Tíminn - 19.03.1965, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 19. marz 1965
ÞINGFRÉTTIR TÍMINN ÞINGFRÉTTIR
REPPURADSTAFANIR I
UPPGRIPUM OG GÓÐÆRI
Fram var haldið í gær í neðri
deild 1. umræðu um frumvarp
ríkisstjórnarinnar um ráðstafanir
vegna sjávarútvegsins og yfirlýs-
ingu stjórnarinnar um að skera
niður 20% opinberra fram-
kvæmda.
Bjarni Benediktsson sagði að
tilvitnanir Ey-
steins Jónssonar
og Halldórs E.
Sigurðssonar í
ummæli þeirra
Haraldar Böðvars
sonar og Einars
Sigurðssonar um
hag sjávarútvegs-
ins afsönnuðu þá
kenningu, að stefna ríkisstjórnar-
innar gerði þá ríku ríkari og
fátæku fátækari. Bjarni sagði, að
fjárfesting í fiskibátum og fisk-
iðnaði hefði verið miklu meiri á
síðustu árum en á tímum vinstri
stjórnarinnar. Vextir hefðu verið
lækkaðir um áramótin vegna auk-
ins jafnvægis. Útlán hefðu verið
707 milljónir 1964 en innlán 1024
milljónir og sýndu þessar tölur
að jafnvægi hefði skapazt á lána-
markaðinum. Vaxtalækkunin
hefði ekki verið vegna baráttu
Framsóknarflokksins, þó rétt væri
að stundum yrði rikisstjórnin að
fara inn á þær leiðir, sem Fram-
sóknarmenn bentu á að fara ætti.
Þá sagði Bjarni, að opinberar
framkvæmdir myndu verða meiri
á þessu ári, þrátt fyrir 20% nið-
urskurð, en þær hefðu verið á ár-
inu 1958, Framsóknarmenn gerðu
engar sparnaðartillögur, heldur
myndi staða ríkissjóðs nú vera
770 milljónum króna lakari en
hann er ef tillögur þeirra hefðu
j verið samþykktar og þar við bæt-
ast tillögur þeirra m.a. um efl-
ingu háskólans og auknar raf-
orkuframkvæmdir, sem myndu
hafa aukinn kostnað í för með
sér. Ekki hefði tekizt til hlítar
að leysa verðbólguvandann en
betra væri að hafa óstöðugleik í
verðlagi en atvinnuástand milli-
stríðsáranna. Það væri meðal ann
ars hagfræðingunum að þakka, að
ekki hefur skapazt hér svipað at-
vinnuástand og var á millistríðs-
árunum.
Kreppuráðstafanir
i gooæri
Óskar Jónsson sagði, að það
K væri síður en svo,
að ríkisstjómin
hefði bægt ein-
hverjum vanda
frá þjóðinni, held-
ur væri ástandið
ekki verra en það
þó er vegna ein-
staks góðæris og
! dugnaðar almenn-
mennings. Metafli hefði verið og
óhemju atvinna af honum og stór
hækkandi verðlag á útflutnings-
vörum. Óskar vítti ríkisstjórnina
harðlega fyrir niðurskurð fram-
kvæmda og sagði, að fáa myndi
hafa órað fyrir, þegar fjárlög
voru afgreidd og nýbúið var að1
leggja á þriðja hundrað miljónir
króna nýjar álögur á þjóðina, að
framkvæmdaféð vrði skorið stór-
lega niður nokkrum vikum síðar
og fjárlagaafgreiðsla Aiþingis
ómerkt. Kvaðst Óskar efast um,
að ríkisstjórnin hafi gert sér ljóst
hverjar afleiðingar niðurskurður
Niðurskurður á naumt skömmtuðu framkvæmdafé til nauðsynlegustu verk-
efna þjóðarinnar í mesta góðæri og aflauppgripum sýnir bezt, að það er fylgt
rangri stjórnarstefnu á íslandi.
inn mundi hafa úti um land og
nefndi nokkur dæmi um þær fram
kvæmdir, sem yrðu fyrir barð-
inu á þessum niðurskurði. Stefna
ríkisstjórnarinnar hefði leitt til
hins mesta öngþveitis og öfugþró-
unar og þjóðarklárinn reikaði nú
um klungur efnahagsöngþveitis,
þrátt fyrir gósenlönd stóraukinna
þjóðartekna. Þegar gripið er til
kreppuráðstafana í mesta góðæri
hlýtur stjórnarstefnan að vera
röng. Útgerð í kreppu í aflaupp-
gripum, iðnaður berst í bökkum
og bændur í erfiðleikum í góð-
æri. Alþingi og ríkisstjórn verður
að snúa sér að því fyrir alvöru
að stöðva verðbólguna. Ólafur
Thors fyrrverandi forsætisráð-
herra hefði réttilega sagt, að efna
hagsráðstafanir stjórnar háns
væru unnar fyrir gýg, ef ekki
tækist að stöðva verðbólguna.
Síðan eru nokkur ár liðin og verð
bólgan heldur áfram af sama krafti.
Ef ríkisstjórnin getur ekki unnið
þetta verk verður hún að segja
af sér í stað þess að hanga og
hrekjast um í stjórnleysi og ráð-
leysi og finna það eitt ráð að (
leggja sífellt meiri og meiri álög-j
ur á þjóðina og draga úr lífs-l
nauðsynlegustu framkvæmdum til |
að halda rekaldinu á floti.
Svlk
Halldór Ásgrímsson sagði, að
óhug hafi slegið á
menn er ríkis-
stjórnin tilkynnti
um 20% niður-
skurð opinberra
framkvæmda,
fimmtung af því
allt of litla fé,
sem varið var á
fjárlögum til lífs-
nauðsynlegustu verkefna þjóðar-
innar á þessu ári. Þau útgjöld,
sem ríkisstjórnin segist mæta með
þessu vissi hún mæta vel um þeg-
ar fjárlög voru afgreidd og átti
hún þá að láta Alþingi fjalla um
málið í sambandi við afgreiðslu
sem þeir tækju til framkvæmd-
anna.
Þessi niðurskurður framkvæmd-
anna mun hafa mjög óheillavæn-
leg áhrif, og hefði ríkisstjórnii i
verið nær að grípa til skjóðunnar
með sparnaðarloforðunum, sem
mun geyma 51 sparnaðarloforð,
sem enn hefur ekkert verið gert
til að efna. Svo spyr ríkisstjórn-
in Framsóknarmenn, hvaða tillög-
ur þeir geri um spamað. Eftir
niðurskurð framkvæmdafjárins
um 20% fara aðeins 13% af álög-
unum á þjóðina til framkvæmda
og hefur það hlutfall af álögunum
er til framkvæmda hefur farið ver
ið minkandi ár frá ári. Við niður-
skurðinum væri ekkert að segja,
ef harðæri og hallæri hefði verið
af völdum náttúru, en að þetta
skuli skella yfir nú í mesta góð-
æri, sýnir, að stjórnarstefnan er
plága, sem veldur öngþveiti og
vandræðum og ríkisstjórn, sem
fylgir slíkri stefnu á að segja af
sér. í stað þess að segja af sér
eftir að hafa beðið skipbrot og
gefizt upp við að framkvæma það,
sem hún lýsti yfir að myndi
framkvæma, hangir, ríkisstjórnin
í stólunum meðan þjóðarskútan
rekst um eins og stjórnlaust fley.
Loforðin um sparnað
og lækkun álaga
Kristján Thorlacius sagði, að með-j
lii, al stefnumála rík-;
istjórnarinnar i
hefði verið auk-
inn spamaður í
rekstri rikisins
® og lækkun skatta
og annarra opin-
berra gjalda.
Þetta hafi tekizt
svo að aldrei hafi
óhófseyðsla verið meiri en nú og
skatta- og tollaálögur á almenn-
ing svo ofboðslegar, að menn fá
ekki undir risið.. Rikisstjórnin
hefur iofað lækkun á álögum í
sífellu og í íyrrasumar sagði rík-
TÓMAS KARLSSON RlfAR
fjárlaga eins og skylt var. Nú fót-
um treður ríkisstjórnin ákvæði
fjárlaganna skömmu eftir að Al-
þingi hefur gengið frá þeim. Hér
er um hrein svik að ræða við þá,
sem fengið höfðu loforð um fram-
kvæmdafé í fjárlögum og beðið
hafa eftir að geta hafið verk, sem
til almenningsheilla eru. Þessi að-
gerð fellur illa inn í þann lof-
söng, sem stjórnarliðið er nú far-
ið að syngja um byggðajafnvægi
og stuðning við hinar dreifðu
byggðir. Bætist nú enn einn sterk
ur, falskur tónn í þann söng. Hall-
dór spurði ríkisstjórnina, hvort
það orðalag að fresta 20% fram-
kvæmda í fjárlögum þýddi, aðl
20% af þeirri upphæð, sem fjár-1
lög ákvæðu til einstakra fram-,
kvæmda, yrðu sett á biðreikningi
og yrði aðilum tii ráðstöfunar |
strax í upphafi næsta árs til j
greiðslu t.d. á bráðabirgðalánum,1
isstjórnin, að henni þættu skatta-
álögur of háar og það myndi vissu
lega verða lagfært. Siðan hefur
söluskatturinn verið hækkaður
um 270 milljónir og nú á stór-
felldur niðurskurður á framiögum
til verklegra framkvæmda að
fylgja í kjölfarið.
Sparnaðarleiðina vill ríkisstjórn
in ekki fara.
Fór Kristján nokkrum orðum um
nokkur helztu sparnaðarloforð rík
isstjórnarinnar og sýndi fram á,
að einnig á þeim liðum, sem átti
sérstaklega að spara á, hefði orð
ið stórkostleg hækkun.
í niðurlagi ræðu sinnar komst
Kristján m.a. svo að orði:
Hjúkrunarskólínn
í umræðunum um frumvarp til
læknaskipunarlaga oar byggingu
hjúkrunarskóla nokkuð á góma.
Eg spurði þá ríkisstjórnina, hvort
treysta mætti því, að sú 7 millj.
króna fjárveiting, sem er í fjárlög
um 1965 til byggingar hjúkrunar
skóla yrði ekki skorin niður. Ekk
ert svar fékkst við þeirri fyrir-
spurn.
Ég vil þess vegna endurtaka
þessa fyrirspurn og leyfi mér að
vænta svars hæstv. ríkisstjórnar.
Það hefur mörgum orðið undr
unarefni, hve ómakleg orð féllu
í sambandi við hjúkrunarskólann
af hálfu hæstv. forsætisráðherra
og menntamálaráðherra hér um
daginn. Þetta var út af því, að ég
skýrði frá áskorunum, sem send
ar hefðu verið ríkisstjórninni frá
70 læknum og læknanemum og
300 hjúkrunarkonum um að hraða
byggingu skólans.
Hæstvirtir ráðherrar kölluðu
þessar áskoranir óviðeigandi vinnu
brögð og gamanþætti, og þetta átti
að vera af því, að þessir hæstvirtu
ráðherrar hefðu þegar verið bún
ir að leysa málið, þegar áskoran
irnar bárust. Mér skildist helzt á
þeim, að þeir vildu alveg biðjast
undan að aðrir væru nokkuð að
skipta sér af essu húsbyggingar-
máli.
Samtök hjúkrunarkvenna hafa
frá öndverðu barizt fyrir stofn
un hjúkrunarskóla hér á landi
og alltaf borið málefni hans
mjög fyrir brjósti. Sama er að
segja um húsbyggingarmál skól-
ans. Þeim mun ómaklegri eru hrak
yrði hæstv. ráðherra um þessa
stétt
Ég hefi fengið upplýsingar um
það frá landlækni, sem er formað
ur skólanefndar hjúkrunarskólans,
hvað skólanefndin hefur gert í
byggingarmálum skólans.
Samkvæmt yfirliti úr fundargerð
arbókum skólanefndar hefur húsa
meistara ríkisins verið falið að
endurskoða teikningar að 2. áfanga
byggingarinnar á fundi skólanefnd
ar 11. maí 1957.
Þetta er síðan ítrekað á fundum
skólanefndar árin 1958, 1960.
Árið 1961 gerir 'andlæknir ráðu
neytinu og fjárveitinganefnd grein
fyrir húsnæðis- og fjárþörf skólans
og biður húsameistara ríkisins um
kostnaðaráætlun.
Síðan er skólanefndin sífellt að
endurnýja beiðnir um endurskoð
un teikninga allt fram til ársins
1963. Þá ér ráðin sérstakur mað
ur til að breyta teikningum.
Þegar hjúkrunarskólinn varð
30 ára 1961 vakti skólastjóri hans
athygli á því opinberlega hver
nauðsyn væri á því að hefjast
þegar handa um áframhaldandi
byggingarframkvæmdir við skól-
ann.
Skólastjórinn benti þá á að
3 sjúkrahús væru í smíðum hér
í bænum. Hún spurði hvar fá
ætti hjúkrunarlið þegar þau væru
tilbúin og tækju til starfa.
Skólastjórinn benti þá á að
bygging viðbótarhúsnæðis mundi
varla taka minna en 5 ár og frá
þeim tíma að húsið væri fullbyggt
mundu líða 3 ár þangað til fleiri
hjúkrunarkonur færu að útskrif
ast en nú er. Það mundu því
líða 8 ár frá því að hafízt væri
handa um framkvæmdir þangað
til stækkun skólans færi að gera
gagn að því ,er tæki til fjölgun
hjúkrunarkvenna.
Skólastjórinn sagði þá (í nóv.
11961) að bersýnilegt væri að tíl
stórra og skjótra aðgerða þyrfti
að grípa um framhaldsframkvæmd
ir.
Hæstvirtur menntamálaráðherra
skýrði frá því um daginn, að
fundur hefði verið haldinn 6. maí
1964 í hjúkrunarskólanum og all
ir hefðu á þeim fundi verið sam
mála um að hefja ekki byggingar
framkvæmdir fyrr en vorið 1965.
Sannleikurinn er sá, að skóla-
stjórinn lét þá í ijós ósk um að
byrjað væri á byggingunni vorið
1964. En ríkisstjórnin hafði þá
þegar ákveðið að nota ekki láns
heimild til byggingarframkvæmd
anna.
Það voru þessi málalok 1964
sem sýndu læknum og hjúkrunar
konum fram á, að án baráttu þessa
stétta væri hætta á ferðum í
byggingarmálinu. Sjúkrahúslækn
ar og aðrir læknar skrifuðu þá
undir áskorun um að hefja bygg
inguna 1964 og Hjúkrunarfélag ís
lands hélt félagsfund 11. ágúst
1964 og samþykkti áskorun, sem
byrjað var að safna undirskriftum
' á fundinum. 300 hjúkrunarkonur
I undirrituðu áskorun þessa og af-
! hentu ríkisstjórninni í síðasta mán
I uði, en auðvitað hefur ríkisstjórn
; in vitað að slík áskorun var á leið
I inni.
Það er þessi áhugi hjúkrunar-
stéttarinnar og læknastéttarinnar,
sem hæstvirtur forsætisráðherra
kallaði mjög óviðeigandi aðferð
ir og sem hæstvirtur menntamála
ráðherra leyfði sér að nefna gam
anþátt.
Ég vil benda hæstvirtum ráð-
herrum á, að hjúkrunarkonum og
læknum er bezt kunnugt um, að
hér eru engin gamanmál á ferð
og ekkert einkamál einstakra ráð
herra, hvernig að heilbrigðismál-
unum er unnið, þó ríkisstjórnin
virðist standa í þeirri trú.
Hæstvirt ríkisstjórn hefur með
síðustu aðgerðum sínum bezt
sannað það sjálf, að svo sannar-
lega er þörf á áskorunum og eftir
rekstri til þess að koma áleiðis
framkvæmdum vegna heilbrigðis
málanna og annarra nauðsynja-
mála.
Kvöldfundir
Umræðan stóð allan venjulegan
fundartíma neðri deildar. Hlé
var gert á fundinum kl. 4.15 til
kl. 5 og töluðu þá auk Kristjáns
Thorlacius, þeir Björn Páls-
son, Bjarni Benediktsson tvisvar,
Þórarinn Þórarinsson, Gylfi Þ.
Gíslason og Halldór E. Sigurðsson.
Matarhlé var gert eftir ræðu Hall
dórs og var fundi framhaldið kl.
8.30 og ætlunin að ljúka umræð
unni og koma frumvarpinu il
nefndar og 2. umr. All margir
voru á mælendaskrá. Síðar verð
ur sagt frá þessum umræðum.