Forvitin rauð - 01.05.1973, Page 6

RQ ns
Þegar leggja slcal
orð í belg, um málefni,
er varða þá mannréttinda-
hrevfinqu. sem kennir sia við
rauða sokka, er af nógu að taka, en eftir
nær fjögra ára kynni mín af kjaramálum
iðnverkafólks, og þó kvenfólksins sérstaklega,
finnst mér þar vera ýmislegt sem mætti íhuga
nánar. Staðreynd er það, að konur veljast mjög
í lágt launuð störf, og þar eru saumastálkur,
og aðrar, er vinna hjá iðnfyrirtækjum , einna
verst settar, því þar er aðeins um 8 stunda
dagvinnu í lægsta launataxta að ræða.
Nú vita það allir, að ógjörningur er að
framfleyta fjölskyldu, þó fámenn sé, á
þeim launum, enda sýnir það sig., að ef ráða
þarf karlmann til þessara fyrirtækja, gefa
þeir aðeins kost á sér fyrir hærra kaup eða
lengri vinnudag^
Nú vil ég ekki gera líti$ úr fjárhagslegum
erfiðleikum fyrirtækja, sem eru að koma sér
á laggirnar með iðnaðarframleiðslu ýmiskonar,
en er það ekki hæpin þróun ef iðnaður á
Islandi á að byggjast upp á svo lágt launuðu
vinnuafli, að ómögulegt er við að búa og
getur hann staðið eins vel að vigi með sína
framleiðslu meðan starfsfólkið býr ekki við
svipuð kjör og aðrar stéttir? Það
sem framleitt er, er í flestum tilfellum i
útflutningsvara sem kostar drjúgan
skilding á erlendum markaði, og saumastúlkurnar,
sem vinna úr ull og fl. eru því að skapa
útflutningsverðmæti úr heimafengnu efni.
J3n ekki kemur til greina svo mikið sem einn
einasti eftirvinnutími hjá þesstun stúlkum -
engin efni á því, að sagt er. Með slíkri
eftirvinnu getur fólk í sumum öðrum starfsgreinum
náð upp talsverðri tekjuhækktm. þó er ég
síður en svo að mæla því bót að fólk þurfi
að vinna yfirvinnu, 8 stundir á dag eru
sannarlega nóg, og auðvitað þyrfti kaupið
að vera svo hátt að það nægði til sæmilegrar
afkomu.
Hvernig eru svo kjör þeirra sem þrauka við
verksmiðjustörfin, jafnvel árum saman, og
öðlast að sjálfsögðu þá leikni og starfsreynsu
sem fæst við langa æfingu? Þær fá eftir
9 mánaðar starf, launahækkun, sem nemur
um 1000.- kr á mánuði og nokkra veikindadaga,
en síðan situr við það sama, engin kjarabót
meir, eða réttindi af neinu tagi, fyrr en
eftir 20 ára starf, ögn lengra sumarfrí
en hinar fá, virðist gert ráð fyrir að
flusrftN
þá muni þær kannski vera farnar að
þreytast eitthvað. Starfsmat gerir ekki ráð
fyrir, að saumaskapur útheimti líkamlegá
eða andlega áreynslu — samt er það nú svo
að saumakonur virðast býsna slitnar og
þreyttar eftir langt starf.
En hversvegna er nú þessum málum svona komið?
Ég held að þetta sé okkur konunum sjálfum að kenna,
og þá sérstaklega húsmæðrum, sem gefa sig mikið
í þessa vinnu. Þeim hættir svo til að meta sina
vinnu til lægra verðs en aðra, það er kannske von,
þær eru svo vanar að vinna ólaunuð og oft lítils-
metin störf, ættu þó ekki að þurfa að hafa minni-
máttarkennd gagnvart öðrum stúlkum.
Von mín er sú, að með aukinni iðnvæðingu á Islandi,
vakni skilningur allra hlutaðeiganda á, að
þetta verður að laga, og þó sérstaklega, að konurnar
skilji að þær eru reyndar "menn með mönnum" og er
óhætt að koma fram samkvæmt því.
Kúgun kvenna útgefin 1869
John Stuart Mills.
Fólk gerir sér litla grein fyrir, hve
snemma drengir finna til meðfæddra
yfirburða gagnvart stúlkum; og hve
þessi tilfinning vex og styrkist eftir
því sem þeir eldast; hvernig skóladrengir
ala á henni hver hjá öðrum; hve snemma
unglingurinn finnur til yfirburða gagnvart
móður sinni, sýnir henni ef til vill
umburðarlyndi, en enga reunverulega virðingu;
en framar öllu finnur hann til yfirburða
gagnvart þeirri konu, sem hann heiðrar með
því að gera að lífsförunauti sínum.
Við höfum haft siðgæði undirgefninnar og
Siðgæði riddaramennsku og gjafmildi; nú er
kominn timi til, að samskipti kynjanna
byggist á jafnræði og jafnrétti.