Vísir - 06.05.1957, Blaðsíða 9

Mánudaginn 6. maí 1957
VISIR
Dýrasögur barnanna
lertel Þorl@ifssoíi«
Gleymt skáld vakið tii lífsins.
Svo nefnist kverkorn, 63 bls.; I Talið hefur verið, að í vörzlu
sem nýlega er út komið á veg- Hanneíar Hafstein hafi komizt
um LeifturSj um skáldið Bertel j fleiri ljóðmæli Bertels. Sé það
Þorleifsson, sem stytti sér aldur ! rétt, er þess að vænta, að þau
í Kaupmannahöfn 1390_ og kunni enn að vera til.' Ekki er
munu allir hafa harmað hann heldur fyrir það að synja að
sárt, er til hans þekktu.
Efni kversins er þetta:
Ritgerð eftir Snæbjörn Jóns-
eitthvað kunni að hafa komizt
inn í handritasöfnin í Kaup-
mannahöfn úr fórum þeirra I
son um Bertel og upp í hana er landa hans, er honum voru sam-
tekin hin fagra æviminning^ erjtíða þar, því að plögg sumra
Einar Hjörleifsson (Kvaran) þeirra höfnuðu í dönskum söfn- j .
, -d i i . ætli smm henm, ef hann gerir
ntaði um Bertel nvlatmn, og um. I ’ s
sjálfsagan hluþ að Gunnar Ein-
arsson hljóti að tapa fé því, er
hann lagði í útgáfu þcss. Sú
hrakspá á ekki að rætast, því
það fjárlát væri ómaklegþ og
það er ætlan mín, að hún muni'
ekki rætast. Eg ætla að þetta
kver muni fá góðar viðtökur og
fljótt hverfa af markaðinum.
En fleiri eru þau 19. aldar
skáldin, sem gleymd eru umi
verðleika fram og Sn. J. mættil
gjarna endurvekja. Kunnugt er
mér urn að hann hafði lengi
hug á að Júlíana Jónsdóttir,
væri vakin til nýs lífs. o'g víst
ætti hún það skilið. En hver
sömuleiðis það, er Finnur Jóns-
son sagði um Bertel í sjálfs-
-Iivað sem um það kann að
vera, megum við vera þakklát
Pedersen var stór og my.nclarlegur göltur og var
búinn að missa konuna sína. Hann vissi ekki hvernig
það vildi til, en það va-r um morgunstund, þegar hann
létti svefíii, að vísu seint að hún var horfm. Það var tals-
vert erfitt, jafnvel fyrir myndariegan gölt að vera einn
með fimm unga grísi og ala þá sómasamlega upp. Þar
sem hann hvorki gat eldað háfragraut né haldið svína-
stíunni hreinni, varð hann að fá sér einhvern til aðstoð-
ar. Þá setti Pedersen auglýsingu í grísablaðið og þar
síóð: Eg óska eftir aðstoð við húsverkin. Hún verður
að vera ung og fögur, blíðlynd, sparsöm og þolinmóð
við að a!a upp fimm unga grísi. Skjalda, það var kýrin,
stóð úti í garði og var að hengja upp þvott, þegar póst-
urinn kom með blaðið. Hún Ias auglýsinguna og hló ^
hjartanlega. Nei, svei mér þá. Haldið þér herra Peder-j
sen að það fmmst nokkurt svín í landinu sem er gættj
öllum þessum kostum sem þér auglýsið eftir. Það getur
nú verið, sagði Petersen með hægð, en það þarf nú
kannske ekki allar þessar dygðir, eg myndi gera mig
ánægðan með mmna. Svo kom em, sem sótti um stöð-
una. Það var gömul og ljót gylta. Hún kom með hjól-
börur fullar af hafragraut. Hún barði að dyrum og
sagðist heita Sofíía. Eg er nýja ráðskonan þín sagði
hún, eg er hvorki ung né falleg, en eg get eldað hafra-
graut, bæði með kekkjum og án kekkja. Soffía dró
andann djúpt og lét dæluna ganga svo Pedersen komst
ekki að. Svo sagði hún að sér þætti svo gaman að litlum
grísum og að hún hefði nú aldeilis gott lag á þeim, hann
skyidi bara bíða til og sjá. Hún labbaði út í garðmn, tók
í halann á grísunum, batt þá aila saman og svo tók hún
garðslönguna og lét þá fá ískalt bað.
Ungarnir skriktu og hiógu, því þeim þótti gott að
vera baðaðir, svona stundum. Þegar Pedersen kom
fram í ganginn fékk hann líka sleypubað, sem sagði sex
og þess þurfti hann sannarlega með, því hann skipti
bókstaílega um lit.
Það var ekki að því að spyrja, Soffía var ráðm á
stundinni, því hún kunni lagið á grísunum og svo var
hún líka skemmtiieg. En að eida hafragraut, bæði með
kekkjum og án kekkja, það kunni hún ekki og Peder-
sen lifði það aldrei að fá hafragraut. En það gerði ekki
neitt, því hundurinn og kötturmn á bænum fengu þeim
mun meira af graut, og þeim þótt hann líka góður.
ævisögu sinni. Þá er einnig (fyrir það sem hér er nú seint i
vitnað til þess, er aðrir^ er og um siðir dregið upp úr djúpi I
þekktu hafa um hann sagt gleymskunnar, því sannarlega l
(Guðrún Borgfjörð, síra Þor- á Beríel ekki að gleymast. I
valdur Jakobsson). Mun þarna Þetta er ekki í fyrsta sinn, að
i að finna nálega allt það er nú Snæbjörn Jónsson vekur upp
það ekki sjálfur?
I Ágæc mynd af
framan við kverið.
Bertel er
Studiosus.
verður um hann vitað með ör-
uggum heimildum.
Þá kemur endurprentuð (en
gleymdu skáldin. Alkunna er,
að það var beinlínis fyrir hans
tilvernað og þrautseigju, að
Fyrsta kjarnorkuver
N.’írtands.
Glentoran lávarður, verzlun-
arráðíierra N.-írlands, hefur
nú með betra frágangi en áð-; Símon Dalaskáld var hafinn til' tilkynnt þar á þingi, að ákveðið
ur) ritgerð sú, er birtist eftir nýs vegs, og þá á miklu traust- veríð að reisa'kjarnorku-
hann nýlátinn um Henrik Ib- 1 ara grundvelli en áður. Þá má (ver ^ar rafmagnsframleiðsl u„
sen, og þar í þýðingar ljóða eft- ’ og minna á Sigurð Bjarnason. Framleiðslugeta vélanna í
ir þetta höfuðskáld. Er hvoru-! Útgáfa Snæbjarnar á ljóðmæl-
tveggja meö ágætum. ritgerðin um hans er hin eina cem gerð
og þýðingarnar, og það er rétt,! hefur verið, og útgáfa hans af
sem Snæbjörn segir að við eig-' Hjálmarskviðu er sú langbezta,
um ekkert á íslenzku um Ib-j sem til er. Brynjólfur Oddsson,
sen til samanburðar við þessa' ömmubróðir Snæbjarnar var
ritgerð, nema hina miklu styttri eitt sinn eftirlætisskáld, en fall-
grein Enars Benediktssonar í inn í gleymsku. unz Snæbjörn
Skírni. j kom með nýja útgáfu frá hendi
Loks eru kvæði Bertels þau þeirra Jóns biskups Helgasonar
er hann átti í Verðandi og öðr- J og síra Þorvalds Jakobssonar.
um tímaritum og' blöðum. Er Undína (Helga Baldvinsdóttir)
hér að finna allt það, sem okk- var í rauninni ókunn hér austan
ur er kunnugt um. að til sé í hafs. þar til Sn. J. ritaði um
bundnu rnáli eftir þetta merki- ■ hana eftirminnilega og annað-
lega en alltof skammlífa skáld,' ist síðan um vandaða útgáfu Mourne-áform.
Kolbrúnarljóð hans, er hann kvæða hennar. Og nú er það
kvað á dönsku. en Hannes Haf-. hann, sem kemur með Bertel
stein þýddi að honum látnum. Þorleifsson fram á.sjónarsviðið
kjarnorkuverinu, sem á að
verða tilbúin til notkunar
1963, verður 150. kv., og verður
það undir stjórn Rafmagnsráðs.
ríkisins. Áætlaður kostnaður
við að koma upp stöðinni er 25
millj. stpd. — Stöðinni er ætl-
að að framleiða um Vs þess ■
rafmagns, sem landið þarfnast.
Vegna þessarar ákvörðúnar,.
sem er í samræmi við tækni og
kröfur tímans verður hætt vi<$
tvö rafvirkjunaráform, sem
áður höfðu verið ákveðin, —
hin svonefndu Bann- og
Þau eru alkunn og enn telja að nýju.
smnir þau á meðal hinna beztu j í gráglettnislegum formála
ástakvæða íslenzkra. fyrir kveri þessu, telur hann það
Heíöurslaun fyrir fkitnmg á rit-
verkum Páka Hannessonar.
og listamenn tll að Scoitia fram.
♦ ffiezt að angfýsa í Vísi ♦
BERU bifreiðakertin
fyrirliggjandi í flestar bifreiðir og benzínvélar. BERU
kertin eru „Original“ hlutir í þýzkum bifreiðum, svo sem
Mercedes Bens og Volkswagen. 40. ára reynsla tryggir
gæðin.
SMYRILL, Húsi Sameinaða. — Sími 6439.
Úr Afmælissjóði Ríkisút-
varpsins hefur tveim mönnum
verið veittur styrkur, cru það
þeir Þórarinn Jónsson tón-
skáld f.vrir samningu á nýju
tónveiki scm Ríkisútvarpið
frumflytur og Agnar Þórðarson
fyrir samningu á samfelldum
■ flokki útvarpsleikrita.
Afmælissjóður Ríkisútvarps
ins var stofnaður vegna aldar-
fjórðungsafmælis þess. Reglur
sjóðsins voru staðfestar af
menntamálaráðherra 11. des-
ember 1956. Upphæð sjóðsins
er einnar milljón króna fram-
lag Ríkisútvarpsins.
Aðaltilgangur s.ióðsins er sá
að styrkja ýmsar rannsóknir og
listræn störf í þágu útvarpsins
og útvarpsdagskrárinnar. —
Einnig má veita úr sjóðnum
verðlaun. Árlega má veita vexti
sjóðsins, allt að 60 þúsund
krónur, fræðimanni, skáldi eða
tónskáldi til þess að vinna að
erindaflokki eða flokkum,
skáldverki, þýðingu eða tón-
vérki, er síðan verði frumflutt
.í Ríkisútvarpinu.
| Einnig má veita fé til þess að
fá erlenda gesti til útvarpsins
og hefur próf. Arnold Toynbee
verið ráðinn til þess að flytja
erindi um sagnfræði, en hann
er heimskunnur íyrir söguritun
I sína.
I Annar heimskunnur maður,
Gerhard Husck óperusöngvari
hefur verið ráðinn til íslands-
ferðar til að skemmta okkur
með söng.
Auk þessara verkefna veittir
Afmælissjóður verolaun fyrir
sönglög við íslenzk kvæði’ og
verður nánari grein gerð fyrir
því síðar.
Þá greiðir Afmælissjóður
heiðursverðlaun fyrir flutning
á nokkrum verkum Páima heit-
ins Hannessonar rektors. Til
eru óprentáðar dagbækur hans
og flejri rit, þ. á. m. allmörg
útvarpserindi, se.m gefin verða
jút.af Bókaútgáfu menningar-
sjóðs. Nokkuð aí því efni verð-
ur einnig flutt hér. Pálmi
Hannesson var ágætur náttúru-
fræðingur, rithöfundur og út-
varpsmaður og hugkvæmur og
tiilagagóður maður í stjórn út-
, varpsins.
Bretar herða
cErykkjuna>
Bretar drukku áfengi fyrir
hærri uppliæð á s.l. ári eu
nokkru sinni fyrr.
Alls vörðu þeir 887 mHljón-
um sterlingspunda — eða sem
svarar um 40 milljörðum króna
— til áfengiskaupa, og 35,000
fleiri menn vöru teknir fyrir
áfengislagabrot en á árinu 1938.
★ í Kóreustyrjöldiimi reistu
Svíar s.jíikialiús i Kóreu til
að lijúkra særðum hermönn-
um og kóresku fólki. Það
liefur nú verið Iagt niður
eftir 6/2 ár. Þar fengu 19.00(1
hermenn Sameinuðu þjóð-
anna hjúkrun og' 320.000 Kór-
eumenn. Verið er að reisa
skandinaviskt sjúkrahús i
Kóréu.
Kvennasíðan -
Frh. af 3. síðu:
þá leið yfir hana og hún hné í
fangið á deildarstjóranum.
Aldrei áður hafði Jens getað
leikið sér í svona stórri stofu.
Hann var eldrauður í vöngum
og augun glömpuðu, er hannt
var tekinn fastur af sterkum
örmum. Samtímis var dýrindis
fjaðrahattur með perlum og
smarögðum tekinn af höfðinu
á honum. Það leið dálítil stund
áður en hann áttaði sig á því
að verið yæri að tala við hann.
Húfan, sem hann íékk, kostaði
aðeins 4 kr. og 50 aura, því að
Jens var bara þriggja ára.
(Þýtt.) j