Tíminn - 01.10.1964, Síða 14

ÉG VAR CICERO
■as
50
EFTIR ELYESA BAZNA
ið upplýsingar um að bændur,
sem bjuggu meðfram ánni Traun
væru að veiða Upp úr henni
óhemju-ósköp af peningaseðlum.
Svæðið var umkringt og Banda-
ríkjamennirnir hófu peningaveið-
ar. Þeir enduðu með því að fá
um 20 milljónir sterlingspunda.
Bandaríkjamenn fundu fyrrver-
andi fangabúðarlim, Skala að
nafni, sem ekki var mjög ákafur
í að segja frá því, sem gerzt hafði,
þar sem hann hélt sig hafa fram-
ið refsiverðan glæp með því að
falsa peninga, enda þótt hann
hefði ekki átt annars úrkosta. Við
yfirheyrslur komust þeir þó að
þeirri niðurstöðu, að framleiddir
hefðu veríð falsaðir seðlar að upp
hæð allt að 150 milljónir punda.
Þegar Englandsbanki fékk upp
lýsingar um þetta, byrjaði hann
t kyrrþey, að kalla inn alla þá
peningaseðla, sem báru sömu núm
er, og Þjóðverjar höfðu notað.
Opinberlega var ekkert frá þessu
sagt, þar sem óttazt var að þetta
kynni að hafa alvarlegar afleið-
ingar á hinum alþjóðlega
peningamarkaði.
Þjóðverjarnir, sem tekið höfðu
þátt í þessu stórkostlega fölsunar-
starfi, lýstu því yfir, að um 29
milljónum Reichsmarka hefðu ver
ið smyglað inn í Tyrkland, að
nokkru leyti til þcss að eyðileggja
gengi pundsins, 'og að nokkru
leyti til þess að greiða þýzkum
njósnara. Þessi njósnari var Cic-
ero, og Cicero var ég.
Athuganir bandarísku leyni-
þjónustunnar og aðgerðir Eng-
landsbanka komust ekki í hámæli.
Mig grunaði ekki, að Þjóðverjarn
ír hefðu svikið mig jafn stórkost-
lega og ég hafði svikið Sir Hughe.
Seðlarnir, sem ég gætti svo vel,
voru ekki einu sinni jafnvirði
tyrkneska línsins, sem notað
hafði verið í þá. Án þess að vita
það, var ég fátækur maður, en
ekki auðkýfingur.
Hefði ég haldið dagbók um þess
ar mundir myndi hún hafa hljóð-
að eitthvað á þessa leið:
Áhætta, sem ég hef Vlkil á mig.
hefur verið launuð rftulega, og
ég hef haft heppnina með mér.
Ég er skilinn við konu mína, en
það var óhjákvæmilegt. Ég kom
auðvitað rausnarlega fram við
bæði hana og Börnin fjögur. Nú
læt ég fara vel um mig í íbúð,
af þeirri tegund, sem mig hefur
alltaf dreymt lím. Ég er því ekki
svo fyrirlítlegur náungi, þegar
öllu er á botninn hvolft. Fyrrver-
andi ástmær mín Esra stundar
nám við háskólann á minn kostn
að. Fyrrverandi ástmær mín Mara
fékk nógu mikið af peningum hjá
mér til þess hún gæti gengið í
augun á Bandaríkjamanni. Fyrr-
verandi konu minni og börnum
líður vel. Samvizka mín er hrein.
Bretar hafa ekki gripið til neinna
aðgerða gegn mér, ef til vill til
þess að hlífa sendiherra sínum,
sagan, sem ég yrði að segja,
myndi gera þá allt of hlægilega í
augum annarra. Ég er ríkur og
sjálfstæður. Hjákona mín Aika,
kemur vel fyrir. Hún er hærri en
ég, en hvað gerir það, með pen-
ingana mína stend ég þeim öllum
framar. Þjóðverjar hafa tapað
styrjöldinni, en það, hvað sem
öðru líður, hefði mátt sjá fyrir.
Hverju skiptir það mig? Lífið
hedur áfram, framar öllu öðru
heldur mitt líf áfram. Ég bý nú í
Istanbul með hinni dýru, fallegu
hjákonu minni Aiku, og við ferð-
umst heilmikið um. Við erum bú-
in að fara til Bursa, sem er dá-
samlegur staður, og þar munu
draumar mimr ræiast. Lg teiia aú
■ reisa þar hótel, hótel eins og þau*
; sem til eru í Sviss. Það verður
hótelíð mitt, mótstaður fína fólks
ins í heiminum. Aika dáist mjög
að mér. — Þú ert mikill maður,
segir hún. Ég elska hana ekki, en
ég hef ráð á að láta sjá mig með
henni, hvar sem er .. .
Þetta hefði orðið mjög stolt og
persónuleg dagbók, skrifuð í al-
gjörri fávizku um það, sem raun-
verulega var að gerast.
Ég hætti að verzla með gamla
bíla. Maður í byggingariðnaðin-
um í Istanbul fékk áhuga á að
komast í félag við mig, og við
settum á stofn félagið Bazna og
i Pztemel. Ég lét gera glæsilega
! bréfhausa, og hið mikla bygginga-
i íyrirtæki Bazna og Co. var fætt.
; Enginn spurði um það, hvaðan
, ég kæmi, hvaðan peningarnir mín
ir kæmu, eða hvernig ég hefði
unnið fyrir mér. Útlit mitt vakti
traust og framkoman var örugg.
Ég angaði af dýrum sápum, og
borðaði með þýðingarmiklum
stjórnarstarfsmönnum.
Borgaryfirvöldin í Bursa höfðu
sambandi við mig, og fóru þess á
leit við mig, að ég reisti nýjan
skóla í borginni. Ég réð til mín
arkítekta og verkfræðinga til þess
að gera teikningarnar, líkönin og
reikna út kostnaðarhliðina. Ég af
henti síðan tilboðið og fékk verk
ið. Skólinn var byggður, og við
opnunina var hann nefndur Has-
jm Iscam barnaskólinn, að við-
stöddum öllum heldri mönnum úr
nágrenninu. Þetta var fyrsta verk-
ið, sem unnið var fyrir Bursa.
Þar var þegar komið mjög sæmí
legt hótel, kallað Celik. Það var
velþekkt, en nokkuð gamaldags.
Ég komst að þeirri niðurstöðu
að það bezta, sem ég gæti gert
væri að gera samning við eigand-
ann. Það voru' heitar laugar í
Bursa og um allan heim var fólk,
sem vildi gleyma styrjöldinni.
Ferðamannastraumurinn myndi
margfaldast eftir styrjöldina,
Bursa var bezli staðurinn í öllu
Tyrklandi, og það sem átti að
gera þar var að byggja geysistórt
hótel. Þar að auki var bezti stað-
urinn í Bursa við hliðina á Celik,
og einmitt þar urðum við að
byggja fínasta ferðamannahótelið
í Tyrklandi. Við myndum kalla
það Celik Palace.
Ég var mjög æstur út af þessu
verkefni, og reifst um það við
starfsbróður minn og félaga. Það
11 var of áhættusamt og úthugsað
fyrir hann.'
Ég fann mér nýjan félagö,
Níyazi Acar að nafni. Við gerðum
nýjar áætlanir og stofnuðum nýtt
fyrirtæki, sem nefndist Bazna &
Acar, og í þetta sinn leit út fyrir,
að Celik Palace yrði raunveru-
lega byggt. Þetta var of stórt fyr-
irtæki til þess að vera hentugt án
ríkisaðstoðar.
Aika, brosandi, köld og yndis-
leg, var stöðugur fylginautur
minn. Ég talaði við hana um stór
fenglegar áætlanír mínar.
-— Hinir fornu Rómverjar voru
vanir að baða sig hér, sagði ég
henni. — Þú veizt, að fólki líkar
vel að baða sig hér, þar sem vit-
að er frá fornu fari að vatnið hef
ur lækningamátt. Hér verður bæði
sumar og vetrarferðamannatími.
Aika hristi ísinn í Whisky-glas-
inu sínu.
Ég sýndi henni borgina. Veð-
ráttan í Bursa er einstæð. Plóm-
urnar, sem vaxa þar í aldingörð-
unum eru pund á þyngd. Uludag
fjallið, sem rís bak við borgina er
næstum því 8000 fet á hæð.
— Þetta verður paradís skíða-
’mannanna, sagði ég.
Ég breyddi úr áætlunum og
teikningunum fyrir framan Aiku.
— Við skulum byggja hótelið
ofan á einni uppsprettunni, svo
gestirnír þurfi ekki að fara út til
þess að baða sig. Hótelið verður
fimm hæðir, og þar verða 150 her-
bergi með 200 rúmum, sér bað-
herbergi með hverju herbergi,
sími og ótrúlegustu þægindi. Setu
stofan verður stórkostleg. Veik-
leiki minn eru setustofur hótela.
Það er dásamlegt að sitja í þeim
og fylgjast með fólkinu.
Draumur minn virtíst vera í
þann veginn að rætast. Fögur og
8
— Ég fékk aðeins lánaðan sjón
aukann hennar.
— Er hún í kunningjahópi þín-
um?
— Ég hafði ekki séð hana fyrr.
— Enda þótt hún hefði ekki
meira hár en þetta, var hún þó
einstaklega snotur, sagði Kóletta
hugsi. — Það var eitthvað við
hana —
— Það getur vel verið, en fall-
egasta stúlkan á skipinu var þó
frænka mín.
— Jæja, þá er ég búin að fyrir-
gefa þér. Ég refsaði þér með því
að lofa öllum mínum dönsum. En
nú iðrast ég þess. Viltu dansa við
mig?
— En þú sagðir, að danskort
þitt ....
Hún dró hönd sína úr lófa hans
og leit á spjaldið, er hékk í silki-
þræði um úlnlið hennar.
—' Eigum við að segja þessa
héma.
Hann leit þangað á spjaldið,
sem hún benti, og sá þar nafn
sitt ritað hvorki meira né minna
en þrisvar í röð.
Hann þrýsti henni að sér og
reyndi að líta í augu henni. Tón-
listin hætti í sama bili og þau
skildu.
Hann hafði aðeins tíma til að
segja: — Þú ert engill, Kóletta.
Síðan þyrptust ungu herrarnir um
hana á ný. Eigi að síður fannst
honum hann vera hamingjusam-
astur allra manna.
Heil vika leið, áður en Viktor
tækist að ná tali af Jolivet lækni,
varðandi heilsufar föður síns.
Læknirinn hafði dvalizt að undan-
förnu á Bayou Lafourche, en
þangað hafðí hann verið kallaður
af Arelíu Blanque, sem var ekkja
eftir Henri Coulon. Lá frændi
hennar fyrir dauðanum af háls-
NÝR HIMINN - NÝ JÖRÐ
EFTIR ARTHÉMISE GOERTZ
krabba, og Árelía bar mikið traust
til Jolivets læknis. Hann hafði
haldið eiginmanni hennar við lif-
ið í fimm ár, eftir að allir aörir
læknar höfðu gefízt upp við það.
Þegar Viktor kom út úr póst-
húsinu og sá rykugan léttivagn-
inn standa fyrir framan bankann,
hélt hann þegar upp til læknis-
ins. f stiganum mætti hann frú
Naquin, konu póstmeistarans, og
Ilippolyte, syni hennar. Þegar
Hippolyte var barn að aldri, hafði
múlasni slegið hann í höfuðið, og
hann varð aldreí jafngóður síðan.
En hann var flestum hamingju-
samari, og til voru þeir, sem ekki
voru vissir um, hvort múldýrið
hefði gert honum fremur illt en
gott.
— Góðan daginn, frú. Góðan
dag, Polyte. Hvernig gengur það?
— Vel, alveg prýðilega. Hippo-
lyte brosti út að eyrum, þótt hann
væri með höndina vafða í umbúð-
um. «■ sótthreinsunarlyktina lagði
aí.
Þegar Víktor opnaði hurðina að
biðstofunni, var kona sú, er
frænka hans kallaði Palmýru Dela
mare, og dóttir hennar að ganga
inn í viðtalsherbergi læknisins.
Hann tók sér sæti og litaðist
um. Gömlu, leðurklæddu húsgögn
in voru mjög tekin að láta á sjá,
en hrein voru þau. Skipt hafði
verið um einn fótinn á borðinu,
hann var ú annarri viðartegund
og átti ekki við hina. Á því lágu
margar bækur með steinprentuð-
um myndum, ásamt nokkrum ein-
tökum af blaðinu Gjallarhorni í
Mandeville. Veggirnir voru prýdd-
ir heiðursskjölum læknisins, sauð
skínni hans frá Tulane, vottorði
hans frá Charity-sjúkrahúsinu og
prófskírteini hans í lyflæknis-
fræði.
Þær mæðgur dvöldust ekki
ýkjalengi inni hjá lækninum. Þeg
ar þær komu aftur inn í biðstof-
una og Viktor reis á fætur, leit
unga stúlkan til hans og brosti.
Hún hafði þekkt hann aftur, þótt
skeggið værí horfið. Augu hennar
voru dökkblá og báru vott um
barnslega hreinskilni.
— Jæja. Joliyet læknir greip
hönd Viktors báðum höndum.
— Mér er sagt, að þú hafir feng-
ið sjúkling til meðferðar, áður en
þú steigst af skipsfjöl.
— Það stóð ekki lengi yfir,
svaraði Viktor alvarlega.
— Slag, var ekki svo?
Það myndum víð læknar að
minnsta’ kosti kalla. Ilann dró
fram stól handa Viktor. Kven-
fólkið hafði aðra skýringu á reið-
um höndum. Það hefir sjálft setzt
í dómarasæti og gert út um mál-
ið í kaffigildum sínum. Það stað-
hæfir, að allt annað hafi verið or-
sök í dauða hans.
— Hefur það nefnt ástæðuna?
— Það segir hann hafa — séð
fagra konu.
Hann gaut hornauga til Viktors
og brosti íbygginn. Þetta var
grannvaxinn maður um sjötugt,
skipti hvítu harinu snyrtilega í
miðju og sneri upp á yfirskeggið.
Öll reisn hans var vott um heims-
mann, þrátt fyrir háan aldur.
— Og vitanlega gera þær hneyksli
úr þessu, þú veizt að konur halda
upp á hneyksli, ef það eru ekki
þær sjálfar, sem verða fyrir því.
Staðreyndin er sú, að dætur dóm-
arans, sem hann var vanur að
dvelja hér með í leyfum sínum,
tóku saman föggur sínar og fóru
aftur til borgarinnar, bæði til að
flýja hneykslið og vera við útför-
ina.
— Það hlýtur að hafa verið
mjög fögur kona, sagði Viktor.
— Hún er það enn þá. Þú ert
nýbúinn að sjá hana. Þessi með
kastaníubrúna hárið. Drottinn
minn dýri — hann stakk þumal-
fingrinum í síðuna á Viktor — hef
ur þú ekki auga fyrir fallegum
konum?
— Ég var að horfa á ungu stúlk
una.
— Nú, já. Dóttir hennar er ný-
staðin upp úr taugaveiki. Er kom-
in hingað sér til hressingar. Ég
lét hana fá eitthvað styrkjandi.
Það cr það eina, sem hún. þarf.
! Loftslagið hérna og lindarvatnið
i góða sér um hitt,
I Viktor heyrði, að nýr sjúkling-
, ur var kominn inn í biðstofuna
j og tók því að ræða um heilsufar
! föður síns.
— Að því, er ég bezt veit, hef-
I ur þú algerlega rétt fyrir þér,
I mælti Jolivet læknir. „Það geng-
ur ekkert að honum — annað en
það, að hann heldur sjálfur, að
hann sé sjúkur. Eg myndi nánast
kalla það elliglöp.
— Frænka mín staðhæfir að
hann hafi fengið slag.
— Með ímyndaðri lömun
vinstri fótar. En hann hefur ekki
fengið nokkurt slag. Allt og sumt,
sem hann hefur fengið, er snertur
af liðagigt.
— Já, ég veit það. Eg hef þeg-
ar lagt drög að colchium lækn-
ingu, en ég efast þó um, að hún
dugi, meðan hann gætir sín ekki
betur í mataræði.
Víktor reis á fætur og ætlaði
að fara, en læknirinn greip í
handlegg honum.
— Bíddu andartak. Ég ætla að
sjá, hver það er. Mig langar að
tala ögn meira við þig.
Hann opnaði hurðina og leit
fram í biðstofuna.
— Komdu inn, Masúm, sagði
hann og benti einhverjum.
Indíánastúlka gekk inn í her-
bergið. Hún var kattmjúk í
hreyfingum og klædd fyrirferðar-
miklu kattúrspilsi, er náði henni
niður á bera ristina. Hár hennar
var hrafnsvart og gljáandi og
flétturnar náðu henni niður í hnés
bætur. Hún hélt á körfu á hand-
leggnum, fullri af ýmiss konar ilm
jurtum, sem konur höfðu miklai
mætur á að leggja milli rekkju-
voða í rúmum sínum.
— Hefur þú nú verið á ferð
inni að seja þetta rusl, einu sinni
enn? spurði læknírinn höstuglega
—Var ég ekki búinn að segja, a?
þú mættir það ekki?
14
T í M I N N , fimmtudaglnn 1. október 1964