Vísir - 20.11.1957, Blaðsíða 4

£
Vf SIR
Miðvikudaginn 20. nóvember 1957
Wilhelm de Ropp - II:
Itiiaifi fær æði.
' I>egar ég tók konu mina með
jnér til Garmiscli snenima á ár-
inu 1931 og ætlaði að hitta. Hitler
í fyrsta sinn, vissi liún nákvæm-
lega hvað mér var á höndum.
Konan mín er ein þessara ró-
legu, merkilegu, ensku kvenna,
sem taka öllu, sem að hönduml
:ber með stökustu sálarró.
Sú staðreynd, að hjónaband
hennar varð allt annað en húnj
Ihefði mátt búast við, — hún'
1
hafði gifzt baltneskum barón, en
varð nú eiginkona njósnara —
"Virtist engín áhrif hafa á hana
og ekki valda henni hinúm'
minnstu áhyggjum.
Hún tók þátt í öllum bollalegg-
3ngum mínum og ráðlagði mér
ósjaldan hvað ég skyldi spyrja
„gamla Hitler“ næst. Stundum)
•gaf hún mér ráð, sem virtust þá
fremur byggjast á eðiisávisun
konunnar en kaldri skynsemi og
Jiað kom fyrir að hún sagði: „ég
rmundi ekki gera þetta, Bill“.
Hún reyndist alltaf hafa á réttu
að standa.
1 raun og veru á ég það henni
að þakka, að ég hélt vitinu öll
bessi erfiðu ár. Ef hún hefði ekki
staðiö við hlið mér, hefðu taug-
ar minar bilað — ég hefði aldrei
haldið það út, sem á mig var
3agt.
Xæknir spurður ráða.
Eftir að nazistar komust til
valda, vissi hún það full vel, að
ef mér yrði eitthvað á, sem
vekti tor.tryggni þeirra, rnundi
óg verða kvalinn og píndur
•og mér misþyrmt á alla lund, og
auðvitað hefði hún þá verið undir
sömu sökina seld og orðið að
bola ógurlegar þjáningar.
Þessi hugsun', að eiga e. t. v.
eftir að leiða þessar hörmungar
yfir hana, ætlaði að gera út af
við mig og einatt, og loks fór
•ég á fund læknis mins í London
•og spurði hann .ráða. Hann leit
á mig og rétti mér tvær mein-
leysislegar pillur — eina fyrir
mig og aðra fyrir konu mína
— því hann vissi hvert starf mitt
var.
„Það er nóg, að þær snerti
tunguna“, sagði hann, þvi þær
mundu drepa mann samstundis
og væntanlega þjáningalaust.
Msfasni viö bt&ðaaan&naa
knana ísö e/óösa yaayaai.
Ég bar mína pillu alltaf á mér
í sérstökum vasa, sem ég hafði
látið gera innan á jakkann minn.
Ég átti að hitta Hitler á skrif-
stofu Völkischer Beobachters í
Munchen.
Ekki orðinn hálfgerð.
Ritstjórnarskrifstofan var eng-
inn saiur. Blaðið hafði litla út-
breiðslu þá, og oftlega var út-
gáfa þess stöðvuð af yfirvöldun-
um vegna árása þess á ríkis-
stjórnina og ráðherrana.
Við Rosenberg sátum í þægi-
legum stólum og létum fara vel
um okkur, þegar Hitler kom allt
í ejnu æðandi inn í herbergið.
Hann var í gömlum rykfrakka
og, illa saumuðum fötum, sem
fóru. hræðilega illa.
Hann var ekki enn, þegar þetta
gerðist, orðinn sá hálfguð, sem
hann varð siðar meir og Rosen-
berg stóð upp letilega og heils-
aði honum með handarbandi. Það
voru tveir jafningjar, sem horfð-
ust þarna í augu. Svo kynnti
hann okkur. Það var enginn
hælasláttur, enginn heil-hróp.
Hitler tók fast í höndina á mér
og horfði beint i augu mér og
svo settumst við allii’ niður.
Bretar oghreyfingin.
Hann kom strax að efninu og
lét engin kurteisishót tefja fyrjr,
sér. Hann spurði hvorki um veðr-
ið né heldur um það, hvernig
mér líkaði í Garmisch.
Hann sagði umbúðalaust, að
Rosenberg hefði sagt sér margt
um mig og þegar hann lagði fyr-
ir mig fyrstu spurninguna, var
mér það fyllilega ljóst, að hann
var spyrjandinn og ég sá, sem
svara skyldi.
„Hvað er álitBreta á hreyfingu
minni?“, spurði hann fyrst.
„Sumir brezkir stjórnmála-
menn líta á þetta sem heilbrigða
stefnu, en aðrir eru á öndverðum
meiði. Almenningur í Bretlandi
veit ekkert um hana,“ sagði ég
blátt áfram.
„Eg er aðallega forvitinn að
vita um álit stjórnmálamann-
anna. Hvað halda velviljaðir
Bretar um mig?“ spurði hann.
„Þeir segja, að margt af því,
sem þér boðið, eigi rétt á sér, en
þér séuð of róttækur", svaraði
ég-
Hitler byrjaði nú að rausa og
ég kom ekki orði að í einar tutt-
ugu mínútur. Þessi svívirðilegi
Versalasamningur, ránið á ný-
lendunum, hnífsstungan i bakið
í stríðslokin, Gyðingarnir, nú,
yfirhöfuð allt þetta endalausa
bulj, sem við þekkjum úr ræð-
um hans.
Þegar hann hafði loks lokið
þessari ræðu, spurði hann mig,
hvort ég væri honum sammála í
gyðingavandamálinu.
„Ef satt skal segja. nei, herra
Hitler,“ svaraði ég. „I mínum
augum er það fjarstæða, að ætla
að bannsyngja heilan kynþátt.
Fjölmargir Gyðingar börðust
drengilega í brezka hernum í
styrjöldinni og ég þykist viss um
að svo hefur einnig verið, að þvi
er þýzka herinn varðar."
Hitler yerður dónalegur.
„Þér hafið auðsjáanlega ekki
kynnast Gyðingum, Annars væru
þér ekki á þessari skoðun", sagði
hanp þá og virtist ekki ánægður
með mig.
»>Eg þ.eljki npkkra Gyðinga per
sónulega, sem mér þykir mjög
vænt um,“. sagði ég.
Eg hafði ekki sleppt orðinu
íyrr.en hann fékk æðiskast. Það
var i fyrsta og siðasta sinn, sem
hann sýndi mér ruddaskap. Hann
ávarpaði mig „herra". 1 Þýzka-
landi getur maður sagt „kæri
herra", eða „herra minn“ eða
„herra þetta eða hitt“, en aldrei
aðeins „herra“. Það er visvitandi
móðgim.
Hann tók að öskra eins hátt og
hann gat og það var allt annað
en þægilegt í svona litlu her-
bergi. Svo leysti liann frá skjóð-
unni:
„Eg skal útrýma Gyðingun-
um“, öskraði hann.
Stefna flokksins, eins og hún
var kynnt þjóðinni, þegar hér
var komið sög.u, var á þá leið, að
jafnvel þótt foringjanum væri
síður en svo vel við Gyðinga, þá
mundu þeir á engan hátt verða
ofsóttir, þótt flokkurinn kæmist
til valda.
Hitler sefast.
Eg Iagði mér orð Hitlers á
minnið, en þetta var ekki í síð-
asta sinn, sem hann missti taum
hald á tungu sinni og skýrði mér
frá leyndarmálum sínum.
Hann róaðist jafnskyndilega
og hann hafði tryllzt. Það voru
éngin umsvif. Hann fór allt í
einu að tala um nýlendurnar og
hægt og rólega. Áður en varði
var hann rokinn á dyr. Viðtalið
var áenda.
Rosenberg leit á mig ásakandi.
„Kæri vinur! Hitler hatar Gyð-
inga alveg eins mikið og ég og
þar að auki hatar hann reyking-
ar,“ sagði hann.
Þá tók ég fj rst eftir því að ég
hafði reykt án afláts. Rosenberg
var sem sé að segja mér, að ég
hefði gert mig að fífli.
Eg sneri aftur til Garmisch,
jafnóánægður með sjálfan mig
og Adolf og sagði konunni minni,
að Hitler v-æri geðveikur, en
hann ætti það samt sennilega
eftir, að hafa áhrif á mannkyns-
söguna.
Ný áætlun.
Eg sá að lítil likindi voru nú til
þess að ég ætti eftir að hitta
Hitler oftar. Eg hafði hagað mér
kjánalega og eyðilagt stórkost-
legt tækifæri sem mér hafði boð-
ist.
En ef svo skyldi fara, að ég
ætti sarnt sem áður eftir að hitta
Hitler aftur. vildi ég ekki láta
mér mistakast öðru sinni og fór
því að hugsa um, hvernig ég
ætti að haga mér.
Vandinn var tvenns konar. 1
fyrsta lagi, hvernig ég gæti kom-
ið viði-æðunum inn á þær braut-
ir, sem ég kysi, í staðinn fyrir að
láta hann vaða elginn og ausa yf-
ir mig áróðri. Hitt var, hvernig
ég gæti haft þau áhrif á Hitler,
að hann segði allt, spm honum
bjó i brjósti og samt'fá þann á-
huga fynr mér, að Iiann óskaði
að hitta mig. o.ftar.
Eg afréð að látast vera honum
fyllilega sammála, en að vinir
mínir á Englandi vræri á annarri
skoðun.
Skoðun þessara „vina minna“
ætlaði ég að lýsa þannig, að þær
ýmist espuðu hánn eða róuðu
eftir þvi hvort ég ætlaði að fá
hann til að tala rólega eða
hleypa i hann tryllingi.
Annar fundur ákveðinn.
Mér til mikillar undrunar leysti
Hitler sjálfur vandann fyrir mig.
Tveim dögum eftir fyrra við-
talið hringdi Hitler til Rosen-
bergs og bað hann að undirbúa
næsta fund okkar.
Það var öðru nær en að hann
væri mer reiður. Honum geðjað-
ist meira að segja vel að mér og
Rosenberg stakk upp á því, að
þeir kæmu i bil yfir til Garmisch
og drykkju þar te með mér og
konu minni.
Eg var auðvitað himinlifandi,
en það síðasta, sem við hjónin
hefðum óskað okkur var að fá
þenna óða mann til okkar til
Garmisch til að setja allt á ann-
an endann í þessum friðsæla
stað, þar sem ég átti marga vini
og virðulega.
Eg sagði þvi Rosenberg, að .ég
þyrfti að fara til Múnchen i viku
lokin til að ná í nokkrar bækur
og þess vegna var ákveðið að við
skyldum hittast aftur á sama
stað, nefnilega í ritstjórnarskrif-
stofunni í Múnchen.
Hvað hugsa Englendingai ?
Hitler var í bezta skapi, þegar
hann kom. Hann kom strax að
efninu, eins og fyrri daginn —
og hvílíkt efni!
„Herra barón,“ sagði hann. „Eg
hef aldrei haft tækifæri til að
ferðast til annarra landa og þess
vegna veit ég ekkert um Eng-
land af eigin reynslu. Það mundi
koma mér að miklu haldi, að vita
hvað Englendinga hugsa raun-
verulega um það, sem er að ger-
ast í Þýzkalandi. Auðvitað hef
ég vini mína og flokksbræður i
Englandi, sem gefa mér upplýs-
ingar, en þeir eru Þjóðverjar og
sjá allt með augum Þjóðverjans.
Eg hef það líka á tilfinningunni,
að þeir segi mér helzt það, sem
þeir halda að mér komi bezt að
heyra. Ef þér vilduð gefa mér
upplýsingar um það, sem Eng-
lendingar raunverulega hugsa og
halda, munduð þér ekki aðeins
gera mér mikinn greiða, heldur
munduð þér gera landi yðar mik
ið gagn, með því að gefa mér,
sem mun byggja upp framtið
Þýzkalands, réttar og áreiðan-
legar upplýsingar.
Þessa Iiafði hann óskað.
Eg þarf ekki að taka það fram,
að þetta er samkomulag tveggja
heiðursmanna — tveggja her-
manna — og ég mun aldi’ei krefj-
ast þess að þér gefið. méjfc npkkr-
P'amh á 11. síðu
síldartorfurnar óðu víða og með
stuttu millibili, svo að við vor-
■um sífellt á þönum á eítir þeim.
1 ílotanum, sem við tilheyrð-
Tim, voru um þrjátíu bátar og
Jað var fögur sjón þegar við
settum upp segl og allir bát-
arnir létu úr höfn og stefndu
TÚt á rúmsjó. Okkur heppnaðist
■vel veiðin og í næstum hverri
ferð bættust 70 mál á reikning
•okkar. Þessi shillingur, sem
■við fengum allir á hvert mál,
~var okkur mikil hvatning til að
leggja að okkur við vinnuna.
Allt gekk vel hjá okkur fram
yfir miðjan veiðitímann, en þá
kom fyrir atvik, sem næstum
jþví koslaði mig lífið og kom
mér í hina einkennilegustu
lílípu, sem hugsazt getur.
Við höfðum haft landlegu í
tvo daga eða svo, vegna þess
að ekki gaf á sjoinn og hafði
gengið á með þrumum og eld-
ingum. En þegar aftur lygndi
og glaðnaði til, settum við seglj
upp og ætluðum nú að sækja|
dálitlu dýpra en venjulega. Það
var um tíu-leytið að morgni,
er flotinn fékk skipun frá hr.
Duff að láta úr höfn.
Þegar við komum út úr höfn-
inni og landvari, fundum við
að talsverður vindstrekking-
ur var úti fyrir, seglin tóku vel
við og allur flotinn sigldi lið-
ugan vind út á miðin. Veiði-
staður okkar í þetta sinn var:
ákveðinn um sex, sjö mílur frá (
miði er nefndist „Skötuholan“, •
um fimmtíu mílur undan næsta
landi. Nafnið stafaði af því, að
ágæt skötuveiði var venjulega
á þessum slóðum.
Um fjögur-leytið um eftir-
miðdaginn komum við á þessar
slóðir, og bátarnir dreifðu sér
til þess að hafa nóg svigrúm
fyrir net sín; að minnsta kosti
einnar mílu svigrum var talið
nauðsynlegt fyrir hvern bát til
þess að athafna sig. Þar sem
ekki var kastað fyrr en fór að
dimma, létum við út rekakk-
erið og felldum seglin.
Eftir talsverða bið var
stundin komin til að hefjast
handa. Við höfðum tekið eftir j
fuglageri, er settist á sióinn um
mílu frá stað þeim er við vor-
um á. Þar sem þeíta er alltaf
talið öruggt merki um að síldin
sé farin að vaða, tókum við upp
síldarnetin og settum þau við
lestaropið og bjuggum okkur
undir að kasta. Það dimmdi
óðum og þar sem tungl var
minnkandi yrði lítið vinnuljós
eftir að fulldimmt væri orðið,
þar til tunglið kæmi upp rétt
eftir miðnættið því að þilfars-
ljósin tvö voru svo dauf, að
þau rétt rufu mesta myrkrið.
„Verið viðbúnir!“ kallaði
I
skipstjórinn. „Drágið upp!“
. Stórseglið skall upp að hjól-
skorðunni með háum smelli.
| Báturinn tók á rás og rekakk-
erið var innbyrt:
„Kastið út!“ hrópaði skip-
stjórinn að nýju, og endanum
á netinu með viðfestu, stóru
hundsdufli og steinstjóra var
varpað útbyrðis.
Báturinn var r.ú kominn á
gott skrið og netið var gefið út
jafnótt og það rann upp úr
netalestinni. Tveir menn gáfu
út neðri hluta netsins, með hin-
um viðfestu steinum, en eg var
einn með efri teininn. Þetta
gekk vel, þar til kom að duíli
sem var nokkuð stærri eri hin
venjulegu. Duflið festist á lest-
aropskantinum og kipptisti út
l á þilfarið með allmiklu aflí,
lenti á mér miðjum og kastaði
mér í einu vetfangi útbyrðis.
Aflið af högginu var svo mikið,
þótt það meiddi mig ekki bein-
línis, að það kastaði mér um
fimm metra út fyrir borðstokk-
inn og í sjóinn.
Þetta gerðist svo skyndilega
og óvænt, að mér skildist ekki
strax hvað komið hafði fyrir.
Eg fór snöggvast í ltaf, en þeg-
ar eg var að koma upp, fann
eg að eg var fastur undir efri
hluta netteinsins. Mér gekk
samt vel að losa mig og þegar
eg kom úr kafinu, var eg rétt
Framh.