Vísir - 22.02.1949, Blaðsíða 4

4
Endurminningar Churchills.
Framh. af 3. síðu.
ar haldi strðJinu áfram og mildvægt að persónulegt ör-
yggi konungsins sé tryggt.
Ég gaf síðan eftirfarandi ahnenna leiðbeiningu:
(Algert trúnaðarmál.)
Á þessaiá liættustund væri forsætisráðherrann þakk-
lálur, ef samstarfsmenn hans i stjórninni og sömuleiðis
aðrir þýðingarmiklir starismenn stjórnarinnar héldu við
bjartsýni sín á meðaJ, án þess að gera of lítið úr alvör-
. unni í iás viðliurðanna, en sýna traust á hæfileikum okk-
ar og óraskanlegri ákvörðun um að halda styrjöldinni á-
. fram, þangað lil við höfum gert að engu áform óvinarins
um að leggja alla Evnjpu undir sig.
M hugsun ber elcki að þola, að Frakkar muni semja
. sérfrið. En hvað scni fvrir kann að koma á meginland-
inu, getum við ekki verið í vafa um skvldu okkar og við
mununi sannarlega beita öllum leröftum okkar til Jæss
að verja evjuna, heimsveldið og málstað okkar.
Beigar gefast upp.
Árla morguns þann 28. gafst belgiski herinn upp. Gort
lávarði bái*ust fréttirnar aðeins klukkustundu áður, en
i:ppgjöfin hafði verið fyrirsjáauleg þrem dögum fyrr og
á einn cða annan hátt lókst að fylla í skarðið. Eg tilkynnti
þinginu þessi tíðindi með mildu liógværara or'ðalagi, en
Reynaud áleit að lilefni hefði verið til.
Allan þenna dag gat brugðist til beggja vona um und-
ankomu brezka hersins. Á allri víglinunni frá Comines
til Ypres og þaðan til sjávar. barðist Brooke hershöfðingi
og annað herfylki hans hetjulegri baráttu til þess að fvlla
í það skarð, er belgiski herinn skyldi eftir sig. Tvo undan-
farna daga hafði 5. herfylkið haldið Commes, þrátt fyrir
allar árásir, en þegar Belgir hörfðuðu norður á bóginn og
gáfust síðan upp, breikkaði skarðið svo að ekkert varð að
gert. Þá var það næsta verkefni |xárra, að verja brezka
herinn fyrir hliðarárás. Fyrst kom 50. herfylkið á vett-
vang til þess að frámiengja varnarlínuna, síðan hraðaði
1. og 3. herfylkið sér á vettvang, en þau höfðu nýlega
Jiörfað úr stöðvurn fyrir austan Lille, til þess að auka við
vamarvegg hinnar lífsnauðsynlegu landræmu, sem náði
til Dunkirk. Ekki varð komið í veg fýrir að þýzki Iierinn
myndáði flevg milli lierja Belga og Breta, en menn sáu
fvrir og gerðu allsstaðar ráðstafanir gegii þéim örlaga-
þrungnu alieiðingum, er það hefði liaft i för með sér, að
Jiann sveigði inn á við og færi yfir Yser, en með þvi móti
Jæfðu óvinirnir komist lil sli-andar að baki hersveitum
okkar.
Þjóðverjar létu undan síga eftir blóðuga bardaga.
Brezka stórskotaliðinu voru gefnar l'yrirskipanir um að
skjóta af öllum byssuin á óvininn og hin hrikalega stór-
skotahríð átti mikinn þáll í því, að vinna bug á álilaupi
Þjóðverja. Ailan tímann, aðeins fjórar milur fyrir aftan
-viglínu Brooks, streymdi ógiynni af flutningstækjum og
Jiermönnuin niður að „brúarsþorð“ þeiin, sem var að
myndast við Dunkirk og voru af mikluin dugnaði sam-
ræmdir, undirbúningslaust, vörnumim ]>ar. Þar að aulci
bar ]>að einu sinni að að aðalvegurinn frá austii til vest-
ur, innáh þessa landsvæðis, tepptist af ökutækjum og
varð ekki akfærfyrr en jarðýtur voni látnar íyðja þeim
ofan í skurðina, er voru til sinn hvorrar handar.
Undanhaldið til sjávar.
Síðdegis þánn 28. fyrirskipaði Gort alinennt undanliald
1il „brúarsporðsins“, sem nú lá á milli Gravelines-Bergues-
Furnes-Nieuport. Á þessari víglínu voru hrczku herfylkin
í ]>essari ráð frá hægri til vinstri og frá Bergues niður að
sjó lijá Nieuport: 46., 12., 1., 50., 3. og 4. Þann 29. var
mikill hluti brezka hersins kominn inn á landsvæðið og
um sania leyti voru framlcvæmdirnar á sjó farnar að
koma að verulegum nolum. I>ann 30. maí tilkynnti Iier-
stjórnin, að öll brezku herfvlkin eða leyfar þeirra Iiefðu
sameinast þarna.
Prioux liershöfðingi, sem stjórnaði 1. franska hernum,
vildi gefast upp með allan herinn, en de la Laurencie liers-
Jiöfðingi vildi ekki Jilýða þessari fyrirslripun. Rúmlega
Jieliningur þessa franska hers komst til Dunkirk, þar
sein inestur lúuli lians komst örugglega um horð í skip.
En undankomuleið fimin lierfylkja var rofin af þýzkri
tangarsókn fyrir vestan Lille. Þann 28. reyndu þær að
Jjrjóta sér leið vestur á bóginn, en árangurslaust. Óvinur-
inn sótti að þeiin á alla vegu. Næslu þrjá daga vörðust
Fralekamir í Lille á smáminnkandi víglínu gegn stöðugt
yaxandi þunga, þangað lil að Jcvöldi þess 31. að þeir.neydd-
VISIR
Iniöjudagmn 22. febrúar 1949
Gallup - könnun framkvæmd
samtímis hjá mörgum
þjóöum.
Á síðastliðnum 20 árum
’iefir skoðanakönnun sú,
sem kennd er við George
Gallup rutt sér braut uin
lieim allan og er viðliöfð í
flestum löndum lieims í sam-
bandi við helztu mál sem eru
á dagskrá hverrar þjóðar.
Stundum cr skoðanakönn-
un bvggð á enn yíðUrkari
gi'undvelli og er þá leitað
samtimis eftir slcoðunum
manna í ýmsum þjóðlöndum
um eitt og sama málefni.
Ein stærsta og umfangs-
mesta Gallupsstofnmi Norð-
jurálfunnar hcfir aðsetur sitt
i París og lieitir „Institut
Francais d’Opinion Pub-
lique“. Hún liefir fyrir
skemmstu spurzl fyrir uin
álit manna víðsvegar um
heim, hvort þeir teldu nokk-
, ura þjóð sækjast eftir heiins-
yfin-áðum.
j Svör Frakka sjáKra við
þessari spurningu er á ]ri
ileið, að 19 % telja Rússa
sækjast eftir lieimsyfiriáð-
um, en 42% telja Bandaríkin
gera það. Meiri hluti Breta
cr sömu skoðunar, en ]>ar er
munurinn þó meiri, því
]>ar greiða 50% atkvæði mcð
heimsyfirráðum Rússa, en
42% með Bandaríkjunum.
49% Hollendinga óttast
heiinsyfirráð Rússa, en 37%
Bandaríkjanna. í Sviþj/Vð
riki'i saina skoðun með 38%
gegn 25%,
68%
Austurrikis-
manna óttast Rússa og 72%
Spánverja og Portúgala. Aft-
ur á móti eru 96% Bússa
þeirrar skoðunar, að Bánda-
ríkin sækist eftir lieimsyfir-
ráðum og 70% Finna.
Horiur á samkoniulagi.
Stofnunin spurði enn-
freniur livort menn te.ldu
likur til þess að Bandaríkin
og Rússland semdu friðsam-
lega sín á milli. Þjóðverjar
telja nær undantekningar-
laust slíkt samkomulag úti-
lokað. 52.5 %, Fralfka álíta
aftur á móti möguleika fyrir
samkomulagi og 51.1% Eng-
lendinga eru sama sinnis.
, Þetta er í rauniimi mjög
merkilegt atriði, einkuni
! með tilliti til ]>ess að hálfu
ari áðúr fór frain Gallups-
jkönnun meðal þessara þjóða
juin sömu spurningu og þá
var ekki uema þriðjuúgur
þjöðanna þess sinnis, að ]>ess-
ar tvær þjóðir gætu mætzt
í sauúvomulagi. Sömuleiðis
jvirðist bjarlsýni yfirleitt auk.
ast meðal hinna vestra'nu
þ.jóða uni möguleika fyrir
samkomulagi miUi Rússa ag
Bandaríkjamanna.
Þá var þeirri spurningu
vaiqiað- frain hvort rnenn
gerðu sig ánægða með starf-
semi Sameinuðu þjóðanna,
þá, sém þær hafa innt af
höndum að undanförnu.
Svörin, sein borizt hafa, eru
mjög á cinn veg og á nei-
kvæðan hátt. Norðmenn
sætta sig hvað bezt við Sam-
einuðu þjóðirnar og starf-
semi þeirra, en ]>ó eru ekki
nerna 32% ánægðir. Næst
Jvoma ítalir með 19%-, Bret-
ar með 17%, Danir 16%,
Svíar 14%;, Hollendingar
13% og Fi-alíkar 9%. Auk
þessa láta 49% Spánverja,
67% Þjöðverja og 93% Ausl-
urríkismanna megna ó-
ánægju í ljós.
Spurt uni Guðstrú.
Fjórða spurningin er livort
menn tiyðu á guð. Guðstrúin
er hvað ríkust í Bretlandi og
þar svörðu 84% játandi.
Finnland kemur næst með
83% játandi svara, Svíþjóð,
Nöregur og Danmörlc með
80% , Holland 78%, Rússland
j77%., Frakkland 68% , Ílalía
65%, en Þýzkaland aðeins
!með 38%<.
j L Þýzkalandi var þeirri
spurningu varpað frain livori
jmenn byggjust við þvi að
Þýzlvaland mýndi taka for-
sæti í heimsmálunnm. Af
]>em, sem spurðir voru svör-
uðu 87% játandi, aðeins 13%
neitandi, en þeir, sem afgangs
urðu.böfðu cnga skoðun.
Semúlega eru þó atbygli-
verðiist svör manna við
]>eirri spurningu livort ný
styrjöld myndi brjótast út
inan þriggja ára. Þjóðverjar
eru þar liölsýnastir og 74%
telja að svo verði. Næstir
konia Auslurrikisnienn ineð
52%, en úr því fer lmndraðs-
talan lækkandi. í ítalíu eru
47% þeinar skoðunar, en í
Bretlandi elvlvi nema 32% og
!í Frakklandi 21%. En i heild
er niðurstaðan saint sú, að
! þjóðir, sem njóta Marshall-
aðstoðar, eru yfirleitt böl-
sýnni heldur cn þær, sem
em undir áhrifuni Rússa.
Þess má ennfremur geta,
að i þessu e.fni hefir bjártsýni
Jieldur færzt í aukana frá
þvi í ársbvrjun i fyrra, því
]iá fór einiúg fram slvoðana-
könnun um sama efni, og
voru memi þá riirleitt núlriu
þölsýnni.
ust lil þess að gefast upp, þá orðnir malarlausir og slcot-
lærabirgðir þeirra gegnar lil þurrðar.
lin þoð bil 50 þúsundir manna féllu þannig i liendur
Þjóðverjum. Frökkum ]iessuiii tóksl, undir vasklegri for-
yslu Moiinie hersliöfðingja, í fjóradaga að halda hvorki
meira né minna en sjö þýzkum herfylkjum i skefjum,
sem annars licfðu getað telrið ]iátt í árásunum á Dunkirk-
svæðið. Þetta var glæsileg aðsloð við undankonm heppnari
félaga þeirra og brezka liei’inn.
Það var mér þungbær reynsla, sem bar svo mikla og
víðtæka ábyrgð, að fvlgjast þessa daga í leiftursýiium með
liarmleilv, þar sem vfirlit var óiuögulegt og afslcipti voru
líklegri til tjóns, en gagns. Það er engum vafa undirorpið,
að á meðan við framfylgduni trúlega Weygandáætlunimú
um að höria til Somme jukum við á liættu okkar, sem
þegar var orðin alvarleg. En ákvörðun Gorts, sem við
fljótlega féllumst a, að liverfa frá WeygandáætJuninni og
Iialda til sjávar, var framlívæmd af lioniun og foringjuin
hans á snildarlegan liált, sem æ síðan mUn miimst sem
glæsilegs ]>áttar í hernaðarsögu Brcla.
Á 5 klst. yfir
Atlantsíiaf.
Dr. Hall L. Hibbard, einn
kunnasti flugvélasmiður
heims, frá Locklieed-verk-
smiðjunum í Los Angeles,
var nýlega á ferð í Höfn og
sagði hann frá ýmsum merki-
legum nýjungum á sviði flug-
tækninnar.
I Dr Hibbard hefir in. a. séð
um smíði yfir 1000 „Shooting
Star“-orustuí'lugvélum,knún-
um þrýstiloftshreyflúm,
teiknað „Constellation“-vél-
ina og stærstu flutningaflug-
vélar Bandaríkjahers. Hinar
siðastnefndu taka allt að 180
farþega á tveim „þilförum“
og hefir framleiðsla þeirra
kostað margar milljónir
dollara.
„FJns og er“, sagði dr.
Hibbard, „snúðum við engar
flugvélaé, sem knúnar
eru veujulegum loftskrúf-
um og við getum smíðáð far-
þegaflugvélar, sem fara með
1000 km. lnaða á ktst. Innan
skamms tíma sniíðum við
flugvélar, sem fara jafnhratt
liljóðinu, og nninu ]>ær geta
farið milli New York og
Kaupmannaliafnar á 5 klst.
I En aðalatriðið cr ]>ó, að
]>að mun kosta 30—10%)
minna að flytja farþegana
en áður tíðkaðist.“
| Um • 2000 verkfræðingár
,vinna undir stjórn dr. Hibb-
ards, þar á meðal margir
þýzkir visindamenn, er bann
lelur mjög slynga i sinni
grein.
Loks sagði hinn ameríski
verkfræðingui' i viðtali við
hlaðamenn: „Áður en árið er
liðið niunum við láta nýja or-
ustufluvél í’ara i reynsluflug,
er-við tcljuni munu geta bætt
heimsmelið í hraðflugi.“