Morgunblaðið - 23.09.1928, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
H. f. „Oreim l1

*i fpamleidir þessar vðrur: 03-
m KHstaisápu 09
'35 Grsnnsápu —.,
lam ca Handsápur
£ Þwottasápur e
69 Þwettaduft 3
** (Hreinshvítt). ee
60 Gólfáburd 09
oa Skóswertu GS
Skógulu n
.S Fœgilðg (Gull)
JO Baðlyf ST
'S Kerti 09
lfagnáburð
Baðsápu 09 ■
Þessar vöpup eru islenskar.
T rúloffunarhringirnir.
margar gerðir fást hjá
Sigurþóri Jónssyni — Aðalstræti 9.
ísafofdarprentsmiðja h. f.
hefir ávalt fyrirliggjandi:
Leiöarbækur og kladdar
Leiðarbókarhefti
Vjeladag'bækur og kladdar
Farmskírteini
Upprunaskírteiní *
Manifest
Fjárnámsbeiðni
Gestarjettarstefnur
Víxilstefnur
Skuldalýsing
Sáttakærur
Umboð
Helgisiðabækur
Prestþjónustubækur
Sóknarmannatal
Fæðingar- og skírnarvottorð
Gestabækur gistihúsa
Ávísanahefti
Kvittanahefti
Pinggjaldsseðlar
Reikningsbækur sparisjóða ’
Lántökueyðublöö sparisjóða
Þerripappír í Vi örk. og niðursk.
Allskonar pappír og umslög-
Einkabrjefsefni í kössum
Nafnspjöld og önnur spjöld
Prentun á alls konnr prentverki,
livort heldur gull-. Milfur- eðn lit-
prentun, eða með nvðrtn eingöogu,
er hverg’i lietur nje fljótar af
liendi ieynt.
S I m 1 4 8.
ísafoldarprentsmiðja h. f.
smábátamótorar ávalt^
fyrirliggjanöi hér
á staðnum.
C. Proppé.
(XXXXXXXXXXXXXXXXX)
Lfkkistur af ýmsum gerðum
ávalt tilbúnar hjá Eyvindi.
Sjeð um jarðarfaHr.
Laufásveg 52. Sími 485.
Hyggín húsmóðir
a& gleði mannsins er mikil þegjr
hattri" Fær^góðann mat. Þes9 vegna noíar
hfin- hina marg eftirspurðu ekfa Soyn fp*
H.f. Efnagerð Reykjavíkur.
Kemisk verksmiðia.
sem skapaði sjer líkama úr efnum
þessarar jarðar, líður ekki undir
lok, heldur skapar sjer líkáma af
nýju þó með annari aðferð sje, og
úr efnum annarar jarðar. Það er
þetta sem er svo erfitt að fá menn
til að skilja. Og þó er það ekki
fyr en sá skilningur er fenginn,
sem lífið kemst í sannleika á fram-
faraleið. Stærsta málið í alheimi
er að koma lífinu á byrjunarstöðv-
unum, slíkum sem jörð vor er,
Það eru nú liðin 7—8 ár síðan
Erasmus öíslason, er þá bjó að
Loftsstöðum í Flóa, byrjaði á at-
hugunum með votheysgerð, er
stefndu að því marki, að bæta
votheysgerðina eins og hún nú
tíðkast hjer á landi. Hann hefir
síðan haldið þessum athugunum
áfram, að mestu af eigin ramleik
og hefir nú komið fram með nýja
votheysverkunaraðferð þá, er við
hann er kend.
Því miður hefir votheysverkun
þessi ekki verið rannsökuð og bor-
in saman við þá, sem nú er al-
gengust. Búnaðarfjelag íslands hef
ir hvorki viljað taka það að sjer
nje veita Erasmus styrk til þess.
Það er því eigi unt að aæma um
verðmæti hennar nema út frá lík-
um og ófullkominni reynslu þoirra
sem hafa notað hana.
En þar sem marga mun fýsa að
heyra eitthvað um aðferð þessa,
vil jeg lýsa henni hjer í örfáutn
aðaldráttum eftir því, sem jeg hefi
sjeð Erasmus sjálfan framkvæma
hana og hann hefir sagt mjer frá
henni.
Gryfjuruar þurfa helst að vera
steyptar. Eru þær gerðar á sama
hátt og venjulegar votheysgryfjur,
en í botni þeirra er gerð dæld eða
renna með rist yfir.
Á hverju sumri áður en Erasmus
byrjar að iáta í-vothey, þvær hann
gryfjurnar vandlega úr kalkvatni.
Má til þess nota góðan bursta eða
„sprautu“ og er það betra. Við
það eyðilegst margskonar skaðleg-
ur gerlagróður, sem hefst við i
votheysleifum á gryfjuveggjunum
og sem auðveldlega gæti skemt
gerðina í nýja votheyinu. Ættu
menn ávalt að hafa gryfjurnar
hreinar og kalkaðar hver aðferð,
sem notuð er.
Heyið er látið í gryfjurnar á
svipaðan hátt og venjulega nema
hvað það eV ekki troðið mjög mik-
ið. Best er að láta í gryfjuna á
hverjum degi jafnótt og slegið er
þannig, að ekki myndist skemd
sl:án milli laga.
Nú kemur það sjerkennilega við
votheysgerð Erasmusar. 1
Strax og hann er byrjaður að
láta í gryfjuna og hiti er farinn
að myndast í heyinu, dælir hann
miklu af vatni yfir það. Heyið
rennhlotnar, en vatnið sígur niður
að botni gryfjunnar. Þaðan er því
dælt upp aftur með venjulegri sog-
dælu. Liggur dælurörið niður' í
einu horni gryfjunnar niður í áð-
urnefnda dæld eða rennu í botni
liennar. Sje vatn það sem upp er
í framfarahorfið. Þá fyrst, þegar
það verður, er allur alheimur koin-
inn í örugt horf, eða áleiðis til
þess að verða guð almáttugur. Því
að ennþá er guð ekki til öðruvísi
en sem tilraun. Og það er vand-
inn mikli að vera í samræmi við
þá tilraun. Alt sem ekki er það,
mun líða undir lok.
19. sept.
Helgi Pjeturss.
dælt, með hreina góða súrlykt líkt
og góður sláturdrukkur, er því
helt yfir heyið aftur o. s. frv. En
sje lykt þess óhrein og fúl er því
fleigt og öðru vatni dælt yfir
heyið á ný o. s. frv.
Þetta kallar Erasmus að „baðæ“
heyið.
„Böðunin11 hefir tvenskonar þýð
ingu segir hann.
í fyrsta lagi temprar hún hita-
stig heysins. Kalda vatnið, sem
baðað er með tekur með sjer nokk-
uð af þeim hita, er framleiðist í
heyinu, þannig að það kólnar meira
eða minna eftir því hversu mikið
er baðað. Með því að hafa hitamæl
ir (og það er nauðsynlegt) má
halda) hitanum í heyinu innan á-
kveðinna takmarka.Vanalega hefir
Erasmus haldið hitanum í kring-
um 40° þ. e. þegar hitinn hefir
stigið hærra hefir verið dælt vatni
yfir heyið þar til 40° hitamarki
var náð. A síðari árum hefir hann
þó haft hitann töluvert lægri, jafn
vel í kringum 18° og gefist mjög
vel. Það er ennþá á tilraunastigi
hversu hár hitinn á að vera eins
og annað viðvíkjandi þessari að-
ferð.
Á leið sinni gegnum heyið,
tekur vatnið þá kolsýru,
sem myndast við öndun jurt-
anna, og her hana á braut. Þetta
er mjög mikilvægt atriði segir
Erasmus. Hann heldur því fram,
að kolsýran, sem ávalt myndast í
votheyi við öndun jurtanna og
efnábreytingar, og sem ekki getur
rokið hurt úr því, sje mjög skaS-
leg fyrir meltinguna. Frá henni
stafi sú óhollusta votheysins, sem
kemur fram í því, að ^kepnur þola
ekki fulla gjof af því, heldur að-
einS ‘Ys—V2 gjafar eftir því sem
innlend reynsla hefir sýnt. Það er
því nauðsynlegt að losna við kol-
sýruna og þetta er eina ráðið.
Þegar lokið er við' að láta í
gryfjuna setur Erasmus þjettilag
ofaji á heyið. Hlutverk þess er að
útiloka loft frá heyinu þannig að
öndun jurtanna hætti og heyið
kólni af sjálfu sjer smámsaman.
Best er að nota mosa, hreinan hey-
rudda eða þ. u. 1. nokkra þumlunga
þykt.
Eftir að þjettilagið er sett á, er
haldið áfram að baða, þar til öll
hitaumleitun í heyinu er hætt. Úr
því geymist það vel ár eða lengur.
Jeg hefi nú í fáum dráttum lýst
votheysgerð Erasmusar Gíslasonar
eins og hann framkvæmir hana,
skýrt hana eins og hann útskýrir
hana. Jeg legg engan dóm á þær
útskýringar. Það verða tilraunir
og rannsóknir að gera í framtíð-
inni.
Aðferð þessi er mjög vandasöm
þannig, að menn framkvæma hana
varla svo í lagi sje nema hafa lært
það. Hún er líka mjög vatnsfrek.
Erasmus heldur því fram, að
vothey hans sje að öllu leyti betra
en venjulegt vothey, betri gerð í
því, laust við megna fylgilykt, sje
svo 'holt að megi gefa það mest-
megnis eða eingöngu, en tapi litlu
af næringarefnum.
Hvað rjett er í þessu verður'
ekki sagt með neinni vissu, en jeg
vil hjer minnast á þrjú atriði, sem
öll benda í þá átt að svo sje.
í fyrsta lagi hafa allmargir
reynt þessa aðferð Erasmusar eink
um á Suðurlandsláglendinu og í
Reykjavík, og telja hana mjög
góða, betri en venjulega votheys-
gerð.
I öðru lagi hefir verið reynt að
fóðra með votheyi Erasmusar ein-
göngu og gefist mjög vel. Erasmus
hefir t. d. sjálfur fóðrað kvígu
með því heilan vetur og tekist af-
bragðsvel. Mjólkurkýr hafa einnig
verið fóðraðar með því mestmegn-
is eða eingöngu í lengri eða skemri
tíma, með góðum árangri.
í þriðja lagi er útlit heysins og
lykt í besta lagi. Heyið liggur
laust óklest í gryfjunni með eðli-
legum grænum lit, jafnvel lifandi
sóleyjum, lyktin hrein súrlykt án
megnrar fylgilyktar.
Nokkrár efiiabreytingar hafa
verið gerðar á votheyi Erasmusar,
en þær eru svo fáar að samanburð
á því og venjulegu votheyi er ekki
hægt að gera nje heldur fá neina
vitneskju um næringartap heysins
og meltanleika þess.
Sumir halda því fram að nær-
ingarefni hljóti í all-stórum mæli-
kvarða að þvost úr við böðunina.
Um þetta verður ekki sagt neitt
með vissu án rannsókna. En heyið
hefir reynst svo vel til gjafar, að

Milska
Og
Hlnnngæii
likar best.
Heildsölubirgðir hjá
MWllniGl.
Stfirt úrval
af nýsaumuðum fötum í öll-
um litum, afar ódýr.
Fata- og frakkaefni ný-
komið í miklu úrvali.
Laugaveg 3.
——<mt>------
Eftirtektarverðar tilraunir í baráttunni
við óþurkana.
1" ....
Votheysverkun Erasmusar Gíslasonar.