Vísir - 22.11.1954, Blaðsíða 7

Mánudaginn 22. nóvember 1954.
TlSIR
7T
Var mánuBum saman einn í veiði-
kofa á austurströnd Grænlands.
Meiri harðindavetur þar í fyrra en
mn árabil, segir norskur veiðimaður.
Rabbatl við Oysíeim Fjösiae, sein
IbOiHst í Biaim krapgiasa oííar e»
einu sinin.
Öystein Fjösne er maður nefndur, 34ra ára gamall Norð-
maður frá Guðbrandsdal, sem er nýkominn hingað frá Græn-
landi eftir langa útivist og'liaiða. Hingað kom hann með flug-
vél frá Flugfélagi íslands frá Meistaravík s.I. fimmtudag, en
meðal farþega, auk hans, var Guðmundur prófessor Thorodd-
sen. Fjösne sagði, að veturinn hefði verið óvenju harður, allt
upp í 6 metra fönn og kuldinn 45 gráður.
Tíðindamaður Vísis hafði
frétt um komu Fjösne hingað
og vegna þess, að dvöl hans á
Grænlandi er næsta ólík því,
sem nútímamenn eiga að venj-
ast, sótti hann Fjösnes heim,
þar sem hann bjó á Hótel
Skjaldbreið og £>eið fars heim
til Noregs.
Þannig stendur á dvöl Fjösne
á Grænlandi, að Svalbarða-1
stofnun (Svalbardsinstituttet)
norska hefir reiðileyfi í Austur-j
Grænlandi, og stundaði Fjösne
cg annar Norðmaður veiðar á
tilteknu svæði þar og hafa vet-
ursetu og er „umdæmi" þeirra
um 1200 km. á lengd meðfram
austurströndinn. Fjösne hafðist'
við í veiðistöðinni Pap Petter-|
sen, sem er um 50 km. norður
af Meistaravík. Félagi hans,
Johan Leine að nafni, skyldi
hafast við í annari stöð. 202
km. sunnar.
Veiðistöð Fjösne var ekki
stór um sig, heldur svolítill
kofi eða hús, 2V2X3 m. að flat-
armáli. Þar er þó ýmislegur út-
búnaður, kol til eldsneytis, nið-
ursuðuvörur og annað matar-
kyns, útvarpsviðtæki og bóka-
kostur lítU.
Svo var ráð fyrir gert, að Fjö-
sne og félagi hans skyldu
veiða bjarndýr og refi. Bjarn-
dýrakjötið er einkum notað í
hundafóður, en veiðimenn á
þessum slóðum hafa hunda, sex
saman, sem draga sleða þeirra.
Þá átti að veiða refi, eins og
fyrr segir, hvítrefi og blárefi,
en hinir síðarnefndu eru verð-
mætari miklu.
ILítiI veiði.
Minna varð þó úr veiðiskapn-
um en til var ætlast, og lágu til
þess ýmsar orsakir, en einkum
þær, að vetur varð með ódæm-
um harður, og hörfuðu veiði-
dýrin því suður á bóginn, af
veiijulegum slóðum. Þá reynd-
ist Fjösne lítill styrkur að
Leine félaga sínum, eins og
nánar verður frá greint. Þá
vom hundar Fjösne heldur lé-
legir, og fullyrðir hann, að lak-
ari hundar hafi ekki verið á
Austur-Grænlaiidi þann vetur.
Öystein Fjösne kom tií Grœn-
lands hinn' 9. ágúst í fyrra, á-
samt Leine félaga sínum.
Þeir höfðu vélbát, sem ætl-
unin var, að þeir notuðu báðir
saman við aðdrætti, ekki sízt
1:il þess að flytja á honum kjöt
nn» i'ða kökum á eftir. Sjálfsagt
er þetta eftirlitsleysi að kenna
og svo þvi, að okkur húsmæðr-
utmm og reyndar öllum íslénd-
ingum má llcst bjóða. — kr.
af sauðnautum, sem þeir máttu
fella til hunaaeldis.
Svo var til ætlast, að Leine
aðstoðaði Fjösne við að skjóta
moskusdýr og draga að hun$a-
fóður með honum. Fyrst hjálp-
aði Fjösne Leine við þetta, en
svo hélt Leine á brott ár bártn-
um suður eftir að sinni veiði- j
stöð, en Fjösne átti ekki nema ^
tvö sauðnaut og einn kálf. til ^
liundafóðurs, sem auðvitað var ^
allt of lítið. Leine var tauga- j
óstyrkur og þorði ékki að hætta
á, að siglingar tepptust, en hirti ^
lítt um, hvernig færi fyrir.
Fjösne. Verður vart nokkurr-
ar gremju hjá Fjösne, er hann
segir frá þessu, en segir þó ,,jeg
syntes synd i ham“ (eg vor-
kenndi honum), enda bilaður á
taugum. Segir svo ekki meira
af samskiptum þeirra Fjösne
og Leine í bili, en Fjösne var
einn frá þessum tíma og fram
í miðjan apríl sl., oft í stór-
viðrum og lenti í mannnraun-
Græn-
landi.
Johan Leine vei&imaður, sem
>kki reyndist Fjösne sérlega
vel.
um. Má geta nærri, að einveran
hafi ekki alltaf verið skemmti-
leg, þegar ekki var stætt úti
vegna • veðurofsans, en lítið að
gera innan húss í kofanum,
sem var 2.5X3 metrar, eins og
fyrr segir.
í stórhríð.
Þann 13 október í íyrra ætl-
aði. Fjösne að skjóta sáuðnáut
og hélt af stað með hunda sína
og sleða í áttina að öðrum
veiðimannakofa, sem þar var
nokkru sunnar. Þegar hann
átti eftir sem svarar 300 metr-
um að kofanum, brast á slík
stórhríð og ofsi, að ekki sá út
úr augunum og naumast stætt.
Varð Fjösne að láta fyrir ber-
ast úti með hundum sínum.
Svo létti hríðinni og hugðist
hann þá skilja hundaná1, eftir,
e'n hafðí sleðánn á hvölfi, ‘ svl
að .þeir hlyp>ust ekki á brott.
Var lausamjöll svo mikil, að
hundarnir komust ekki áfram
með sleðann. Þá vildi það slys
til, að Fjösne steyptist fram al':
7 metra snjóhengju, en sakaði
ekki, og komst svo loks til kof-;
ans. Ekkert fekk hann sauð-|
nautið, og var þröngt í búi, þvíj
að hann hafði einungis haft
mat með handa sér og hundun- j
um til 3ja daga, en útivistin
varð 6 dagar. Varð hann loks að j
snúa heim aftur til Kap Pet-
tersen.
Ekki vbru þó raunir hans
enda, því að er hann áttij
skammt eftir ófarið heim að
stöð sinni, brast enn á aftaka-!
veður, og ekki viðlit að komast
áfram. Tók hann þá það ráð,
að aka íneð ísröndinni (veiði-
stöðin er við fjörð), villtist af
leið, og allt í einu brast ísinn
undir þeim. Fjösne tókst þó að
brölta upp á ísinn og bjargaði
hundum sínurn og sleða, og síð-
an komust þeir lérkáðir heim.
Skall hurð
nærri hæliun.
Flinn 4. desembér 'i fyrra ætl-
aði Fjösne að freista þess að
komast til Meistaravíkur á ís.
Er hann var kominn um 10 km.
áleiðis, brast ísinn undir hund-
um hans og sleða ,en að þessu
sinni var hann á skíðum sínum
á eftir ækinu og hélt í kaðal.
lem við það var strengdur.
rókst honum að sp'yrna við fót-
um og fór ekki niður um ísinn.
Varð hann að snúa aftur heim
úr þessari för.
Nú var Fjösne um kyrrt þar
til um miðjan janúar. Þá ætlaði
hann enn að freista þess að
komast suður til Meistaravík-
ur og ná þar í sauðnautakjöt
handa hundum sínum. Enn
'enti hann í slíku afspyrnu-
veðri, að hann var að snúa við
og skall þá hurð nærri hælum
að það tækist. Varð hann að
skilja eftir sleðann,1 en láta
hundana ganga lausa, en sjálf-
ur brauzt hann á undan or
ruddi þeim slóð. Þegar hann
loks komst heim, var hann svo
máttfarinn og sveittur en klæði
hans svo frosin, að eklti ' vár
viðlit að ná þeim af 'ser með
því að hneppa þeim frá séfv
heldur varð að slíta tölurna’
úr þeim. Ekki gat hann bundið
hundana strax heldur várð þac
að bíðá.1 1' ý'
Einhvern veginn leið nú tím-
inn þar til um miðjan apríl. Þá
kom til veiðikofans danskur
loftskeytamaður frá Ella-ey, og
saman brutust þeir suður til
Meistaravíkur. Urðu þeir að
ganga saman á undan hundun-
um og ryðja þe'im braut, svo
var snjórinn laus og djúpur. Þá
var Leine kominn þangað og
var undir læknis hendi, hafði
fallið fram af snjóhengju, en
auk þess slærnur á taugum.
Höfðu þeir þá ákveðið að vera
saman fram eftir vori og stunda
veiðar, og hafði Fjösne þá á-
kveðið að gleyma fyrri útistöð-
um þeirra. En þegar til kom,
vildi Leine alls ekki vera með
Fjösne, og var þá orðinn næsta
skrítinn. Skildu þá leiðir.
Dró sjálfur
sleðann.
Nú var ekki um annað að
gera fyrir Fjösne en að fara
norður til Kap Pettersen og
sækja þangað dót sitt. Þangað
var hann tvo daga á leiðinni.
En verr tókst til á leiðinni suð-
ur til Meistaravíkur aftur. Þá
var snjóimn 6 metrar á dýpt,
Iausamjöll og ógreiðfær yfir-
ferðar. Varð hann að draga
sleðann sjálfur. en hafa hund
ll
Kvenskór
Ódýrir kvenskór mjög hent-
ugir í bomsur. — Kvenskór
með kvarthælum og upp-
fylltum hælum.
Verð frá kr. 50,00
Skóbúð
Reykjavikur
Garðastræti 6.
Rauðíiðar ræna þjóð-
féíagsfræ&ingi.
Einkaskeyti frá A.P.
Kiel, í gær.
Vestuéþýzkur þjóðfélags-
ana lausa. Varð hann að skilja, fræéingur frá hagfræðistofnun-
eftir helming dótsins og sækja *11111 1 Kiel hefir verið tekinit..
það síðar. Þá tókst Fjösne að,fastur af kommúnistalögregl-
skjóta suðnaut handa hundun- , Ulln* ® Ilelmstedt-Berlín hraut-
um, en varð sjálfur að draga al'stöðinni, að því er skýrt var-
það á sleðanum. Hundarnir fra 1 »ær-
Yfirmaður
gátu það ekki í djúpri lausa-
mjöllinni.
Svo vann Fjösne í blýnám-
um meistaravíkur þar til fyrir
skemmstu, að hann kom heim.
stofnunarinnar -
sagði, að hinn handtekni mað-
ur, Malte Bischoff, 28 ára gam-
all, hefði verið að rannsaka*
breytingar á rússnesku fjöl-
eins og fyrr segir. Hann sagði, skyldulifi vegna iðnvæðingar-
að það væri mál manna í Meist- hmar, þegar hann var tekinr* .
aravík, að betri og traustari fastur,
lækni væri erfitt að fá en Guð- ) Yfirmaðurinn sagði ennfrem-
mund Thoroddsen. ur> að rannsóknir hans hefðu
Annars sagði Fjösne, að ein- | verið „algerlega fræðilegar ogr
veran og myrkrið léki marga ^ ekki haft neinn pólitískan til-
illa á Grænlandi. Taugai'nar gang“. Hann sagði í því sam-
vildu bila, en sjálfur kvaðst bandi, að vegna þess, að hörg-
hann kunna vel við sig norður
þar. Hann hefir ekki haft vet-
ull hefði verið á rússneskum.
gögnum, hefði Bischoff oft rætt
ursetu á Grænlandi, en hins 1 vlð íanga, sem höfðu komið frá
vegar dvalið á Svalbai'ða. ■ , Rússlandi.
Eftirtekjur urðu sáráiitlar; Frændi Bischoffs, sem var
eftir þenna vetur, sagði Fjösne, með honum á ferðalaginu, hafðir.
enda óhágstæðari vetur á Aust- líka verið tekinn fastur af lög-
ur-Grænlandi en um langt ára- reglu rauðliða. Menn vita ekkt
ennþá hvað hann heitir.
! Starfsmenn stofnunarinnar
hafa sag't, að þeir ætli að íara.
{íwfij' ifPí'Kt fjpnuiiUK í fram á Það við yiirvö]diu *
1 Slésvík Holstein, að þau biðji-
3 mánuði. brezk stjómarýþld að skerasr
í leikinn.
Frá fréttaritara. Vísis.
I
Stokkhólmi, í nóv.br.
Maður nokkur hefir legið
rænulaus í sjúkrahúsi í Lundi
í þrjá mánuði.
Þetta er maður um fertugt,
sem hrasaði í íbúð sinni. kom
niður” á hnakkann og missti
meðvitund. Var hann fluttur á
sjúkrahús í Lundi, og hefir leg-
ið þar rænulaus síðan.
Er hami hafði verið rænulauf
í 65 daga gat hann þcí farið að
Skóli Sjálfstæðis-
manna á Akureyri.
Frá fréttarítara Vísis. —r~
Ungir sjálfstæðismenn á Ak-
ureyri og í Eyjafirði hafa efnt:
tl námskeiðs, sem, nú er búi'cY
renna niður fljótandi fæðu, og að standa í nokkura daga. og"
nú mun hann vera farinn að
geta svarað, ef á hann er yrt,
en ekki er hann þó kominn til
fullrar meðvitundar. Læknar
sem stunda hann, telja líklegt,
að ;harm nái fullri heilsu, or
gert ráð fyrir að ljúki á morgun.
Á námskeiðinu hafa allmörgr
erindi verið flutt'um landsins
gagn og nauðsynjar. og á.
morgun mun Magnus Jónsson.
alþm. frá Mel flytja lokaerndðé
’þykir þetta rákaflega óvenju-í er fjallar um sjálfstæðisstefn-
'Íegt,
Brunnsjö.
• Egypzka stjórnin hefir fal-
ið Nasser forsætisráðbeira
að gegna skyldum ríkisfor-
seta.
una. I dag átti Jóhann Hafstein
bankastjóri að flytja erindi, en
undanfarna daga hafa ýmsir
aðrir haldið þar ræður unu
helztu vandamál og nauðsyiija-
nfál þjóðarbúsins og þjóðfélags—
'»ins í heild.