Morgunblaðið - 16.11.1943, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 16. nóv. 1943
JEG HEF KOMIÐ HJER ÁÐUR
LEIKFJELAG REYKJA-
VÍKUR sýndi leikrit þetta
í fyrsta sinn síðastliðið
föstudagskvöld. Höfundur
þess, sem ennþá er á besta
aldri, hefir samið fjölda
skáldrita, og er talinn með
fremstu leikritahöfundum
Breta. En leikrit það, sem
hjer er um að ræða, er einna
frægast allra leikrita hans,
enda verið sýnt víðsvegar
um England og hlotið hinar
ágætustu viðtökur. Er það
ekki að ástæðulausu, því að
það er óvenjulegt að efni og
gneistar af andríki og snjöll
um athugunum á sálrænum
fyrirbrigðum mannlegs lífs.
Efni leikritisins verður ekki
rakið hjer, enda væri ósæmi
legt að ræna með því leik-
húsgesti gleði eftirvænting-
arinnar. Þó vil jeg geta þess
að efni leikritsins er reist á
þeirri kenningu að líf
manna endurtaki sig í sí-
fellu, að vísu ekki alveg um-
breytingalaust, eins og hin
jafna hringrás, heldur með
breytingum skrúfugangsins,
og að sú rás verði því að-
eins rofin, að þekkingin, vilj
inn og trúin kómi til sem
í h 1 u t a n og beini lífinu
inn á nýjar brautir. En þó
að höfundurinn hafi tekið
þessa kenningu „að Iáni“,
getur hann þess í settum for
mála fyrir leikritinu, að
ekki beri að skilja það svo,
að hann fallist á hana.
Leikurinn gerist í veit-
ingakrá á heiðum uppi í
Englandi, allir þættirnir
þrír í sömu stofu, en persón
urnar eru þessar: Sally
Pratt, ekkja og faðir hennar
Sam Shipley, sem eiga
krána, og dvalargestirnir,
dr. Görtler, þýskur prófess-
or og flóttamaður, Oliver
Farrant, skólastjóri, ungur
maður, - Walter Ormund,
auðugur kaupsýslumaður,
miðaldra og kona hans Jan-
et, innan við þrítugt.
Indriði Waage hefir sett
leikritið á svið og annast
leikstjórn. Hefir hann yfir-
leitt leyst hvorttveggja vel
af hendi, enda hefir hann
öðlast mikla þekkingu í
þeim efnum og er vandvirk-
ur svo að af ber og smekk-
Sjónleikur í þrem þátturn eftir J. 8. Priestley
Alda Möller og Lárus Pálsson.
vís. Mun enginn standa hon
um framar hjer á þessu
sviði, og væri vel að hann
gæfi sig meira að þeirri hlið
leiklistarinnar, en hann
hefir gert til þessa. Þó þvk-
ir mjer honum hafa fatast
mjög leikstjórnin síðast í 2.
þætti, er þau eiga tal sam-
an frú Ormund og Farrant
skólastjóri og nálgast hvort
annað skref fyrir skref við
hverja setningu, sem hrýtur
af vörum þeirra, uns þau að
lok-urn fallast í faðma. Var
öll sú ,,sena“ svo vandræða-
leg og stirð (,,staccato“), að
hún minti einna helst á
brúðu- (marionette-) leik
og áhorfandinn gat tæplega
varist brosi. Að vísu er þetta
þannig frá hendi höfundar-
ins, en góður leikstjóri
lætur sig engu skifta slík
fyrirmæM, ef hann sjer
það í hendi, að
þau fá ekki ^taðist á leik-
sviðinu, en reynir í þess stað
að leysa átriðið á annan
hátt. Þá virtist mjer og að
hraði leiksins hefði mátt
•vera meiri, en verið getur
að hjer hafi aðeins verið um
venjulegan ,,premier-hraða“
að ræða, og að það standi til
bóta.
Aðalhlutverkið, dr. Gört-
Ier, leikur Indriði Waage.
Er leikur hans afburðagóð-
ur, jafn og öruggur til leiks-
loka, gerfið ágætt og hreyf-
ingar og málfar í fúllu sam-
ræmi við það. Virðast hlut-
verk þessu lík láta Indriða
Valur Gísíason
t?'t-----.
einkar vel (sbr. leik hans í
hlutverki gamla mannsins í
,,í annað sinn“).
Valur Gíslason fer með
hlutverk Walters Ormund,
og leysti það vel og örugg-
lega af hendi. Er það viða-
mikið hlutverk og ekki
vandalítið, en Valur er nú
orðinn einn af okkar bestu
leikurum og sýndi það í
þetta sinn hvað best, að
hann gerist fjölhæfari með
hverju ári sem líður.
Frú Ormund er leikin af
frú Öldu Möller. Frúin hefir
leikið hjer alloft áður og er
því enginn nýliði á leiksvið-
inu. En henni fer of Íítið
fram, enda var persóna sú,
er hún sýndi að þessu sinni,
gagnkunnug leikhúsgestum
frá fyrri hlutverkum henn-
ar, bæði um hreyfingar og
svipbrigði. Væri æskilegt að
frúin reyndi að losa sig und-
an „álögum endurtekning-
anna“, því að jeg er þess
fullviss, að með góðum vilja
og sterkri „íhlutan“, reynd-
ist henni það auðvelt verk.
Mundi það vissulega verða
Leikfjelaginu og leiklistinni
hjer mikill ávinningur.
Lárus Pálsson fer mcð
hlutverk Farrants skóla-
stjóra. Leikur hans í fyrsta
þætti ér góður, þó að hann
sje ekki tilþrifamikill, enda
má segja að hlutverkið gefi
ekki tilefni til mikilla
átaka. En eftir því sem líður
á leikinn, kemur það æ bet-
ur í ljós, að Lárus er ekki á
rjettri hyllu í hlutverki
þessu. Er þetta ekki sagt til
þess að gera lítið úr viður-
kendum hæfileikum hans
sem leikara, en það er al-
kunna, að jafnvel hinum
allra slyngustu leikurum
láta ekki öll hlutverk jafn
Vel. Hinsvegar verður að
krefjast þess af góðum og
velmentum leikara að hann
þekki hæfileika sína og viti
takmörkun þeirra og að
hann taki því ekki að sjer
hlutverk sem bersýnilega
eru fjarstæð eðli hans og
skapgerð.' En því fer fjarri
að leikarinn eigi hjer einn
óskift mál. Þess verður ekki
síður að krefjast af leik-
stjóranum, eða þeim, sem
skipar hlutverkum, að hann
fari nærri um hvaða hlut-
verk hentar best hverjum
leikara. Hefði það vissulega
átt að vera vorkunnarlaust
að skifta svo þessum sex
hlutverkum leikritsins, að
vel færi, nema að svo beri
að skilja, að Leikfjelagið sje
svo illa á vegi statt um leik-
endur að þess hafi- ekki ver-
ið kostur. Væri það næsta
ljelegur afrakstur eftir mik-
ið og langt starf og varla í
boðlegu samræmi við þær
veigamiklu tillögúr og kröf
Indriði Waage.
ur, er íslenskir leikarar hafa
borið fram um tilhögun og
rekstur hins væntanlega
Þjóðleikhúss.
Ungfrú Arndís Björns-
dóttir fer ágætlega með
hlutverk frú Pratt. Er leik-
ur hennar lifandi og sann-
ur og ber þess vitni að hún
skilur hlutverk sitt út í æs-
ar. Er það jafnan styrkur
hennar og minnist jeg þess
ekki að hafa sjeð henni fat-
ast í því efni.
Jón Aðils leikur Sam
Shipley gestgjafa og gerir
því hlutverki hin bestu skil.
Tekst honum vel að sýna
þennan góðlátlega, smá-
kímna mann, sem lætur sig
litlu skifta þá örlagabaráttu,
sem háð er umhverfis hann,
og einn allra er svo innilega
sáttur við tilveruna, að
hann kysi helst að fá að lifa
upp aftur hvert atvik sinn-
ar löngu æfi.
Þó að jeg hafi drepið
hjer á ýmislegt, sem jeg tel
að betur hefði mátt fara, tel
jeg sýningu þessa þó í heild
með því betra sem jeg hefi
sjeð hjer á leiksviði um
langt skeið. Veldur þar
hvorttveggja um, afbragðs
skemtilegt og athyglisvert
leikrit og ágætur leikur
þeirra, er mest mæðir á,
enda ljetu áhorfendur ó-
spart ánægju sína í ljós. —•
Mátti svo heita, að aðalleik-
endurnir hyrfu aldrei út af
sviðinu án þess að lófatakið
dyndi við. Að lokum voru
leikendurnir kallaðir fram
hvað eftir annað og blóm-
vöndunum rigndi yfir þá.
Leiksviðið var skemtilegt
og tjöldin ágæt. Var það
verk Lárusar Ingólfssonar
Og Hallgrímur Bachmann
sá um ljósbrigðin af mestu
prýði.
Að lokum vil jeg mælast
til þess við Leikfjelagið, að
það taki upp þá reglu, er
um erlend leikrit er að ræða
að geta þýðandans í leik-
skránni. íslenskt leiksvið á
að vera tungu vorri örugt
athvarf og varðar því miklu
að þýðingar á leikritum
þeim, sem sýnd eru, sjeu
vel af hendi leystar. Er því
rjett að nafn þýðandans sje
ekki látið liggja í þagnar-
gildi.
Sigurður Grímsson.
Tveir 8 ára drengir
drukna á Patreksfirði
ÞAÐ HÖRMULEGA slys vildi til á Vatneyri við Pat-
reksfjörð s.l. sunnudag, að tveir 8 ára drengir fjellu!
niður um ís á Tjörninni og drukknuðu. Þeir hjetu Árni
Rafn Dagbjartsson, Gíslasonar verkamanns og Arnar
Ingason, Kristjánssonar, byggingarmeistara.
Þriðji drengurinn, Bjarni
Gíslason, 6 ára, sonur Gísla
Bjarnasonar skipstjóra á
Verði, fjell .einnig niður um
ísinn, en fyrir snarræði
tveggja ungra pilta tókst að
bjarga honum, rjett er hann
var að sökkva og var orðinn
rneðvitundarlaus. Voru gerðar
lífgunartilraunir á drengnum
og tókst að lífga hann við.
Þeir, seni hjörguðu Bjarna
litla, voru þeir Magnós Guð-
mundsson og 'aukur Mafthí-
asson; eru þeir 15 og 16-ára.
Drengirnir, seni druknuðu,
náðust ekki fyr en búið var
að sækja 1 >á t.
Þetta hörnuilega slys vildi
til um 2-leytið á sunnudag.
Fjöldi barna var að leika sjer
á Vatninu, sem Vatneyrin er
kend við, eða Tjörninni, eins
og vatnið er oftast nefnt í dag
le.gu tali. Nýr ís var á vatn-
inu og voru börnin að leika
sjer ineð sleða. Enginn full-
orðinn var staddur barna ná-
lægt. Alt í einu lirast ísind
undan þeim þremur fjelögum,
sem fyr eru nefndir.
Körð loftsókn gegn
Japönum.
FLUGHERIR banda-í
mann?, á Suðvestur-KyiTa-
hafi halda nú uppi harðvít-i
ugri loftsókn gegn Japön-.
um. Hafa verið gerðarj
sn?,rpar árásir á tvær aí
þýðingarmestu bækistöðv-
um Japana á Nýju-Guineu,
Alexishafen og Madang.
Er talið, að stórtjón hafi
orðið á báðum stöðunum«
— Þá sökktu flugvjelar
5000 smálesta skipi jap-.
önsku við Nýju-Guineu og;
eyðilögðu 5 sjóflugvjelar,
er lágu fyrir festum á víki
éinni. — Reuter.