Vísir - 08.01.1958, Blaðsíða 3

Miðvikudaginn 8. janúar 1958
VlSIB
3
Jónas Guðmundsson:
Fyrir dómstóli Bibli-
unnar og reynslunnar.
Sváii' til próf. Sifjuwbjjörns
Einat'ssonar.
..Minnist þess hins fyrra frá
upphafi, aö ég er Gnö og eng-
. inn annar, hinn'sanni Guö og
enginn minn Uki, ég sem kunn-
I kjörði endalokin frá öndverðu
i og sagði fyrir fram þaö, seni
; eigi var enn fram komið, sem
i segi: mín ráðsályktun stendur
i sttööugt og aitt sem mér vel
! likar framkvœmi ég.“
JESAJA 46. 9, 10.
<
l
Próf. Sigurbjörn Einarsson
afneitar spádómum
Biblííunnar.
Undanfarnar vikur hefur hr.
prófessor Sigurbjörn Einarsson
birt í dagblaðinu Vísi svör við
grein þeirri, er ég skrifaði i síð-
asta hefti Dagrenningar og
nefndi: „Þeir dagar koma“. Alls
hefur prófessorinn nú birt fimm
greinar til andsvara grein minni
— eina grein á viku hverri — og
er þetta svar hans nú orðið nokk
uð, að minnsta kosti að vöxtum
til. Greinar sinar hefur próf. S.
E. nefnteins og hér segir: „Árás
svarað“, „Biblian er ekki Krukk-
spá“, „Kristur og spádómarnir“,
„Órekjandi vegir“ og „Biblían
óvirt“. Ef svara ætti hverri
grein fyrir sig, væri það mikið
verk, sem fáum yrði þó að gagni.
Greinum prófessorsins verður
því svarað hér öllum í heild og
reynt að halda sér við aðalá-
greiningsefnið: hinn mismun-
andi skilning okkar á spádóm-
um Biblíunnar.
Eins og nokkuð má ráða af
yfirskriftum greina próf. S. E„
telur han.n mig líkja Biblíunni
við Krukkspá og telur að ég og
aðrir, sem hafa svipaða afstöðu,
óvirðum Biblíuna með skilningi
okkar á spádómum hennar. Um
þessar skoðanir segir próf. S. E.
orðrétt í upphafi síðustu grein-
ar sinnar:
„Hér hafa að undanförnu ver-
ið gagnrýndar skoðanir á Biblí-
unni, sér í lagi spámannaritun-
nm, sem tímaritið „Dagrenning"
lrefur boðað um márgra ára
skeið. Þeim hefur nú verið
stefnt fyrir dómstól Biblíunnar
sjálfrar og reynslunnar og þær
standast fyrií’ hvorugum."
Próf. S. E. segir ennfremur í
niðurlagi þessarar sömu grein-
ar:
„Engum verður bannað að
hafa þessar skoðanir og flytja
þær. En þegar þær eru fluttar í
nafni Biblíunnar og boðaðar
sem hinn eini sa-nni kristindóm-
ur, þá verður ekki komizt hjá
þvi að mótmæla, því að þær eru
algerlega gagnstæðar Biblíunni
og’ eiga ekkert skylt við kristin-
dóm. Það nálgast trúníð'að boða
slíkt í nafni Krists." (Lbr. S. E.)
Það þarf ekki frekari vitna
við en þessara tilvitnana um það,
að próf. S. E. telur það jafnvel
trúðníð að hafa þá skoðun á
spádómsritum Biblíunnar, sem
Dagr. hefur flutt um árabil, svo
sem það að „sumír af spádóm-
uni liennar eigi við nútímann og
átök þau, er nú fara íram í ver-
öldinni milli hins austræna heið-
indóms, sem margir aðhyllast
1... og kristindómsins ...“ og
„að þessa spádóma megi tíma-
setja með nokkurri nákvæmni,
ef hið sérstaka tímatal Biblíunn-
ar er rétt skilið ...“ (Dagr., á-
gúst 1957).
Það er mikilsvert að hafa
fengið svo afdráttarlausa yfir-
lýsingu eins af guðfræðikennur-
um Háskóla Islands um það,
hvernig kirkjan lítur á spádóms-
rit Biblíunnar. Af því má ráða,
hversu ófullkomna fræðslu
prestaefni landsins fá um þessi
þýðingarmiklu undirstöðuatriði
kristinnar trúar — spádómana.
Próf. S. E. neitar þvi alveg af-
dráttarlaust, að spádómar Biblí-
unnar séu raunverulega spá-
dómar, þ. e. að Drottinn segi fyr-
ir óorðna hluti, þ. á m. örlög
þjóða og aðra athurði, sem hafa
heimssögulega þýðingu. Eg geri
ráð fyrir þvi, að próf. S. E. vilji
telja fæðingu og dauða Frelsar-
ans til slíkra atburða, þó að sam-
tíðarmenn Krists i háum em-
bættum hafi litið öðruvísi á
málið.
Plann segir orðrétt í einni
grein sinna í Vísi:
„Guð hefur ekki sagt mann-
kynssöguna fyrirfram. Það var
ekki köllun spámanna hans að
gera það. Guð flutti fyrir munn
þeirra fjölmargar viðvaranir,
sem urðu áþreifanlegur veru-
leiki, þegar þeim var ekki sinnt.“
Hann heldur áfram:
„Guð hefur ekki rakið söguna
fyrirfram í stórum dráttum í
orði sínu þannig, að vér getum
tímasett aðvaranir hans og fyr-
irheit og reiknað út, hvar komið
sé þróun hennar og hvað sé
framundan. Guð er sá herra yfir
sögunni og það frjáls í stjórn
sinni, að hann hvorki getur né
vill kunngera rás atburðanna
með slíku móti. Sagan er ekki
ráðin fyrirfram og þá verður
hún ekki sögð fyrirfram. (Lbr.
S. E.) Ella væri ekkert frelsi til,
heldur lyti allt óhagganlegum á-
kvæðum.“ — — „Spámenn eru
bermálir um það, sem við ligg-
ur, ef farnir eru vegir afbrota
og óheilla, eins og fyrirheit
þeirra eru ótviræð. Orð þeirra
eiga sannarlega við nútímann.
Þau eiga við alla tíma.“
Af þessum ummælum er svo
ljóst, sem verða má, að hann
telur spádóma Biblíunnar eliki
spádóma heldur aðvaranir, sem
liafi almennt gildi fyrir alla
tíma, og þá náttúrlega fyrir vora
daga eins og þá, sem liðnir eru,
og hina, sem ókomnir eru. En
prófessorinn lætur ekki við þetta
sitja, hann segir ennfremur:
„Það er fánýt iðja að rýna
spádómana út frá þeim skiln-
ingi að þeir séu rósamál um rás
stórviðburða. veraldarsögunnar,,
sem hægt sé að tímasetja eftir
þeim.“
„Biblían er allt annað en völvu
fræði. Spámenn eru ekki spá-
sagnamenn."
Ég tel þessar tilvitnanir, sem
teknar eru úr greinum próf. S.
E., nægja til þess að sýna skiln-
ing hans og skoðun á spádóm-
unum. Hér er það berum orðum
sagt, að spámenn Drottins segi
ekki fyrir örlög þjóða og ríkja
nema í aðvörunarskyni. Því er
blátt áfram neitað, að Drottinn
hafi nokkurt ákveðið takmark
með mannkynið, sem hann
stefndi að, og segi beinlínis fyr-
ir, hvað verða muni.
Vitnin leidd.
Eins og próf. S. E. stefndi mér
fyrir „dómstól Bibliunnar og
reynslunnar", vil ég nú leyía
mér að stefna honum fyrir sama
dómstól og vona ég að hann mis-
virði það ekki. Samkvæmt hans
eigin kenningu eru spádómarn-
ir aðeins „viðvaranir, sem urðu
áþreifanlegur veruleiki, þegar
þeim var ekki sinnt“, en Guð seg
ir hvorki fyrir ákveðna atburði
né tiltekna tíma.
Sem fyrsta vitni fyrir dómin-
um leyfi ég mér að leiða forföð-
ur Israelsþjóðarinnar:
Abraham.
Drottinn sagði við Abraham:
„Vit það fyrir vist, að niðjar
þínir munu lifa sem útlendingar
i landi, sem þeir eiga ekki, og
þeir munu þjóna þeim, og þeir
þjá þá í fjögur hundruð ár. En
einnig þá þjóð, sem þeir munu
þjóna, mun ég dæma, og síðan
munu þeir þaðan fara með mik-
inn fjárhlut.“ (I. Mós. 15. 13—
14).
Nú spyr ég: Hvað er þetta
annað en hreinn spádómur, þar
sem ekki einasta eru sögð fyrir
örlög Israelsættkvíslanna um
langa framtíð, heldur einnig ná-
kvæmlega tiltekinn árafjöldi
þeirra í þrældómslandinu? Þetta
er engin ,,aðvörurt“, heldur skýr
spádómur um fyrirætlan Ðrott-
ins.
Móses.
Næsta vitnið, sem ég leiði fyr-
ir dómstólinn er Móses, sem um
segir í lok Mósebóka, að „eigi
reis framar upp í Israel annar
eins spámaður og Móse, er Drott
inn umgekkst augliti til aug-
litis“.
1 öllum Mósebókum úir og grú-
ir af spádómum, sein Drottinn
sjálfur talaði við Móse. Sumir
snerta hann persónulega, eins
og til dæmis þessi:
,,Og Drottinn sagði við Móse í
Mídianslandi: Far þú og hverf
aftur til Egiptalands, hvt —ð
eru allir dauðir, sem le.i uv>U Gii-
ii’ lífi þími“.
Aðrir spádómar áttu við fram-
tíð ísraels, og hér er einn þeirra:
„Seg þú Israelsmönnum: Ég
er Drottinn, ég vil leysa yður
undan ánauð Egipta og hrífa yð-
ur úr þrældómi þeirra og frelsa
yður með útréttum armlegg og
miklum refsidómum. Ég vil út-
velja yður til að vera mitt fólk
og ég vil vera yðar Guð, og þér
skuluð reyna að ég er Drottinn,
Guð yðar, sem leysi yður undan
ánauð Egipta. Og ég vil leiða yð-
ur inn í land það, sem ég sór að
gefa Abraham, Isak og Jakob,
og ég vil gefa yður það til eign-
ar“.
Er hér ekki enn sögð fyrir
saga ísraels um langt árabil? Er
þetta ekki spádómur Guðs um
ákveðna atburði hjá ákveðinni
þjóð? Ég held að próf. S. E.
treystist tæplegá til að neita því
að svo sé. Hér er þá „sagan sögð
íyrir“. Þetta hafði Guð ákveðið
og það varð. Hann sagði hér
fyrirfram, hvað hann ætlaði sér
að gjöra og hann framkvæmdi
það. Hins vegar segir i sama
kapítulanum:
„Móse sagði Israelsmönnu.m
þetta en þeir sinntu honum ekki
Tízka. Amaryllis í París kynnti þessar þrjár ungu dömur. Þær
eru í síSbuxum úr lambsskinni og blússu úr kálfaskinni. —^
Hentugur klæðnaður þegar komið er inn af skíðunum.
Isökum hugleysis og vegna hins
stranga þræidóms.“
) En hvorki hugleysið ná þræl-
dómurinn gat komið í veg fyrir
að spádómur Drottins rættist.
Þessu er svipað farið nú. Menn
sinna ekki spádómum Drottins,
bæði vegna „hugleysis og þræl-
dóms“. Háskólar vestrænna
þjóða telja það ekki ómaksins
vert að kynna sér kenningar og
skoðanir hinna ágætustu manna,
sem nú er haldið fram um Isra-
elsþjóðina og spádóma Biblíunn-
ar. Þeir sinna því ekki fyrst og
fremst vegna „hugleysis", þeir
þora ekki að rökræða þessar
kennir.gar, en einnig vegna
„þrældóms, sem heimskuvísindi
nútímans og rangtúlkuð saga
hefur þeim á herðar lagt.
Nú skal ég taka það fram til
að fyrlrbyggja allan misskiln-
ing, að ág trúi þvi ekki, að Móse-
bækurnar séu „siðari tíma til-
búningur", þ. e. að þær séu skrif-
aðar löngu eftir að sú saga gerð-
ist, sem þar er sögð, og Guð
hafi aldrei „talað við“ Abraham
og Móse „eins og maður talar
við mann“, heldur sé þessu
„komið svona fyrir“ í frásögn-
inni til þess „að blekkja" síðari
tíma til trúar á Guði, eins og
kennt mun hafa verið, og er ef
til vill enn, hér í háskólanum.
Ég trúi þvi alveg bókkstaf-
lega, að Drottinn hafi talað við
þessa menn og aðra spámenn
sina og þjóna, sem hann sendi
til þess bæði að aðvara þjóð sina
og segja henni fyrir hluti, sem
henni var nauðsynlegt að vita.
Með þeim „rökum“ verða því
vitnisburðir þessara tveggja
spámanna ekki ónýttir, hvorki
fyrir dómstóli Biblh'.nnar né
reynslunnar.
★
Davíð konungur.
Þriðja vitnið, sem ég leyfi mér
að leiða fyrir „dómstól Biblíunn-
ar og reynslunnar", er Davið
konungur i Israel og ásamt hon-
um Natan spámaður:
„Konungur sagði við Natan
spámann: Sjá ég bý i höll af
sedrusviði, en örk Guðs býr und-
ir tjalddúk. Natan svaraði kon-
ungi: Far þú og gjör allt, sem
þér er i hug, því að Drottinn er
með þér. En hina sömu nótt kom
orð Drottins til Natans svohljóð-
andi: Far þú og seg þjóni mín-
um Davið: Svo segir Drottinn:
Ætlar þú að reisa mér hús til að
búa i?-----Ég hef tekið þig úr
haglendinu frá hjarðmennsk-
unni og sett þig höfðingja yfir
lý'ð minn Israel, ég hef verið
með þér í öllu, sem þú hefur
tekið þcr fyrir hendur,-----og
ég mun gjöra nafn þitt sem nafn
mestu mánna, sem á jörðinni
eru, og fá lýð m.ínum Israel stað
og gróðursetja hann þar — — .
og Drottinn boðar þér, að Drott-
inn muni reisa þér hús. Þegar
ævi þin er öll og þú leggst hjá
feðrum þínum', mun ég hefja
afspring þinn eftir þig, þann er
frá þér kemur, og staðfesta
konungdóm hans. Hann skal
reisa liús mínu nafni og ég mun
staðfesta konungstól lians að
eilífu.----Hús þitt og ríki skal
stöðugt standa fyrir mér að ei-
lífu, hásæti þitt skal vera óbif-
anlegt að eilífu. Natan flutti
Davíð öll þessi orð og sagði hon-
um sýn þessa alla.“ (II. Sam. 7.
kap.)
Mundi próf. S. E. treystast til
að segja, að hér sé ekki spáð um
atburði og örlög? Hér lætur
drottinn Natan spámann segja
Framh. á 9. síðu.