Vísir - 31.10.1956, Blaðsíða 4

VÍSIR
Miðvikudaginn 31. október 1953.
voru látin standa óbreytt, en Borgarastyrjöldin.
þau voru fyrir allt írland, seto
fyrr vai- getið, óg framkværad
'þeirra frestað vegna síýrjsld-
arinnar.
Á Suður-írlandi
misstu menn þolinmæðina
vegna dráttarins og þeirri.N. í. og Fríríkisins voru stað-
stefnu óx fylgi, að skilja við Íesí J925 með sáttmála, sem
Mikill hluti Sinn Fein flokks
ins vildi ekki aðhyllast Sam-
komúlagið og átti í blóðugum
erjum við hina nýju stjórn Frí-
ríkisins um nokkra mánuði og
náðu þær einnig til N.í.
Núverandi landamæri milli
stóra-Bretland. Arthur Griff-
ith hafði stofnað Sinn Fein-
.flokkinn, og vanii flokkurinn
.ósleitilega fyrir sinn málstað á
; styrjaldarárunum. ,,Páskaviku-
uppreistin" brauzt út 1916, en
var fljótt bæld niður harðri
hendi. Leiðtogafnir voru sak-
aðir um samstarf við Þjóðverja,
og Sir Roger Casement, James
Connolly og margir fleiri voru
teknir af lífi.
AJtökurnar höfðu þær af-
leiðingar, að lýðveldishreyfing-
unni jókst mjög fylgi, svo að í
kosningunum 1918 fékk lýð-
veldisstofnun og skilnaður við
Bretland yfirgnæfandi fylgi
hvarvetna, nema í Ulster. Full-
frfk iastj órnir írska fríríkisins,
Bretlands óg N.-ír!ands stóðu
að.
Hvað sem líður öllum ágrein-
ingi milli írska fríríkisins (éða
Eire eða írska lýðveldisins) og
N.-írlands (eða Ulster) — en
rnargt hefur á milli borið síðan
er þessi skrpan komst á, og
verður nánara að því vikið síð-
ar — má fullyrða; áð beztu*
menn landsins beggja vegna.
landamæranna, vilja góða sam- !
búð, vinsamleg skipti í hví-
vetna og friðsamlega lausn
vandamála, og sá er án efa al-
menningsviljinn hvarvetna á ír
Iandi, þótt fámennur flokkur
öfgamanná reyni enn, á stund-
trúar þeir, er kjörnir voru,| um- að stofna til vandræða á
komu saman á þing í Dyflinni landamærunum
(Dail Eireann) og tóku tíl við
,að koma sinni. eigin stjórn á
laggirnar. Camþykkt var sjálf-
.stæðisyfirlýsing við forystu
Eamon De Valera, en brátt’j í||QSf* j iwn#t|l«
skarst í odda milli enskra her-!
sveita og lýðveldissinna og geis! Fra frettaritara Vísis.
aði blóðug styrjöld frá í janúar' Oslo £ okt.
1919 þar til í maí 1921. | Um þessar mundir er unnið
j ö.ullega aft kynblöndun norsfcs
Reynt var að leysa vandann' sailSfÍár merinófjár. Gera
með nýjum lögum (Goverment' mennser miklar vonir um, að
of Ireland Act, 1920), sem gerði taki,st að koma-upp stofni,
ráð fyrir þingi í Dyflinni fyrir' sem &efi betri uil °S meira °S
Suður-írland og þingi í Belfast bctra kjöt en hínn «amli-
fyrir Ulster (6 Jgreifadæim).!' Mikil áherzla er lögð á til-
Tillögurnar voru samþykktar í Hunir þessar og íara þær fram
Ulster og eru í meginatriðum í víða um landið‘ Samkvæmt
gildi enn í dag í.stjórnarskrá N. þeim upplýsmgum, sern „Helge-
1 Á Suður-frlandi vildu menn land Arbeiderblad“ hefur aflað
ekki líta við þessum tillögumJ sei elu §ððai borfui á, að vel
Áframhald var á óeirðum fear,.muTaksí^. með tilraunir þess-
en loks í árslok 1921 náðist sam ar og elu bæi laldar llinai mik"
komulag við leiðtoga Sinn FeinJ llvæSus+u fyrir norskan l’and-
þess efnis, að írland skyldi fá
svipaða stöðu í Bretaveldi ög
Hallargarðurinn við íjörnina þykir mjög fallegur.
Ritgerðasamkeppni barna uai
fegrirn Reykjavíkur.
Öllum Reykvískum börnum innan ferm-
ingaraldurs hefmil þátttaka.
Hafliði Jónsson garðyrkju-
raðunautur hefur tjáð Vísi að
efnt verði til ritgerðasamkeppni
meðal reykviskra barna um það
hvernig sé hægt að > vinna að
fegrun Reykjavíkur.
Ritgerðirnar skulu greinilega ,
merktar fullu nafni. heimilis- |
fangi og aldri og sendist til
Hafliða Jónssonar, garðyrkju-
ráðunauts, á skrifstofu bæjar-
verkfræðings fyrir 1. des n.k.
Tilefni til þessarar ritgerða-
samkeppni er það hvað um-
gengnisvenjum bæjarbúa í
sambancli við skrúðgarða, op-
in svæði, barnaleikvelli o. s.
frv. er ábótavant.
Heiti ritgerðarinnar má vera
„Bærinn okkar, Reykjavík".
„Góð umgengni, falleg borg“
eða anna.3 svipað heiti, sem
henta bvkir. í ritgerðinni skal
bent á dæmi um slæma um-
gengni og bent á leiðir til að , . , . . .
bæta umgengni bæjarbúa og lverju an er varlð hundr" með ágætum i sumar, þannig a?S
'svar gefið við spurningunni: 1 uðu.m !’USUUdí| ,krona ur4.bæ:ial': búast má við miklum áfram-
„Hvernig getum við bezt unnið s3°Si til vxðhalds.^og hirðingar a haldandi innflutningi þessara
ag: fegrun Reykjavikur?*' öll TTTTT TT’ ? mik; : véla. Verður . nú hægt að fá
veki hina, sem eldri eru og vilja
veita börnunum góðar ábend-
ingar, einnig til umhugsunar
um það fordæmi. sem þeim ber
að hafa fyrir börunum í um-
gengnisháttum.“
Sérstök dómnefnd dæmir umi
í’itgerðirnar. ■
Námskeiö í við-
lialdi dráííarvéla.
Fyrir skömmu lauJs
í Reykjavík námskeiði í við-
haldi og viðgei-ðum Farmall
diesel dráttarvéla, er haldið var
að tilhlutan. véladeiídar SÍS.
Var aðalkennari á námskeið-
inu þýzkur sérfræðingur, H. von
Sigriz, sem kom hingað til lands
til að halda námskeiðið í tilefni
af því, að fýrstu 130 dráttar-
vélarnar af þessari gerð voru
fluttar hingað fyrr á árinu. t
Farmall benzín dráttarvélar
frá International Harvester
verksmiðjunum í Bandaríkjun-
um hafa verið fluttar hingað til
iánds árum saman og, mumi
vera um 1200 í landinu. Sama
fyrirtæki á einnig miklar verk-
smiðjur í Neuss am Rhein,
] skammt frá Dússeldorf í Vest-
! ur-Þýzkalandi, og hafa verið
' flutt hingað til lands margvís-
|leg landbúnaðartæki þaðan, til
dæmis rakstrarvélar, múga-
vélar, áburðardreifarar o. fí.
| S.l. vetur kom á markaðinn
frá þessari verksmiðju ný
clieseldráUarvél. sem virtist
henta íslenzkum aðstæðuni
mjög vel. Pöntuðu bændur þeg-
ar 130 vélai' og hafa þær reynst
börn í Reykjavík, innan ferm-
ingaraldurs, hafa heimild til
þátttöku.
ill hluti íjárins fer til þess að fimm mismunandi stærðir af
lagfæra skemmdir, sem hljótast, Fármlu diesel, 12, 17, 20, 24
og 30 hestafla. ■' 1
Þrenn verðlaun verða veitt:
aí miður skemmtilegri um-
gengni, eldri sem yngri borgara.
Það þykir því nokkurs virði
1. verðlaun eru rúmar ;kr. að börnin fái tælcifæri til a5
búnað.
Kanada (dominion status), en
N.-írland hafa rétt til, með at-
kvæðagreiðslu, að hafna þessu
fyrirkomulagi, og það gerðu í-
búar landsins, og var því Ulst-
er áfram hluti hins Sameinaða
konungsríkis.
★ 34 brezkir íþróUamemi
veiktust nýlega af matar-
eitrun, eftir að hafa neytt
máltíðar í járnbrautarlest á
leiðinni frá Hamhovg tií
Hollands. Suma varð að
flytja í sjúkrahús.
Námskeiðið, sem haldið var
á verkstæðum SÍS við Hring-
„„„ . , , braut, sóttu viðgerðarmenn fræ
200,00 i smamynt, sem sa-fnað- leiða hugann að þessu vanda- allmörgum kaupfélögum.;
íst 18. agust sl. í groSurskreýt- máli og bollaleggja sjálf hvað
inguna í Lækjargötu, en auk Unnt er að gera til úrbóta. í
þess skíði með skíðastöfum og greinargerð sinni kemst garð-
bindingum. 1 yrkjuráðunautur m. a. að orði
2. vevðlaun eru kr. 100,00 í Um þetta atriði:
. peningum og skautar með j „Fullvíst má telja að boll-a-
skóm. - leggingar barnanna um ritgerð-
j 3. verðlaun eru kr. 50,00 í arsamkeppni þessa verði um-
I peningum og lindarpenni. ræðuefni á heimilum þeirra og
Kona að nafni Margæ
Klompe er félagsmálaráð-
herra í nýju samsteypu-
stjórninni í Hollandi — hún
er fyrsta konan, sem g.cgnir
ráðherraembætti í Hollandi*
Hún fer með félagsmá).
ur. Þá tekur fíJlinn aftur að
draga bolinn.
Svona gengur þetta þangað
til komið er fram að þverhníptu
gilinu — en það er 400 fet á
dýpt. Fíllinn veit nákvæmlega,
svo að ekki skeikar feti, hversu
lahgt er óhætt að fara. Og þeg-
ar. stofninn er .10 fet frá gil-.
inu neitar hann að fara lengra.
Þá eru keðjurnar leystar og
fíllinn er leiddur aftur fyrir
bolínn. Sveinninn lokkar hann
nú og hvetur með því að sparka
í hann og klóra honum bak við
eyrum með berum fótunum og
fær hann til að lúta sínu mikla
höfði ög ýta á bolirin með rah-
anum. Svona sisast þetta áfram
þangað til bolurinn er kominn
fram á barm gilsins. Þá kvelur
fíllinn sveininn með því að
þrjóskast við að snerta á boln-
um svo sem 10 mínútur. Að lok-
um þegar sveinninn er alveg að
missa þolinmæðina lyftir fíll-
inn annari framlöppinni eins
rólega og hann væri að stjaka
við fótbolta — og bolurinn
hvfrfur. Frumskógurinn endur-
ómar af skruðningunum en fíll-
inn, stendur kyrr í sömu sporu.m
háðskur á svip eins og hann
vildi segja: „Fjári var það, auð-
velt“.
Svona er starf fílasveinsins
og hann er mjög hamingjusam-
ur maður. Hann er hress í skapi
eint.sog.iri. Og heldur en . að
skilja við fílinn sinn lét hann
sér lynda við allt það óskylda
lið, sem streymdi fram og aftur
um landið hans á stríðsárunum.
Líf fílasveins og fjölskyldu hans
er mjög frumstætt og fátæklegt
og eg er viss um að ást hans á
fíjnum veldur því að hann sætt-
ir' sig við það. Óg N'orðurálfu-
menn, sem á þessum slóðumieru,
verða fljótt heillaðir af þessum
stóru og vitru skepnum.
Líf villifílanna er að sjálf-
sögðu allt annað en líf þeirra,
sem í haldi eru. Þeir eru á
ferli í stórum hjörðum 30 til 50
í hópi og fara langar vega-
lengdir í leit að æti, aðallega á
tímabili staðvindanna — frá
júní til október — eta þeir
bambus i fjöllum skóglendisins.
Þegar því tímabili er lokið fara
þeir niður undir hlíðarnar eða
á mýrlendi og eta þá freniur
gras en mabussprota. Þá koma
hinir fullvöxnu fílar með sínar
stóru tennur í hópinn. Byrja
þeir þá að leita ásta hjá fíl-
kúnum. Oft verða hinir rosknu
að lenda í áflogum við yngri
fíla sem elta kýrnar.
Villifíllinn er mjög illa við'
það, að þeir sé truflaðir þegar
þeir eru á beit, en sjaldan leggja
þeir á æðisgenginn flótta, eins
og sum önnur stór dýr. Það er
íikyggilegt að sjá hvernig þeir
skipa sér hyggilega umhverf-
is einn fílinn, jrétt eins og þeir
hafi vreði æfðir til þess; og for-
inginn ákveður þá hver sé hin
bezta undankomuleið. Hann
gengur fyrir en þeir elta og fara
þeir yfir hvað sem fyrir er, eins
og stærðar valtarar.
Villifílar eru framúrskarandi
hræddir við menn. Þeir gera því
sjaldan spjöll á Ökrunum kring
um þorpin. Hinsvegar eiga fíl-
ar, sem eru einir á ferð, það til,
að hrekja menn og er auðsætt
að þeim þykir það reglulega
gaman. Slíkir fílar eru álitnir
hrekkjóttir og eru venjulega sulti. Allt, sem fíllinn etur, slít-
skotnir. 1 ur hann niður eða rífur upp
Venjulegar gir.ðingar koma að með rananum. I
engu gagni þegar fílar eru ann- | Ástalíf fílanna er reglulega
' ars.vegar. Ef fíll hallast upp að fagurt, og aldrei ber á grirnmd
símastaur fer hann um koll og ^ hjá þeim. Þeir verða ástfangnir
hann þarf heldur ekki annað en | eða taka saman þó að enginrt
taka um hann með rananum til j „fengitími“ sé áberandi. Mán-
þess'að kippa honum upp. Bamb; uðum saman eru þeir á beit
usStangagirðingar eru einu saman og er mjög kært með
girðingarnar sem duga gegn fil- þeim. Þegar vinnu er lokið aiS
um, má vel kalla þær gildrur. j kveldi kalla þeir á hver annaa
Stengurnar eru hyassar í annan og fara saman inn í frumskóg-
] endann en hinum fer stungið of- ( inn. Eg álit að þessi sambúð
an í jörðina og hallast stöngin . þeirra endist þangað til kýrin
Ifram á við um 30 gráður. ] er 10 mánuði gengin með —i
Fremsta stangaröðin er mjþg þ. e. þangað til hún veit að hún
lag, stendur aðeins 3—4 þuml. j er með fangi. Meðgöngutímimi
upp úr moldinni og. er oft að^er 22 mánuðir. Og þegar sam-
nokkru hulin af góðri. Raðirn- ■ búðinni er lokið fær kýrin séC
ar hækka eftir því sem innar j „vinkonu" og eru þær stöðugt
dregur og er innsta röðin 4—5 saman ,úr, þv£ og mjög erfitt að
fet á hæð. Ef fíll ræðst á svona' skilja .þær að. Það væri líka
virðingu getur hvöss stöng grimmdarvérk að gera það.
stungist. í gegnum fótinn á ^ Það er gagijkvæm hjálp, sem
honum áður en hún brotnar. j vakir fyrir þeim. Þær vita ó-
Allskonar. vírkaðlar eru nú' sjálfrátt að það þarf tvær mæð-
notaðir í frumskógunum. En ur til að vernda lítinn kálf fyrií
■vírlykkjur óttast fíllinn mest,
því að ef rani hans flækist í
‘henni og meiðist, deyr hann úr
tígrisdýrunum.
(Stytt endursögn). ]