Alþýðublaðið - 11.03.1958, Blaðsíða 4

4
AlþýðablaSlB
Þriðj udagur 11. marz 195S
ÞAÐ ER ENGUM blööum um
f>aö að fletta, að Ósvaldur Knuö-
se'n hcfur unnið mjög gott verk
með kvikmynd sinni frá Horn-
ströndum. að mim þ.ykja mikils
virði þegar tímar líða að eiga
þær heímildir á kvikmynd, sem
þessi mynd sýnir, seinna var
ekki vænna að safna þeim, hann
kom á elleftu stundu norður
þangað. Hefði hann komið
seinna, þá hefði ekki tekizt eins
vel og' raun er á.
iVXADUR KVNXIST hinutn
götnlu vinnubrögðurn Horn-
strendinga, einföldum, erfiðum
og frumstæðum, vinnubrögðum,
sem lítið munu hafa breytzt öld-
um saman, en sem. rvtr-eru horf-
in,. ekki aðeins á Hornströndum
þar sem nú öll byggð er komin í
eyöi heldur og yi'ir-leitt með þjóð
inni, hvar sem hún býr.
ÞKSSl KVIKMYXD Ösvalds
Knudsens verður dýrmætur
safngripur og mun verða tekin
fram og sýnd livað eftir annað
á komandi öidum. Náttúran er
og verður alltáf eins, en byggð-
in hverfur og mennirnir með. j
Hvorki hana né þá fáurii við aft- :
ur í sömu mynd. Ég gæti trúað
því, að síðasti prestur í Sléttu- ,
hreppi muni vekja athygli kom- i
andi kynslóða: Jónmundur Hall
Kvikrnyndir Gsvalds
Knudsens.
.
H orn strandamvndin er
ágæt.
En Keykjavíkurkvik-
myndin er miklti síðri.
dórsson, aö. ls'kindum síðasti forn
maður okkar,. tröllið í prests-
skrúðanum, hann sést eins og
lianri var í þessari ágætu mynd.
EN 3'vEY K J AViKU RMVXD
Ósvalds Knudsen er miklu síðri
en kvikmyndin frá Hornströnd-
um. Hann rej'nir að gera hana
að heimiklamynd, en til Reykja
víkur kom hann of seint, eða
réttara sagt, hann hóf of seint
heimildasöfnun. Myndin er sára-
lítil heimild um Reykjavík eins
og hún var, en hins vegar er
hægt að segja, að rnýndin geynii
heimiidir um nokkra bæi eða
hús, sem þá og: þegar muni
hverfa. Eins er alltaf gaman að
geymá andlit á myndum, en þau
eru ótrúlega fá — hefðu þurft
að vera fleiri. Þó eru þarna nokk
ur, sem voru sjálfsögð í mynd-
ina.
MVNDIN' ER. einkennilega
dökk og „mótívin” önnur en
manni finnst sð eigi að táka i
syona kvikmynd. Það er rétt, að
til þess að taka’ heiríiildakvik-
mynd um Rieykjavík til þess að
geyma .handa eftirtúnanum
þurfti meira átak en einn riiað-
ur getur lagt fram af eigin
rammieik,- jafnvel þó að hann
hafi ýfir að búa smekkvísi ög
dugnaði Ósvalds Knudsens. Sem
sag't, ég varð fyrir miklum von-
brigðum a£ þessari Reykjavíkur
kvilcrnynd.
' Vjj> ÞETTA er .ekki 'nægt að
iskiljast án þess að bera frám
kvartanir. Sýriing myndarinnar
hófst ekki fyrr en 25 mínúfum
'seinna en augtyst vari Ástæðan
var sú, að fólk kom ekki fyrr en
10—15 mínútum áður en sýning
átti að hefjast, en svo hagar tií
í Tripolibíói, að þegar þröng
verður við dyrnar, komast menn
,ekki ina, jafnvel þó að þeir hafi
aogöngumíða, og svo erfið er að-
staðan, að .afgreiðsla í miðasölu
gengur ákaflega seint.
Hannes á horninu.

WVi ;
FYRIR SEX
HUNDRUÐ ÁRUM.
1358.....Þá fór Gyrðir
biskup um Eorgarfjörð, og
samdi máldaga Reykholts-
kirkju, voru þá og Sandar
í Dýrafirði staður gjör.
Mjög þróaðist í þann tíma
óvild með þeim Gyrði bisk-
upi og bróður Eysteini og
föru margar þungar greinir
á inilli, svo að dró til fúlls
fjandskapar, orkti Eysteinn
níð um biskup og setti hon
um stefnu á erkibiskups-
fúnd, hugði síðan utan að
fara, en biskup lýsti banrh
yfir honum; margar frásagn
ir skröklegar og fádæma-
legar eru um þeirra við-
skipti, en ekki ætla ég þær
hendingar •fulisannlcgar
vera, er mælt er. að hver
þeirra hafí orkt á annan,
því hættir þeir voru þá
varla upp kornnir, nema
Eysteinn hafi fundið hátt-
inn af hendingu eður hittni
sinni hafa ort á hann -og
kveðið : „Gyrðir kembir
@Cj
gula eik,“ en Eysteinn við-
fundið; er sagt að Ey-
steinn hafi mæl-t um hest.
biskups : ; „Fast gyrður
merar scn“, en biskup ætl-
að að hann hafi sig svo
kallað, það er því enn ósann-
ara að Eysteinn hafi dreg-
inn verið í dyflissu, því
hann var ei svo mjög undlr
valdi biskups, að svo mætti
verða, og ei er bað í rit fært
haldujr; : en vanjþekking
manna og hleypidómar um
biskupavaldið, fór svo
mjög í vöxt í þann tíma
og síðan, að margar sagn-
ir cskynsamlegar eru
smíðaðar af þessari deilu
þeirra; þá er biskup hafði
bannfært Eystein, gekk
hann til sátta og urðu þeir
ájjgóðir vinir, hafði biskup
hann iafnan í stórum metn
áði fyrir og eftir óvild
þeirra, -svo hann var tal-
inn fyrstur þeirra, er við-
staddir voru í öllum gern-
ingum hans; var Eysteinn
manna bezt að sér: hann
orkti iðrunardrápu sér til
uppreisnar er hann hafði
níddan Gyrðir biskup, er
það kvæði kallað Lilja og
var kveðið tll lofs Kristi og
Maríu, og var allra kvæða
bezt og er enn til, en því
var spilit af orðfæri og
kveoskap á hinum seivmi
tímum, ér menn þóttust
vilja bæta það í meining-
unni, og var það þá svo í
flestra manna höndum, áð-
ur það fékkst réttara og
svo sem Eysteinn kvað, var
það svo mjög virt, að máls-
háttur sá er þar af kominn,
að öll skáld vildu Lilju
kveðið hafa......
(Árb. J. Es.pólíns)
Orð uglunnar.
Eg er með því, að sett
verði lög, er skyldi alia við-
komandi að segja til
draumrasnna sinna.
F rátnhaul af 3. síöu.
til aimennrar andúðar á vetnis
sprengjum, eidflaugum og
Bandaríkjamönnum. Og hópur
þessi gerist ískyggilega sterk-
liðaöur, þax- sem hann telur inn
an vebanda sinna ekki færri en
69 þingmenn. Undir forystu
!.Bevans mundi hópur þessi til
dæmis geta orðið hinn skeinu-
hættasti, en hann skortir enn
atkvæðamikinn foringja. Engu
að síður getur hann valdið
miklu tjóni með því að koma
af stað sundrungu innan flokks
ins og það í jafn mikílvægu
máli og landvarnamálum. Færi
þá illa ef þetta sundurþykki
yrði til þess að hindra sigur
verkalýðsfiokksins í næstu lcosn
ingum.
En sé áróðrinum og áróðurs-
aðferðinni sleppt, þá er sjálft
■málsatriðið vel þess virði að
það sé athugað nánar. Rökin
gegn kjarnorkúvopnmn hafa að
vísu verið sett mun Ijósar fram
í blaði frjálslyndra, „Manchest
er Guardian",
Mikilvægasta atriði málsins
er ef til vill það, að með því að
neita að búast kjarnorkuvopn-
um geta Bretar orðið til þess
að það verði eingöngu Banda-
ríkjamenn og ilússar, sem hafa
þau undir höndum, en ekkert
mundi hehninum hættulegra
en þa'ð að mörg smærri ríki
hefðu siík vopn til'umráða. Þáð
vei'ður alltaf mmi auðveldara
að koma fram eftirliti og tak-
mörkunum, ef aðeins þessi tvö
stói-\'eldi eiga hlut að máli. Bú-
ist Bretar hins vegax- kjarn-
orkuvopnum getui' ekkert kom
ið í veg fyrir að Frakklar.d fari
að dæmi jxeirra og þai'með væri
snjóboltinn oltinn af stað.
Því er haldið frarn að vai’nir
Vesturveldanna myndu veikj-
ast mjög við það ef Bretar
tækju þá afstöðu að hafna
kjarnorkuvígbúnaði. Það virð-
ist þó lítt skiljanlegt að vest-
rænum vörnurn sé það úrslita-
styrkur að Bretar taki upp
kjarnorkuvopn. Ótrúlegt að
það geri nokkurn mismun.
En þetta eru rök gegn því að
Bretar búist kjarnorkuvopnum,
en ekki gegn bandarískunx eld
| ílaugastöðvum á Bretlandi. Og
i þao er gegn þessum stöðvum,
j scm verkalýðsflokkurinn brezki
berst; En þar með er líka ýtt
við undirstööunum að vest-
rænum vörnum, — möguleik-
um til að geta goldið líku iíkt
rneð kjarnorkuvopnum.
Vitanlega má lengi um það
deila- hversu mikilvægar þær
eldflaugaskotstöðvar verði, sem
um er að ræða. En kjai'orku-«
vopnum verður að koma fyrir
á Bretlandi eigi véstrænar vam
■ir ekki að sitja ofan, — og það
er því gegn þeim sem xniani-
hlutinn innan verkalýðsf 1 okks-
ins beinix' geiri sínum.
J. Sv.
FraiMixald af 7, .ílía. !
egg, flesk, brauð, mjóik og —«
ostur. Herintt setti og á stofn
rmitstofiu'. þar sem flugxnenn
gátu fengið sér rétta hréssingu
áður en flugferðir hófust.
I ágúst sl. var tiikynnt, aö>
siysatalan væri orðin hiu
lægsta, sem hún hefði npkkra
'sinni orðið í sögu deil-darinnar,
MATSEÐULL
MORGUNVERÐAR
Og þau efni, sem bandarískxi
flugherinn mælir með á morg-
unverðarborðið, eru fiest fengiri
úr landbúnaðarvörum, eirikúm
mjólkurvörum og jarðarávexti,
Hér er skrá yfir þær fæðuteg-
undir, sem æskilegt er að neyta
að morgni dag's:
120 gr. ávextir (prótéininni-
hald 0,8 g). .
1 egg (pr. 7,6):
1 glas mjólk (pr. 5,3)-.
RúgbrauðssneiS {pr. 1,6).
Hveitibrauðssneið (pr. 2,4),
15' g srrijör.
20 g feitur ostur (pr. 5).
Þessi máltíð gefur 22,7 gr„
‘próteins og 527 lxitaeiningar.:
AuðvitaS er ekki hægt eða
nauðsyniegt að fyígja' þessum
matseðli nákvæmlega, en nauð-
synlegt að muna að hafa hann K
huga, þegar lagt er á morgun-
verðarborðið. Einna auðveldast
er að tryggja próteinirinihalöiðí
með osti, eggjum og mjólk,
Engin húsmóðir vili stuðla að
því, að eiginmaður hennar spiilí,
áliti sínu með . önuglyndi, eða
verði fyrir slysi á leið til vinnut
eða í vinnu, eða að börn hennar
detti á húströppunum eða falli
af reiðhjólinu. Þess vegna reyn-
ir hún að leggja sitt fram til
hamingju fjölskyldunnar með
því að búa henni góðan morgun-
verð eftir því sém eíni og að-
stæður leyía. Hið sama má segja
um veitingahús. Eigendur þeirra
viija varla stofna viðskiptavin-
um sínum í aukna hættú, og
reyna því að hafa á boðstólum
heilsusamlegan morgunverð. —•
Það er heldur ekki svo gaman.
að heyra gestinn skella hurðinni
á eftir sér í bræði — og jafnvel
gleyma að borga.
(Endursagt úr Politiken.)
Framiiald af 3. siðu.
væri í senn einfaldasti og auð-
veldasti framkyæmdahátturina,
og bað er "bókstaflega óskiljan-
legt hvers végná fastaráðið tek
ur sér það béssaleyfi að hafna
ski lyrðunmn. ■' ý.
Það er því óheppilegra að. slík
undanbrögð eru fi.Íröng mynd af
raunverulegri. 'afstöðu Vestur-
veldanna. Hvaðlsem fastaráðs-
mennirnir vilfa vera láta, þá er
það einlæs; skoðúHálmeimings'í
■ Washington, Luiid-únum, París
oí; hvarvetna á Kprðaríöndúm
að siikan íund bvrl að iiaidi í
surnar, enda þótt litlar eða sng-
ar vonir sáu um fceinsn árang-
ur, ,þá ætti ýrnislegi að. geta
skýrzt. tíl dæmis í sambandí við
afvopnunarmálin.
Þó hafa einnig borizt þær
fregnir frá Washington, sem
vekia nokkrav vonir, til dæmis
að Bandaríkjastjóm sé fús að
taka sí'vopnunartiliögur sínar
tilnýrrar athugunar og jafnvel
hvéni,;. frá því sexn ófrávíkjan.-
legu skilyrði aS bann viö nýj-
uxn tilramxíxra með kjamorku-
vopn verði. bví aðeins rsaít að
um leið yerði rætt; bann víð
framleiðslu slíkra vopna og eft-
irlít með því, — en-því shilyrði
hsfð-i ■ Sovét feafnað, þar' sem
þei-r- þar- telja srg-.ékki geta im-
að'áeínu eftirliti.- En nú-er úTit
fyrír'áð Bandarifótt' vilji sem-
sag fc ræSa bannið við tilraunun-
um, éii þess að það verði tengt-
öðru
Það er... -lí-ka t.mjög alménxr
skoðun á Vesturlöndum, að Ra-
packitillögui'iiar séu ákjósanleg
ur umræöugrundvöllur, enda
.þótt' litlar eða engár líkur séu
til aðj’þæi' nái samþykki. Það
rnikilvægasta er aS' slík tiliaga
.verði rædd, ef það 'gæti'órðið til
þess að Vestui*veldin' og Sóvét-
veldm yrðu fúsari til samkomu-
iaa's. um að komið' yrði á -fét ai-
þj óðlegri eftirlitsstofmtn.
Mörg fleiri dæmi mætti
nisfha -umi múi, semtakabæritil
.uiaræðuti énda þótú fyrirfrám
væri- viíað að ekki' gæti orðið'
mn þau neitt- samkomulag.
Jafnvel'- þótt herra Bulles sé
slíkum umræðum lítt fylgjándi,
þá eru- flestir aðrir vestrænir
stjórnriiálamenn,. þeir sem
femsi standa. bess mjög fýsandi
að eigá fund' via sovétléiðtog-
ana. Hitt verður að.; teljast ein-
kennilegt áð þoir skuli-ékki-
þora einhverra hluta- vegna að
kveða upp úr mað það.
. Kú er framtoma Vésturvelð-
anna'í sambandi við uppástung-
unauxti UitarœíkismálaFáðeliri'a-.
fundinn hin hlægilegasta. Fyrst
gera þau slíkan undirbúninss-
fund' að tillögu' sinrii, en Sové't-
veiddn neita. Þá-fa'laVesturvéid'
in frá - þeirri- tillögu, að Frakk-
andi raunar undansltíldu. Næst
jgefist svo það' að Sovétveldin
breyta «m skoðun óg bera nú
,-fraHi tíjiögu iim slíkan undir-
Mmingsfumi. Hvað- gera Vestœr
veldi-n þá? — Jú, þau hafna tii-
iögunh-i: - ■
, Að'visu va.r tilíaga Vssturveld'
anna í því tólgin-að utanríkis-
málaráðherramir skylfíu ..búa
málin í hendur þeirra á æðstu-
mannafundim-im, en Rússa að
beir skyldu aðeins ná samkomtt
lagi um hvafla mál yrðu tekin
tíl- umræðú a þéira' fundi. Það
skal iíka viðurkennt að það
verður varla skiiið. til hlítar
hvað veldur snúningi Rýssa £
þeSsu xtíáll En árangurinn
; vérðiir sá að Veétútvéldin.
standa uppi sem hlægiteg i á-
ró'ðm'sstyrjöldhmi' fyrir það
hve gersáinlega þán-hafá látið
hlunnfara sig. Orsökin virðist
.blátt.. áfram súf .að forustu-
memi VestunveldaD.na séu þess
ekki umkomnir að eiga fruni-
.kvæðí í nokkru rnáli, - ■ heldur
, láíi Sovéteiðtogunum þaS allt
af éííir. Pyrir bragðið' virðist
vestræn .pólitík hiun neikvæð-
ari en -hún. í- rauhitmi' er.
J. Sv. ,