Vísir - 06.05.1955, Blaðsíða 3

Föstudaginn 6. maí 1955.
VÍSIR
3
Hollusta og lieilbrigði
Slagæðar hafa verið
búnar til úr orlon.
Þykir merkileg uppfinning, ef unnt
er að nota hana á mönnum.
Æðar gerðar úr
Bandarískum vísindamönn-
iim hefur tekizt að búa til
gervihjartaslagæð (aorta) úr
erlon.
Áður höfðu ýmsir vísinda-
menn gert ýmsar tiiraunir með
önnur efni og tekizt að búa til
slagæðar úr þeim, en orlon
þykir miklu betur fallið til
slíkra nota. Þó hefur enn ekki
fengizt reynsla fyrir því, að
unnt sé að nota orlon-slagæðar
á menn. en slík orlon-slagæð
Afar sett í hund, og tókst það
vel.
Dr. Sterling Edwards í
læknaskólanum í Alabama
tókst að nota nylon-slagæð í
fótlegg á mann, og gafst það
vel.
Ástæða fyrir því; að orlon
hefur gefizt bezt allra gervi-
efna til þessara nota, er sú, að
orlon leysist ekki upp í efna-
samböndum, en auk þess er það
til sérstakir „æðabankar" (sbr.
blcðbankar), þar sem æðar,
sem teknar hafa verið úr ný-
látnu fólki, eru geymdar og
notaðar við æðasjúkdómum. —
Þetta hefur gefizt vel. En sá
er galli á gjöf Njarðar, að
,,bönkum“ berst of lítið af æð-
um til þess að fullnægja eftir-
spurninni, en einmitt þess
vegna hefur þessi orlonupp-
finning mikla þýðingu.
Nú er farið að nota 'þjálefni
til að búa til ,,æðar“ og setja í
menn, 'par sem þau líffæri eru
sjúk.
Hefur ameríska skurðlælcna-
félaginu (American College of
Surgeons) verið skýrt frá því,
að slíkar æðar úr þjáldúki
(plastic cloth) hafi verið settar
í um hundrað manns. Er auð-
velt að afla slíkra æða, dauð-
hreinsa þær og geyma, og nýir
blóðæðavefir vaxa fljótlega inn
á milli þjáltref janna, svo £ð þar
myndast nýr æðahluti. Þar sem
slíkar æðar eru tiltækar, þarf
í!tisetit:ngu skotið á frest.
llnhEdtiii C9t(lurprófað á veguni
iweKkrit aðiiii.
Eftirfarandi tilkynning hefur
blaðinu borizt frá heilbrigSis-
stjóminni um mænusóttarbólu-
setningu.
1. Samkvæmt fenginni nægi-
legri reynslu í Bandankjunuiin
þykir hafið yfir allan cfa, að
mænusóttarbólefni, sem fram-
leitt ér á réttan liátt með aðferð
dr. Salks, sé eins hættulaust og
bóluefni get.ur yfirleitt verið.
2. Ma:nusóttarbó 1 uefni það, sem
fengið he.fur verið liingað t.il
lands, er framleitt í Brettandi
ekki að hafa „æðabanka“, eins ;af þekktri lyfjaverksnúðju eftir
og sums staðar hefur tíðkazt.
Rsdar-stafur
fyriisr blinda.
f þljátíu og þrjú ár hefir
McCollum gengið um eins og
að reyna fyrir sér með stafn-
um sín-.im. En nú notar hann
radar-staf.
-—1 Það er eins og að læra að
sterk og sveigjanlegt. Það gefur ganga frá byrjun, sagði Mc-
vel eftir blóðinu, sem streymir Collum — sem er 45 ára gam-
um æðina. Reynt hefur verið all og á heima í Topeka í Kan-
að nota þjál í þessu skyni, en sas — þegar hann var að
það mistókst, en það reyndist tala um þetta nýja tæki
of stíft og of erfitt að sauma Hann hefir fjögurra punda
það. Hinsvegar eru orlon-æðar tæki, sem fest er við stafinn.
nokkuð gljúpar, en læknar hafa Þetta tæki sendir frá sér radíó-
komizt að raun um, að hin ör- geisla fram fyrir sig og niður
litlu op á efninu þéttast á ör- 1 fyrir sig. Ofuriítið hlustunar-
skammri stund er blóð storkn- tæki gefur frá sér bergmál,
ar í þeim. ! þegar hann nálgast stiga,
Menn íylgjast af athygli með staur eða vegg.
tilraunum þessum, og ef tekst McCollum þessi og útvarps-
að nota orlon í æðar á mönn- virki að nafni Ed Sexton smíð-
um, er talið sennilegt að margt uðu þetta tæki í aprílmánuði
fólk sem þjáist af ýmsum æða- síoastliðnum.
sjúkdómum, geti átt von á bata.1 Sexton hafði misst sjónina
Vandalaust er talið að búa í umferðarslysi í fæðingarborg
til orlon-æðar, sem eru miklu sinni, Dodge City í Kansas o<|
þrengri en hjartaslagæðin, og gerðist, þá áhuga-útvarpsvirki.
er notuð sama aðferð. Þegar hann var tvítugur, byggci
Geta má þess í þessu sam- hann útvarpsstöð, með leyíi
bandi, að í Bandaríkjunum eru hms opinbera, í Dodge Citv.
Fluor í drykkjarvatni
§efst vel.
í ýmsum borgmn Bandarikj-
anna hafa verið gerðar tilraim-
ir með að blanda drykkjarvatn
flúor.
Hafa þær gefizt mjög vel, og
meðal annars valdið því, að
stórlega hefir dregið úr tann-
skemmdum barna.
Talið er, að. borgin Grand
Rapids í Michigan hafi orðið
fyrst til þess að blanda flúor
í drykkjarvatn, en það hefir nú
verið gert í 10 ár. Talið er sann-
að, að 30% færri börn hafi nú
tannskemmdir en áður, og er
þá átt við börn í ieikkskólum.
En betri árangur virðist koma
í ljós hjá börnum á fyrsta
barnaskólaári, en þar hefir
tannskemmdLim fækkað um
75%. Loks er á það bsn% að
aðferð dr. Salks og var ekki lát
ið úti, fyrr en það Iiafði staðizl
öll próf eftir ríkustu kröfum
hans.
3. Engu síðui' var þegar í upp-
hafi ákveðið að hefja ekki bólu-
setningu með þessu hóluefni hér,
fyrr en bóluefnið hefði verið end
urprófað á vegum brezka lækna-
rannsóknarráðsins og ráðið sfað-
fest niðnrstöðu vcrksmiðjunnai*
um hættuleysi bóluefnisins. Dreg
izt iiefur lengur en ætlað var að
ljúká þcssum rannsóknum, en.
standist siðasta áætlun, má
vænta niðurstöðu þeirra um miðj
an þenna mnuð.
4. Að sjálfsögðu mun einnig
verða aflað áreiðanlegustu gagna,
um tildrög nucnusóttartilfella,
sem fyrir skeinmstu varð vart
meðal nýhólusettra barna í
Bandarikjunum, og eru slík
gögn vivntanleg innan fána.
dagá.
5. þegar kunnur verður árang-
ur ofangreindra rannsókna og
athugana, mun þegar vei'ða tek-
in ákvörðun um, hvenær mænu-
sóttarbólusetning getur liafizt
hér á Uuidi.
Röntgen-smásjá
fundin upp,
Menn gera sér miklar vonir
um árangur af ýmsum rann-
sóknum með nýrri röntbensmá-
sjá, sem General Electric-
Engum gefið eins
mikið blóð.
Fyrir nokkru blæddi ungum
ameris'rum útvarpsvirkja, Wil-
lie Cooke, út í sjúkra'húsi í
bænum Four Oaks í N.-Karo-
lina-fylki.
Cooke var ,,blæðari“. Þ?.ð
skorti storknunarefni í blóðið,
svo að hann hafði nokkrum
sinnum verið lagður í sjúkra-
félagið ameríska hefur fundið jhús til blóðgjafar, er hann fékk
upp.
Meðal annars. gera menn sér
vonir um, að með aðstpð tækis
þessa megi fá nokkurn fróðleik
skeinu, En svo lét hann draga
úr sér tönn, og þá blæddi honum
svo mjög, að ógerlegt reyndist
sð bjarga honum. Varð að gefn
um æðakölkun öldunga, því að honum 11—13 lítra á dag. Þótt
alls konar storknunarefnurn
væri dælt í hann, tókst ekki að
stöðva blóðrásina, því að
smásjáin gerir kleift að rann^
saka sellubyggingu vefja og
börn i s'ðasta bekk branaskól- j beina, eins og úr gieri væru.
anna hafa miklu betur haldið Ennfremur er ætlunin að nota storknunarefni frá fyrri blóð-
tönnum sínum, og munar hér ; smásjána til að rannsaka skor- i gjöfum unnu gegn hinum nýjú,
hvorki meira né rninna en 50%. dýr, sem bera alls konar sýkla, og loks opnaðist gamalt mága-
svo að betur verði kunnugt, sár. Þegar Cooke hafði blætt i
hvernig slíkt gerist í skordýr- samfleytt 442 klst. og verið
unum sjálfum. jgefnir um 240 1. af blóði. and-
Loks má nota tækið til að aðist hann, og eru þess ekki
kanna byggingu málma og alls dæmi, að nokkrum manni hafi
konar efna. verið gefið svo mikið blóð.
Seinna seldi hann stöðina.
Hún er ennþá starfrækt.
McCoilum er nú eftirlits-
maður uni iðnað hjá félags-
máIastiArniírni í Kansas.
Hralmingar í Asíralíu:
Erh
Enn reyndi Sutcliffe flug-
maður, næsta dag'. Þegar hann
fór yfir vélbátinn, var hann
næstum kominn að víkinni,
sem flugvélin var í. Ferðin
hafði gengið heldur stirt, vegna
andviðris, því það hafði tekið
næstum þrjá sólarhringa að
kornast þessar hundraö mílur
til Sjóflugvélarvíkur. Loks var
þó kornið þangað, og sú vit-
neskja, sem yfirgeína flugvél-
in gat veitt, var á valdi leið-
angursmanna. Meðal þeirra fé-
laga var þýzkur túlkur, er vann
hjá hiðursuðúverksmiðjunni, og
var ág'ætlega fær í málinu.
Skeytið á flugklefarúðunni var
svohljóðandi:
20. maí. Ástralíu. Iiöfurr
yfirgefið flugvélina á flotholt-
inu, notum það sem bát. Föruni
í vesturátt. Bertram,
LeiðangurSmenn litu hver á
rnnan rndrandi. 20. maí — og
rú var kominn 20. júní! Þrjá-
íu og einn dagur! Hvað langt
röíöu hrakningsmennirnir
'érðást á flotholtinu, og hvar
■oru þcir nú? Voru nokkur
íkindi til c.'ö þeir væru enn á
Sáta þeir aflað vista?
Hefðu hrakningsmennirnir
ærið reyndir og , þaulvanir
'andferðum á auðnum Ástralíu
'Bushmenn — „Kjarrskógá-
nenn“) hefðu líkindi til já-
væðs svars við síðustu spunr-
ngunni ekki verið svo fráieit.
Tnægð var af fersku vatni —
yrir þá, sem vissu hvar þess
, ar að leita — í söndunum ■
fyrir ofan fjörub?rð. Fiskur
var uppi við landsteinana og
;por í sandinum sýndu, að
•.engúruhópur hafði komið
arna til að fá sér sjó að
drekka. Með spjóti úr viðar-
íeinung og dálitlum vírspotta
var hægt að veiða fisk í íónum
•vg á' grynnínffum og með riffli
var liægt að-skjó.ta kengúrnrnar
sðá önhúr vejðidýr.
■ En hö.ðu fh'gménnirnir haft
með rér riífil? Lí'de.ffa var, að
beir hefðu að?ins skammbyssu,
sem var gagnlaus til að leggja
að velli veiðidýr. En ef gert
væri ráð fyrir, að þei'r hefðu
getað náð. sér í vatn og vistir,
mátti þá gera ráð f /rir að þeim
hefði tékizt eins giftu~amlega
að sleopa við spjótsodda
blökkumannanna?
Innan ura sporin eftir keng-
úrurnar voru för eftir nakta
fætur, er sýndu, að hinir inn-
fæddu höfðu líka komið að
flugvélinni. En ekki varð séð,
hvort sporin voru frá því áður
eða eítir að flugniennirnir yf-
irgáfu vélina. Áreiðanlega
hafði enginn villimannanna
farið upp í flugvélina, því allt
var þar í röð og reglu.
Ohappaferðin
frá Timor.
Úr leiðarbók flugvclarinnar
fengu leiðangursmenn frekari
upplýsingar. í flugválinni höíðu
aðsins verið tveir inenn, en
ekki þrír eða fjórir, eins og
áður hafði verið haldið. Menn
þessir vcru: Hans Bertram fyá
Freiberg og Adolf Klausseman
frá Baden, hvortveggja borgir
í Þýzkalandi. í leitárbókinni
,ar skýrt frá óh&ppaíerðinni
frá Kupang, Timcr, á þennan
hátt:
15. maí. Lagt af stað frá Timor
kl. 12,30 eftii' miðna'tti. Ivomið
til Astralíu kl. 7,30 f. h. Okkur
ln'ákti lil nörðausturs og lentuiji.
na'rri lilökkuinöhmim ;i gíðustu
henzfnbii'gðumHii. Yið ætlum aö
ganga í austui'ált og aftur t:.I
haka, Við ahluni að taka vinstia
flothoitið af vélinni og nota það
scm bát og rcyha. það undan
(aústanj viiitli vestur með ströml
inni. Okkin' hrakti norðaustur —
en hékUim svo of Langt til vest-
urs.
Vorn þeir rammvilltir?
Leiðangursmönmim fannst það,
sem st'ið i loiðarbókinni, hálf-
'gcrð ráðgíUa. ]Jað var auðskilið,
að þar sorn þcir fóru frá Tinior
litlu eftii' miðna'tti, hefðu þéir
lebt i Ástralíu ki. liálf atta morg-
ttninn cftir. En Iivors vegna hafði
Bérlram skrifað: „Ilxakti t$l
noíðausturs," bcgar hcrsýnilegt
var a.ð flugvi'lin liafði hrakið
snður fi'á rctt-ri 'átefhú, og haföi
. iom uin '500 km. v'estan við liinn
iákvcðna lpnclingarstað? Og svo
]>essa: ,:ÆMvaa aS halda í aast-
ur qíj tll baka aftur.“
.Fyrri • liluti setningariqn.ar var
vel skiljunlegur, bví þótt lciðin
fþá útt va'i'i l.'jag og talsvert erf-