaður, í þeirri
merkingu, sem nú er almennt
lögð í það orð, er enn ungur
að árum, ef miðað er við aldur
slíkrar starfrækslu hjá öðrurn
þjóðum. sem metið hafa gildi
eigin iðnaðar og gert hann að
einum snarasta þættinum í þjóð
arúskap sínum. Vart verður
heldur sagt, að hann sé ríkur
að reynslu. Tiltölulega skammt
er síðan mönnum varð ljóst,
hvaða kröfur verður að gera
til sérmenntunar, véla og af-
kasta, til þess að unnt sé áð
standast samkeppni við iðnað
annarra þjóða, sem lengra eru
á veg komnar. Á árunum, 1945
—1949 var mikið átak gert til
þess að auka samkeppnishæfni
iðnaðarins með öflun nýrra og
fullkominna véla, betri skipu-
lagningu og um leið hagkvæm-
ari hagnýtingu vinnuaflsins.
Þá auknu möguleika, sem í
þessu voru fólgnir, hefur iðn-
aðurinn þó ekki nema að litlu
leyti fengið tækifæri til að not-
færa sér, vegna skorts á næg-
um hráefnum og þeirrar erfiðu
aðstöðu, sem iðnaðinum hefur
verið búin að ýmsu öðru leyti,
svo sem með tilliti til skatta
og tolla.
Á fjölmörgum sviðum hefux
iðnaðurinn þó nú þegar sýnr,
að hann er fullkomlega sam-
kepnisfær, bæði hvað verðlag
og gæði snertir. Nægir þar að
nefna raftækjaiðnað, ýmiss kon
ar fatnaðarframleiðslu o.fl. o.fl.
Þetta mundi þó koma enn
betur í ljós og á fleiri sviðum,
ef iðnaður fengi óheftur að hag
nýta sér þá möguleika til fulls,
sem hann nú býr yfir. Sam-
kvæmt áliti bandarísks sérfræð
ings, sem hér var á ferð og
kynnti sér íslenzkan iðnað, eru
nú þegar fyrir hendi í landinu
vélar, sem fullkomlega stand-
ast samanburð við það bezta,
sem þekkist víða annars stað-
ar. Aflgjafi vélanna, — rafork-
an, hefur einnig til skamms
tíma verið ódýrari hér en í ná-
lægum löndum, og benda allar
líkur til, að svo geti og orðið
framvegis.
Framh. á 7. síðu.
.Síer -E _
!i Auglýíing um sveiiupróí ,
1 Sú4í-n?sþiæf 4árá frám rmki.í-uKóV':- livaí*vétn'á- Ct
land þar sem iðnnemar eru, sem lokið hafa verklegu
námi og burtfararprófi frá iðnskóla.
Meisturum ber að sækja um próftöku fyrir nemendur
sína til formanns prófnefndar í viðkomandi iðngrein á i
staðnum.
Umsóknum skal fylgja námssamningur, prófskírteini
frá iðnskóla, yfirlýsing meistara um að nemandi hafi
lokið verklega náminu og prófgjaldið, kr. 300,00.
Þar sem prófnefndir kann að vanta, skulu meistarar
snúa sér til iðnráðsins á staðnum eða iðnaðarmannafé-
lagsins og biðja þá aðila að gera tillögur til iðnfræðslu-
ráðs um skipun prófnefnda, en þar sem hvorki er iðnráð
né iðnaðarmannafélag, geta meistarar snúið sér beint til
iðnfræðsluráðs með slík tilmæli.
Reykjavik, '27. sept. 1952.
IÐNFRÆÐSLURÁÐ.
a#
- n
n
Þorsteinn Pétursson:

félagsins á sambandsþing
ÞJÓÐVILJANUM hefur að
undanförnu orðið tiðrætt um
fulltrúakjörið í Rakarasveinafé
lagi Reykjavíkur og er tilefnið
það, að danskur rakari neytti
þar atkvæðisréttar síns. Telur
Þjóðviljinn, að úrslj ‘t kosning-
anna hafi oltið á atkvæði þessa
mannsi í því sambandi er->rétt
að upplýsa það, að atkvæða-
greíðslan var leynileg og verð-
ur því ekkert fullyrt um þetta
atriði. Þá ér þvf -haldið fram,
að maður þessi sé nýkominn til
landsins og að hann hafi aldrei
gengið - T Rakarasvefháfélagið.
Maður þessi kom í'yrst til ís-
lands 'vorið 19'48,",‘gekk þá þeg-
ar í Rakarasveinafélagið, —
greiddi inntökugjald. og fullt
ársgjald þar. til hann fór af
landi burt vorið 1950; þá geng-
ur hann úr félaginu. Þessar upp
lýsingar érú sámkvæmt bók-
haldi félagsíns, sem lagt var
fýrlr aðalfund 1949, endurskdð
að af Andrési Ingibergssyni, en
hann er. einn þeirra 4 komm-
únista, sem kært hafa kosning-
una. Vorið 1951 „kemur áður-
nefndur maður aftur til íslands,
gengur þá í félagið og greiðir
þáverandi . gjaldkera, Andrési
Ingibergssyni inntökugjald og
síðan fullt iðgjald til loka árs-
ins 1951, eins og aðrir félags-
menn. 1 reikningum félagsins,
sem lagðir voru fyrir fund
þann, sem kaus fulltrúa á Al-
þýðusambandsþing og sem end
urskoðaðir voru af Vigfúsi Árna
syni og Ingvari Vilhjálmssyni,
eru þessi tillög færð, og reikn-
ingarnir Voru samþykktir með
samhljóða atkvæðum nllra fund
armanna.
Á fyrrgreindum fundi hafði
fráfarandi formaður, kommún
Kvennadeild Slysavarnafélags íslands í Reykjavík
heldur fund
í Sjálfstæðishúsinu mánudaginn 6. október kl. 8,30 síðd.
Skemmtiatriði:
íslandsmynd Hal Linkers
Sigfús Halldórsson syngur og leikur á píanó.
Dans.
Konur í hlutaveltunefnd eru beðnar að mæta á fund-
inum. Konur fjölmennið á þennan fyrsta fund hausts-
ins.
Stjórnin.
istinn Gísli EinarJ.son, á hendl
fundarstjórn meðan stjórnar-
kosning stóð yfir, aftiend hann
hinum danska félagsmanni per
sónulega atkvæðaseðil við
stjórnarkjörið, eins og öðj'um
fundarmönnum og án allra at-
hugasemda.
Af framangreindu er aug-
ljóst, að maður sá, sem hér um
ræðir, hefur ekki aðeins geng-
ið í félagið, heldur hefur hann
síðan 1948 gengið tvisvar í R.ak
arasveinafélagið og greitt. inn-
tökugjald í bæði skipt.in.
,. Þjóðviljinn heldur því fram,
að mað.ur þessi hafi aldrei geng
ið í félagið og ber þaö fvrir sig,
að hann hafi aldrei verið sam-
þykktui: á fundi í félaginu, og
hann sé þess vegn.r~aukameð-
limur. Það er hins vegar stað-
reynd. að allir útlendir rakarar
sem hér hafa starfað, hafa .vei‘-
ið teknir í félagið sem fullgild-
ir meðlirnir og einn þeirra. set-
ið í stjórn félagsins með tveim
kommúnistum. Aðalfundur fé-
lagsins 1949 gerir euga athuga-
semd við greiðslu inntöko-
gjaldsjns og sama er að segja
um aðalfund 1952. Ef litið hefði
verið á mann þennan sem auka
meðlim, þá hefði hann að sjálf-
sögðu aldrei greitt jrintökugjáíd
og hann hefði heldur ekki þurft
að segja sig ur íélagimt, .eins
og hann gerði. þegar han.n för
af landi burt 1950. — Það, sem
hér er um að ræða. er það, áð
stjórn féiagsins, þ. e. mennirn-
ir, sem tóku við inntökugjaW-
;inu, svikust tvívegis .um ao
láta samþykkja þennan félags-
mann formlega inn í félagið,
en greiðsla inntökugjaldsins er
hins vegar ótvíræð sönnun.
þess, að maður þessi er fullgild.
ur félagsmaður.
Lög Rakarasveinafélagsins!
kveða ótvírætt á um það, að
bera skuli inntökubeiðmr und-
ir fund til samþvkktar. Þet.ia
ákvæði laganna hafa kommún
’istarnir í Rakarasveinafélagi
Reykjavíkur þverbrotið, og sé
hér um sök að ræða, þá er húri
hjá þeim mönnum einum, sem
stjórnað hafa félaginu undan-
farin ár.
Annars mætti skjóta því íi!
Þjóðviljans, að í dag stendur
yfir allsherjaratkvæðagreiðsla
í verkalýðsfélagi, sem þeir hafa
stjórnað um 10 áva skeið. Lög
þessa félags kveða ótvírætt á
um það. að samþykkja skuli
Framh. á 7. síðu.
AB 5