Alþýðublaðið - 29.03.1958, Qupperneq 3

Laugardagnr 29. marz 1958
AlþýSnblaSl*
3
Alþýðublaöiö
Ótgeiaudi;
Ritstjóri:
Fréttastjóri;
Auglýsingast j óri:
Ritstjórnarsimar:
Auglýsingasimi:
Aigreiðslusími:
Aðsetur:
AlþýðuíioJtiturinn.
Helgi Ssemundsson.
Sigvaldi Hjáimarsson.
Emilía Samúelsdóttir.
14901 og 14902
14906 I
14900.
Alþý ðuhúalð
Prentsmiöjs ALþýðublaðsins, Hverlisgötu 8—10.
Breytt tiðhorf í efna
hagsmálum
SÍÐAN Alþýðúblaðið birti þá fregn nú í vikunni, að
sennilega yrðri rayndar einhverjar nýjar leiðir til lausnar
efnahagsvandamélunuim, hafa að vonum margir um það
spurt, hverjar þær leiðir væru. Þjóðviljinn hefur haldið bví
statt og stöðugt fram að undanförnu, að Framsóknarmenn
vilji nú algerlega breyta um stefnu í þessurn efnum og fara
gengislækkunarleiðina. Hins vegar hafa kommúnistar sjálf-'
ir haldið því fram, að ekki væri ástæða til neinnar bxeyt-
ingar, efnahagsmálin væru í fullkomnu lagi, uppbótarkerfið
mundi leysa ailan vanda hér ©ftir sem ihingað til, án þess
að leitað væri nýrra ráða.
Þótt Þjóðviljmn og kommúmistar líti svo óraunhæft á
vandamáíin sem raun ber vitni, dylst engum, sem með
fullri dómgreind svipast um á þjóðarbúinu, að hið mesta
öngþveiti yíkir í efnahagsmálunum. Er ekki gott að segja,
hvers jVegna þcir kommúnistar neita staðreyndum nú
þótt niiverandi stjórn sé í rauninni mynduð vegna al-
gers úrræðaleysis .ílialdsins í þjóðarbúskapnum. Ólafur
Thors síýrði beint upp í brimgarðinn, og því var vinstri
stjórnin rnynduð og samráð höfð við verkalýðssamtökin.
Þetta eru blákaldar jstaðreyndir, eins og Þjóðviljinn ætti
að vita, ef hann vill nokkuð vita. Það eru líka blákaldar
staðreyndir, að ráðherrar Alþýðuhandalagsins fara með
staðlausa stafi í útreikningum sínum á fjárþörf ríkisins
til uppbóía í sömu mynd og áður. Það þarf ekki aðeins
90 milljónir, ,eims og Lúðvík Jósefsson heldur fram, held-
Ur a. m. k. 200 milljónir. Það'hljóta því að liggja ein-
hverjar annarlegar ástæður til þessara óraunhæfu full-
yrðinga Þjóðviljans og (k<mimúnista. Bjargráð þeirra
hljóta að eiga að vera einhvers konar hókus pókus, sem
þeir einir kunna skil á.
Það er að vonum, að alþýða manna hafi áhuga á efna-
hagsvandamé'.unum og spyrji, hvort lausn þeirra sé ekki
skammt undan. Enda spara SjálifstæðÍEmenn ekki að ala á
alls konar getsökum og ófögnuði um þessi mál. Öðrum fórst
þó, en þeim ekki. Aldriei þekktu þeir ráð, og þekkja ekki
enn. Erfiðleikarnir eru arfua- frá þeim, óreiðuarfur af lé-
legri stjórn og stefnuleysi En það liggur í augum uppi, að
þungt e;r í vöfum að finna leiðir út úr ógöngunum1, ef með
stuðningsflokkum ríkisstjórnarinnar eru skiptar skoðanir
um lausnina.
Alþýðuflokknum er Ijóst, að gengislækkunarleiðin
verður ekki farin. Staiifsgrimdvöllur stjórnarinnar hvílir
á samráði við verkalýðshreyfinguna, samkvæmt mál-
efnasamningi flokkanna, En alþýðusamtökin eru andvíg
gengislækkun. Hins vægar er það Ijóst, að við núverandi
fjárhagskprfi verður efcki búið óbreytt. Því telur Al-
þýðuflokkurinn rétt, að .breytt verði því kerfi, sem nú
er búið við, nýjar leiðir reyndar eða a. .m. k. nýtt forrn,
en hins vegar verði gengið ekki fellt. Enginn skyldj ætla,
að hér sé urn nein töfrabrögð að ræða. Hið fræga penna-
strik Ólafs Thors var aldrei fyrir hendi, og það er enn
ekki fyrir hendi. Og.stefna kommúnista um „allt í lagi“
og „bara láta reka“ er á sandi byg-gð. Leiðir verður að
finna, og það raunhæfar leiðir.
Þriðja lsiðin, sem svo hefur verið nefnd, eftir að Allþýðu
blaðið birti fréttina um viðleitni ATþýðuílokksins til lausn-
ar efnahagsmálunum, er vafalaust ekki einlhlít um alla
framtíð. En það mun sarnt sannast, er hún verður gerð
íheyrinkunn, að þar er á ferðinni alvarleg og virðingarverð
tilraun til að höggva raurihæft á hnútinn. Og þjóðinni mun
skiljast það, þegar á reynir, að henni er jafnan fyrir beztu
að horfzt sé í augu við staðreyndir, en höifðinu ekki stungið
á sandinn. Aliþýðuflokkurinn hefur áivallt viljað stuðla að
því, að þjóðin vissi, hvar hún stæði, en jafnframt er sú
stefna hans óbreytt, að allar ráðstafanir í efnáhagsmálum
verði sem’ miest miðaðar við hag' almennings.
( Ufan úr heimi )
VESTUR-ÞÝZKALAND hef-
ur nú ákveðið að búa herafla
, sinn kjarnorkuvopnum eða öllu
heldur að taka á móti kjarn-
orkuvopnum ef A-bandalags-
ráðdð telur slíkt skref nauðsyn-
legt sameiginlegum vörnum að-
ildarríkjanna. Sú spurning verð
ur nú athuguð á fundi varnar-
málaráðherra bandalagsins í
apríl. Jafnvel þótt slík ákvörð-
un verði tekin á fundinum er
gert ráð fyrir að kjarnorkuvíg-
búnaður þýzka hersins komi
ekki til greina fyrr en haustið
1959. Endanleg ákvörðun fer að
sjálfsögðu mikið eftir því
hvernig samningar takast við
Sovétveldin.
Jafnvel þótt ekkert sé því ,í
rauninni ákveðið enn var auð-
hieyrt á ræðum þeirra, er þátt
tóku í' umræðunum á þingi
vesturþýzka sambandslýðveldis
ins, að þeir gerðu sér ljóst að
málsúrslit hlytu að reynast ör-
'lagarík. Þar í liggur skýring
þess að deilan varð svo hörð og
iharkaleg sem raun bar vitni.
Kjarnorkuvopnum má beita tii
gereyðingar, og umræður varð
andi þau vekja því skap manna
og tilfinningar til afstöðu. Það
er örðugt að yfirivega og ræða
þá spurningu af kaldri skyn-
semi, hvort kjarnorkuvígbún-
aður muni hindra eða hrmda af
stað nýrri styrjöld. Og um leið
liggur sú spurning' nærri hvort
slíkur vígbúnaður muni auka
líkurnar fyrir sameiningu
i Þýzkalands eða koma í veg fyr
ir hana.
Séu þessar spurningar .rt.hug
aðar, mtun engan undra þótt um
ræðurnar hafi orðið nokkuð á
víð og dreif. Hvernig er í raun-
inni unnt að svara þeim með
nokkrum rökum?
En flokksleiðtogarnir urðu 1
að svara og andstæðunum laust
hart saman. Ríkisstjórnin vík-
ur ekki frá styrkleikakenningu
sinni, — kjarnorkuvopn'in
Konrad Adenauer
muni ihræða frá árásum og
koma þar með í veg fyrir styrj-
öld. Verði Þýzkaland ekki.þann
ig vígbúið geti Sovétveldin ráð
ist á það án þess að þurfa að
óttast heimsstyrjöld. Adenauer
lét svo um mælt að A-bandalag
ið kynni að hrynja í rúst ef
þýzka samibandslýðveidið neit-
aði að vígbúast kjarnorkuvopn
um. Hann kvað sig reiðubúinn
að ræða sameiningu Þýzka-
lands við Rússa, en það væri
fyrst og fremst skylda sín að
tryggja öryggi V-Þýzkalands.
Lemmer ráð'herra lýsti yíir því
að þá köstuðu Þjóðverjar bezta
Itrompi í sameiningarspilinu af
'hendi sér, ef þeir neituðu að
taka upp kjarnorkuvígbúnað.
Með styrkleika yrði að
þvinga Þjóðverja til að halda
þvinga þá til að gangast inn á
friði, og með styrkleika yrði að
sameiningu Þýzkalands, —
þetta voru helztu rök stjórnar-
innar. Auk þess leggur Aden-
auer jafnan mikla áherziu á að
styrkja samstarf A-bandaiags-
ríkjanna og Norsted hershöfð-
ingi hefur hvað eftir annað á
það bent að hernaðarlega nauð-
syn beri til að húa Vescur-
Þýzkal and kj arnorkuvopnum.
A.lþýðufIokksm<enn og frjáLs-
lyndir lýðræðissinnar eru hins
vegar mjög á öðru máli. Þeir
telja að kjarnorkuvopnun
Vestur-Þýzkalands munj hafa
ögrandi áhrif og auka styrjald-
arhættuna um allan helming,
og um leið útiloka frekari um-
ræður varðandi sameiningu
Þýzkalands. Þeir segja að ekki
komi til sameiningar nema
dragi úr snennu í albióðamál-
um, og til þess að draga úr
henni telja þeir vænlegast að
samþykkja kjarnorkuvoona-
laust svæði eða draga úr vopn-
un á annan hátt.
Andstæðurnar voru allt of
miklar til þess að unnt yrði
að upplýsa málsatriði og bar
mfeir á fullyrðingumi og reiði-
lestri. Bersýnilegt var að Ad-
enauer reyndi vísvitandi a(ð
ge<-P líVnrnar sem skarpastar á
milli flokkanna, enda eru þær
nú augljósari en nokkru sinni.
Það má vel vera að hann hafi
styrkt aðstöðu sína í Þýzka-
landi, en það hefur þá orðið a
þann hátt að auka að mun við-
sjér innanlands og utan.
iSTJÓRNMÁLAMENN í
Washington ræða nú um,
hvort ekki megi ræða bann við
tilraunum með kjarnorkuvopn
sérstaklega, en ekkj láta þær
vera lið í almennum umræð-
um um afvopnun. Hingað til
hafa Bandaríkjamenn álitið, að
bann við kjarnorkuvopnatil-
raunum væri bví aðeins fram-
kvæmanlegt að um leið væri
bönnuð framleiðsla allra
kleyfra efna. En slíkt mundi
krefjast náins eftirlits, og því
hafa Sovétrí'kin verið andvíg
siíkri lausn mála.
Almenningsálitið víða um
heim er mjög andvígt til-
raunum með kjarnorku- og
vetnisvopna. Vísindamenn hafa
mjög skiptar skoðanir á hætt-
unni á slfkum tilraunum, en
að slíkt vandamál skuli rætt í
alvöru, bendir til hversu mik-
ið er í húfi, Samkomulag um
bann gæti gert auðveldara að
semja um ahsherjarafvopnun.
Þetta eru höfuðröksemdirnar
fyrir banni við vetnisvopnatil-
raunum.
En bandaríska stiórnin lítur
auðvitað á málið frá hernaðar-
legu sjónarmiði. Hvaða hætta
vofir yfir Bandaríkjunum, ef
þau hætta tilraununum?
Vetnisvopn eru heiztu varn-
artæki Vesturveldanna, og
þau verða ekki framleidd
nema hægt sé að gera með þau
tilraunir. Sprengjurnar eru af
mörgum gerðum og því nauð-
synlegt að gera með þau marg-
víslegar og ólíkar tilraunir.
ÍÞetta hafa verið helztu rök
Bandaríkjamanna, en svo
virðist sem tilraunum sé svo
langt komið, að þessi rök-
semdafærsla sé úr sögunni.
Heitar umræður eru nú um
hvernig bezt verði haft eftir-
lit með vopnatilraunum. Hér
er nefnilega um að ræða rök-
semd fyrir banni: mögulegt er
að fylgjast nákvæmlega með
öllurn samningsrofum. Vanda-
málið um eftirlit stendur því
á engan hátt í vegi fvrir samn-
ingum um afvolpnun.
í þessum umræðum í
bandaríska þinginu hefur hinn
þekkti vísindamaður E. Teller
haldið því fram, að hægt væri
að gera tilraunir með kjarn-
orkuvopn án þess að þær mæl-
ist utan þröngs svæðis. Ef
þessi fullyrðing reynist rétt,
minnka líkurnar fyrir sam-
komulagi, þar eð Bandaríkin
treysta aldrei orðum Rússa, og
þeir óttast að verða undir í
vígbúnaðarkapphlaupinu.
Bandaríkjamenn hafa sjálf-
ir 'sprengt kjarnorku-
sprengju neðanjarðar. Geisla-
ryk myndaðist ekki, en
'ærengmgarinnar varð vart í
3000 km. fjarlægð. En Teller
oct skoðanabræSur hans full-
yrða samt, að hægt sé að halda
sprengingunum leyndum.
Þessar neðanjarðarspreng-
ingarnar hafa þrátt fyrir allt
mikla þýðingu. Þykir nú sýnt
að mcgulegt verði að nota
kjarnorku |týl vinnu í nám-
um, við olíuhorun og hafnar-
gerðir. Slíkar kjarnorkusipreng
-ingar neðanjarðar eru með
öllu hættulausar heilsu manna
þar sem geislavirk efni safnast
þar saman á einn stað, en
dreifist ekkert. því auðvelt er
að einangra það.
Formaður amerísku kjarn-
orkunefndarinnar, Williard F.
Framhald á 4. síðu