Vísir - 30.01.1956, Qupperneq 6

te
VÍSIR
Mánudaginn 30. janúar 1956
ViWVVVVVVw-WVVWVWVVJW.’J’^/VWJVVWAVVWVVVVy.
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiösia: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm Hnur)
TJtgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Afhending Porkala.
Isíð-ustu viku aflientu Sovétríkin finnskum yfirvöldum
Porkala og höfðu þá lokið brottflutningi hersveita sinna og
þess útbúnaðar, sem þeir vildu ekki láta Finnum eftir. Fór af-
hendingin fram með nokkurri viðhöfn í sendisveitarbústað
fiovétríkjanna í Helsinki, og þess jafnframt látið getið, að nú
hefðu kommúnistarnir rússnesku engar bækistöðvar í öðrum
löndum, og ættu aðrar þjóðir að fara að dæmi þeirra í þessu efni,
því að það mundi eila friðinn.
Það leikur ekki á tveim tungum, að uppgjöf Porkala af hálfu
kommúnista var ekkert annað en áróðursbragð af þeirra hálfu,
því að skaginn hafði engin hernaðaráhrif, eins og málum er nú
háttað við Eystrasalt. Rússar ráða þar allri strandlengjunni
austan- og sunnanverðri, svo að hernaðarmáttur þeirra er
óskertur, enda er víst, að Finnar mundu ekki hafa fengið
Porkala-skaga afhentan, ef Rússar hefðu með því móti skert
hernaðarmátt sinn að einhverju leyti. Og vitanlega er það mesta
íjarstæða, að Rússar hafi hvergi herstöðvar í öðrum ríkjum
eftir afhendingu Porkala. Þeir ráða herstöðvum allt frá Saxelfi
tii Kínastranda, enda þótt svo eigi að heita, að leppríki þeirra
sé sjálfstæð, og þar eru engin ráð ráðin, án þess að yfirþjóðin
hafi lagt blessun sína yfir þau.
En samanburður kommúnista á Porkala og ýmsum her-
stöðvum, sem Atlantshafsbandalagið hefur í ýmsum löndum,
er þeim engan veginn hagstæður, þegar málið er athugað ná-
kvæmlega. Finnar voru neyddir til að láta Porkala af hendi,
ai; því að þeir urðu undir í styrjöld, og komst Þjóðviljinn
svo að orði, að það væri ekki nema rétt á Finna, að þeir létu
þetta land af hendi, úr því að þeir hefðu orðið undir. Þetta sagði
Þjóðviljinn raunar rétt áður en yfirþoðarar hans í Kreml ákváðu
aS snúa við blaðinu og afhenda herstöðina. Þjóðviljinn sagði, að
Rússar hefðu fullan rétt á henni, af því að þeir hefðu unnið hana1
í stríði. Þar lýsti það lýðræðisblað hinni sönnu ást sinni — á
yétti hins sterka.
Þær stöðvar, sem Atlantshafsbandalagið hefur í ýmsum
löndum, eru hinsvegar látnar í té samkvæmt samningum, sem
ixægt er að rifta, þegar meiri hluti þjóðanna, sem veitt hafa her-
stöðvarnar,-telur rétt að það sé gert. Þar skilur á milli þeirra
stöðvar, sem Rússar hafa haft og hafa raunar enn, þótt annað sé
Játið i veðri vaka, og til dæmis Keílavíkurstöðvar varnarliðsins
hér. Ef Rússar hefðu ekki viljað sleppa Porkala nú, þótt Finnar
óskuðu þess; hefði það engin áhrif haft.
Strangari refsíngar.
1' agt hefur verið fram á alþingi frumvarp til laga um breyt-
ingar á hegningarlögunum, og fjallar það um refsingu fyrir
þjófnað á bifréiðum og öðrum farartækjum. Er það dómsmála-
ráðherra, Bjarni Benediktsson, sem leggur fram frumvarp þetta,
og var ærin ástæða til þess, að breyting yrði gerð á hegningar-
lögunum að þessu leyti, því að svo mjög hafa bílaþjófnaðir
farið í vöxt upp á síökastið.
Þegar núgildandi lregningarlög voru sett, var það mjög
sjaldgæfur atburður, að bifreið Væri stolið hér á landi. Nú má
þetta kallast daglegt brauð, og stundum kemur það fyrir á
einni nóttu, að mörgum bifreiðum er stolið, og sennilega eru
gerðar tilraunir til að stela enn fleiri .bifreiðum, en menn kom-
■ast af stað með. En þetta sýnir, að viðhorfið er gjörbreytt frá því,
sem áður var, og þess vegna ekki vanþörf á því, að lögin sé
tótin fylgjast með þeim breytingum.
Samkvæmt þeim ákvæðum laga, sem nú gilda um betta efni,
er ekki tekið þunglega á bifreiðaþjófnuðum, og er það vegna
þess, að ekki er litið svo á, að þjófuriiin steli bifreiðinni í því
skyni að gera hana að sirnii eign, heldur aðeins til að hafa
•afnot af hermi um nokkurt skeið. Er tekið vægilega á slíkum
brotum, og eigandi stolinnar bifreiðar raunar látinn ráða því,
hvort mál er höfðað gegn þjófnum eða ekki, og munu mörg
slík mál látin niður falla, 'éf greiddar eru fullar bætur fyrir
skemmdir, sem kunna að verða á stolnum bifreiðum.
Full ástæða er til þess, að reynt sé að koma í veg fyrir, að
slík afhrot verði enn tíðari, og verður það vart gert af yfir-
valdanna hálfu með öðrum liætti en að þyngja viðurlögin, svo
£>ð menn fælist írekar frá slikum afbrotum en áður.
IVIóðurmálsþáttur.
Vísir mun fyrst um sinn
flytja stutta móðurmálsþætti
tvisvar í viku, á mánudög-
um og fimmtudögum, og
nefnir þá ÍSLENZKT MÁL.
Hefjast þessir þættir í dag
með nokkrum formálsorðum.
Islenzkir menntamenn koma
mlklu fremur blöð og útvarp,
sem flytja þjóðinni daglega ó-
kjör af lesmáli' og töluðu máli.
Allir lesa blöðin og hlusta á
útvarpið, og ef þessir kðilar eru
vaxnir skyldu sinni við tung-
una, er engu að kvíða. Nokkur
misbrestur er á því stundum,
að blöð og útvarp séu vaxin
eigi mjög við sögu, þegar rætt þessari skyldu, og er tungan illa
er um varðveizlu íslenzkrar leikin af sumum, sem fyrir al-
tungu. Þeir endurreistu þó rit-
málið á 19. öld, eftir að dönsk
yfirráð og dönsk verzlunarstétt
höfðu ura langan aldur gert sitt
til að ófegra tunguna og spilla
henni. En engin slík endurreisn
hefði getað átt sér stað, ef eigi
hefði verið málmenning og ó-
spillt tungutak þorra þjóðarinn-
ar að reisa á. En hvers vegna
tókst íslenzkum almenningi
betur að varðveita tungu sína
en alþýðu í nágrannalöndum?
Þar á almenn lestrarkunnátta
óg bókvísi íslendinga um aldír
drýgstan hlut af máli. Henni er
það að þakka, að íslenzku var
eigi útrýmt úx guðsorðabókum
og kirkju á siðaskiptaöld, og
verður það eigi skýrt nánar.
Sígildar bókmenntir og sífelld-
ur lestur þeirra mynduðu þann
varnarvegg, er var tungunni
nægur.
En er þá hægt að gera ráð
fyrir, að íslenzkur almenningur
varðveiti tunguna eins vel í ná~
inni framtíð og hann hefur gert
til þessa? Atvinnuhættir breyt-
ast, menning breytist, fjöl-
breytni lífsins eykst til rnuna,
ótal annarleg áhrif steðja að.
Við eigum marga góða rithöf-
unda, sem auðga tunguna, en
menning skrifa og tala. Hafa
málspjalla-rithöfundar þegar
haft álirif á tungutak margra,
en við öUu slíku verður að
sporna. Lítið stoðar, þótt við
eigum nokkra snillinga á ís-
lenzkt mál og marga skóla, ef
málmenningu þjóðarinnar
hrakar.
Ein af nauðsynjum 20. aldar
er- fjölbreytt tunga. Lítið væri
þó unnið með því, þótt þjóðin
færi að temja sér fágæt og
gömul prð í tugatali, heldur
hinu, að menn kunni með orðin
að fara, noti rétt orð á réttum
stað, varðveiti vandasamar
beygingar málsins, fjölbreytni
þess og' mikla nákvæmni í
merkingum orða. En fjölbreytni
lífs og lífshátta á okkar dögum
er svo mikil, að þeir, sem vel
vilja tala, þurfa að hafa á hrað -
bergi allmikinn orðaforða.
Vegna margs konar nýunga
verðum við oft að veita viðtöku
ýmsum erlendum orðum. En
eins lítið af erlendum orðum og
erlendum áhrifum og auðið er,
það vei'ðum við að hafa að lög-
niáli. „Þar sem ekki er nauð-
synlegt .að breyta, þar er nauð-
synlegt að biæyta ekki,“ sagði
fagurmenntii' eru ekki lengur |Falkland láúarð’ur. Þau orð eiga
sá meginþáttur, er mótar mál- . ef til vill betur við tunguna en
smekk almennings, heldur um nokkuð annað.
yyWVVVVVWWVVWVVVSnVVWVUVIVUWUVWVVVWV>'WVVVVVWV
Nú fer hver að verða siðastur
að ganga frá skattskýrslunni
sinni, því annað kvöld fyrir kl.
12 á miðnætti eiga skýrslur allra,
sem ekki hafa séi'staklega samið
um frest að hafa borizt skatt-
stofunni. Sennilega hafa margir
notað helgina til þess að gera
skýrsluna, þótt reynslan sýni að
mjog rmKili ijoicn manna lætur
einmitt þessa skýrslugerð bíða
til seinustu stundar. Það er eins
og menn geti ekki sezt niður til
þess að hugsa um uppgjör s.I.
árs, sem peir eiga ao greiöa
SKatt og skyiuur ai, íyrr =en kom-
io ao iokuui sioasia uagsms. Eg
hef rætt við marga um skatt-
skýrsluna, svona rétt að gamni
mmu, og ber þeim oiiuin saman
I urn ao peini aetti bkki i húg aö
| hugsa um iiana íyrr en seniasia
j daginn, og skili henni oítabt rétt
! íynr mionættr i skattskyrslu-
kassann. _ __,
I • ' ■"...... '
Einkennilegur siður.
| Þetta ma teljast einkennilegur
siöur, pvi pegar ganga nia ut xra
^ því ao Skyrsiur nenst ekKi al-
I niennt lyn- en a semusiu siunau,
i er eivKi ncegi ao oyrja ao vmha
' úr þeim fyrr en sKiiaíresturmn
1 er utrunmnn. Að þessu smni
barst reyndar skýrsian flestum
mjog seint í nenuur svo vana er
von að úciyinum SKyrsitun sé
SKiiaö lyrr en seinc. ug poti
iærsia sKyrsnia se einioid, og
lorsKMtni mjog giogg, eru samt
lujog margir, sem naia þann
oeyg ái pecsari SKyrsiugero, að
þen- veroa að ía ser aoscoð. Nú
iielur skattstoian sjaii oskað eft
ir því að sem íæstir ieiti til henn-
ar, og verua ao ieica ser aosiooar
annars staöar. Fóik, sem aldrei
heíir vamzt skyrsiugerOum vill
heidur greiða eittnvert auka-
gjald, en eiga það á hættu að
150 ntillj. kr. énnheimtar
fyrir frandeiðskisjóð.
Lögð verða 9 prósent á toSS-
verð innfBiitts varnings o.fS.
Nú eru .fram komin á Alþingi
þau frunivörp um tekjuöfluu,
seni við imitti búast vegna auk-
ins styrks hins opinbera við sjáv-
arútveginn.
Nema áætlaðar útflutnings-
uppbætur um 150 millj. krónum
á þessu ári, en 15 milljónir kr.
sem eru í togarastyrktarsjóði
frá siðasta ári, munu renna til
framleíðslusjóðs, er á að veica
þessa styrki, svo að ætlunin
er að aíla 137 millj. kr. í hann
til viðbótar.
I sjóðinri á að greiða 9% gjald
af allri innfluttri vöru, en af
innlendri framleiðslu og þjón-
ustu ýmiskonar á að greiða 3%.
gjald. Er gert ráð fyrir, að tekj-
ur af þessum gjöldum verði um
115 millj. kr. Þá verður innheimt
gjald af bifreiðum eins og áður,
og er gert ráð fyrir, að þær tekj-
ur verði um 8 millj. á þessu ári.
Gjald af innlendum tollvörufeg-
undum verður innheimt rheð
40% álagi, og færir það ríkis-
sjóði væntanlega 4 millj. kr. Þá
á að innheimta 30% framleiðslu-
gjald af nokkrum vörutegund-
um, svo sem ávöxtum, búsá-
höldum, smíðatólum og verkfær-
vim. Þetta mvui gefa um 10 millj.
kr.
Þá hefur einnig verið borið
fram frumvarp um bráðabirgða
breytingu nokkurra laga, en þar
er gert ráð fyrir aukinni tekju-
öflun vegna fyrirsjáanlegra
greiðsluhalla á fjárlögum. Skv.
lögum þessum á álag á vörvi-
magnstoll að vera 3409Í (var
250%), og verðtoll 80% (45%),
en benzinverð hækkar um 20
aura og rennur helmingur þess
fjár til rikissjóðs en helming-
ur til vega. og brúa. Aí þessvi
munu fást innan við 50 milij.
kr. tekjur.
Framleiðslusjóður á að greíða
bætur tO útgerðarihnar, og eru
þær áætlaðar sem hér segir:
Bekstrarfraniiag til togaranna
66 niillj. kr.
Vinnsluuppbót á togarafisk 9
niillj. Iir.
Vátryggingariðgjalú liskibáta
8 nillij. ki.
Bætur á sniáfisk af bátnm 7
niiilj. lu’.
Verðuppmæiur á ýsu og stein-
bít af bátuni 2 niillj. kr.
Uppbætur á síld veidda við
Suðvesturland og í Austurdjúpi
10 millj. ki-.

—,L OE
verða kallaður niður á skrifstofu
tU peöíá cto geiá. ^reixi ■lýi’ir' sin-
Ulix áUKUiil.
Ónýtur tími.
Þeir, menn sem taka árlega
að sér færslur skýrslna fyrir al-
menmng, en þaö eru aiimargir,
sem haia það aö atvinnu, kvarta
líka unaan því að nú sé tíminn
hvað naumastur, einmitt vegna
þess að eyðublöðin bárust seint
i nusm. Gorum kemur paó varla
áð sök, því í sannleika sagt verð-
ur það talið mjög fljótgert fyr-
ir ailt venjulegt launatólk að
útfylla skýriuna og þyrfti þess
vegna engan frest til þess. Það
er aðeins i þeim tilíeilum, en
þau eru ótrúlega mörg, að fólk
treystir sér alls ekki til þess að
vinna verkið án aðstoðar, að
þess verður várt að fresturinn
hefði mátt vera lengri. Enda ó-
skiljanlegt hvers vegna eyðu-
blöðin geta ekki komizt fyrr til
skattgreiðenda en raun er nú á.
I En úr því, sem komið er verður
ekki annað til braðgs að taka
en að herða sig og íjúka við
skýrsluna fyrir annað kvöld, syo
skatturinn verði ekki áætlaðuc
UWVWVWWI
Verðuppbælur á útfluttar lahd
búnaðarafxu’ðir 15 iuillj. kr.
Til kaupa á B-skírteimim báta
gjaldcyris 26 nullj. kr.