Vísir - 30.01.1956, Qupperneq 11

Mánuciaginn 30; janúar 1950
VV3SIÍI
»■ "" '■! w; ■
1E
EGGERT
Skyggnzt um í skamm-
deginu II.
Aldrei er eins gott að fá góða Ekki sízt er forspjallið snilldar-
bók til lesturs og í skammdeg- lega samið —: eins og þessa
inu. | sögumenntaða prófessors var
Aldrei nýtur maður bókar von og vísa. í skammdeginu
eins vel; aldrei er maður eins lýsa orðin í niyrkrinu, fylla
í: samband.i við. orðið, og skilur mann gleði og þakklæti, því
það, og í myrkri skammdeg- að maðu rer móttökutæki og
isins, við ljóstýruna, er kastar opinn, svo að fegurðin getur
blaktandj - bjarma á blaðsið- skinið irin til manns, er hún birt
þú í: síðgsta sinri á skiþán íraj- óglaoir, öllum elskendum
Vel er ef þeir mættu fimia hér
huggun við hveflyndi, við rang-
læti, við skapraun; við hugar-
kvöl. — Við, Öllum ástarraun-
um;“ Svo kvéour þessi göfugi
Herra, sem hefir ávarpað mann
svo kurteislega — og hverfur.
í
urnai1.., . ...
Það er pins og orðin bori sig
djúpt inn í hugann, og höfund-
urinn nái þá inn í fylgsni til-
■íInnihgahha — lýsi þær upp h|ð
inrira —- 'og sum orð nægja þá
til -að* ’fyliá allan hug manns
be'rgm.alsóini, ' sum ' éinn 'dag.
súrir álla- ævi. Þannig end'ast
áhrifiri.
f fornsögunum eru mörg orð
svo mögnuð, að þau lýsa eins
og demantar í dimmunni, —
ög enda með því, ef yfir er
liugsað, að verða heil bók —
eitt orð......
Eg á heila romsu af svona
f rðum, sem eg ligg og leik mér
við. — Verð ástfanginn af —
get jafnvel notað tíðarandans
vegha, svo að skiljist — en sum
verð eg að láta falla, því að allt
viðhorf er breytt......
Eitt orð í Eddu Sæmundar,
sem eg er ástfanginn af^ er
,.geðstrangr“.
Eg leik mér lengi að því. Eg
spyr mig sjálfan: Ertu geð-
st.rangur? Eru vinir þínir geð-
strangir? Þekkir þú nokkurn,
sem er verulega geðstrangur?
Er tiðai’andinn geðstrangur?
Að vera „geðstrangur“ — er
það ekki að vera skapstór, heil-
steyptur, fasiur á skoðunum
sírmm, ókvikull, aldrei a.ð
víkja frá réttum málstað o. s.
frv, Jú, þetta orð er sannarlega
efni í heila bók. Svona er
skammdegið — svona fer það
að, það brennir orðin inn í
marrn, gerir mann hugfanginn
af því, og gerir mann snortinn,
lætur mann lifa í fortíð og nú-
tíð, endar í samanburði og
konungs, herra míns. Hann
býður þér að greiða' nú loks
skattmn,.sem þú' átt honum áð
gjalda. Eri með því að þú hefir
of lcngi þrjózkast við^ bauð
hann þér að láta í hendur mér
nú í dag þrjú hundruð sveina
og þrjú hundruð meyja, fimrn- ;Með sút og söknuði lokar maður
tán vetra gamalla, er valin . bókinni. Próf. Einar Ól. Sveins-
væru með hlutkesti úr höfð- !son hefir gefið mér og þjóð
ingjaættum Kofnbreta. Skip|sinni dýrindis fjársjóð. Eg legg
mitt, sem liggiir við akkeri í Söguna af „Tristan og ísól“ til
Tintayélshöfn, skal flytja þau ! hliðar og segi við sjálfan mig:
til vor í þrældóm. .... Nema „Þessa tek eg með til Ítalíu.“
hitt sé, að einhver úr hirð þinni ;Hinn mildi töfrahljómur þessa
—-eg tek þar engan undan, ! ævintýris á íslenzku hljómar í
nema þig sj.áifan Mark, kon- kringum mig og mun alltaí
laust segir: „Þar sem eg héfj
enga reynslu sem rithöfundur,
mun eg einskorða mig við ó-
skreyttár staðreyndir“ og hon-
um tekst það. Tíbet opnast.
Og svo hin, meistaraverk og.
minnisvarði á íslenzkri tungu.
r.eistur einhverjum merkasta
manni samtíðarinnar, Dr. Al-
bert Schwitzer^ af prófessor
Sigurbirni Einarssyni.....Og;
nú skulum við fá meira að>
heyra. ....
ungur, svo sem hæ-filegt er — jfylgja mér og tengja mig töfr-
einhver manna þinna. viil um íslenzkunnar.............
sýna, að skattheimta frakon- __v__
ungs sé röng; með því að ganga Hinar tvær bækurnar, sem
á ivataldur við mig, og mun eg ’ hafa„ þitt frostrósirnar af.
ekki undan skórást“ ó. s. frv. 1 giugga mínum í skammdégis-
Hver yðar hÖfðirigja Korn-.jmyrjhrinu og yljað mér, eru
breta vill bei'jást fyrif frelsi
nýrri. Ónnur er um hið lokaða.
þéssa laftds „Barúnarnir gutu iancp Tíb.et, „Sjö
augUm hver til annars, en
drúptu siðan höfðum. —
—v—
Þetta er 12. öldin. Kannast
nokkur við þetta á 20. öldinni
eða þorir að fara á pataldur
fyrir að halda því fram, að enn
sé til Riddarar Moraldurs og
skjálfandi barúnar?
Eg tek eftir því, að stundum
er höfundurinn kominn inn til
lesanda síns og ávarpar hann
persónulega, grípur oft inn í
þráðinn; andvarpar og þjáist
með söguhetjum sínum, vill
vinna samúð lesandans fyrir
sorg þeirra. Maður lifnar við,
er hann stendur ljóslifandi við
rúmið manns ekki sízt fyrir
kurteisi hans, er hann kveður
og segir þá við mannf „Herrar!
hinir góðu kvæðamenn fyrri
daga, Beroul og Tómas, óg herra
Eilhart meistari, Gottfred og
bróðir Róbert, hafa sagt sögu
þessa fyrir þát sem unna, elcki
fyrir aðra. Þeir senda yður
i Tíbat“,
eftir Heinrich Hauer, skíða-
kappa og íþróttamann, sem lát-
Auglýsendur
Vesturbæingar
E£ þið búið vestarlega í
Vesturbænum og þutfið að
setja smáauglýsingu í Vísi
þá er tekið við henni í
Sjobúðmni
við Grandagarð.
Það borgar sig að auglýsa
í Vísi.
i
WWVWyWWVVVVVVUWAWUWUVV'^VVVVV WWJWSÍWWÍ
ist. „Tristansljóðin erfa því frá
keltneskum sögunum harminn“
— segir í forspjallinu -— (orð,
,sem stendur framfaraöldum
fjarlægt — nema sem tákn fjár-
tjóns, gjaldþrots_ bílsskaða. eða:
bensínsleka) og heldur svo á-
fram, en er um leið ga?dd frönsk
um næmleik og nærfærni;:
smekk, jafnvaggi :og öryggi;
Skáldið vill segja sögu af ást-
inni og dauðanum. Ástin og
dauðinn eru með nokkru móti
runnin upp úr sömu djúpunum,
þar sem andstæðurnar líf og
dauði eru ekki sundurgreindar.
Ástin er menguð af eðli dauð-
ans, sæla, sem óðar getur snú-
izt í vansælu, gleði, sem getur
snúizt i harm. Hún er þerna
lifsins, varðveizlu ættar og teg-
undar.“
Eftir lestur þessarar blaðsíðu
prófessorsins les eg hægt — og
eg kvíði fyrir, þegar eg þarf að
snúa blaðinu, skilja við him-
ingeiminn, sem eg hefi lyfzt til
—- og taka upp þráð sögunn-
ar.....
Fagrar heyrði eg raddirnar.
En Tistran og ísól — er það
ekki bara gömui ástardella,
sem allir eru búnir að kveoa
rímur um, og Richard Wagner
hefir samið langloku óperu um,
og á ekkert skylt við framfarir
20. aldarinnar? Svona getur
einhver spurt.
Kannast 20. öldin ekki við „kveðju sína með mér. Þeirj
íóninn í riddara Móraldar aí fr- heilsa þeim, sem er hugþungt
landi? Er 20. öldin langt þarjog. þeim, sem eru sælir, þeim,
frá 12. öldinni? Við skulum nú sem eru óánægðir eða munar-
heyra: ,,Mark konungur hlýð fullir, þeim, sem eru glaðir eða:
I um atvlnnuleysisskráiingu s
f Átvinnuleysisskráning samkvæmt ákvörðun £
í laga nr. 57 írá 7. maí 1928, fer fram í RáÖningar- v
\ skrifstofu Reykja\ríkurbæiar, Hafnarstræti 2Ö, dag-
I; ana 1., 2. og 3. febmar þ. á., og eigahlutaðeigendur,
er óska að skrá sig samkvæmt lögunum að gefa sig
\ fram kl. 10—12 f.h. og kl. 1—5 e.h. hina tilteknu
daga. Öskað er eftir, að þeir sem skrá sig séu við-
> húnir að svara meðal annars spuraingunum:
i 1. Um atvinnudaga og tekjur síðustu þrjá
í mánuði.
Um eigmr og skuldir.
2.
Reykjavík, 30. febrúar 1956.
Borgarstjórinn í Reykjavík.
AAVWWWVUWVWW
Ævintýr H. C. Andersen ♦ 3.
SMALASTÚLKAK
söknuði.
-—v—•
í skammdeginu fæ eg þrjár
bækur, „sem toí'ra mig, eins og
eg heyrði í álfareið ,,yfir ísi
lagða spöng“. Hver hefir sinn
blæ, sína staðhætti og fjarlæg
umlrverfi....Allar eru þær
um ævintýri, forn og ný. Þær
eiga því heima í skammdegis-
stemmningunum.
í þessum undursamlega
ramma skammdegismyrkurs
lýsa þær tilveru manns og stilla
strengi manns til hátíðatón-
leika hugsananna, sem alltaf
verða þandari og þandari —
ekki sízt, er ekkert gerist. Þær.
opinbera fegurð og víðfeðmi
: lífsins, sem persónurnar lifa og
þrá og veginn til að finna uppi-
, stöður hins sanna og eiginlega
lífs.....
Bækurnar, ,sem upplýsa
skajnmdegið, eru Sagan af
Tristan og fsól — sem Jóseph
Bedier samdi eftir fornum
i skræðum Qg prófesspr Einár
! Ólaíirr. Sypinsson þýddi á svo
tmdursamlegt sevintýramál, áo
það ,jer ,eins og maður heyri í
álfar-eið og þýðan bjölluhljóm
hennar frá hverri blaðsíðu, allt-
eí meðan maður les bókina.
Litla smalastúlkan horfði
á sótarann. „Viltu koma
með mér út í víða veröld,
því að hér get eg ékki ver-
ið,“ sagði hún. ,Eg vil það,
sem þú yí!t,“ sagði sótar-
inn, ,,við skulum koma.“
Hann vissi hvar hún mundi
tylla litla fætínum sínum og
svo reisti hann líka upp
stigann sinn, og fyrr en
varði voru þau bæði kom-
in niður á gólf, en geithaf-
urslappa-liðþjálfinn stökk
hæð sína eða vel það og
kallaði til Kínverjans
gamla: ,,þau eru að fiýja.“
Kínverjinn vaggaði fram
og aftur, eins og hann vildi
æða af stað, en gæti ekki.
„Kínverjinn kemur,“ kall-
aði smalastúlkán, „nú veið-
um við að láta síag standa
og fara út í víða veröld."
„En ertu viss um að þú þor-
ir aðfára út í hina víðuver-
öld með mér ?“ spurði söt-
arinn. „Veiztu hvað hún er
stór, og kennske komum
við aldrei aftur?“
„Já, eg hefi hugsað út í
það allt saman,“ sagði hún.
og svo leiödi hann hana að
reykháfnum og hcnni
fannst, að hún liti inn í
koldimman helheim, en
samt fór hún með honum,
gegnum ofnpípuna, og upp
reykháfinn klifu þau.
„Nú erum við í reyk-
háfnum,“ sagði hann, „en
þegái* við komumst upp úr
honum sjáum við himininn
og ailar stjörnurnar.“
Og það var orð og að
sönnu og ein var allra feg-
urst og það var eins og húa
væri að vísa þeim leiðina.
Nú voru þau komin upp á
brún og þau sáu alfar
stjörnurnar fyrir ofan sig
og öll þökin í borginni sáu
þau líka.