Vísir - 13.11.1957, Qupperneq 7

Miðvikudaginn 13. nóvember 1957
VISIR
7
Mmrpa Mmvíös.
Einkennileg saga frægs hljóðfæris.
I Jerúsalem lá vainall rúss-
neskur slaghörpuleikari á
Tel Aviv. Býræktarmaður ætl-
aði að nota það fyrir býflugna-
banabeði. Hann var alveg að' bú. Hænsaeigandi ætlaði að
fjara út en reyntíi þd að tala
við ungan tíreng, sem var
barnabarn hans.
Hann sagði frá gamalli slag-
hörpu, sem hafði verið svo
hljómfögur, að hún var kölluð
harpa Davíðs. Kassinn var
listilega útskorinn og svo var
sagt, að viðurinn í honum hefði
verið úr musteri Salomons í
Jerúsalem. Það var þjóðsaga en
hljóðfærið stóð í höll Victors
Emanuels í Róm, svo sagði
gamli maðurinn. Og hann vildi
að Avner Carmi, drengurinn,
tæki að sér það ætlunarverk,
nota það fyrir útungunarvél og
loks tók slátrari þaö fvrir kjöt-
geymslu. Síðast var því hent
út á götu, sern alónýtu rusli.
Þar rakst Carmi á þai| — og
gladdist við að sjá aftur gips-
hljóðfærið sitt. — Carmi var
nú farinn úr hernum og stund-
aði aftur sína fornu vinnu —
stillti slaghörpur. Sá hann nú,
að búið var að rífa allt verkið
innan úr hljóðfærinu og aðeins
hljómborðið var eftir. Hann
áleit þá að gagnslaust væri að
hafa nokkur afskipti af því og
skildi við það með söknuði.
að fara að finna konunginn,
einhverntíma, til þess að fá að Carmi gerir uppgötvun.
sjá og heyra þetta yndislega
hljóðfæri.
Knútur Magnússon sem Iíermann Sclmeider, Brynjólfur Jóhannesson sem John Bentley, Árni
Tryggvason sem Bobby Denver og Margrét M ignúsuóítir sem Pearl.
Slagliarpan við E1 Alamein.
Þetta var árið 1917. Avner
javíkur:
ra
aaSííj'3
• S il n..
3 Josi mw-r ■' -~?s ~r
„Þótt’hnöttum hafi fjölgað í
geimnum og margir horft til
hiniins undanfarið, skulum við
líta í kringum okkur og
skemmta okkur saman á gamla,
góða hnettinum — jörðunni."
Þannig hefsc ávarp til leikhús-
gesta í leikskrá „Grátsöngvar-
ans“, sem Leikfélag Reykja-
víkur frumsýhdi í Iðnó í fyrra-
kvöld.
Það er ekki beinlínis hægt
að segja með sýningu þessa
leikrits, að nýju tungli. haíi
verið skotið út í geiminn og því
síður, að það beini augum
manna til himins. Leikritið er
rígbundið við „gamla góða
hnöttinn11. En það vekur hlátur
— jarðneskan hlátur — og sá
mun líka vera tilgangurinn með
leikritinu. Auk þess felst í því
skemmtilega lymsk ádeila.
Orðsvörin eru víða bráð-
skernmtiicg. Það er karinske
fulldjúpt tekið í árinni, að kalla
þetta leikrit. Það er farsi, en
skemmtilegur farsi. Höfundur-
inn er Englendingur, jafngam-
all Leikfélagi Reykjavíkur,
'Vernon Sylvaine að nafni ov
er bæði léikari og leikritahöf-
undúr og talinn meðal beztú
gamanléikjahöfunda Breta um
þessar mundir. Að öðru leyti
er mér > ekki kunn ættartala
hans. I leikritinu eru tíu hlut-
verk (rauriar tólf) oa skal nú
minnast á helztu leikendur.
Gwendoline, unga heima-
sætu, sem er ástfangin í gráf-
söngvaranum, leikur Kristín
Anna Þcrarinsdóttir. Leikur
hennar er mjög létt.ur, kvikur
■pg látlaus. Hún er sérlega geð-
íelld á sviði og hefir gcðan
------------------------------ |
l
indi, af því að þeir geta ekki ■■
treyst símanum, vegna þeirrar1
misnotkunar sem hér um ræðir.
Það er lágt risið á þvi fól!d. so'n
„liggur í símanum" sem krJIað
er, en kannske verður hrevt-rr'
á til 'batnhðar. er fólk Tr.annast
betur og menntast. — Á. S.
Steiíitíór Hjörleifsson sem
Pember og Margrét Olafsdóttir
, sem Patricia.
svipbrigðáleik. sem ber vott um
hæfilega dulda glettni og
hrevfingar hennar eru m.iúkar
02 liðlegar. Frammistaða henn-
ar var henni til sóma.
Lindu, vinnukonu, sem er
sjúk af ást á grátsöngvaranum,
leikur ítólmfríður Pálsdóííir.
Hólmfríður er ágæt leikkona,
þegar hún fær hlutverk við sitt
hæfi og þarna var hún heíma
hjá sér og lék prýðilega, hvort
sern hún var £ öngviti eða uppi-
stanöandi. Frammistaða Mar-
grétar Olafstíóttur, sem lék
Patriciu var og röggsamleg, en
leikur Hclgu Valtýstíóítiír i
hlutverki Stellu Bentley var
alveg franiúrskarandi. Þar er
á fi'cöini leikkona, sem þegár
hr-í;" 'ó’f na cannað, að mjög
mikils má vænta af í. framtíð-
inni. Og hún hefir auk þess
einn sérstakan kost. Hún er allt-
af bozt þegar mest á reynir.
Hún fcar að miklu leyti uppi
pessa sýningu ásamt sjálfum
grátsöngvaranum, Árna
Tryggvasyni, Bobby Denver.
Slerkasía hlið Árna er hin„ „al-
varlega kómík“. Og svo getur
hann sungið, mannskrattinn.
Árni er alltaf skemmtilegur 4
isviði og kátínan fylgir honum
hvar sem hann fer. Brynjólfur
Jchannesson, í hlutverki John
; Bentley’s var traustur og ör-
uggur að vanda. Knúíur Magu-
ússon, sem lék Hermann
Schneider sálfræðing, er alltaf
að sækja sig og hcíi eg aldrei
’éð hann betri en nú. Steindór
Ájörleifsson lék Peter.. Pember
neð ágætum tilþrifum. Einar
rngi Sigurðsson og Margréí
Magiiúsdóttir fóru snoturlega
með lítil hlutverk.
Hraði var góður í leiknum
og prýðilegar staðsetningar og;
má þakka það ágætrí leikstjórnj
Jóns Sigurbjörnssonar. Orðsvör;
fóru ágætlega í munni, voru;
fyndin og hittu í mark og erj
það verk þýðandans Ragnars
Jóhannessonar skólastjóra. j
Leiktjöld Mágnúsar Pálssonar
fóru vel.
Þetta var bráðskemmtileg
kvöldstund í I ðnó, þótt ekki
bættist liiminfestingu listar-
innar ný stjarna við sýningu
liekritsins — það var í hæsta
lagi gerfitungl.
Kari ísfeld.
En hann átti ekki að losna
við það. Hann hafði tekið að
sér viðgerðir á hljóðfærum og
I eftir nokkra daga var komið
með bað á verkstæði hans.
Carmi, hinn ungi, gerði það að Múrari einn; sem var £Öng.
| starfi sinu að stilla hljóðfæri. elskur mjög; hafði fundlð
(T.d. stillti hann alltaf hljóð- hljóðfærið og vildi láta gera
færið fyrir hinn mikla Artur við það Qg grei(Jdi enda dálitla
Schnabel o. fl. snillinga). Og
fjái'hæð fyrirfram. Síðan sner-
þegar Carmi á ferðum sínum igt honum hugur> kom á verk.
kom til Ítalíu, um 1930, j stæðig og heimtaði ,að pening-
arnir yrðu endurgreiddir. Hann
gerðist hávær og lamdi með
hnefanum á hljóðfærið. Hrundi
þá dálítið af gipsi utan af
reyndi hann að gera að vilja
afa síns. Hin fræga slagharpa
var íil, það var ekkert vafa-
mál. Hljöðfærið hafði verið
T®*LUnL?™am™V.8°!!;, bíjóðfærinu ög.kom'í Ijós höfuð
litlum erigli
slaghörpusmiði, sem Marchísío j og brjúst á
hét en myndskeri, sem Ferri í keráh
hét, hafði annast útskurSinn.
Aratugum síoar hafði borgar-
o
m
ÍsafiaarBar
35 ára3
! Karlakór Isafjarðar minntist
35 ára afmælis síns með sam- 1
söng í Álþýt’.ihúsiiH! á ísafirði
11. og 12. þ. m. !
Kóririn er stofnaður 1922.
Jónas Tómasson tónskáld var
söngstjóri kórsins fyrstu 18 ár-
in, eða til 1940. Þá tók Högni
Gunnarsson við söngstjórn
kórsins í 8 ár, en síðustu.9 árin
hefir Ragnar H. Ragnar verið
söngstjóri kórsins.
Karlakórinn er elzta starf-
andi söngfélag á ísafirúi. Starí-'
semi hans hefir stur.dum verið
lítil. En öðru hvoru hefir kór-
inn hrist af sér deyfðina og
stundum tekið fjörspret.ti. Nú-.
verandi formaður kórsins er
G'sli Kristjánsson sundhallar-,
stjóri.
Guðrún á Simonar óperu-
söngkona söng með kórnum á
afmælishljómleikunum. Var
söng hennar forkunnar vel tek-
ið. I
Carmi var ekki handaseinn
að afhenda peningana. Hann
ráðið í Siena gefið slaghörpunaj komst ; mesta uppnám og tók
Umberto krónprinsi, sem síðarj þegar að glíma við að ná burt
varð Umberto I., í brúðargjöf. j gipsinu. Hann hellti yfir það
Svo var að sjá sem Carmi gæti benzini) vínanda, ediki og
nu loks komist í námunda við sítrónusafa, en það dugði ekki.
hljóðfærið. En embættismerm
fasista veittu honurn áldrei inn-
gönguleyíi í höllina.
Nú leið og beið heimsstyrj-
öldin síðari hófst og Carmi
gei’ðist sjálfboðaliði í flutninga-
fiokkum Breta. Fylgdi hann
liði Monígomerys og 8. hern-
um í Afríku. Dag nokkurn við
E1 Alamein átti Carmi að safna
saman allskonar rusli, sem varð
eftir við undanhald Rommels.
Varð þá fyrir honum umfangs-
mikill hlutur, grár á lit. Var
þetta slagharpa og var húri al-
veg liulin af. þykkri gipshúð".
Hið innra var allt fullt af sandi
svo að ekki heyrðist hljóð úr
henni.
Átti nú að halda þarna
stærðar ruslbrennu í eyði-
mörkinni cg átti að brenna
hljóðfærið með öðru. • Ekki
grunaði Carmi, að neitt sér-
Að lokum notaði hann marga
potta af „acetcne“. Það hreif.
Fagur útskurður kom í ljós.
Var á hljóðfæriskassanum lág-
mynd af litlum bústnum.
kevúbum,- voru þeir drukknir
og kátir og dró’gu með sé.r
drctiringu sína- dansandi og-
hiæjandj. Carmi gróf upp
gamla mynd af slaghörpu kon-
ungsins — þarria var hún koin-
in. 1
Æíiunarverki lokiS.
Hvernig hafði hljóðfærið
komist tit Norður-Afriku?
Senniíegt ,er að bað hafi vsrið
ránsfengur þýzkra hermanna
og hafi þeir ætlað að nota það
við skemmtanir sínar. Carmi
undraðist mjög öll þau atvik,
er höíðu fært honum hljóð-
færið, en tók líka ótrauður til
stakt væri við þetta hljóðfæri, starfa. Hljómborðið var næfur-
en hann gat ekki til þess hugs-
ao að slaghax-pa væri brennd,
hversu gömul sem hún væri og
af sér gengin. Hann iékk leyfi
yfirboðara sinna til að forða
þunnt, úr sýpusviði, og það not-
aði hann en tók síðan til við
verkið með mikilli nákvæmni
og laulc því á 3 árum. Árið 1953
kom hann til Bandaríkjanna
henni frá eldinum. Síðar var, með „hljóðfærið úr auðninni“.
eitthvað dyttað að hljóðfærinu,
og gat þá flokkur manna, sem
ferðaðist um og skemmti hex-n-
um við Miðiarðarhaf, haft af
því not. En ennþá var gips-
kassinn utan um það.
Svo einkennilega vildi til, að
Hefur hann þegar látið leika á
það ýmis verk, sem tekiu eru
á hljómplötur. Hugsar hann sér
að leikin verði á það mörg verk
allt frá Bach til Debussy.
Carmi helgar líf sitt þessu
litla hljóðfæi’i og er að grafa
alltaf var skemmtiliðið og j upp allt sem um það verður
hljóðfærið að verða á vegi J sagt og ritar sögu þess. Þykist
Carmis, í Palermo og aftur í hann nú brátt hafa uppfyllt
Neapel. Síðar frétti hann að
Bretar hefðu skilið það eftir í
ætlunarverk
fól honum.
það er afi hans