Alþýðublaðið - 19.02.1958, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 19. febrúar 1958
AlþýSnblaðil

Aiþýöublaðió
Útgefandi. Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri; Helgi Sæmundsson.
Fréttastjöri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902.
Auglýsingasími: 14906.
Afgreið3luslmi: 14900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið,
Prentsmiðja Alþýðublað3ins, Hverfisgötu 8—10.
k *
( Utan úr heimi )
í
LandhelgismáliS
ÝMIS MÁsL eru svo mikilvæg og viðkvæm fyrir þjóðina
í heild, að íislendingum ber að forðast allar óþarfar deilur
um aukaatriði þeirra. Svo er um landhelgism'álið. Það er
til þess fallið að sameina íslendinga um iheill þeirra og hag.
nú og í framfíðinni. En takist það ekki er málstaðurinn í
hættu. Smái'íki getur ekki tryggt hagsmuni sína í sam-
skiptum við aðrar þjóðir, ef stórmlálin verða að bitbeini.
l’etta á ekki sízt við um landhelgismlálið. Undanlarið hefur
það góðu heilli verið hafið vfir dægurþras og ríg. Svo þarf.
að verða áfram, unz sigur er unninn.
Um þatta skal ekki fjölyrt frekar að sinni. Hins vegar
bar mjög að harma það frumahlaup Þjóðvilians ó sunnudag
að kenna Guðmundi í. Guðmundssyni utanríkismálaráð-
herra um að landhelgin hafi ekki verið stækkuð. Tilefnið er.
fljótfærnisleg afstaða Morgunblaðsins í þessu efni, og Þjóo-
viijinn reynir að iosa ráðherra Aiþýðubandalagsins við
ámæli þess, en tekst bágiega. Ríkisstjórnin er hér ekki í
neinni sök og Guðmundur í. GuðmundsSon því síður..—
Landhelgismálið hefur verið undirbúið af fyrirhyggju og
ábyrgðartilfinningu með farsæla lausn þess fyrir augum.
Þetta mun kom glöggt í ljós, -þegar saga þess verður rakin
að fengnum úrslitum. Þjóðviljinn fellur í freistni vanstill-
ingar og fljótfærni með ummælum sínum á sunnudag. Þau
eru staðlausir staíir.
Morgunblaðið ætti sannarlega ekki að hafa það ámæli
í frammi, að ríkisstjórnin vinni ekki að lausn landhelgis-
málsins m>eð eðlilagum og sjálfisögðum hætti. Raunar ligg-
ur í augum uppi, að SjláMstæðisfliokkinn vantar málefnaleg
rök í stjórnarandstöðunni. Þó vöntun ætti hann ekki að
bæta sér upp með því að búa til ágr.éiningsatriði, sem eru
þjóðinni hættuleg. Rikisstjórnin þarf naumast að óttast
gagnrýni Bjarna Benediktssonar vegna undirbúningsins á
stækkun landheiginnar. En íslenzk; málstaðurinn kann að
gjalda þess, ef hann er gerður að bitbeini í málgagni stærsta
stjómmálaflokksins. Og ekki tekur betra við, þegar eitt
af málgögnum ríkisstjórnarinnar svignar eins og strá í
vindi fyrir þessum goluþyt Bjarna Banediktssonar og gerir
sig að viðundri.
Alþýðublaðiö telur ekki tímabært að segja meira um
landhelgisniálið að svo stöddu. En það spáir því, að Morgun.
blaðið og Þjóðviliinn óskuðu sér hlutskipti þagnarinnar, ef
þessi blöð kynnu á annaö borð að taka ábyrga og málefna-
lega afstöðu. Al.þýðuflokkurinn hefur aldnei reynt að gera
landhelgÍBmálið að pólitísku bitbeini. Honum datt ekki
slíkt í hug, meðan Ólafur Thors hafði mál þetta með hönd-
um. Alþýðuflokkurinn telur, að þióðarsómi og lausn land-
helgismáisins sé í hættu, ef íslendingar bera ekki gæfu til
að sameinast um stefnu þess og framkvæmd. Þetta hefur
vakað fyrir Guðmundi í. Guðmundssyni utanríkismálaráð-
herra. Það eru miklu skynsam.Iiegri vinnubrögð en fljót-
færnin og vanstillingin, sem stafar af pólitísku taugaáfalli.
Slík vanhðan er líka óþörf. Landihelgismálið hefur þokazt í
rét'ta átt, og allir sanngjarnir íslendingar munu sannfærast
um það innan skarnms. En þá er ósennilegt, að frumblaup
Morgunblaðsins og Þjóðviljans mælist vel fyrir.
Tvö minnisatriði
MORGUNBLAÐIÐ reynir í forustugrein sinni í gær að
telja lesendum sínum trú um, að Sjálfstæðisflokkurinn
vilji Alþýðuflokkinn alls ekki feigan. Af þessu tilefni skulu
hér rifjuð upp tvö mjnnisatriði til að sýna umhyggju Sjálf-
stæðifeflokksins í garð Alþýðuflokksins, drenglyndi hans og
ábyrgðartilfinningu:
Sjálfstæðisflokkurinn hikaði ekki við á sínum tíma að
taka höndum saman við .kcxmimiúnilsta gegn Alþýðuflokknum
í verkalýðshreyfingunni hér á landi. Var það gert af um-
hyggju fyrir Alþýðuflokknum eða með hag og heill ís-
lenzkrar alþýðu í'yrir augum? Bjarni Benediktsson ætti við
tækiifæri að fjalla um þetta mélefni í einbverri maraþon-
ræðunni.
Sjiálfstæðisflokkurinn reyndi eftir síðustu kosningar að
gera Alþýðuflokknum þann ,,greiða‘‘ að svipta hann fjórurn
a>f átta réttkjörnum þingmönnum sínum. Foringi þeirrar
viðleitni var Bjarni Benediktsson.
Fleira mætti telja, en þetta er víst nóg íhugunarefni að
sinni.
,p!y@íw'jfpxi.gy j fitfð'/lí,, Ij)
1 ‘ÍÍÖSBibhSV ii'Óíi'fá Jöwítfí»v
HABIB BEN ALI BORGUIBA
hefur verið kallaður Nasser
Ncrður-Afríku. Þar með er ekki
sagt að hann geri sér far um
að líkja eftir Nasser. Þvert á
móti er hann sterkasti keppi-
nautur Nassers um forystu ar-
abískra þjóðernissinna, að
minnsta kosti í Norður-AfríLu.
Nasser vill einn hafa á he'ndi
forýstu allra Araba. Bourguiba
getur engin áhrif haft á Mið-
Austurlönd, en honum er mjög
um það hugað að áhrif Nassers
breiðist ekki út til Norður- Af-
ríku. Eins og stendur veldur
það honum hvað mestum á-
hyggjum að Arabar í Alsír virð
ast mjög hallast að forystu
þeirra í Kairó.
Bourguiba er leiðtogi bjóð-
ernissinna i Túnis en um leic
er honum mjög í mun að haldc
sem nánustu sambandi við Ves
urveldin, og þá fyrst og frems
við Frakkland. Þar greini-
hann á við Nasser. Þjóðernis
stefna sú, er Nasser berst fyr-
ir, er andsnúin Vesturveldun
um, en stefna Bourguiba þein
hliðholl, en þó því aðeins a''
V.esturveldin virði sjálfstæð
| Túnis. Þannig var það líka í
j Marokkó, en þjóðernissinnar
jMarokkó hafa flúið sífell
j lengra frá Vesturveldunum ac
I undanförnu.
j FRAKKAR l N-AFRIKU.
Frakkar hafa ráðið löndum í
j Norður-Afríku frá því 1930, en
j þá settust þeir að í Alsír. Árið
i 1881 var norðurströndinni skipt
j í þrjú fylki, sem stjórnarfars-
j lega voru innlimuð í Frakk-
land. Hinum hluta Alsír var
stjórnað sem nýlendu.
Sama ár héldu franskar her-
sveitir inn. i Túnis. Aðstæð-
urnar voru þá ekki ósvipaðar
því sem nú er í deilunni milli
Frakka og Túnis. Upphaflega
hélt þessi franski her inrí í Tún-
Bourguita forseti Túnis og Mohamed konungur í Marokkó,
is til að veita eftirför uppreisn
j armönnum frá Alsír, en á næst
i unni var Beyinn í Túnis neydd
1 ur til að „þiggja“ vernd af
j Frökkum.
j Túnisbúar sættu þó allt ann-
i arri meðferð frá byrjun en Al-
j sírmenn. Enda þótt Frakkar
I tækju í rauninni öll völd í land
I inu var látið líta svo út að Bey-
inn væri þar æðstráðandi enn
sem fyrr. Fyrir bragðið varð
Túnisbúum auðveldari sjálf-
stæðisbaráttan þegar til kom.
Þjóðernishreyfingin í Túnis hef
ur ekki þurft að berjast við
þann ríkisréttarlega draug að
landið væri hluti af Frakklandi
eins og þeir þjóðernissinnar í
Alsír.
Marokkó sætti sömu meðferð
Framhald á 4. siöu.
ÞAÐ ER lærdómsríkt að
fylgjast með öllum þeim helj-
arstökkum, sem Vesturveldin
nú gera til að forðast að taka
afstöðu til tillagna pólska ut-
anríkisróðherrans, Rapackis,
um hlutlaust svæði í Mið-Evr-
ópu. í fyrstunni var því hald- j
ið fram, að áætlunin krefðist !
eftirlits, en á það hefði ekki j
verið minnst í pólsku tillög- ;
unni. Þá var því borið við, að
atómlaust svæði yrði aðeins til
framdráttar Rússum, þar eð
herlið þeirra yrði þá einrátt á
meginlandinu. En Krústjoff
kvaðst fús að fallast á fækkun
herliðs á svæðinu.
Tillagan er ekki nein tillaga
heldur aðeins lauslegt uppkast.
Tillaga þessi er stórhættuleg
Evrópu segja aðrir. Og svo
koma auðvitað aðalmótmælin:
M ii nehe n a rrök i n. Þessi Mún-
chenarrök eru vel þess virði að
á þau sé minnst, Það er Mún-
chenarpólitík segja sumir, að
ganga til nokkurra samninga
við Sovétríkin. Rökum þessum
er einkum beitt af þeim blöð-
um, sem hvað heitast studdu
Múnchenarsamningana á sín-
um tíma. Það væri engin á-
stæða til að rifja upp fornar
syndir, ef þær væru ekki núna
búnar að lama heilbrigða hugs
un manna.
Þessi lÖmún stafar ekki ein-
ungis af Múnchenardeilunni,
heldur af allri þólitík Vestur-
veldanna á síðustu árum, sem
orðin er hernaðarpólitík í rík-
ari mæli en áður hefur þekkzt.
Ástandið 1914 þolir ef til vill
samanburð, en þá veittist Þióð-
verjum ómögulegt að takmarka
liernaðaraðgei'ðir, þar eð hern-
aðaráætlun þeirra var þannig
útbúin, að óhjákvæmilegt var
að ráðast á Frakkland, en ekki
einungis Rússland. Clemenceau
skildist, að stríð er svo alvar-
legur hlutur að því yrði ekki
stjórnað af herforingjunum ein
um. En nú hafa herforingjarnir
fengið uppreist æru sinnar, og
stórnmálamennirnir fela nú
herforingjum öll utanríkismál.
Með þessu er ekki sagt að
Rapacki-áætlunin sé alfullkom
in hugmynd, sem ætti að grípa
tveim höndum þegar í stað. En
viðbrögð manna eru furðuleg.
Það er strax farið að ræða
hverjar hættur kunni að leyn-
ast í henni. Væri ekki nær að
Vesturveldin sneru sér heldur
að því að athuga hvert gagn
| þau gætu haft af hugmyndinni?
!En þá er nauðsynlegt að hætta
j að líta á málin frá hernaðar-
I legu sjónarmiði, og athuga
: vendilega hvaða áhrif fækkun
! herafla hefði á stjórnmálaá-
j standið í Evrópu. Hvaða áhrif
hefði það í Austur-Þýzkalandi,
Póllandi eða Ungverjalandi?
Eru ekki möguleikar á því að
milda hinar hvössu pólitísku
línur, sem skipta álfunni, og
koma til móts við þau öfl Aust-
ur-Evrópu, sem vinna að auknu
sjálfstæði og fre'lsi 'þjóðanna
þar? Athyglisvert er og að þeir
J sem hvað mest hafa fordæmt
jkúgunina í Austur-Evrópu eru
i neikvæðastir í afstöðu sinni til
j tillögu Rapackis, það var Dull-
\ es, sem fyrstur hóf að tala um
Frarahald á 8. síðu.