Alþýðublaðið - 19.02.1958, Side 4

AlþýSnblaBIB
Miðvikudagur 19. febrúar 1958
VETrVANCttli 9AGS/MS
IÐNAÐAKMAÐUK skrifar
mér á þessa leið: „Á síðastliðnu
vori varð ég; svo heppinn að fá
Jóð ásamt öðrum fyrir íbúðar-
Jiús. Okkur tókst eftir allmiklá
erfiðleika að stéypa húsið uþp,
en þá stöðvuðust framkvæmúir
okkar af fjárhag'sástæðum. Af
Jjessuiii sökum fórum við báðir
að reyna að útvega okkur lán
og varð vitanlega fyrst fyrir okk
ur áð léita til húsnæðismáJ.ii •
sjörnar.
ÉN I»Á iendum við á draug
-:?ðá svo gott sem. Okkur var
Æerigin biöð í hendur, umsckn-
aréyðiblöð um lán. Víð fóruln
oieð þessi blöð héim til ókkar
•og fórum að athuga þau. Satt
bezt að segja, féll okkur allur
kétill í eld. — Sþurningafnar
Ækíptu liundruðum og svo nær-
■göngular eru þessar sþúrníngar
margi-.r, að engu tali tekur og
•sumar eru jafnvel siðlausár.
ÉG VÍL , SEGJÁ: Maégt má;
bjöða nauðleitarmanni, Margar
íþéssara spurninga koma málinu
ekkert víð. Svör við þcim skipta
toókstaflega engu máli í sain-
toandi við framangféírida lán-
veitingu til að fuHgera fokhelda
Ibúð. — Þetta furðuléga plagg
er afhent hjá húsnséðismálá-
stjórn. Ég fór að spyrjast fyrir
um tilkomu þéssa plággs. Þáð
er Verk félagsmálaráðhérra Og
fúlitrúa hans í húsnæðismála-
■sijórn, samþykkt af honum ein-
um gegn atkvœðum annarra
rrianna í húsnæðismálastjórn, en
fyrirskipað af ráðherranum.
ÞETTA ÓSVÍFNA SKJAL er
vöttur um þá furðulegu áráttu
sumra manna að auka skrif-
íinnsku, að gera allt margbrotn
Skriffinsltan lifi.
.
Siðlausar spurningar til
þeirra, sem leita eftir láni.
Káupkúgunartilraunin
gagnvart þvottakonu
Verkamánn abii s taðirn ir
og rétturinn til íbúða-
Kátlég sága úr sjávar-
þorpi.
ara ,áð gera okkur algenga borg
ára áð áám allra méstu þyggj-
endúf í þéim viðskiptum, sém
við néýðúnist til að eiga við rík-
isvaidíð, bæjarfélögin, bankána
og aorár Valdamiklár stófnanir.
Reýnslán ætti þó að vera sú að
sýna rúörinum það, að skrif-
finnákan dreþur lýðrseðið, eyði-
leggur samtök alþýðufólks og
myndar frarritíðina fyrir aftúr-
haldi og ofBéldi. — Burt rriéð
slíka Stefnú. Látum hána ekki
ná meiri tökum á okkur íslend-
ingum.
VERKAKONA SKRIFAB: —
,,Ég vil þákka þér fyrir ofðiri
um kaupkúgunina, sem gerð héf
ur verið tilraun til gagnvart
Bourguiba Túnisforsefi
Framhalcl af 8. síðu.
•og Túnis, en þeir þar urðu að
standa undir vernd Frakka all-
ar götur til 1912, en ekki tald-
íst landið friðað fyrr en 1920.
Soldáninn var alltaf talirin
æðsti maður ríkisins, enda bótt
franska setuliðsstjórnin réði
þar lögum og lofum.
Túnis er að mannfjölda og
flatarmáli mun minna en hin
ívö Norður-Afríkuríkin. íbú-
arnir eru 3,2 milljónir, en 10,5
milljónir í Alsír og 9,7 í Mar-
okkó. Þá stendur Alsír auk bess
nun verr að vígi í sjálfstæðis-
baráttunni fyrir það að um
rnillón Frakka hefur setzt að í
íandinu.
'BOURGUIBA STOFNAR
SJNN EIGIN FLOKK.
Túnis og Marokkó urðu óháð
- íki 1956 og eiga bæði fuUtrúa
hjá Sameinuðu þjóðunum. Þó
,;ætir franskrar stjórnar þar
enn nokkuð. Franskur her er
:.nn í báðum löndum og frönsk
séri'éttindi eru lögvernduð. Allt
• irtiSt benda til að góð sam-
■'nið mætti takaSt með þeim og
Frökkum ef ekki hefði verið
ýyrir styrjöldina við Alsír.
Það er eins með Bourguiba
og Nehru, — báðir hafa fest ást
og virðingu á því landi, þar sem
þéir hafa setið í fangelsi. Bour-
guíbá er íæddur í Túnis af fá-
tæku foreldri í litlu þorpi á
etröndinni, yngstur af sex börn
um; en hann er nú 54 ára. Um
Ceið og hann varð rhyndygur
iiélt halin til Parísar og nam
Uigfræði. Hann kvsentist á
Frakklandi, settist að heima í
Túnis og iagði stund á mái-
íærslu.
En hann hafði meiri áhuga á
•íijórnmáluin en nokkru öðru.
Hann gerðist meðlimur í Des-
tourflokknúíri, sem var miög
þjóðernissinnaður, en um leið
haldinn múhameðsku ofstæki
og íhaldssamur. Fyrir bragðið
sögðu nokkrir ungir, róttækir
þjóðernissinnar skilið við hann
árið 1934 og mynduðu sinn eig-
inn flokk, — Neo-Destour. —
Foringi þeirra var Bourguiba.
Hann hófst þegar handa um
að stofna og skipuleggja leyni-
flokka víðs vegar um lándið.
! Iiann kom einnig á fót verka-
; lýðshreyfingu í sámbandi við
| fiokk sinn í hörðustu keppni
j við kommúnista. Þegar Leon
Blum var æðsti maður frörisku
j bjóðfylkingarstjórnarinnar var
i Neo-Destourflokkurinn viður-
! kenndur sem' málsvari túnes-
lisku þjóðarinnar.
í En þetta breyttist 1938, þá
! varð flokkurinn aftur að taka
| upp leynistarfsemi, upp úr því
! hófust átök og óeirðir og ríkti
j hernaðarástand í landinu til
jl955. Þúsundir þjóðernissinná
j vcru settir í fangelsi, og var
j Böurguiba meðal þeirra.
ÁMILLI PARÍSAR
OG KAÍRÖ.
Árið 1954 var Bourguiba lát-
1 inn laus úr fangabúðunum á
j evnni Galite og fluttur til
Frakklands, þar sem hann varð
! að hlíta eftirliti en naut annars
! slíks frjálsræðis að hann gat
i tekið upp aftur póitíska starf-
| semi sína. Á meðan hann var í
| fangabúðunum hafði. ritari
flokksins, Salah Ben Youssef,
i haft forystu á hendi, en hann
j dvaldist í Kairó. Urðu nú tals-
j verðar greinir með Bourguiba,
j og honum, þar sem Ben Yous-
sef hneigðist mjög að stefnu ar-
j abisku þjóðernissinnanna í
Kairó.
Svo fór að stefna Bourguiba
jsigraði, og eftir langvarandi
1 samningaumræður við Frakka
iverkakonum. En ég vil aðeins
leiðrétta það, að hjá þessu millj-
ónafyrirtæki vinna fjórar þvotta
konur. Þetta skiptir þó ekki máli
heldur hitt, að reynt er að byrja
,,sparnaðinum“ svo kallaða á
lægstlaunaða fólkinu.“
JÓH. KR. L. skrifar: „Ilús-
næðismálin eru enn og hafa allt
af verið aðalvandamálin. Lengi
vel voru verkamanúábústaðirn-
ir bézta lausnin á þeim, enda þá
miðað við þarfir og getu þeirra,
sem ekki gátu eignasi þak yfir
höfuðið með Öðrum hætti. En nú
cr búið að spiíla þessu máli
mjög. Aðalatriðið er nú; að éng-
inn geti keypt íbúð í Verka-
mannabústöðum sern hafa haft
50 þúsund krðnur að méðáltali
í árstekjur s. 1. þrjú ár. Én
minnst er riú krafist hér í
Reykjavik állt að 115 þúsund
króna útborgunum. Allir sjá í
hvaða öngþveiti þetta er komið.
TIL ESS að sýna hvernig
þetta hefur reynst í framkvæmd,
skal ég segja hér smásögu. í
þorpi einú, ekki langt frá
Réýkjavík voru byggðar fitnm
íbúðir í verkamannabústöðum.
Fimm menn, sem næstir voru
í númerum vildu kaupa, þar,
af voru fjórir verkamenn og sá
fimmti eini kaupmaður þorpsins.
Þegar nú farið var að rannsaka
tekjúr þessara manna s. 1. þrjú
ár, kom í ljós, að vérkamennirn-
ir fjórir komu ekki til greina af
því að þeir héfðu allir haft held-.
úr meiri tekjur en leýfilégt ér.
Eini maðurinn, sem mátti kaupá
var kaupmaðurinn. Og af
hverju? A£ því að liann hafði
getkð svikið undán skátti.“
Hannes á horninu.
var sáttmáli við þá undirritað-
ur þann 20. marz l956. En sarrt
kværiit hónum hlutu Túnisbú-
ar fullt sjálfstæði, rétt til að
annast uanríkismál sín og háfa
sínn eiginn her. Það var eink-
um varðandi þéssi tvö átriði,
sém Bourguiba vann mestan
sigur, þar sem Frakkar vildu
fyrst og fremst halda eftirliti
með utanríkis- og hermál-
um. Bourguiba varð fyrsti for-
sætis-, utanríkis- og landvarna-
málaráðherra. Síðastliðið sum-
ar var gamli Beyinn, sem alltaf
hafði verið verkfæri í höndum
Frakka, settur af, lýðveldi var
stofnað og varð Bourgouiba
fyrsti forseti þess.
Enn eru deilur með honum
og BenYoussef, og ekki ólík-
legt að sá síðarnefndi vinni
nokkuð á eftir árás Frakka á
Túnis.
Ufvarpsþátf ur
Varnarliðsnefnd
Framhald af 1. slffn.
ráðstafanir gera þuríi
vegna þeirra og að gera
tillögur til ríkis'stjórnánna
béggja í þeim efnum, með
hiiðsjón áf hernaðarlegu
og stjórnmálalegu við-
horfi á hverjum tíma.
| 2. Að undirbúa, að svo miklu
léyti sem hernaðarlegur
viðbúnaður levfir, að ís-
lendingar taki í ríkara
mæli en áður að sér störf,
er varða varnir landsins, á
me'ðan völ er á hæfum
mönnum til slíkra starfa,
svo og að tryggja að menn
séu æfðir í þessu skvní.
j 3. Að vinna að lausn mála, er |
varða stefnuna í almenn- I
um meginatriðum í sam- j
skiptum Islendinga og j
vainariiðsiris..
(Fréttatilk. frá utan-
ríkisi’áðuneytinu).
UTVARPIÐ KAUPIR
GÓÐAN VÍXIL
ÞAU GÓÐU og gleðilegu
tíðindi hafa gerzt síðustu
vikurnar, að baétzt hefur vi:5
útvai’psl-ður, sem vekur at-
hygli ungra og gamalla; vek-
ur vafaiaust hneykslun
sumra, en þó ánægiu hiá fiéir
um.
. Útvr.x'þiö hciir. e'ns oý vori
légt er um slíka stofnun,
keypt margán lélegan víxil-
ipri um dagana, verið misjafn
íega heppið með sámþykkj-
endur og ábekinga eins og'
gerist og gengur. Sumir út-
varpsþættir, sem menn gerðu
sér m;k!ar vonir um í uþp-
hafi, hafa valdið sárum von-
brvðum og jafnvel rúnnið al
gerlega ut í sandirm, og þai’f
ekki lárigí áð léita dæmanna.
En útvárps'iður sá, sem
hér um ræð'r. hefur upþfýllt
ýtfustu vtíriír noargra, og þó
éf tii vill fairið fi’am úr vonum
ennþá fleiri.
ÍEg á Her við framhaMsleik
rit Agnars Þórðafáonar, Víxla
méð áfföllum..
Annars er ég hálf-óánægð-
ur moð að ka1la þetta fr’ám-
haids-leikrit, þaö ér dálitið
villandi. því að þegar talað er
ufri léikrt. er átt við heillegt
verk með fastri upobvgéingu.
Hér er ekki um neitt slíkt áð
raeða: Þetta’eru sundux’lausir
þættir, endá þótt aðálpersón
urnar séu þær sömu. Og þánn
ig á þetta einmitt að vera,
þannig hefur höfundurinn
ætlað sér að haga því.
VINSÆI-DIR, SEM STANDA
VÍÐA FÓTUM.
:Ég vildi ekkert nm bennan
nýja dagskrái’lið skrifa fyrri
en r.okkur revnsla væri af
honum fengin. Nú eru komnir
fjórir þættir, og hafa allir
verið góðir, sumir ágætlr.
Ætla má. að höfuðeinkenni
leikþátta bessara séu þegar
komnir fram og ljóst orðið,
hvert höfundur stefnir.
Öruggt er bað. að vinsæld
ir ,,Víxlanna“ eru þegar orðn
ar geysimiklar. Veit ég ekki
um nokkurn núlifandi dag-
skrárlið, sem menn vilja síð
ur missa af.
Og það er ekki ernungis
ífullo;;ðna fólkið, sem á þá
hlustar með athygli. Þeir
hafa náð tökum á unglingun-
um líka. og það svo um mun-
ar, og til bess þarf nú ekk-
ert sm'áræði, því að unglingar
hlusta almennt sára — sára
lítið á útvarp, og það þótt um
[skýilglkskrakkar ,séu. Þejssi
ummæli eiga þó fyrst og
fremst við um kaupstaðar-
unglinga.
Ég tel m:g ekki vera að
vaða reyk, þegar ég segi, að
„Víxlarnir“ séu nú orðnir eitt
vinsælasta útvarpsefni unga
fólksins. Ég byggí bá full-
yrðingu á viðtölum við marga
nemendur í skóla þeim, er ég
veiti forstöðu. I einum elzta
bekknum bar töldu nær allir
nemendurnir, í ritgerð um út
varpíð, að Vx'xlaxnir væru eitt
vinsælsþta, ef ekki vinsæl-
asta útvarpsefnið.
HVERS VEGNA ER BEGGI
SVONA VINSÆLL?
En hvað veldur því, að þess
ir framhaldsþættir taka hlust
endur svona með ti’ompi?
Það er fýrst og fr-emst, aði
þeir eru px’ýðiiega skemmti-
legir ocr vel skrifaöir, á dag-
legu máli, sem allur fjöldinh:
talar. Höfundur er skop-
skyggn og fyndinn, ella hefði
allt fallið um sjálít sig.
En rætui'nar standa dýpra3
Hlustendur finna ósjálfrátt,
áö hofundur hæfir í mark; hon
um tekst bað, ssm er aðaltil-
gangurinn; lýsing á íslenzka
miðstéttarmanninum með kosfe
urn hans og göllum.
Bergþór karlinn Bjöms-
son er sá dæmigerði — týp-
iski miðstéttarmaður. Margií
iriúriu ýmist sjá h’uta af sj'álf
um sér í mýnd hans —- éða
svip náungans. ÞeSs vegna ep
hann sörrn psi’sóna, óg menn
veita honum athygli. Suimmi
sárnar efalaust ög finnst
þetta vera skrípainynd af
sjálfum sér, aðrir hafa gamaií
af, o« enn aðrir skilja fUll-
vel, hvað höfundur er að gera
og draga sínar ályktanir og
læra i aí'nvei af.
IVJIÐSJJÉTTARMAÐURINN
MEÐ KOSTUÍVI SÍNUiM
OG GÖLLUM.
Möi’gum finrist sjálfsagt
fyrst í stað, að það séu hreirx
ai’ skopmyndir. sem drengar
eru á tjaldið í Víxlunum, þetta
sé eiginlega allt samanbúið til
í þeim tilgangi einuiri að
hlæja að því. En við nánam
athugun sést glögglega, að
svo er ekki. Það eru meira
að segia furðu litlar ýkjur á
fei'ðinni, enda pætir höfund-
ur fullrar hófsemi í því, að
hætti. góðra listamanna.
Hann er furðu hlutlaug
gagnvart miðstéttarkáppán-
um Begga. Beggi hefur maxga
góða kosti: Hann virðist vera
skapgöður, sæmilegur heimili
isfaðir, þægilegur félagi, og
hann er bjartsýnn og fjarri
því að vera nokkur glæpamað
ur. En hann er líka barn sinn
ar stéttar í siðferði og hugs-
unarhætti. Smáborgaraháttui'
inn setur honum þröngar,
skorður og markar honum
bás. Ekki verður annað sagt
en að hann sjálfur og fólk
hans, bæði vandamenn og fé
lagar, séu „lítilla sanda, lítilla:
sæva.“
En þi'átt fyrir alla borgin-
mennskuna og sjálfsánægjuna
á yfirboi'ðinu, býr í honum
undir niðri óánægja með
sjálfan sig og hlutskipti sitt.
Það brýzt þannig út, að hann
langar til að rífa sig upp úr
hversdagsleikanum með ein-
hverjum hætti. Og skelfing ei'
hann bi'jóstumken'nanlegur,
þegar hann fer að freista gæf
unnar hjá ungu dömúnum!
Æi-já, svona fer víst fyrir
okkur öllum, þegar „sjarm-
inn“ og æskuljóminn fer að
rjúka af okkur með aldrin-
um . . þótt við vilium ógjárn
an trúa því!
Þótt hér hafi aðeins verið
talað um aðalpérsónuna, hús-
bóndann á heimilinu, á ýmis-
legt af bví við um allar per-
sónurnar. Þær eru allar tekn
ar úr sama umhverfinu, sama
þjóðfélagsþrepinu.
GÖMUL HUGMYND
GERÐ AÐ VERULEIKA.
Þótt hér sé um að ræða nýj
Framhald á 8. síðu. ,