Vísir - 06.05.1957, Blaðsíða 7

Mánudaginn 6. maí 1957
vísm
’ 7,
Þenna dag fyrir tuftugu árum
fórst loftskipið „Hindenburg46.
Lauk þar me5 sögu
höfðu menn talcð
Fyrir rúntíega tveimur ára-
íugum var almennt litið svo á,
að öld loftskipanna væri upp
runnln.
Þýzku loftskipinj „Zeppelin-
arnir“, voru á hvers manns vör
nm, en þennan dag, 6. maí 1937,
gerðist sá atburður, að vonir
manna í þessu efni hrundu í
rústir, eða þegar loftskipið
Hindenburg hrapaði í björtu
báli til jarðar, og 36 menn biðu
bana. |
!
Fyrr.iefndan vormorgun vf :
stormur á Atlantshafi, regn-
skýjabóistrar í lofti. Allt í
einu flaug hið mikla loftskip út
úr skýjaþykkni inn yfir strend- (
ur Bandaríkjanna, en það var
þá að ljúka 21. áætlunarferð
sinni yfir Atlantshaf. Frá far- j
þegaþilfari 1 oftskipsins gátu
menn séð fólk á jörðu niðri
hætta störfum og horfa í loft j
upp — á þetta furðuverk tækni
legrar snilli, þennan 248 metra
langa risa-,,vindil“, sem vari
hærri en 15 hæða hús, og
lengri en stærstu orustuskip —
loftskipið, sem aðdáendur ^
kölluðu „drottningu loftsins“.j
— í augum hinna vantrúuðu
var það gasfylltur risastór loft-
belgur, stói'hættulegt farar-
tæki. En hvað sem því líður var
i
í ,,Hindenbui’g“ boðið upp á
meiri þægindi en í stærstu haf-
skipum, og ekki þui’ftu fai-þeg-
ar að girða sig öi-yggisbelti, eða
fá sér borinn mat á bakka, sem
menn urðu að korna fyrir á'
bakka, sem menn urðu að koma
knjám sér eins og enn
í dag í mörgum fai'þegaflug-
vélum. Menn höfðu til umráða
upphitaða svefnklef a með
steypubaði. Borðsalurinn var 5
sinnum .15 metrar, þar var bar,
setustofa mikil, þar sem komið
var fyi-ir aluminium-flygli, og
þar gátu menn einnig skemmt
sér við dans, og svo var. göngu-
þilfarið, með ágætum útsýnk-
gluggum.
Þótt í belgnum væru 200.000
teningsmetrar af eldfimu gasi
var loftskipið talið svo öruggt
fai’artæki, að það var vátryggí
hjá Lloyds í London fyrir 10
millj. kr. með hagstæðum kjör-
unx.
í loftskipinu voru alis 97
manns, þar af 38 farþegar -—
og eins og vanalega fengu færri
fár cn vildu. Áfram’ var fiogið
í rigningu og.dimmviðri suður
yfir ströndum Bandarikjanna
og stefnt til Lakehurst í New
Jersey, suðvestur af Nevv York.
Yfir lendingarsíaðnum gekk
á með þrumum og eldingum og
Pruss skipherra ákvað að leggja
ekki að lendingarturninum fyrr
en veður batnaði, en hann gerði
sér vonir um, að það yrði innan
fái’ra Jdukkustunda. Það var
ekki fyrr en húma tók, að menn
sáu loftskipið leggja að. — 250
manna hjálparlið hafði tekið
sér stöðu og viðstaddir voru
blaðamenn og fi’éttaljósmynd-
arar og mikill fjöldi áhorfenda,
auk ættingja og vina farþega.
Állt virtist ætia að ganga eins
Og í'sögu. Hindenburg nálgað-
loítskrpanna, en á5ur
M þerrra upp runna.
ist hægt — virtist næsturn ekki
hreyfast i um 70 metra hæð yf-
ir lend'.ngai’staðnum. Taug var
varpað niður og ljósmyndar-
arnir voru önnum kafnir. — Út
varpskynnir frá Chicago, sem
lýsti öllu jafnharðan, skipti allt
í einu um tón, hrópaði í hug-
aræsingu:
„Það brennur, það varð
sprenging -—það hrapar til
jarðar í björtu báli — vesalings
fóikið, — það er skelfilegt á
að horfa.“ '
Nákvæmlega 32 sekúndunv
síðar lá „drottning loftsins“
sem brennandi brak á lending-
arstaðnum, en þeir sem liöfðu
beðið flýðu sem fætur toguðu
skelfingu lostnir, en farþegar
og skipsmenn, sem út komust,
sumir með klæði sín logandi,
hlupu eða stauluðust frá brenn-
andi loftskipinu.
Rannsóknarnefnd komst að
þeirri niðui’stöðu, að ekki hefði
verið um skemmdarverk að
ræða, orsök slyssins hefði ver-
ið, að kyrrstæð raforka hefði'
myndast i lofti og þó hún hefðij
ekki framleitt neista, hefði
hefði stafað af henni nægilega 1
mikill hiti til þess að valda!
sprengingu í hinu eldfima efni1
belgsins, en loftskipið hafði
sem áður var sagt lent i þrumu-
veðri, og enn voru þrumuský
Jágt í lofti yfir lendingarstaðn-
um. Lán í óláni var að bjöi’g-
unarlið var tilbúið á staðnum
og gat hafið björgunarstai’fið
þegar. Af 97 létu 35 lifið, 13
íarþegar og 22 menn af áhöfn-
inni, og einn hinna vösku bjöx-g-
unarliðsmanna lézt af bi’una-
sárum.
A síðari tímum berast alioft
fregnir um mikil flugslys, er
tugir manna farast — fleiri
eh fórust með Flindenburg, en
i augum manna þá var þetta
hinn mestiskelfingar viðburð-'
ur. — Þótt mikið væri um það
ræít, að með notkun heliums
stað' gass, myndu loftskipin al-(
veg örugg, stoðaði það ekki. —
Loftskipin voru úr sögunni —(
a: því að menn misstu trúna á
þau. Þar með lauk þróun, sem j
í rauninni hóíst 1783, er hinn
franski frumherji Jean Franc-
ois Pilatre de Rozier fór í loft-
íerð. Fai’artæki hans var belgur
með heitu lofti, en karfa hckk
í taugum, sem festar voi’u við
belginn. Og þótt það þyki ótrú-
legt var fyrir 100 árum unnið
að áformum um loftskipafei’ðir
þvert yfir Ameríku — hálfri
old áðuf en farið \'ar að gera
tilrsunirnar með fyrstu flug-
vélarnar. En af þessum áform-
um varð ekki vegna gagnrýni
vísindamanna og tæknifróðra
xnanna — og þá drógu auðmenn
ii’nir, sem ætluðu að leggja
fram féð, sig i hlé.
Það vai’ Þjóðvei'jinn Ferdin-j
and von Zeppelin sem var höf-,
undur loftskipanna, en hann'
bai’ðist þrautseigri baráttu fyr-
ir ftssu áhugamáli ,sínu, og
hefði ef til vill elcki komið á-
formum sínum í framkvæmd,
ef þýzu hershöfðingjarnir hefðu
ekkí 1911 komið auga á þau not
senx hægt kynni að vera að' hafa
af loftskipum í hernaði. Og í
fvrri heimsstyrjöldinni voru'
„Zellelinar" notaðir til loft-'
árása á England — hin fyrsta
19. janúar 1915 á London, en
svo komu loftvarnabyssur og
ori’ustuflugvélar til sögunnar
— og þrátt fyrir hið „nýja ’
vopn“ biðu Þjóðvei'jar ósigurj
í styrjöldinni. — Bretar og ítal- 1
ir hófu loftskipasmíði. Bi'etar
bj'ggðu Z-32, en það ixrapaði
niðui' (1921), og allir, sem á
því voi’u, fórust, 42 menn. —j
Bandaríkjamenn keyptu ítalska'
loftskipið „Roma“, en það fórst
og 34 menn. Eftir fyrri heims-
styrjöld fengu Bandaríkin. LZ-
126 í stríðsskaðabætur. — Það
var fullkomnasta loftskipið, cr
Zeppehnverksmiðjui’nar þá
höfðu smíðað. Það var endur-
skírt „Los Angeles“ og það er
ema loftskipið, sem Banda-
ríkjamenn hafa haft, og ekki
hrapaði niður og eyðilagðist.
Það var í notkun í Bandaríkja-
flotánum í 15 ár, en var riíið
cftir að Hindenburg fói’st 1937.
Hér hefur oi’ðið að sleppa
ýmsu úr sögu loftskipanna, en
þess verður að geta að Hugo
Eckener hlaut gullverðlaun frá
Landfræðifélaginu bandaríska
27. maí 1930 fyi’ir það af-
rek að ljúka vel heppnuðu
hnattflugi í Graf Zcppelin.
íslanclsheimsókn
„Graf Zeppelin“.
Loks er þess að geta, að Graf
Zeppelin flaug hingað til lands
18. júli 1930. Sást fyrst til þess
árla dags frá Hoi’nafirði á vest-
urleið, þar næst í Vík. Biðu
menn hér i bæ í eftirvæntingu
og brátt kom loftíarið í Ijós,
sveif það inn yfir bæinn, og var
varpað niður fánum. Flaug það
hring ýfir bæinn, svo út á fló-
ann og yfir Aki-anes. íslenzka
flugvélin Súlan hóf sig til flugs
til að heilsa gestinum og stefndi
á eftir honum, en blásið var í
eimflautur skipa og fánar voru
dregnir að hún. Yfir Akranesi
sneri loftskipið við og flaug lágt
yfir bæinn — síefndi svo til
vesturs og hvarf yfir Reykja-
neSfjallgai’ð. Lauk þar með
heimsókninni. .
Sk'.pherra var Lehmann og
skiptiist þeir á heillaskeytum
hann og Tryggvi heitinn Þór-
hallsson, sem þá var forsætis-
íáðherra íslands.
Sendisveinn óskast
Uppl. í skrifslofunni. Landssmiðjan.
Tilkynning
kl *á Valnsveitu Ueykjavíknr
Sknfstofur Vatnsveitunnar eru fluttar í Tjarnargötu
12, bakhús. — Símar 1316, 3134, 6471.
Vatnsveitustjóri.
Mútatimbur
Tilboð óskast í ca. 40 þús. fet af mótatimbn og
nokkur þús. fet af nýjum battingum. -— Uppl. í
síma 81830 í clag.
Afgreiðslustúlka
óskast. Vinnutími venjuleg vaktaskipti 2—11,30
og 8:—2. Gott kaup.
KJÖRBARINN
Lækjargötu 8.
brUuíi
Ferðaútvarpsfæki og
radiogrammafóna
útvegum vér frá Max
Braun, Frankfurt.
Sérstaka athygli vekjum vér á Braun útvarpsgrammafóni
með innbyggðu Telefunken segulbandstæki.
Raftækjaverzlun íslands h.f.
Hafnarstræti 10—12, sími 6439 — 81785.
Happdrætti KR
Dregið var 2. maí um tvo fyrstu vinmng-
ana, upp kr. nr. 35993 þvottavélin og
nr. 26641 uppþvottavélin.
Næst verSur dregiÖ 18. júní.
Stiórn K.R.
Jlk
gerir steypuna fullkomlega vatnsþétta.
SIKA er Iöngu viðurkennt sem öruggusta steypu-
þéttiefnið sem hingað hefur fluttst.
SIKA hefur verið notað í steypu hér á landi um
áratugi í hundruðum húsa.
Ef þér viijið fá öruggt og gott steypuþéttiefni þá
notið eingöngu SÍKA þéttiefni.
EinkaumboS:
J. Þorláksson & Norðmann h.f.
Banlcastræti 11. — Skúlagötu 30.