Morgunblaðið - 24.12.1923, Qupperneq 2

Morgunblaðið - 24.12.1923, Qupperneq 2
MORGUNBLAÐIÐ Barn er oss fætt -- sonur er oss gefinn. Jólaprjedikun eftir dr. Jón Helgason biskup. „pví að barn er oss fætt, son- ur er oss gefinn, á hans herðum skal höfðingjadómurinn hvíla; nafn hans skal kallast hinn undr- unárlegi“ (Jes. 9, 6.). Það mun naumast orka tvímælis, að forfeður vorir, eins og kristnir fyrritímamenn yfirleitt, hafi verið handgengnari gamla testamentinu en kristnir menn eru alment á vor- um tímum, enda höfðu þeir það um hönd og sóttu sjer uppbyggingu í það engu síður en í nýja testament- ið. Þeir höfðu yfir höfuð miklu r.æmari skilning á hinu nána i:inra sambandi þessara aðalparta heilagrar ritningar en nú tíðkast rneð kristnum mönnum. Og eins og menn álitu að gamla testament- ið væri opið í hinu nýja, svo álitu menn og að nýja testament- ið alt væri falið í hinu gamla. IVíenn leituðu Krists í gamla testamentinu ekki síður en hinu nýja og hugðust finna hann þar í Messíasar-spádómunum svo nefndu, sem menn þá líka höfðu alveg sjerstakar mæti^r á. engu siður en Gyðingar forðum. En slíkt er skiljanlegt. .Tesús Kristur var. eins og hann er enn, í aug- um trúaðs safnaðar, sá smurði Drottins, sem spámennirnir höfðu' gefið fyrirheit um að koma mundi, og þá var það ekki nema eðlilegt, að þeir legðu mikið upp úr þessum spádómum og heim- færðu upp á Krist hin mörgu og fögru orð, sem hinir gömlu og guðlega innblásnu sjáendur gamla t( stamentisins höfðu talað með hiiðsjón á eftirvæntum Messíasi þjóðar sinnar. Eitt af þessum messíönsku spá- dómsorðum, sem eldri tíma mönn- um voru alveg sjerstaklega kær og mikilsverð, eru þessi í spá- dómsbók Jesaja: „Því að barn er css fætt, sonur er oss gefinn, á hans herðum skal höfðingjadómur- inn hvíla; nafn hans skal kallað hinn undrunarlegi“. Þessi orð eru að yísu töluð og í letur færð ná- lega 700 árum fyrir fæðing Jesú; en svo mikill og merkjanlegur jólahreimur er í orðunum, að mig farðar síst á því, þótt kristnum söfnuði hafi um margar aldir ver- ið þessi orð einkar kær svo sem spádómsorð, er í sjerstökum skiln- ingi hafi rætst nóttina helgu í Betlehem. Þess vegna viljum vjer nú einnig njóta leiðbeiningar þess- ara orða í jólahugleiðingum vor- Tim, sem' vor himneski faðir virð- ist að blessa oss, svo þær megi verða oss til sannra sálunota. „Barn er oss fætt, sonur er oss gefinn!‘‘ segir spámaðurinn. — Ef vjer skoðum orðið eitt út af fyrir sig: „Bam er oss fætt“, þá er í siálfu sjer ekkert nýstárlegt við það. Að vísu er það oftast nær fagnaðarefni þegar bam fæðist, fagnaðarefni fyrir móðurina, sem leyst frá þjáningnm sínum getur lagt barnið að brjósti sjer; og fyrir föðurinn, sem tekur á móti því sem lifandi ka-rleikspanti af hendi eiginkonu sinnar. En þetta er þó ekki annað en það, sem ger- ist dagsdaglega í heiminum. Hið sama er um táknið að segja. Að vísu gerast tákn og stórmerki við hverja einustu barnsfa'ðingu, því að hvort sem barnið hvílist á silki- bólstrum eða á jötustrái, þá er táknið þar sýnilegt; því að lífið er ávalt guðs gjöf, til orðið fyrir skapandi guðs kraft. Og alt hið sama má segja um gleði móður- innar, sem barnið hefir alið, um það, að hún gleymir þrautum sín- um, jafnskjótt og barnið er fætt, af fögnuðinum yfir því, að maður er í heiminn borinn. Þetta er hversdagslegur viðburður hjer í heimi. En ef vjer virðum fyrir oss þessa hluti. eins og þeir birtast í hinni helgu sögu, þá er hið hvers- dagslega þar horfið: Bæði orðið, sem boðar fæðingu barnsins, tákn- ið, sem hirðunum er gefið og gieði móðurinnar yfir', að maður er í heiminn borinn, — þetta alt birtist hjer í alveg einstökum dýrðarljóma. Hjer er hið hvers- dagslega ekki lengur hversdags- legt, heldur er það orðið hið ein- staklega, sem aðeins einusinni hef- ir gerst á vorri jörð. Athugum að- eins hinn einfalda vitnisburð sög- unnar helgu: „En er þeir dagar í'nllnuðust, að hún skyldi ala bam- ið, fæddi hún son sinn frumgetinn, vafði hann reifum og lagði hann í jötuna‘‘. Hvað er yfirlætislaust, ef ekki sá vitnisburður ? Og þó er vitnisburður þessi orðinn hið mesta fagnaðarerindi, sem heyrst hefir á þessari jörð. Lítum á fcarnið, sem fætt er! Um öll önnur börn, sem í heiminn fæðast, á það heima, að þau eru fædd til synd- ar og dauða. En um barnið í jöt- unni hljóðar vitnisburður engils- ins: „Yður er í dag frelsari fædd- ur“, — það er að segja: hann mun brjóta á bak aftur vald syndarinn- ar og dauðans, sundurmerja höf- uð höggormsins og flytja lausn þeim, er leysast vilja. Einnig táknið, sem hirðunum er gefið, breytir h jer viðhorfi: Þeir finna að visu reifað barn liggjandi í jötu, en barnið er ekki aðeins frumgetinn sonur móður sinnar, heldur jafnframt Drottinn Krist- ur í borg Davíðs; og vjer getum bætt við: hann er sá, er postulinn vitnar um svo sem frumburð alir- ar skepnu, því að í honum hafi alt verið skapað, bæði á himni og á jörðunni, hið sýnilega og hið ósýnilega. Hann er ímynd hins csýnilega guðs, sá, er var í skauti föðursins áður en veröldin var grundvölluð, sonurinn eilífi og föðumum velþóknanlegi, sem ,.þótt hann ríkur væri gerðist fá- tækur vor vegna, til þess að vjer auðguðumst af hans fátækt“. Og svo loks móðurgleðin yfir barninu fædda, sem leggja varð í jötu í beitarhúsi, af því að ekki var : úm i gistihúsinu. Mundi heimurinn nokkuru sinni hafa augum litið: móðurgleði, er jafnaðist við gleði Maríu, er hún vafði son sinn frum- getinn að hjarta sjer ? Með svo undursamlegum hætti hafði * alt þetta skeð, og svo dásamleg voru atvikin að þessari fæðingu, að síst er að undra, þótt henni vrði crfitt um orð til að lýsa með gleði sinni, encla segir í fæðingar-guð- spjallinu um hana: ,,En María geymdi öll þessi orð og hugleiddi þau með sjálfri sjer“. En vjer, sem nú erum í anclan- om samankomin hjá jötunni, vjer I vitum, að aldrei gafst syndugum hcimi jafn-dýrlegt fagnaðarefni og þetta : Barn er oss fætt, sonur er oss gefinn! — eins og það hljómar tit vor frá fátæklega beitarhúsinu hjá Betlehem; því að vjer tignum barnið sem frelsara vorn, og hneigjum syninum sem Drottins smurða, er vill leiða oss til ljóss og lífs og sælu í samfjelagi við almáttugan guð sem gæskuríkan föður vorn. Og sem guðs börn af náð fyrir triina hljótum vjer að taka undir með himnesku her- sveitunum segjandi: „Dýrð sje guði í upphæðum og friður á jörðu með þeim mönnum, sem hann hef- ir velþóknun á“. En því næst segir spámanns- orðið: „Á hans herðum skal höfð- irgjadómurinn hvíla“. í augum spámannsins átti hlutverk hins smurða Drottins, sem þjóðin þráði, að vera það, að endurreisa Davíðs konungs fallna hásæti og að ríkja yfir húsi Jakobs æfinlega. Mann- lega talað hefðu líkurnar til þess mátt ærið litlar heita, að þessi orð rættust á hinum nýfædda sveini, þar sem hann hvíldist reifaður í fátæklegri f járhúsjÖtu. Táknherra- dómsins, purpurakápan, hvíldi á herðum þess, er mátti virðast vold- ugri en svo, að nokkur hætta væri á, að annar tæki það frá honum. Vestur í Rómaborg sat um þessar rnundir voldugur Ágústus keisari á veldisstóli sínum, og vald hans var mikið; því að það náði út yfir allan hinn siðmentaða heim, sem þá var, austan frá Svartahafi vestur að Atlantshafi. En hvað er, orðið af keisárans dýrð? Tákn. , veldis hans varð sem ónýtt og upplitað fat. Ríki hans hefir splundrast í ótal parta. Nú stend- ur öllum á sama um víðáttu veld- is hans, nema einstöku fræðimönn- um, sem hafa yndi af að grafast eftir gömlum fróðleik. En barnið í Betlehein er nú þekt og tign- að af þúsundum þúsunda um all- an heim, sem játa, að Jesús sje Kristur guði föður til dýrðar. Spá- mannsorðið um höfðingjadóminn á herðum hans hefir rætst á óum- ræðilega miklu dýrðlegri hátt en jafnvel guðlega innblásinn spá- manninn gat nokkru sinnióraðfyr- ir. Guð Drottinn hefir gefið bam- inu — syninum, hásæti Davíðs for- föður hans í margfalt dýrlegri merkingu, en noklvurri sálu gat td hugar komið; og margfjöldi þúsundanna, sem mikla nafn hans svo sem nafn þess, sem oss beri hólpnum í að verða, trúir því stað- fastlega, að á hans ríki muni eng- inn endir verða; — en sú var þá líka hugsun spámannsins. Það var djarft af spámanuinum að gera ráð fyrir ævarandi höfð- ingjadómi Messíasar, því að kunn- ugt má honmn hafa verið um það, hve auðvmldlega hásæti hrynja og konúngsríki kollvarpast. Og það er líka djarft af kristnum mönn- um að gera á nálægum tíma jafn fast og þeir gera ráð fyrir ævar- andi höfðingjadómi Jesú Krists. — En sagan sýnir, að höfð- ingjadómur Krists hefir staðist allar byltingar. Hví skyldu þeir þá efast um, að eins muni verða hjer eftir. Satt er það að vísu, j aö kristindómsóvildin talar digur-^ barklega um þessar mundir víða; iim heim. Sú óvild cr ekki óskilj-j anleg. Hún er sprottin af hræðslu hugspiltrar kynslóðar um, að nýjar Sigurvinningar kristnu trúarinnar sjeu fyrir hendi. Hvenær semlífið vaknar, færist óvinurinn í aukana; það er gömul saga, alt frá dögum Heródesar. Svndumspilt veröld liræðist höfðingjadóm Jesú Krists. Heiðni nútímans sjer sjer hættu búna af honum. Hindurvitnatrú nútímans sömuleigis. En látnm þá geisa — látum þá bera ráð sín saman gegu Drottni og hans smurða. Hann, sem situr á himni. hlær. Drottinn gerir gys að þeim. Höfðingjadómur Jesú stendurfast- ari fótum en svo, að honum sje af nokkuru islíku hætta búin. Jesús Kristnr er í gær og í dag, já, að eilífu hinn sami. Hans veldi vex uag frá degi, hans valdsvið færist sífelt útyfir heiminn, til þjóða, sem liingað til hafa latið fyrir- berast í myrkri og villu heiðin- dómsins. Látum því ekki hugfall- ast, þótt vjer sjáum mennina æða gegn höfðingjadómi barnsins frá Betlehem, en segjum með spá- manninum með djarfmannlegri á- h erslu orðanna: Á hans herðum skal höfðingjadómurinn hvíla. — Hann skal velli halda, þótt alt. annað kollsteypist. En hvernig má þetta ske? Pyrir manna sjónum er þetta óskiljan- legt; en ráðning gátunnar er sú, að „gæska er lögmál lausnarans og líknin veldissproti lians“. Höfðingjadómur Jesú Krists er lcærleikur ha.ns, sem hann gerði hcimi kunnan frá krossins trje. er hanú hjekk þar devjandi vegna synda vor mannanna, og sem hann á öllum tímum lætur í tje þeim, er vilja gefast honum til hlýðni sem konmigi sínum og herra. í og með kærleika sínum hefir hann lagt veröldina undir sig og með kærleika hans mun þá lika vekli hans standa til enda veraldar. Og kærleikur hans, eða kærleikur föðursins í honum, er þá líka það band, sem bindur þig og mig, já oss öll, sem honum viljum tilheyra, við hann, svo að v;ier, þótt í veikleika sje og hrös- un, játum höfðingjadóm hans sem grundvöll alls sannarlegs frelsis. Já, alt er jietta undrunarlegt fyrir vorum augum svo dýrlegt sem það þó er og dásamlegt. En vjer skulum þá líka minnast þcss, að þetta er í fylsta sam- ræmi við hið spámannlega orð, sem jeg hefi hjer heimfært upp á fagnaðarefni jólanna: „Nafn hans skal vera hinn undrunar- legi“ Og það nafn á vissulega hjer heima. Eða hvað er undrun- arlegra en að hann, sem frá eilífð var í skauti föðursins, hinn eingetni skuli hvílast sem lítið bam í kjöltu mannlegrar móður? Hvað er undrunarlegra, en aðhann sem er ljómi guðs dýrðar og ímynd veru hans, orð guðs kraft- ur, som ber alla hluti, skuli hafa gcrst fátækari en fátækasta barn á jörðu og orðið að hvílast reifum vafinn í jötustrái? En þetta sem er svo undrunarlegt, hvað er það aimað en leyndardómurinn mikli, leyndardómur hinnar heilögu næt- ur, sem jafnvel er englum guðs óskiljanlegur. Og lítir þú lengra fram jTir lífsferil hans, hve er það alt undrunarlegt,sem auganu mæt- ir — alt líf hans, og það ekki að- eins fram í dauðann á kross- inum heldur og út yfir gröf og dauða! Hvað er rjett álitið undnma.rlegra en sigurför lians um heiminn í 19 aldir? ITvað er undrunarlegra en höfðingjadóm- ur hans í heiminum fram á þenn- an dag, þrátt fyrir alt, sem gert hefir verið til að kollvarpa veldis- stóli hans? „Hinn undrunarlegi“ er hans rjetta nafn. Og þó er það engum augljósara en þjer, sem guð gaf náð til að höndla hann og gef- ast honum í trúnni. Hvað er dá- samlegra en vald hans yfir hjört- unum? Hvað er undrunarlegra en þetta lofgjörðarefni jólanna, að cllum þeim, sem tóku við honum gaf hann „rjett til að verða guðs börn‘ ‘ ? „Rjett, t.il að verSa. guðs börn,“ — já, sá rjettur er oss öllum gef- inn, öllum án undantekningar, sc-m viljum veita Jesú viðtöku sem frelsara vorum. En í liverju er það fólgið að veita Jesú viðtöku. Að veita Jesú viðtöku er ekki þa.ð eitt ,að syngja honum gleði- og þakkarsöngva í húsi hans, held- ur einnig að búa honum helgidóm á heimilum vorum, og umfram alt í hjörtum vorum, þar sem þú og jeg getum fallið fram og hlotið gleði fyrirgefningarinnar og frið- arins í guði. Að taka við honum er ekki það eitt að opna hús þitt cg heimili fyrir fögnúði jólanna, sem einatt ekki varir lengur en jólaljósin endast, heldur morkir það iimfram alt þetta, að þú helgir honum hjarta þitt, að þú levfir honum að fæðast(.þaf, svo a.ð hjarta þitt geti orðið bústaður guðs í heilögum anda. Að taka við honum er ekki fólgið í; neinum dýrlegum 1 jósakvcikingum, sem að eins vara skamma stund, heldur í því að hið mikla jólaljós hins himneska föðurkærleika guðs fái skinið svo inn í hjarta þitt, að alt, sem ekki er af guði, heldur af heiminum, alt óhreint og synd- samlegt, flýi þaðan fyfir kær- lciksljósi hans. Um þá, ér ;.þannig meðtaka hann og leyfa hotium að fæðast í hjarta sínu, á það heima, að þeim hefir hann gefið rjett til að verða. guðs börn. rjett til þess að veita viðtöku jólagjöf föðursins á himnum, sem er friður hjartans öllum skilningi æðri. Nafn hans skal kallast „hinn iindrunarlegi“. Hið undrunarlega fær hver sá að revna í honum, sem þannig sjer hann fæðast, í hjarta sínu. Og þess þurfum vjer öll með, því án þess fánm vjer aldrei öðlast til fulls gleði jólanna — gleðina yfir þvi. að bam er oss fætt, og sonur er oss gefinn, — að oss er í dag frels- ari fæddur, Drottinn Kristur í borg Davíðs. Hjálpa þú oss t.il þessa himn- e.ski faðir, og gef oss með því öll- um gleðileg jól. AMEN. —------o---—---

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.