Morgunblaðið - 24.06.1944, Blaðsíða 7

kaugardagur 24. juní 1944.
MOBÖÖNBL/'IÐ
y
SIBFFRÐISÞREK ÞÝZKU ÞJÓ ARIIMNAR
Hvað er að gerast innan Þýska
lands — bak við stálveggina og
undir rykmekki áróðursins? -—
Jafnvel hjer í hinni hlutlausu
Svíþjóð hafa menn aðeins óljós
ar hugmyndir um þetta atriði,
enda þótt Svíar hafi stjórnmála
samband við Þýskaland og
blaðafulltrúa í landinu og stöð
ugur fólksstraumur sje frá
Þýskalandi hingað. Jeg hefi
mörg góð sambönd og hefi átt
tal við fjölda fólks, sem kom-
ið hefir frá Þýskalandi. Auk
þess hefi jeg lesið allt sem jeg
hefi getað komist yfir. — En
mjer er það vel Ijóst, að taka
verður bæði frásagnir blaða og
sjónarvotta með varfærni, og
aðgreina verður staðreyndir frá
áróðri og hlutdrægnislausar frá
sagnir frá hleypidómum eða ill
vilja.
Eftirfarandi frásögn er bygð
á varanlegri athugun, og er þar
leitast við eftir bestu getu að
leiða fram í dagsljósið hugsun-
arhátt þýsku þjóðarinnar, eins
og hann er nú.
Þýska þjóðin er illa til reika,
hungruð og þreytt. Hún er ó-
hamingjusöm og aum. Enginn
eldmóður birtist nema þegar
sjerstaklega stórfenglegar
flokkssamkomur nasista eru
haldnar. Síðasta stórsýning
nasista var haldin um það bil
hálfum mánuði fyrir fyrstu stór
loftárásina á Berlín. Þá tókst
reyndar ekki að skapa neinn
verulegan eldmóð, enda þótt
færustu „klapp“-leiðtogum nas
ista væri þar teflt fram. „Guð
refsi-Englandi“ áróðurinn frá
fyrri heimsstyrjöld, hefir nú
algerlega mist marks. — Eftir
brunann mikla í Berlín reyndi
Göbbels að sá hatri og hefnd-
arhug. Allt fyrir það sáust fáir
Berlínarbúar steyta hnefa til
himins og biðja Churchill og
Roosevelt óbæna. í stað þess
sátu þeir á randsteinum gang-
stjettanna með hendur fyrir
andliti og sýndu „hina stór-
fenglegustu rósemi“, eins og
allir sjónarvottar lýstu því.
Þýska þjóðin er sinnlaus og
hugsar Iítt.
ALLUR þorri þýsku þjóðar-
innar er sinnulaus. Stafar þetta
sinnuleysi af oki og uppfræðslu
nasista um fimmtán ára skeið.
Ellefu ára yfirstjórn nasista og
skorti á eðlilegum lífsþægind-
um og skemtunum, rúmlega
sjö ára skömtun á öllum helstu
lífsnauðsynjum. Fimm ára styrj
öld og tveggja ára algerum
skorti.
Alment hugsar þýska bjóðin
ekki. Fremur öllum öðrum
þjóðum Evrópu lifir hún eftir
þeirri kenningu, að hennar sje
aðeins „að starfa og deyja“ —
án þess að kynna sjer nokkuð
frekar ástæðurnar. Fólk, sem
þekkir leiðtogana þýsku og aðra
einstaklinga, sem njóta þess
munaðar að hugsa, lýsir skoð-
unum þeirra þannig: Ef til vill
getum við ekki unnið þessa
styrjöld, en svo lengi sem vjer
berjumst, er þó alltaf hugsan-
legt, að vjer töpum ekki. Óvinir
vorir eru eins þreyttir og vjer
. . . Skilyrðislaus uppgjöf hefir
þrælkun í för með sjer, sam-
konar þrælkun og vjer höfum
beitt sumar hinna hernumdu
EFTIR ALBIN E. JOHNSON
Eftir að hin langþráða innrás bandamanna í Ev-
rópu hófst, hefir á ný vaknað spurningin um það,
hvort þýska þjóðin muni ekki að lokum, er hún
sjer ósigurinn framundan, gera uppreisn og steypa
Hitler og fylgifiskum hans úr valdastóli í Þýska-
landi. Höfundur eftirfarandi greinar, sem er amer-
ískur blaðamaður, er hefir aðsetur í Stokkhólmi,
ræðir hjer um baráttuþrek þýsku þjóðarinnar, og
kemst hann að þeirri niðstöðu, að einungis hernað-
arlegur ósigur geti lagt Þjóðverja að velli.
þjóða . . . Vjer erum ein þjóð,
en óvinir vorir eru af mörgum
þjóðflokkum, dýrka margskon-
ar trúarbrögð og hugsjónir og'
hagsmunir þeirra og stefnumið
rekast á . . . Ef vjer aðeins
stöndum saman, mun fyr eða
síðar rísa ágreiningur milli
óvina vorra, og samvinna
þeirra mun þá fara út um þúf-
ur.
Kjöíorð þýsku áróðursmann-
anna er ennþá: „Vjer munum
sigra“. Sú skoðun erlendis, að
þýska þjóðin hafi sætt íig við
að bíða ósigur, er að minsta
kosti ýkt. Áreiðanlegir heim-
ildai'menn halda því fram, að
ósigurskendar verði mjög .óvíða
vart — meira að segja hjá þeim
sem mist hafa heimili sín í loft-
árásum — barna Hitlers —
eins og þeir eru kallaðir í Aus-
urríki og öðrum hjeröðum, sem
þeir hafa verið fluttir til. Þeir,
sem hafa öllu glatað, eru þeirr-
ar skoðunar, að þeir muni ekki
öðlast neitt sem sigruð þjóð. —
Eina von þeirra er því sigur
Þýskalands, því að Hitler hefir
lofað þeim landi, heimilum og
vinnu í nýskipan sinni. Sumir
hafa þegar hlotið nokkurn
skerf herfangsins með land-
eignum, sem þeim hafa verið
gefnar í Póllandi, Tjekkósló-
vakíu og öðrum hernumdum
löndum. Þeir, sem enn reka við
skifti eða eiga eignir, eru þeirr-
ar trúar, að ósigur muni svifta
þá öllu, jafnvel lífinu.
Þótt í einkasamræðum sje
hægt að fá einstaka Þjóðverja
til þess að viðurkenna það, að
þeir geti ekki sigrað, þá eru
mjög fáir, sem ekki eru þeirrar
skoðunar, að Þjóðverjar geti
öðlast frið með samningum. En
alment trúir þjóðin þeim sí-
feldu fullyrðingum Hitlers, að
styrjöld þessi geri út um örlög
þýsku þjóðarinnar næstu þús-
und ár. Jafnvel þótt hinar sam
einuðu þjóðir takmörkuðu nokk
uð kröfuna um skilyrðislausa
uppgjöf og byðu þýsku þjóðinni
sómasamlega tilveru eftir að
nasistastjórninni væri steypt af
stóli, myndu sennilega fáir
Þjóðverjar treysta slíkum lof-
orðum, því að árum saman hafa
þeir verið vandir á að taka öll-
um loforðum bandamanna með
mikilli tortrygni.
Þjóðin getur enn þolað
mikinn skort.
LÍKAMLEGÍ þrek þjóðar-
innar er fjarri þvi að vera þorr
ið. Skömtun allra nauðsynja er
mjög ströng, en skamturinn af
brýnustu lífsnauðsynjum er þó
það ríflegur, að fólk getur lifað
sæmilegu lífi. Fólk kveinar og
kvartar, en óánægjan er þó
hvergi komin enn á það hátt
stig, að nokkurt uppsteit hafi
orðið.
Almenningur er ræfilslega iil
fara, en það er ekki eins til-
finnanlegt, þegar allir eru eins
settir. Einungis flokksleiðtog-
arnir eru vel klæddir og fólkið
Uppreisnarandi er enginn.
UM hvað hugsar þýska þjóð-
in á þessum erfiðu tímum? Ut-
lendingar, sem dvalið hafa i
Þýskalandi síðastliðin fjögur ár
segja að hún hugsi ekki neitt,
og þótt einhverjir hugsi, þá
láta þeir að minsta' kosti ekki
hugsanir sínar í ljós. Einstaka
sinnum geta þó hinir framandi
menn gægst inn undir skurnið
og greina þeir þá fremur óljósa
örvæntingu en hokkra hugsun
eða von um raunverulega bvlt-
ingu. Þýsk kona, sem á heima
í Svíþjóð, fór nýlega í heimsókn
til ættingja sinna i Mið-Þýska-
landi. Næstum sjerhver fjöl-
skylda átti þá á bak að sjá syni,
föður eða nákomnum ættingja.
Einu frjettirnar, sem þær höfðu
fengið var stutt tilkynning frá
hermálaráðuneytinu þess efnis
að ættmennis þeirra væri „sakn
að“. Þegar kona þessi sneri aft-
ur til Svíþjóðar, báðu margir
felst oftast á þær röksemdir,
að leiðtogarnir verði að líta vel hana að athuga blöð frá vissum
út. Bent er á það, að foringinn tíma og athuga, hvort nokkuð
klæðist sem óbreyttur hermað- væri um það getið, að Rússar
úr. Skortur á ýmsum hreinlæt- hefðu tekið fanga á tilgreindu
isvörum, tannburstum og rak- svæði.
sápum hefir gert daglegt líf ó- \ Eftir þvíj sem bestu heim.
skemtilegt, en fólk hefir smám ildarmenn hafa getað komist
saman vanist skortinum. |næst> mun ekki enn vera um
Yfirvöldin hafa hlotið mikið nokkurn ágreining eða sundr-
ung að ræða í fylkingum nas-
lof fyrir að standa við gefin
loforð. Þegar tilkynning er gef
in út um það, að einhverskonar
þægindum eða aukaskömtum
verði úthlutað, og fólk raðar
sjer upp til þess að ná í það,
fær það ætíð hin lofuðu hlunn-
indi. Fólk, sem var í Berlín og
Hamborg eftir loftárásirnar
miklu og meðan þær stóðu yfir,
dáðist að því, hversu lítið hefði
þurft til þess að fá íbúana til
að gleyma hörmungum sínum. í
Hamborg gáfu nasistar 200
gramma aukaskamt af súkku-
laði eftir fyrstu stórárásina og
eftir aðra árásina gáfu þeir öll-
um fullorðnum staup af kon-
íaki. Eftir fyrstu stórávásina á
Berlín fengu íbúarnir ýmislegt
góðgæti, og stóð fólkið í hópum
allan daginn til þess að ná í
þessar „gjafir.frá foringjanum“
og virtist eins glatt og börnin
á jólunum.
I sveitahjeröðunum hefir fólk
ið mjög sæmilega fæðu. Bænd-
urnir tilkynna ekki ætíð yfir-
völdunum þótt hænurnar verpi
eggjum eða þótt þeir veiði
hjera eða dádýr. Þeir gleyma
ekki vinum sínum í bæjunum.
Þeir eru því ekki með öllu yfir
það hafnir að versla lítið eitt á
svörtum markaði.
Eftirtektarvert einkenni á
þýsku viðskiftalífi nú er vöru-
skiftaverslunin, sem mjög hef-
ir aukist undanfarið. Ríkis-
stjórnin hefir viðurkent nauð-
^ syn þess, að menn skiftust á
, ýmsum varningi og reynir því
að skipuleggja og hafa eftirlit
með slíkum viðskiftum. — Þar
sem verðgildi peninganna mink
ar nú óðfluga, er gildi varanna
reiknað eftir „fjörefnum“. —
Verðgildi matvæla er venjulega
talið í „B-fjörefnum“, en verð-
gildi annara nauðsynja, þar á
meðal sápu, smjörs og annars
munaðarvarnings er talið í „M-
fjörefnum“.
istaflokksins, að minsta kosti
ekki í insta hring hans, sem tel
ur þá Hitler, Göring, Himmler,
Göbbels, Ley, von Ribbentrop
og þeirra líka innan sinna vje-
banda. Þegar nasistar halda því
fram, að það, sem gerðist á ít-
alíu, geti ekki gerst í Þýska-
landi. Þá er það ekki eingöngu
gort. Hitler er enn hornsteinn
nasistaskipulagsins, og hinir
vita, að án hans geta þeir ekki
verið. Þeir álíta, að hans fall sje
þéirra bani. Allt fyrir þessi
ógnarár, nýtur Hitler enn holl-
ustu miljóna Þjóðverja — eink-
um kvenna og barna.
Það kann að virðast nokkur
mótsögn í þvi, að Gestapo skuli
telja æskilegt cða nauðsynlegt
að handíaka og taka af lifi
marga menn fyrir ósigursanda,
skemdarverk eða svikastarf-
semi hjá þjóð, sem virðist
standa svo einhuga að baki leið
toga sín;im. í raun og veru hafa
fáir verið teknir af lífi, hafa
fróðir menn fullvissað mig um,
en Gestapo og útbreiðslumála-
ráðuneytið hafa þar gert úlf-
alda úr mýflugunni. Þetta er
ætlað að vera þjóðinni íil varn-
aðar. Þegar dauðadómar eru
tilkyntir er lögð áhersla á það,
í hvaða stjett fórnarlambið hafi
verið, og á það að gefa til kynna
að rjettlæti nasista nái hlut-
drægnislaust til allra stjetta og
Gestapo hafi auga með öllum
stjettum þjóðfjelagsins. Þegar
loftárásirnar miklu voru gerð-
ar á Berlín, hældi Gestapo sjer
af því, að ránsmenn hefðu ver-
ið skotnir innan þriggja stunda
eftir að þeir voru teknir fastir.
Ognarstjórninni er með öðr-
um orðum ekki einungis beitt
í hernumdu löndunum heldur
einnig heima fyrir. Enda þótt
mikið af hinum opinberu ógn-
arverkum sje án efa nauðsyn-
legt frá sjónarmiði stjórnar-
valdanna, þá eru þau þó að
nokkru leyti framin til þess að
hafa áhrif á aðra. Saga er sögð
af því, að þýsk kona hafi eitt
sinn mist fimm-pfenninga pen-
ing á götuna. Lögreglumaður
kom henni til aðstoðar til þess
að leita peningsins, en árangurs
laust. Þá sagði hún: „Ó, þetta
gerir ekkert til. Verið ekki að
gera yður frekara ómak út af
svona litlu“. Hún var tekin föst
fyrir að lítilsvirða þýska pen-
inga, segir sagan. Menn hafa
verið hengdir fyrir minni sakir.
Margir trúa enn á Hitler.
FURÐULEGA stór hluti þýsku
þjóðarinnar trúir því enn, að
Hitler og flokkur hans geti ekk
ert rangt gert, segja menn, sem
nýkomnir eru frá Þýskalandi.
Sem einstaklingar myndu senni
lega fáir Þjóðverjar fremja þá
glæpi, sem þeir hafa gert sig
seka um sapieiginlega, svo sem
kerfisbundna útrýmingu Gyð-
inga, þrælkun miljóna erlendra
verkamanna, pyndingar og
dauða við lítilmótlegustu tæki-
færi. En þegar þetta er framið
í nafni flokksins fyrir ættjörð-
ina, virðist sem öll hermdar-
verk sjeu rjettlætanleg í þeirra
augum.
Herinn og Gestapo eru mátt-
arstólpi Þýskalands, en nasista
flokkurinn er enn heili þess. —
Það, er því hreinasta sjálfs-
blekking að ímynda sjer, að rík
isvarnarliðið steypi nú Hitler af
stóli. Það er engin ástæða til
þess að leggja trúnað á þá skoð
un, sem mjög hefir gert vart við
sig utan Þýskalands, að Hitler
sje kent um ófarirnar í Afríku
og Rússlandi eða þýska herfor-
ingjaráðið telji að beri að ásaka
hann. Þýska herforlngjar. hefir
að áliti hlutlausra herfræðinga
aldrei þjónað hugsjónamálum
Hitlers og hernaðarlegar skoð-
anir hans hafa ekki haft meiri
áhrif á hershöfðingjana en skoð
anir borgaralegra forráða-
manna annara stríðsþjóða. —
Þýsku hershöfðingjarnir telja
sig vera í sama báti og nasist-
arnir.
í stuttu máli sagt, er nasista-
flokkurinn enn heill og ósnort-
inn, og þýska þjóðin er enn ein
huga að baki flokknum, enda
þótt því fari fjarri, að nokkur
eldmóður sje í henni. Herinn
trúir því enn, að hann muni
ekki tapa, enda þótt hann geti
ekki unnið styrjöldina. Fyrir
öllum þorra Þjóðverja er kenn-
ingin um það, að þýskir her-
menn og þýski kynþátturinn
^je öllum öðrum æðri, nokkurs
konar trúarbrögð og hefir það
ekki hvað síst aukið á þrek
fólksins í borgum þeim, sem
loftárásirnar hafa verið gerðar
á.
En það er hæpnara hvort
þýski iðnaðurinn stenst árásirn
ar. Almenn skoðun Þjóðverja
og útlendinga, sem náðst hefir
til á hlutlausum stöðum eins og
í Stokkhólmi, er sú, að fram-
leiðslugeta Þjóðverja hafi náð
hámarki fyrir ári síðan. Enn
eiga þeir þó nokkra varaorku
og framleiðslugeta hernumdu
landanna hefir verið hagnýtt
enn betur. Það er stefna verka-
málaráðherrans, að fá erlendan
Framhald af bls. 8.