Morgunblaðið - 04.06.1939, Blaðsíða 11

Sunnudagur 4. júní 1939.
MORGUNBLAÐIÐ
11
■SMÁSAGA:
Brjálaði maðurínnn í
jarnbra utarklefan um
Skák nr. 66.
Margáte apríl 1939.
Spænski leikurinn.
Við vorum þrír farþegar í I.
flokks járnbrautarklefa í
lestinni, sem gengur milli Mar-
seille og París. Prestur einn,
íumþoðssali og jeg. Lestin nam
istaðar í Lyon og við vorum allir
fegnir þegar lestin hjelt af stað
.aftur, án þess að nýr farþegi
bættist við í klefan okkar. Það
war molluheitt þenna dag og
því þægilegt að hafa nóg pláss.
En við höfðum verið of fljótir
á okkur hvað ánægjuna snerti,
því alt í einu var klefahurð-
inni hrundið upp og ungur, stór
>og sterklegur maður, hatt- og
frakkalaus og án farangurs
ikom æðandi inn í klefann. Hár
hans var í óreiðu og úr ahgun-
Tumum m'átti lesa æði. Hann
•stefndi beint á prestinn, sem
sat við gluggann beint á móti
mijer og sagði með urrandi mál-
róm:
— Þekkið þjer leyndarmál
konunnar minnar?
Presturinn kastaðist aftur á
bak í sæti sínu og svaraði dauð-
«kelkaður:
— Nei, nei — maður minn,
jeg þekki alls ekki konuna yðar.
Maðurinn starði um stund
tryltum augum á veslings klerk-
inn, eins og hann ætlaði að
lesa úr andliti hans leyndustu
hugsánir sálusorgarans. En alt
í einu vatt hann sjer að mjer:
— En þekkið þjer leyndarmál
líonunnar minnar? sagði hann.
Jeg varð, skelkaður, það skal
.jeg játa. Og í fyrstu vissi jeg
•ekki hverju jeg ætti að svara.
Það var gefið mál, að maður-
inn var bandvitlaus og að örlög
:mín voru undir svari mínu kom-
in. Loks gat jeg stilt huga minn,
«g jsvaraði í nokkurn veginn
eðlilegum rómi:
— Nei, það er laust við að jeg
þekki leyndarmál konunnar yð-
a,r, herra minn.
— Þá barði manntetrið sjer
á brjóst og varp öndinni mæði-
lega.
—i Og ekki þjer heldur! Æ,
aumur jeg, sagði hann og hlass-
aði sjer niður í sætið við hlið-
ina á mjer. Það varð hljótt í
klefanum, enginn mælti orð.
Brjálaði maðurinn lokaði aug-
unum og það leit út eins og
hann svæfi.
Hmboðssalinn sá sjer leik á
borði og læddist út úr klefan-
um. Hann staðnæmdist augna-
blik við klefadyrnar og gaf
okkur merki gegnum gluggann
■á dyrunum. Það var greinlegt
•að hann ætlaði að sækja lest-
•arvörðinn.
Presturinn og jeg sátum, þar
:sem við vorum komnir. Við gát-
um ekki komist fram hjá brjál-
•aða manninum, þar sem hann
lá með fæturna þvert yfir klefa-
gólfið, án þess að vekja hann.
En við þorðum heldur ekki að
ræða saman um mál þau er
við höfðum verið að tala saman
um, áður en brjálaði maðurinn
kom, af ótta við að vekja hann.
Við sátum grafkyrrir og horfð-
um spentir á hinn sofandi mann.
Að lokum kom lestarvmrður-
inn. Hann gekk að manninum,
sló á öxl hans og sagði:
— Viljið þjer gera svo vel
og lofa mjer að sjá farseðilinn
yðar?, sagði hann rólega.
Maðurinn á myndinni var vel
ræðalegur, er hann opnaði aug-
un, en alt í einu reis hann á
fætur þreif í axlir hins smá-
vaxna lestarvaraðar og starði
á hann.
— Þekkið þjer leyndannál
konunnar minnar, hrópaði hann.
Svarið!
Vesalings lestai’vörðurinn
varð jafn óttasleginn og við
hinir. Hann sleit sig lausan frá
risanum og hljóp út í ganginn.
Á hlaupunum gaf hann prest-
inum og mjer bendingu um að
fylgja sjer. En hvernig áttum
við að komast fram hjá vit-
leysingnum? Það var ljettara
sagt en gert.
Hann settist aftur. Presturinn
og jeg fylgdumst vel með öll-
um hans hreyfingum, en hvor-
ugur okkar mælti orð. Alt í
einu tók brjálaði maðurinn upp
skammbyssu úr vasa sínum og
starði á byssuna. Jeg var búinn
að ákveða með sjálfum mjer
að stökkva á manninn og selja
líf mitt dýru verði, er hann
stakk byssunni á sig aftur. En
nú var klerkurinn búinn að fá
nóg. Hann tók á rás eins og
byssubrendur út úr klefanum.
Hann var ekki fyr úr augsýn en
brjálaði náunginn slengdi sjer
í sæti hans og fór að glápa á
mig.
— Þjer ljúgið, æpti hann.
Þjer þekkið leyndarmál kon-
unnar minnar!
LFm leið stakk hann hend
inni niður í vasann. En þá var
mjer öllum lokið. Jeg rauk upp
eins og mjer væri skotið úr
fallbyssu og hljóp eins og
skrattinn væri á hælum mjer
eftir endilöngum lestargangin-
um.
Nokkru síðar læddist lestar-
vörðurinn að klefadyrunum og
tókst að læsa þeim að utan-
verðu. Hann sagði frá því, að
brjálaði maðurinn hefði lagst
endilangur á bekkinn og væri
sennilega sofnaður.
— Strax og við komum til
Parísar tekur lögreglan hann,
sagði lestarvörðurinn, ef hann
verður þá ekki búinn að fleygja
sjer út um klefagluggann, en
það er ekki okkar sök, nje held-
ur getum við hindrað hann.
Við urðum að bíða drykk-
langa stund á Gare d’Orléans-
brautarstöðinni áður en við
næðum í farangur okkar. En
loks komu tveir lögreglumenn
þrammandi og tóku brjálaða
manninn. Hann virtist vera hinn
rólegasti er þeir fóru með hann
í handjárnum. Hann sneri sjer
að mjer og sagði:
— Þökk fyrir samfylgdina,
herra minn. Vonast til að við
sjáumst bráðlega.
Mánuði síðar sat jeg á uppá-
halds kaffihúsinu mínu og var
að blaða í myndablöðum. 1 síð-
asta hefti „Nouvelles Illustrées“
var mynd, sem vakti forvitni
mína.
Maðurinn á myndinn var vel
greiddur og brosandi, — en
samt sem áður —,
Jeg las byrjunina á greininni
sem fylgdi með, þar stóð:
„Hvernig maður fer að því,
að ferðast með járnbraut á 1.
farrými frá Lyon til Parísar,
þegar maður er auralaus og
búið er að stela frá manni öll-
um farangri, einkabílnum, og
vegabrjefinu“.
„Hvernig maður fer að því,
að gera fjóra fullorðna karl-
menn hálfvitlausa af hræðslu,
• aðeins með því að spyrja þá að
venjulegri spurningu og sýna
þeim vindlakveikjara.“
„Hvernig á því stóð, að lög-
reglulæknirinn, dr. Crussot, hló
hjartanlega".
Um alt þetta fjallar eftirfar-
andi grein eftir Claude Dusac
— og um leið biður hann ferða-
fjelaga sína að láta til sín
heyra. Hann ætlar að gera þá
forviða1, einu sinni enn.
Jeg las greinina, en mjer
datt ekki í hug að setja mig í
sambandi við manninn. — Jeg
hafði orðið nógu forviða á fram
komu hans. Og veit meira en
jeg vissi er við hittumst fyrst.
Hann getur einu sinni enn, ef
hann vill komið og spurt mig
með tryltu augnaráði og hásri
röddu: — Þekkið þjer leynd-
armál konunnar minnar? Þá
myndi jeg svara rólega:
— Já, herra rithöfundur —
„Leyndarmál konunnar minn-
ar“, er ágæt bók.
Hvítt: Sir G. A Thomas.
Svart: S. Flohr.
1. e4, e5; 2. Kf3, Rc6; 3. Bb5,
a6; 4. Ba4, Rf6; 5. 0—0, Be7;
6. Rc3, (Venjulegi leikurinn er
Hel, en þessi leikur er einnig
góður) 6......b5; 7. Bb3, d6; 8.
Rd5, (Nýjung. Best hefir verið
talið a4) 8........ Bg4; (Flohr
þiggur ekki fórnina. Ef 8.......
Rxp; 9. RxB, RxR; 10. d4, mundi
gefa hvítu sterka og þægilega
stöðu) 9. RxB, DxR; 10. c3,
(Nauðsynlegt, til þess að hindra
Rd4. Peðið á e4 er óbeinlínis vald-
að, því ef 10......Rxp; þá 11.
Bd5) 10. *.... 0—0; 11. d3, Ra5;
12. Bc2, c5; 13. h3, Bh5; 14. De2,
Rd7; (Ljótur leikur) 15. De3,
Rc6; 16. Rh2, Rb6; 17. b4!, (Til
þess að hindra d5) 17.....Hab8;
18. a3, Iífc8; (Hótar að vinna
peð) 19. pxp, pxp; 20. f4, pxp;
21. Dxp, Ré5; 22. Dg3!, (Hótar
bæði Bf4 og Hf5) 22.......Bg6;
23. Bf4, Rbd7; (Ef 23.......f6;
þá 24. d4, pxp; 25. Bb3+, og síð-
an pxp) 24. Rg4, Iíe8; 25. Re3!,
(Ef 25. d4, þá pxp; 26. pxp,
Hbc8!) 25....... IIbc8; 26. Rd5,
Dd8; 27. a4, b4; 28. a5, pxp;-29
Rxp, Rc6; 30. Rd5, (Hótar Bc7)
30......Rd4; 31. Hf2, Re6; 32.
Bb3, c4!; 33. Bxp, Bxp; 34. Re3,
Bg6; 35. Bxp, Ha8; 36. Bb5, Rd4;
37. Bc7, De7; 38. BxR, DxB; 39.
Bb6, Rb.3; 40. Ha3, Rcl; (Hvítt
á nú unna stöðu, en verður hins-
vegar að heyja langa og harða
baráttu fyrir fullnaðarsigri) 41.
d4, Rd3; 42. IId2, Db5; 43. Kh2,
h5; 44. Rdl, Rcl; 45. He3, IIxH;
46. DxH, He8; 47. IIb2!, Dc6; 48.
Dc3, Dd6+; 49. Dg3, Dd5; 50.
Rc3, Df5; 51. Rb5, Dfl; 52. Df2,
Ddl; 53. Hd2, Db3; 54. Rc7, He7;
55. d5, Rd3;
(Sjá afstöðumyndina).
56. d6 , (Best. Ilvítt fær þrjá menn
fyrir drotningu og peð) 56......
RxD; 57. pxH, f6; 58. 'HxR, Db4;
59. e8D+, BxD; 60. RxB, h4; 61.
Rc7, Kf7; 62. Kgl, Kg6; 63. Rd5,
Da3; 64. Re3, Kf7; 65. Hfl, g6?;
66. Rg4, f5; 67. Re5+, Kf6; 68.
Bd4!, gefið.
m m h m
ÉÉ ÍÉÍL
Staðan eftir 55. leik svarts.
Maður undrast, hve vel Sir Tho-
mas teflir þessa skák frá upphafi
til enda.
SMÆLKI
Flest íslensk ættarnöfn eru í
sambandi við örnefni frá
þeim stað, sem ætt viðkomandi
hefir dvalið á, að undanskildum
nokkrum nöfnum, sem eru dönsk
eða erlend afbökun á íslenskuin
nöfnum. En þó að íslendingar
gætu valið sjer ættarnöfn eftir
vild myndi sjálfsagt engum detta
í hug að kalla sig „Skóari“ eða
„Skógardjöfull", aftur á móti eru
þetta algeng mannanöfn í Þýska-
landi (Schumacher — Wald-
teufel) Einnig heita margir Eng-
lendingar .Coward (bleyða). Ný-
lega birtist frjett um það í ame-
rísku blaði að herra Jack Tomb
(gröf) og ungfrú Edna Coffin (lík
kista) hefðu gengið í heilagt
hjónaband og þar að auki var
herra Tomb kirkjugarðsvörður. —
★
— Nú hefi jeg staðið og horft
á yður með veiðistöngina í heila
klukkustund og enn hafið þjer
ekki veitt bröndu. Er nokkuð til
sem er eins bjánalegt og hanga
vfir þvílíku.
— Já, að horfa á.
★
— Hvernig gengur með svefn-
leysið hjá þjer núna,.
— Jæja, heldur er mjer að skána
Áður varð jeg altaf að telja upp
að 10.000 áður en jeg sofnaði, en
nú ekki nema upp að 9987.
★
— Jeg er ekkert hrifinn af
svona litlum málverkum.
— Eruð þjer listgagnrýnandi ?
— Nei, jeg á innrömmunarverk-
stæði.
Krossgála Morgunblaðsins 59
Lárjett.
1. klettur, 7. krydda, 11. ljúka við, 13. hetja, 15.
drykkur, 17. líffæri, 18. fugl, 19. söngflokkur, 20.
óðagot, 22. skip, 24. forsetning, 25. söngur, 26. maður, 28.
Molierepersóna, 31. svall, 32. tungu, 34. dund, 35.
vökvi, 36. þræll, 37. fjelag, 39. danskt blað, 40.
voð, 41. geymslupláss, 42. á andliti, 45. tímabil, 46.
Ͼlir, 47. stafur, 49. kostir, 51. kvenmannsnafn,
53. illgresi, 55. í fjósi, 56. slys, 58. kvenmannsnafn,
60. fágætur, 61. lireyfitæki, 62. deild, 64. stefna,
65. ögn, 66. úrkoma, 68. verslun, 79. framrás, 71.
svell, 72. kvenmannsnafn, 74. matast, 75. ríkidæmi.
Lóðrjett.
1. hjálp, 2. læti, 3. yfirlið, 4. gróður, 5. grein, 6.
þrír eins, 7. iðn, 8. herma eftir, 9. tónn, 10. stjett,
12. sletta, 14. ríki, 16. spil, 19. eyja, 21. skömm, 23.
svívirðilegur, 25. húslilið, 27. á fæti, 29. svar borg- Lr-
að, 30. fórsetning, 31. guð, 33. gluggi, 35. horfa,
38. einstakur, 39. samgöngubót, 43. á fótum, 44. haf, spyrja, 59. svarar, 61. snemma, 63. lcvenmannsnafn,
47. auðæfi, 48. veiðarfæri,50. skeyti, 51. óspar, 52. 66. spott, 67. skán, 68. lítil, 69. tala, 71. kall, 73.
ónefndur, 54. sólguð, 55. mannsnafn, 56. yfirsjón, 57. forsetning.