Tíminn - 01.10.1964, Blaðsíða 9

Fyrsti fundur skáldaþingsins í Traverse Theatre Club í James Court viS Lawnmarket. Handan við borðið eru skáldin sjö, sam boðið var til
þingsins, frá vinstri: Robert Shure (USA), Peter Brown (England), Pablo Fernandez (Cuba), Edwin Morgan (Skotland), Hugh Mac Diarmid
(Skotlandi), George Macbeth (England) og Schuldt (Þýzkaland). Þríhyrningurinn á bak við þá er spjald, sem á er fest alls kyns pjötlur,
skinnbætur og munir úr ýmsu efni. Naerri fyrir miðju er ryðguð reiðhjólagjörð, og í gegnum hana gægist mynd af Baudilaire, sem var
eitt af atómskáldum Frakka á síðustu öid.
GETUR
GOTT
FA
Það stóð til að halda mikils-
háttar alþjóðlegt ljóðskálda-
þing í Edinborg í ár. John
Calder, bókaútgefandi í Lond
on (sá, sem gefur út skáldrit-
in eftir Adamov, Beckett, Dur-
as, Ionesco og Robbe-Grillet
og fleiri, sem fyrst voru taldir
óalandi en nú í hávegum hafð-
ir), skipulagði sagnaskálda
þing í hitteðfyrra og leikhús
maTinaþing í fyrra, en hið síð-
arnefnda endaði með þeirri
skelfingu, að stúlkukind birt-
ist allsnakin uppi á svölum
yfir ræðupallinum í þingsaln
um fyrir allra augum, sem
frægt varð.
Hinir siðavöndu feður borg-
arinnar vildu ekki láta betta
afskiptalaust eða kyrrt liggja.
heldur hófust rekistefnur mikl-
ar að þingi loknu til að hafa
upp á hinum seka. Harewood
lávarður, John Calder og fleiri
framámenn voru stranglega
yfirheyrðir, en ekki fundnir
sekir. Raunar voru það ein
hverjir strákar, komnir alla
(eið frá Kaliforníu, sem fengu
laglega ljósmyndafyrirsætu,
gegn eins sterlingspunds
greiðslu, til að afklæðast og
sýna sig í tvær mínútur a svöl-
unum ef takast mætti að koma
blóði fundargesta á hreyfingu
áður en botninn yrði sleginn
í þetta þinghald. Slíkt uppá
tæki nefna þeir vestra „happ
ening" og á að heita tilviljun-
arkennt atvik. Mikið var um
þetta rætt og ritað, af mörgum
í fúlustu alvöru, enda var Krist-
in Keeler og ýmsir háttsettir
í slagtogi með henni, mjög á
dagskrá um þær sömu mundir
og þóttust margir Bretar
standa á öndinni út af því
framferði öllu, en þá var
Frökkum skemmt og fleira
fólki.
Nú ætlaði sem sé John Cald-
er að halda sitt þriðja þing
í Edinborg og bjóða til ljóð-
skáldum og bókmenntafræð
ingum að koma þar saman til
skrafs og ráðagerða og gefa
almennnigi um leið kost á að
kynnast frá fyrstu hendi því
markverðasta, sem væri að ger-
ast í ljóðagerð nú á dögum og
sjá með eigin augum og jafn
vel hitta skáld af ýmsum heims
hornum, mörg mikið misskil-
in á þessum síðustu og verstu
tímum. En Calder varð ekki að
ósk sinni. Hann fékk ekki að
HUGH MacDIARMID
(Dr. Christopher Grieve)
halda neitt skáldaþing að þessu
sinni og óvíst að hann fái nokk-
urn tíma að gera það í Edin-
borg. Þeir gruna hann enn um
græsku þar, þótt ekki tækist
að finna hann sekan um að
hafa komið hinni allsberu á
framfæri, vildu þeir ekki eiga
á hættu, að slík firn endur-
tækju sig.
Þrátt fyrir allt var nú hald-
ið pínulítið skáldaþing fyrir
tilstuðlan eins konar utangarðs
félags við sjálfa hátíðina, til-
raunaleikklúbbs, sem nefnist
Traverse Theatre Club og er til
húsa í einum af elztu stein-
hjöllum í Edinborg, James
Court, þar sem James Boswell
bjó fyrir tveim öldum og leiddi
meistarann dr. Johnson við
hönd á götunni fyrir utan.
Lawnmarket. Þetta var eigin
lega vasaútgáfa skáldaþings, en
jafnvel hugsað sem eins konar
„undanrás'1 að miklu og fjöl-
mennu ljóðskáldaþingi, sem
vonandi yrði haldið að ári.
Boðið var sem aðalgestum sjö
ljóðskáldum: Robert Shure
(Bandaríkin), Pablo Femandez
(Kúba). Schuldt (Þýzkaland),
George Macbeth og Peter
Brown (England), Edwin
Morgan og Hugh MacDiarmid
(Skotland). Hinn síðastnefndi
var aldursforsetinn (hinir allir
ungir menn), mesta skáld
Skota á síðari tímum, af sum-
um talinn mesta ljóðskáld, sem
þeir hafi átt, aðrir telja hann
einn af þrem mestu ljóðskáld
um, sem yrkja á enska tungu
á þessari öld, ásamt T. S. Eliot
og Ezra Pound. Hugh Mac-
Diarmid er skáldnafn. en borg
JOHN CALDER (Ljósm.: GB).
aralegt nafn hans er Christo-
pher Grieve, og er hann heið-
ursdoktor frá Edinborgarhá-
skóla vegna skerfs síns tii
heimsbókmennta.
Hann náði fyrst frægð á
kreppuárunum sem einn í
hópi hinna byltingarsinnuðu
brezku skálda Auden, Cecil Day
Lewis, Stephen Spender o. fl„
einkum eftir að ljóða bók hans
„First Hymn to Lenin“ kom
út. Hann er undarlega lítt kunn
ur erlendiá, sem nokkuð mun
eiga rót að rekja til þess. að
hann hefur ort mikið á skozku,
sem útlendingar eru tregir til
að lesa, þótt ekki sé það meira
en lesa kvæðin eftir Robert
Burns, þeir yrkja á sama máli.
Mac Diarmid er byltingarsinn
aður maður, bæði á sviði skáld
skapar (líkt og Eliot og Pound)
og þjóðernisbaráttu og stjórn-
mála. Hann hefur verið sitt á
hvað í pólitík, skozkur þjóð-
ernissinni eða kommúnisti, eða
hvorttveggja í senn. Þó hef-
ur hann ekki komið fram fyrir
hönd flokkanna samtímis. Hann
var einn af stofneúdum Scott
ish Nationalist Party, og löng
um hefur hann kallað sig kom
únista. En skáldskapur hans
einkennist ekki af flokkspóli-
tískum einstrengingshætti. Þeg
ar „First Hymn to Lenin“ kom
út, bjuggust flestír við, að þar
vær á ferð einlit Íofgerðarrolla,
en því var ekki til að dreifa,
skáldskapur MacDiarmids er
á hærra plani. Eins er langt
frá því að hann sé einstefnu-
þjóðernissinni, hann er þvert
á móti einnig mjög alþjóðleg
ur í hugsun, byltingarmaður í
miklum metum langt út fyrir
raðir flokksbræðra sínna. Hann
hefur nú tvo um sjötugt, en
eldlegur áhugi hans á öllum
mannlegum málefnum er engu
minni en áður. Hann hefur
gegnt margs konar störfum um
dagana, verið blaðamaður í
Edinborg, bókmenntatímarit-
stjóri í London, á stríðsárun-
um síðari var hann verkamað
ur í skozkum skipasmiðjum.
Hann telur aldrei eftir sér að
setjast á skrafstóla með ung-
um skáldum, þótt hann beri
höfuð og herðar yfir þá alla,
jafnt andlega sem líkamlega.
Því tók hann boðinu um að
leggja eitthvað til málanna á
þessu pínulitla þingi nú.
Hann var aðalræðumaður á
fyrsta fundi þingsins, steig
strax í stólinn mikill á velli,
með logandi augu og flaksandi
hvítt hárfax. Hann var ómyrkur
í máli og fór strax að beina
skeytum sínutn að borgarstjór
anum og öðrum háttsettum,
sém miklu fá ráðið um stjórn
Edinborgarhátíðarinnar, en
hlóð lofi á listaframkvæmda-
stjórann, Harewood lávarð, og
komst nð orði á þessa leið:
„Borgarstjórinn er málpípa
og spegilmynd broddborgara-
skaparins í Skotlandi til þess
settur og rær að því öllum ár-
um að reyna að bola Harewood
lávarði úr fraimkvæmdastjóra-
starfinu, manninum, sem og af
mestri víðsýni hefur leyst það
af hendi. Því miður hef ég ekki
mikið álit á löndum mínum
Skotum að því er varðar listir
og hverja þeir fá til að hafa öll
ráð í hendi gagnvart bókmennt
uim og listum, og þó er höfuð
borgin okkar eínna örgust og
afturhaldssömust að þessu leyti
Borgarstjórinn scm formaður
hátíðarfélagsins gerir allt til
þægðar hinum íhaldssömu, sem
hvorki mega heyra né sjá nein
ar nýjar hræringar og tilraun
ir i bókmenntum og listum,
hvort hann gerir sér það ljóst
eða ekki, þá er borgarstjóiinn
sýnilega orðinn handbendi hinn
ar illræmdu Siðvæðingar, sem
hér grefur um sig og ríður
húsum. Eg held það hafi verið
mistök hjá borgarstjóranum,
hvaða afstöðu hann tók til beru
stúlkunnar í fyrra. Ekki þó
svo að skilja, að ég hafi verið
hlynntur þessu uppátæki, ein-
faldlega af því rnér fannst það
Pramhalri » «íðu 13
GUNNAR BERGMANN
T í M I N N , fimmtudaglnn I. október 1964 —
L>