Morgunblaðið - 24.12.1923, Blaðsíða 9

Morgunblaðið - 24.12.1923, Blaðsíða 9
MORGUNBLAÐIÐ Gleðilegra j ó 1 a óskar iillum viðskiftavinum sínum Jón Björnsson & Co. Gleðileg i ó 1! Johs. IIansens Bnke. Gleðií egra jóla óskar öllum viðskiftavinum sínum Verslunin Bjöm Kristjánsson. GleSileg jól! Yörnhúsið. G1 e ð i 1 e g r a j ó 1 a óskar öllum viðskiftavinum sínum Klæðaverksmiðjan Álafoss. Gleðileg jól! Il.f. Rafmf. Hiti & Ljós. Gleðilegra jóla óskar öllum viðskiftavinum sínum Isafoklarprentsmiðja h.f Gleðilegra jóla óskar öllum viðskiftavinum sínum Marteinn Einarsson & Co. I Gleðileg jól! Ásg. G. Gunnlaugsson & Co. | Frá aldaöðli hefir myrkrið verið óvinur mannanna. Frá alda- öðli hafa þeir verið að rejma til að sigra þennan óvin, altaf verið ! að leitast við að framleiða ljós, ! meira ljós, betra ljós, handhægra ljós. Þessi ljósþörf er mjög mismun- andi eftir árstíðum; ennfremur gætir })essa árstíða ljósmunar mis- mikið í löndunum. I þessu landi er ljósmunurinn geysimikill, og hefir lengi haft djúp áhrif á þjóðina. Allar illvættir una vel myrkr- inu, þá er máttur þeirra mestur og þar af leiðandi sigurvonin sterkust, enda sækja þær fast fram í skammdeginu, og um jóla- levtið stendur árlega úrslitaorust- an „milli lífs og hels, ljóss og myrkurs“. parf ekki lengi að blaða í Þjóðsögunum til að finna þessum orðum stað. Annars virðist svo, sem menn gleymi nú pjóðsögunum,að minsta kosti hjer í höfuðstað landsins; finst það átakanlega dagana fyrir jólin. Nokkrum dögum fyrir jól koma jólasveinarnir; en hjer í Reykja- vík koma þeir í útlendum skrúða: rauðum síðfrakka, hvítbryddum, skeggmiklir, með rauða topphúfu og fangið fult af smábögglum, eða dragandi jólatrje, en jólatrjeð er altaf grenit.rje. Og alt, sem börnin fá að vita um þennan karrða: í búðarglugg- um, auglýsingum og frásögnum, er útlent, alt, nema nafnið, því þetta eru kallaðir jólasveinar. Að þetta ekki getur verið ís- lensk hugmynd um jólasveina, sjá allir í hendi ef þeir aðeins at- huga það. Nægir þar að benda á búninginn, sem er í hæsta máta illa lagaður til vetrarferða á voru landi, hvort heldur sem væri of- an úr óbygðum eða utan af sjó; eða trjeð, sem eins og kunnugt er. ekjei v,e3; hjer á landi, og börn- in þekkja það alls ekki, nema stöku kaupsfaðabörn nú síðustu árin. Enda þarf hjer engum blöðum að fletta; það er til sjerkennileg og alíslensk jóíasveinaþjóðtrú, en henni eru menn nú sem óðast að gleyma, og börnin hafa alls ekki heyrt hana. Þett.a finst mjer eklci vansa- laust íslenskri þjóð og ekki hættu- laust heldur; og af því jeg er orðin vonlaus um að nokkur annar hreyfi þessu mali, ræðst jeg loks í að seg.ja frá því, sem gamlir menn hafa sagt mjer um jólasveinana, og því, sem jeg kefi lesið um þá í ÞjóðsÖgum. Það fer lítilsháttar tvennnm ' sögum um jólasveinana okkar. Sumir segja að þeir komi á húð- keipum frá Grænlandi, aðrir að þeir komi ofan úr óbvgðum, og er það mikið almennari sögn, enda sagt, að þeir sjeu Grýlu- synir og Leppalúða. Svo segir í Grýlukvæði: Börn eiga þau bæði saman brekótt og þrá; af þeim eru jólasveinar, börn þekkja þá. Líkir eru þeir Grýlu móður sinni í vexti: lærleggjaháir, handleggja- langir, belgmiklir, en hálsstuttir. Sumir segja að jólasveinarnir sjeu aðeins níu að tölu (sbr. Jóla- sveinar einn og átta ofan koma’ úr fjöflunum). Aðrir segja að þeir sjeu þrettán, og er það lík- legra, því öllum ber saman um, að þeir fari aftur einn og einn, alia jóladagana, og sá síðasti á þrettándadaginn; ennfremur eru til nöfn þrettán jólasveina, og sagt er að þeir komi eins og þeir fara, einn í einu, og sá síðasti á aðfangadaginn. Þessi eru nöfn þeirra. og röð: 12. des. kemur Stekkjarstaur 13. ' — — Giljagaur 14. — — Stúfur. 15. — — Þvömsleikir. 16. — — Pottasleikir. — Askasleikir. — Faldafeykir. — Skyrgámur. — -Bjúgnakrækir, — Gluggagægir. — Gáttaþefur. — Ketkrókur. — Kertasníkir. — Tólasveinarnr eru óvinir jói- anna, það nær því ekki nokknrri átt að hugsa sjer þá færa nokkur föng til þeirra. Þeir hafa hvorki að keyra kirkjuklukkum hringí nje Jesúnafn nefnt, en þeir eru meinlansir að mestu leyti, aðeins (smáhrekkjóttir, einkum bömum. (Sbr. Grýlukvæði „öll er þessi ilsku þjóðin ungbömum skæð“ . Þeir gretta sig á gluggum og í dyragættum, feykja földum, sleikja iílát, stela kjöti og bjúgum, átu 17. — 18. — 19. — 20. — 31. — 22. — 23. — 34. —

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.